లోలోపలే మరణిస్తున్న ఎందరో….

నాలుగు వందల సంవత్సరాల వివక్షా పూరిత గాలులలో ఇప్పటికీ విషం చెరిగే అసత్యపు సాంస్కృతిక మూస ధోరణులు, జాతి మరీచికల నడుమ మనిషికి మనిషికి మధ్య ముఖ్యంగా నల్లజాతి మనిషికి తెల్లజాతి మనిషికి మధ్య  ముడి నగ్న సత్యాల మార్పిడి అత్యవసరం అంటారు  మనందరం చదివి ఔపోసన పట్టిన “రూట్స్” రచయిత అలెక్స్ హేలీ . మరి వేల ఏళ్లకి పైగా రంగు తేడాలు లేకుండానే వివక్షలననుభవిస్తున్న16.6 శాతం షెడ్యుల్ క్యాస్ట్స్ ఇంకో 8.6 శాతం షెడ్యుల్ ట్రైబ్స్ గొంతెత్తి చెప్తున్న నగ్న నిజాలని హత్తుకొనే ధైర్యం లేకపోయినా కనీసం రెండు చెవుల మధ్య మెదడు తెరచి పెట్టుకొని వినే క్షమత అయినా మిగిలిన వాళ్లందరికీ ఇప్పుడు ఉందా అన్నదే ప్రశ్న .

రెండున్నరేళ్ళ క్రితం ఎంపికైన బ్యాలెట్ల రక్తం నిరంతర బలవంతపు సామాజిక సంఘీభావాలు  , నియంతృత జాతీయవాదాలుగా మారిపోయి నిరపరాధులను అమాయకులను హతమార్చడం ,ఇన్నోసెంట్ పీడిత మేధావుల అణచివేతకు కేరాఫ్ అడ్రెస్గా ప్రభలుతూ, గాంధీ స్థానంలో గాడ్సే ఆరాధకుల హంతక ముఖచిత్రాలు ముద్రించుకుంటున్న నయా మూఢభారతం అసలు వినిపించుకొనే పరిస్థితిలో ఉందా అని  ?

సరిగ్గా ఏడాది ఇప్పటికి, ఒక ధిక్కారాన్ని హత్య చేసి ! బ్రాహ్మణ వాదాన్ని భుజాన మోసిన గౌతమీ పుత్ర శాతకర్ణి, తల్లికిచ్చిన మర్యాదల కథలకి  కదిలిపోయి ఈ రోజుకి సైతం కన్నీరు పెట్టుకొనే సమాజం రోహిత్ వేముల తన కులమేమిటో నిర్ణయించుకొనే హక్కు మాత్రం తల్లి పేగు నుండి విడదీసి తండ్రి మొలకి చుట్టి చప్పట్లు కొడుతున్న అదే ప్రజల సమాజంగా రెండు నాలుకల పితృస్వామ్య నిసిగ్గు ధోరణికి పరాకాష్టగా నిలబడుతున్నప్పుడు ఇక్కడ ప్రశ్నలు మూగబోవట్లేదా ? సమాధానాలు నిశబ్దంగా సజీవ సమాధి కాబాడటం లేదా ? ఇహ ఇక్కడ వినేవాళ్ళు ఎవరు అసలిక్కడ  ?

ఇప్పుడిక్కడ సంస్థాగత హత్యని యేమార్చి, హంతకులని అట్రాసిటీ కేసులనుండి తప్పించడమే మిగిలిన పరమ ధర్మం అయినప్పుడు దేవుడి సాక్షిగా సైన్సు పీఠాధిపతులు మధ్య ప్రధానమంత్రి చేతి నుండి ప్రతిభావంతుల తలారులు మిలేనియం అవార్డులు పొందుతారు . హత్యను ప్రేరేపించిన పరిమిత నేషనలిజపు పెద్ద తలకాయలు ఆధిపత్య జెండాలు ఎగరేయడానికి కొత్త అధికార కేంద్రాల మధ్య అదలాబదిలీ ఆటాడుకుంటుంటాయి. ప్రతిసారి పాయిజన్లు పరాన్న జీవులు కలగలిసిన తప్పుడు విశ్వాసాల ప్రమాణాల మధ్య  ప్రాదేయపడుతున్న హక్కుల వికాసం మళ్ళీ మళ్ళీ ఒక రోహిత్ వేములగా ఉరికొయ్యకి వేలాడుతుంది. అందుకేనేమో ఇప్పుడిక్కడ నిశబ్ధం కూడా చోటుచేసుకోనంత అనంత శూన్యమే మిగిలినట్టు కనిపిస్తుంది .

బహుశ అధికార నియంతృత్వ మీడియాలో కాకపోయినా కనీసం సోషల్ మీడియాలో సైతం భావప్రకటనా స్వేచ్చ కరువైపోయాక, పౌరుషాలన్నీ ఎటిఎం క్యూల ముందు డీలా పడి స్వీయసంపాదనలలో పావలాకి  అర్ధకి యాచకులైనప్పుడు భారతదేశం శాంతికాముకుల దేశం కాదిది చేతగాని చవటాయిల రాజ్యమని నిసిగ్గుగా ప్రపంచ దేశాల ముందు ప్రకటించుకుంటున్నప్పుడు , దేవుని పేరిట రాజుల పేరిట నియంత్రించబడి, విభజించి జయించడానికే పరిమితమయిన సాంస్కృతిక రక్షకుల మెదడులు, చెవులు మాత్రమే కాదు ఇక్కడ ముక్కలయిన హృదయాలు సైతం మూతపడిపోయాయి అనుకుంటా కదా !

ఇహముందు రాబోయేదంతా మరింత గడ్డుకాలమే అని చుట్టూగాలులన్నీ వెర్రిగా ఏడుస్తున్నప్పుడు క్లాడ్ మెకై (Festus Claudius “ClaudeMcKay (September 15, 1889 – May 22, 1948) రాసిన   చిన్న పవర్ఫుల్ కవిత “ If we must die” అనుసృజన మనకేమన్నా కొద్దిపాటి ధైర్యం నేర్పుతుందేమో చూద్దాం .

 

చావు తప్పనిసరైనప్పుడు

_ క్లాడ్ మెకై  Claude McKay

 

మనందరికీ

చావు తప్పనిసరైనప్పుడు

శపించబడిన మనలాంటివారి చుట్టూచేరి

గేలిచేస్తున్న ఆకలి కుక్కల నడుమ

నికృష్టకరమయిన స్థలాలలో వేటాడబడిన పందుల్లా కాకుండా

చివరికి మనల్ని అంగీకరించని క్రూరులు సైతం ఈ మరణాలniని గౌరవించక తప్పనట్లు

మనందరికీ చావు తప్పని సరైనప్పుడు

మన విలువైన రక్తం నేలపాలు కాకుండా ఘనంగా చావునాహ్వానిద్దాం !

 

ఓ సంబంధీకులార !

మనది పరిమిత సంఖ్యే అయినా

వాళ్ళ వేల దెబ్బల ముందు ఒక్క మరణం విలువేమిటో చూపి

మన ధైర్యం చాటడానికిi మన సమిష్టి శత్రువుని మనందరం కలవాలి

(వంద గొడ్లని తిన్న రాబందులు ఒక్క తుఫానుకి చచ్చినట్టు )

 

అయినా ,

మన సమాధుల ముందు ఇహ మనకేమి మిగిలుందని

గోడలకేసి నొక్కి పెట్టె హంతక తోడేళ్ళ గుంపులపై తిరిగి పోరాడటం మినహా !

 

(“రో” జ్ఞాపకంలో  రోజురోజుకి లోలోపలే మరణిస్తున్న ఎందరో ఔత్సాహికులతోపాటు…)

*

 

 

 

 

అండర్ ఎచీవర్

Painting: Mandira Bhaduri

Painting: Mandira Bhaduri

కత్తి దూయాలంటే ఎవరి మీద బాలికే,
పీక కోసుకోవడానికో చెవిలో గులిమి లాగడానికో మినహ ఇహ చిలుం పట్టిన చురకత్తులు ఎత్తేదెవరిమీద జనాభ్ . ఇంటెలెక్ట్చ్యువల్ కాంపిటీషన్ మిస్ అవ్వడంకంటే పెద్ద విషాదం ఇంకేమి ఉండబోదు జీవితంలో అని తెలిసిందే కదా సుమతీ, అయిననూ బతుకు రాతల విషపాత్ర పంచుకొనే సోక్రటీస్ జాడెక్కడాంటూ ఎన్నాళ్ళీ ఎదురుచూపులు  .ఎవరికి వాళ్ళు కంఫర్ట్ జోన్ గేంలో బిజీ అయ్యాక అసలు ఆటెవరితో నీకు బేలా??

నీకు నువ్వే పోటి సాటి మేటి. నిన్నటికంటే ఈ రోజు ఇంకొంచం బెటర్ పర్ఫార్మెన్స్ ఇవ్వడమే ఆర్టిస్ట్ ఆదిమ లక్షణం అంటాడో పెద్దాయన(అదేలే నాలో నీడగాడు ) సో సోలో లైఫే సో బెటరు జిందగీలో సింగిల్ సోల్ దో సుకూన్ , పరంతూ సింగిల్ హ్యాండ్ చప్పట్ల మజా లేదే? ఏడుస్తున్నారనో ,ఎలుగెత్తుతున్నారనో రేసుల్లోంచి రహస్యంగా జారిపోయాక ఎక్కడో ఒక మెరుపు రేఖ తళుక్కుమంటూ
మెరుస్తుంది .అదుగోరా, ఆశాకిరణమది అందుకోమంటూ ఎగబాకుతూ ఉంటామా సరిగ్గా సాహసం గొంతుదాటి ప్రళయధ్యనులు వినిపించే సెకనుకి మెరుపెందుకో ఆకాశాన్ని కప్పుకొని టాటా ..వీడుకోలు.. గుడ్ బై ఇంక సెలవు అంటుంది. వెనక తెగిన వీణల హతాశ్షురాగాల మోత ఓ రొద మోయలేని మరో వ్యధ . పిమ్మట కొంతకాలం  నీలగిరుల్లో దూకిన అత్మని వెంటబెట్టుకొని అస్త్రసన్యాసమనబడు అశృవుకటి చిందించి, అయినను పోయిరావలె అక్షరపురమునకు అంతం కాదిది ఆరంభమనుచు మండుగుండెల మాటున దాచిన చెమ్మలు ఇగిరిన మేరకు నానా తంటములు పడి అదిగో అల్లదిగో పదభందము అంటూ అల్లంత దూరాన అల్లనల్లని అడుగుల్లో ఎదురొస్తున్న కావ్య కన్నీయడి ఎదపై వాలి సొద పెట్టిన సైతమూ శోకము శమించదు . ఈ దాహమూ తీరదు .రైటర్స్ బ్లాక్ కాదు భయ్య బ్లాక్డ్ రైటర్స్ అసోసియేషన్ గిల్డు ఇక్కడ , గిల్టు పూతల నడుమ గిలగిలలాడుతూ గిరాటేసి కొట్టిన ప్రతిసారి లేచి నిలబడుతూ ,సెల్ఫ్ గోల్లో జారిపడినపుడంతా  నడ్డి విరగొట్టుకొని  అక్కటా ఒక్కటా రెండా,మూడు ముక్కలాటలో పరమపదసోపానం యూ ఆర్ డెడ్ యాస్ యే రైటర్ నాట్ బై వర్చ్యూ బట్ బై షీర్ చాయిస్ మైండ్ ఇట్ రాస్కెలా .అయినను సావిరహే తవదీనా రాధా , విరహదాహమంత వేదన లేదోయి వేమన,వాట్ డూ యూ సే ?? చెప్పడానికేముంది లోకహిథార్ధం బట్టలిప్పి బరిబాత్తల నిలబడ్డ క్షణానే తెలియలేదా సన్యాసం అచ్చంగా సాగరం అంత టెంప్టింగనీ వేమనోరు గోచిపాతల చిరుగులు కుట్టుకుంటూ గుర్రుమనుట ఖాయం

గోచో పాచో,గోనెసంచుల్లో ఎమోషన్లు ఎత్తుకోవడం మొదలెట్టాక .జిందగీకా రిసెట్ బటన్ కహా రే సాలో ? మాంత్రికుడి ప్రాణము ఏడుసముద్రముల కావల గూటిలో బుజ్జి గువ్వ గుండెలో ఉండును , చిలకమ్మ గుండె నెమురుకున్నప్పుడల్లా ఇక్కడ ప్రాణము విలవిలాడుతూ కళ్ళెంట జలజలారాలును అదియే విధి వైపరీత్యము నాయకా. చిలక నువ్వే చిరంజీవి నువ్వేయన్న సత్యము మరిచిన మనోవ్యాధికి మందెక్కడ . అయినను మంత్రం నేర్చిన మాయల ఫకీరునకు ప్రేమోచ్చినపుడు అంజలీదేవియగుట వొళ్ళుమండినప్పుడు కుక్కయగుట బీటింగ్ అవసరాలు తగ్గినప్పుడు చిలకలగుట స్త్రీ వేషధారికి తప్పని తగలాటము కదా.హతోస్మీ అయినా జోకులు కాకపోతే ఆడోళ్ళకి క్యారెక్టరేమిటి బాసు? పాత్రోచితముగా డైరెట్రు అనబడు సిస్టం నడిపే నావికుడు ,మగవాడు అందునా వాడి తమోగుణాన్ని ఆడువారి రజోగుణంగా మార్చి చూపగల సో కాల్డ్ వెన్నులెస్ మెన్ను, నవ్వమన్నప్పుడు నవ్వి ,ఏడవమన్నప్పుడు ఏడ్చి ,విప్పమన్నప్పుడు ఆ నాలుగు పీలికలు విప్పి కుప్పబోసి సరసాలు చాలు శ్రీవారు వేళ కాదు అని గానా సహితముగా కామతాపపు వేడి ప్రజ్వరిల్లిన క్షణాన మన్మధుడు పూనిన రతీదేవివోలే మాడి మసై అగ్నిప్రవేశం అంకమున మిగిలిన బూడిద అగ్రజుడి సిమ్హాసన సోపానము జేయవలె కదా . ఇందులో మళ్ళీ స్పెషల్ అట్రాక్షన్ ఐటెం సాంగ్ క్రింద స్త్రీ యనగా తమన్నా వలే పొట్టిగా గట్టిగా మీగడతరకవలే యున్న హస్తమాలికలు పూచెండ్ల పరిమళము (అవే అవే , యూ గాట్చా బేబీ ) నొసగుతూ తగిలీ తగలకుండా అందీ అందకుండా ముద్దడవలెనే తప్ప శూర్పణకలు ఎంటర్ ది డ్రాగన్ అవతార్ కట్టి మీదడి ముద్దడిగిన “స్త్రీ”డ్రామచంద్రుడు బొత్తిగా విథ్ ప్యూర్ హార్ట్ అస్సయించుకొనును కదా డార్లింగ్ .అబ్బెబ్బే నీకు బొత్తిగా ఫెర్మోనుల మోనింగ్ తాలుక ఈస్తటిక్ సెన్సులేదమ్మీ శూర్పణక్కాయ్, పొరపాటిది తడబాటిది గుంజిళ్ళే తీసెయ్యవే .మీన్ వైల్ మీ వలెనే  మిమ్ములని మించి వుమన్ వాంటిట్ నీడిట్ ఇర్రెస్పెక్టివ్ ఆఫ్ యువర్ ఫక్కింగ్ మూడ్స్ టూ ( కి కి కి ) అని వాడికెవడు జెప్పవలే . చెప్పినందుకేగా కోసేయ్ ముక్కు, చెవితో పాటు మదపుటాలోచన సహితము .మాటే మంత్రమూ మనసే స్థబ్ధమూ లోల్ .

రంగుపొంగుల ఈస్టమనుకలరులో కామకేళి గాంచిన చదువరీ ఇంతకీ ఎక్కడుంటిమి అస్త్రసన్యాసమనబడు ఆరునొక్క రాగమున కదా . ఇపుడు మరలా సన్యాసమనబడు డ్రామాపై  అంత అనురక్తి ఎందుకో అంటే భీష్ముడి హథ శిఖండి చావుకొచ్చింది భయ్యా :(  పీటర్లు వారిననుకరించే రిపీటర్లు మినహ కాంపిటీటర్లు యుద్ధభూమి ఖాళీ చేసాక కత్తెత్తడమెందుకు పీక్కోసుకోవడానికో,చెవులో గులిమి తీసుకోవడానికో తక్క మరెందుకని బోర్ డోర్ కొట్టి మరీ అరుస్తుంది జహపనా, జిందగీ అబ్ తో బతా, అప్నా పథా అంటూ .స్టేటస్ మేసేజి “ఫీలింగ్ హథవిధీ మళ్ళీనా “.

వాయిడ్ ఏమిటిరా వాయిస్ లేకుండా ఇంత విశాలంగా వ్యాపిస్తుంది

*

పేదవాళ్ళ పిల్లలు!

225px-robert_w-_service

ఈ దేశంలో పేదవాడికి పిల్లలు మాత్రమే పుడతారు , రిచీ రిచ్లకి మాత్రం వారసులు పుడతారు  అంటుంది ఇండియన్ స్టాండర్డ్స్ ప్రకారం సీ గ్రేడ్ మూవీగా రేట్  చేయబడిన ఈ మధ్య కాలపు బాలివుడ్  సినిమాలో ఒక క్యారెక్టర్ . నిజానికి అంత ప్రాక్టికల్ డైలాగ్ ఉన్న ఆ సినిమాకి చప్పట్లతో కూడిన గుర్తింపు రావాలి కాని మన దేశపు వాసనలలో అంత తెలివి ఊహించడం కష్టం. సరిగ్గా మనం అంతా ఈ సినిమా ప్రోమోలు కూడా చూడటానికి ఇష్టపడని సమయంలోనే బిగ్ బీ అద్బుతంగా తనదయిన వారసత్వపు షాయరీలకి భిన్నంగా బోలెడంత ఆత్మీయత కుప్పించిన ఉత్తరం సోషల్ మీడియాలో ఉదృతంగా ప్రచారం పొందుతుంది .

మోడరన్ థింకింగ్ అంటే పట్టుచీరలు గోరింటాకులు బదులు డిజైనర్  వేర్ డ్రెస్లు ,మెహందీలు వాడి పెళ్లిళ్ళు సంభరాలు చేసుకోవడం అనుకొనే ఆడపిల్లలకి , అభ్యుదయ వాదం అంటే మంగళ సూత్రాల నుండి పూసల గొలుసులకి ఎదగడం అనుకొనే స్త్రీ మూర్తులకి , వీళ్ళ ఇద్దరి నడుమ ఇంకో రకం ఉంది ,వాళ్ళేలా అంటే  “జియో రిలయన్స్ వాళ్ళ కష్ట ఫలం నీకంతగా నచ్చకపోతే  వాడుకోకు అంతే తప్ప అన్నిటిని విమర్శిస్తే  అసలు సమాజంలో ఉండటానికి నీకే అర్హత లేదనే ” అన్ అఫీషియల్ ఖాప్ చట్టాలు నిర్ణయించే మూకలుగా తయారయి ఆలోచన అంటూ ఉన్నవాడి బుర్ర చచ్చేదాకా చితకకోడతాం అంటూ భర్తలు ఎన్ని వేషాలు  వేసినా వాడు రాసిచ్చే భవంతుల కోసమో, అందించే వడ్డాణాల కోసమో భరించేస్తూ పైగా ఇదంతా పిల్లల  కోసం అన్న సెంటిమెంట్ అడ్డం పెట్టుకొనే న్యూ ఏజ్  మితవాద మతస్తు స్త్రీలు , వీళ్ళకి బుర్రలో కాస్త గుజ్జు ఉన్నవారెవరు ఈ జీవితాన రిలయెన్స్ లాంటి కొన్ని సంస్థల దగ్గర మాత్రమే అంతగా డబ్బు ఎందుకు కూడబడింది అన్న ప్రశ్నకి ,ఆ రాత్రికి రాత్రి పెరిగిన పెట్రోలు ధరలు కామన్ మ్యాన్ నడ్డి డైరెక్ట్గా విరచడం కాకుండా పెరిగిన ద్రవ్యోల్బణం తద్వారా పెరిగే ట్రాన్స్పోర్ట్  రేట్స్ , తడిచి మోపెడయ్యే సరుకుల ధరలు , పెరిగిపోయే ప్రతి ధర వెనక మర్మం వగైరా  ప్రశ్నలకి సమాధానాలు అడిగి తెలుసుకోలేరు, కనీసం తెలిసినా వాళ్లకి వివరించలేరు  .సో పైన రెండు రకాల ఆడవాళ్ళతో పాటు ఈ స్త్రీలు మాత్రమే కాకుండా వీళ్ళందరి వెనక పనిచేసే మనువాద మగ బుర్రలు అందరూ కలిసి అమితాబ్ బచ్చన్ ఇద్దరి  మనవరాళ్ళ పేరిట  రాసిన ఉత్తరానికి ఉబ్బి తబ్బిబ్బయి ఇదీ మన దేశ సంస్కృతీ ,సాంప్రదాయం అని జబ్బలు చరుచుకొని  ఉంటారు .

నిజానికి 21 వ శతాబ్దంలో సైతం వంశాలు, రక్తాలు అని తన  మొదటి లైన్లోనే నంద వంశం , బచ్చన్ వంశం గురించి అతి గొప్పగా రాసుకున్న ఒక వ్యక్తి ఈ దేశానికి ,  ఈ దేశపు సాధారణ ఆలోచనకి  బ్రాండ్  అంబాసిడర్ అంటే దేశం మొత్తం సిగ్గుపడాల్సిన సమయం కదా ఇది . అందునా మళ్ళీ ఈ వంశాలు పితృస్వామ్య వ్యవస్థ మళ్ళీ మళ్ళీ పునాదులతో సహా గట్టి పరుస్తూ తండ్రి తరపునవి మాత్రమే అయి ఉండాలి .ఆ వంశాలలో నుండి వచ్చారు కాబట్టి ఆ పిల్లలలిద్దరు జీవిత కాలం పాటు స్వీయ  నిర్ణయాలు తీసుకొండమ్మా అంటూనే మరోపక్క  పాపం పడక్కుర్చీ తాతగారు ముందు కళ్ళెం గా వేసిన (రాసిన ) వంశ గౌరవం ,లెగసీ అన్న మాటలు నిద్రలో సైతం మర్చిపోకుండా తమ లేత  భుజాల మీద జీవితాంతం మోస్తూనే ఉండాలి . పైగా ఇదంతా ఆడపిల్లలు కాబట్టి పెళ్ళయ్యే  వరకే , మళ్ళీ ఆ తరువాత ఇంకెవడో వంశం చరిత్రలు తవ్వి చదువుకొని అవెంత గొప్పవో , వాటి రక్తంతో కలిపి తామెంత  గొప్ప  వారసులని ఈ దేశానికి కొత్త వారసులుగా అందించగలరో ఇవ్వగలరో అన్న భావన  మొయ్యడంతో పాటు ఆ బ్రతుకే బ్రతకాలి  కూడా . రేపొద్దున వాళ్ళలో ఏ ఒకరికయినా ఏ కార్ డ్రైవర్ మీదో , పేవ్మెంట్ మీద బూరలమ్ముకొనే వ్యక్తితోనే వివాహం అన్న ఊహే రానివ్వని అద్బుతమయిన ప్రయోగం . మీ నిర్ణయాలు  మీరే తీసుకోవాలి అంటూనే ముందరికాళ్ళకి బంధం  వేయడం అన్న సామెతని హిందీ లో బిగ్ బీ గారు బాగా వంట పట్టించుకున్నారులా ఉంది . ఇక్కడ ఇంకో విషయం  హరివంశ్ రాయ్  బచ్చన్  పేరు  రెఫెరెన్స్ తో లిఖించినా ఆ ఉత్తరం వెనక బచ్చన్ లెగసీకి  కారణం ,ఇండస్ట్రీ కథలు కాకరకాయలు క్రియేట్  చేయడానికి, అవి అమ్ముకోవడానికి ఒక యాంగ్రీ యంగ్ మాన్ అవసరంతో పాటు మొత్తం మార్కెట్కి సబ్బులు బ్లేజర్స్ అమ్ముకోవడానికి రాజేష్ ఖన్నా తర్వాత ఒక లెజెండ్ని  సృష్టించాల్సిన  అవసరం ఉన్న కాలం ఒక్కటే కాదు , తన మీద తన వాచ్యం మీద, నటన వెనక  అమిత్ శ్రమ కూడా కాదనలేం . ఆ మాటకొస్తే  నటన విషయంలో అమితాబ్ బచ్చన్కి ఎదురులేదని  షారుక్ కాలపు మాబోటి మూవీ బఫ్స్ సైతం ముక్తకంఠంతో చెప్పగలం. అయినా నిజానికి అమితాబ్కి స్టార్ డం  రావడం వలన హరివంశ్ రాయ్ బచ్చన్ గొప్ప కవిగా మారిపోయారు అన్నవిషయం ,తన సమకాలికులలో తన కంటే అద్బుతంగా రాసిన పేరు రాక, జనం చదవక ఆ బెంగలోనే మరణించిన నిప్పులాంటి  కవి హృదయాలు ఎన్నో ఆ సమయంలో అని ఇక్కడ మనం  మర్చిపోకూడదు .

అసలయినా విషయం ఇదంతా కాదు . అసలు అంతలేసి  లెగసీలు లెజెండ్రీ  వంశాలు మెయిన్ టెయిన్  చేసే ఇంత గొప్ప రక్తాలు  మరి  తమ పిల్లలతో పాటు సమానంగా  మన ఊర్లలో  ఒక దళితవాడ  బిడ్డని  తీసుకెళ్ళి  పెంచి , పోషించి ఆ ఇంటి పేర్లతో సహా సమాజపు గౌరవాన్ని  రాసివొచ్చుగా ? వాళ్ళు చేస్తున్న  చారిటీలు వాళ్ళు సమాజం నుండి సంపాదించిన రూపాయిలో ౦.౦౦౦౦౦1 శాతం  తిరిగి పబ్లిసిటి స్టంట్స్ గా  అక్కడ ఇక్కడ బీద విదార్దులకి పెన్నులు కొని పెట్టి పండగ రోజు  అన్నదానం కింద బువ్వ పెట్టి నటించే నటనల  గురించి  ఇక్కడ  మనం  చర్చించడం  లేదు . అది పూర్తిగా ఇంకో సబ్జెక్ట్ . ఈ విషయం గురించి ఒక బచ్చన్లు ,  అంబానీలు , పాటిళ్ళు , ఇంకా ఇలాంటి ఎందరో సహా గాంధీలు గరికపాటిలు అని గర్వంగా చెప్పుకొనే అందరు లెగసీలనీ అడిగే ఏకైక ప్రశ్న ఏమిటంటే , ఒక్క బిడ్డని  ఒక్కరంటే  ఒక్క దళిత  బిడ్డని లేదా ఒక మైనారిటీ బిడ్డని ( వైస్ వర్సా )  మీ పిల్లలతో సహా  మీ ఇంటి పేరు ఇచ్చి పెంచుకోగలిగే  మానవత్వం  ఉన్నదా మీకు? అనువంశికంగా వచ్చే తెలివితేటలు పక్కన పెడితే వీళ్ళందరి బిడ్డలకి కలిపించే సదుపాయాలు అభిమానాలు ఒక అతి మామూలు  పేవ్మెంట్  పై బిడ్డకి  కలిపిస్తే , ఆ బిడ్డడు ఇంకో రోజున మరో అంభానీ మరో బచ్చన్  లేదా గాంధీ  కాలేడా ?  ఎందుకంటే  అనువంశికంగా వచ్చినా తలలు తీసే లక్షణాలు  సామ్రాజ్యాలని ఏలే శక్తి తర్వాత చాలా మంది వారసులలో హుళక్కి అవ్వడం మనం చూస్తూనే ఉన్నాం కదా .ఆ లెక్కన కొందరియినా ప్రస్తుత సమాజపు లెక్కల ప్రకారం సామాజిక గౌరవం పొందే స్థితికి చేరలేరా అని .

ఇది మాత్రమే  కాదు ఈ మొత్తం విషయంలో ఇంకో అతి పెద్ద విషాదం ఏమిటి అంటే , అన్ని రకాల ఉద్యమాలలో  ఉన్నవారు సైతం ఎక్కువ శాతం తమ సొంత  రక్తమే  కావాలనుకోవడం భయంకరమయిన నిజం కదా ( కులాలు  మతాలూ ఎలాగు మన దేశంలో ఉద్యమాలని  నిను వీడని నీడలే అన్న విషయం  మనం ఎవరం మర్చిపోలేని  సత్యం ) అన్నిటి కంటే  దళిత కుటుంబాలలో మొదటి తరంలో లేదా రెండో తరంలో ఉద్యోగస్తులయిన వాళ్ళు , ఇప్పటికే కాస్తో  కూస్తో  స్తిరపడిన వాళ్ళు ఒక బిడ్డ తర్వాత అయినా మరో బిడ్డ విషయం ఆలోచించేప్పుడు తమ కులంలో తమ సెక్ట్ లోనో, తమ  సబ్ సెక్ట్ లో పిల్లలనయినా  అడాప్ట్ చేసుకోవడం ఎంత అవసరమో ఎందుకు గుర్తించడం లేదు ? ఎవరో ఎదో చేయడం లేదు అనో  లేక గేటెడ్  కమ్యునిటీస్ లో సెటిల్  అయ్యి  గ్రామాల్లో దళిత బిడ్డలు  మైనార్టీ  కష్టాలు  అంటూ హృదయపూర్వకంగానే అయినా బాధపడే కొందరయినా ఇలాంటి అడాప్షన్లకి  ముందుకు  రావడం  ఇప్పుడు తక్షణావసరం కదా? జరిగే నష్టాలని ఏకపక్షంగా ఆపే  శక్తిలేని  ఉద్యమకారులు మనసున్నవారు సమాజానికి మెరుగయిన  హ్యుమానిటీ అందించడానికి ఇలాంటివి ఒక ఆప్షన్గా ఆలోచించొచ్చు .

robertwservice201755

అదే సమయంలో ,తొందరలో జనాభా విస్పోటనానికి చైనా కష్టాలు మించిపోయే దేశంగా  మారిపోతున్న మనదేశానికి , (చైనా వస్తువులు  మనం చీప్ గా కొనుక్కుంటున్నప్పుడే  మనకి అర్ధం కావాలి కదా , అంత తక్కువ డబ్బు విలువ  చేసే  వస్తువులు తయారు చేసే   కార్మికులకి ఇంకెంత తక్కువ జీతాలు ఉంటాయో బ్రతుకులు ఎంతెంత  భారంగా ఉంటాయో)  మత యుద్ధాల కోసం మాట యుద్ధాలు చెలరేగే  కాలాలలో చావడానికి కనిష్టస్థాయి బంట్లుగా పెరిగే సంతానాల కోసం రెచ్చగొట్టే భగవత్లు ముల్లాలు కాకుండా ఒక ఇంటికి ఒక బిడ్డ మాత్రమే , మరో బిడ్డ కావాలంటే అడాప్టెడ్ మాత్రమే అన్న సామాజికాంశం ముందుకు వెళ్ళాల్సిన అవసరం ఉంది . ఇందులో మళ్ళీ పిల్లలు కలగక  లేదా పిల్లలని కనడం ఇష్టం లేక అడాప్ట్ చేసుకోవడం అనే ఆప్షన్కి వెళ్ళే  జంటలు , అడాప్షన్ అని చెప్పి ఇంట్లో పనిపిల్లలుగా వాడుకోవడం ,ఇవన్నీ కాదంటే అడాప్షన్  పేరు మీద హ్యూమన్ ట్రాఫికింగ్ పెంచే అసహ్యాల వలన ఇప్పటికే బలవుతున్న తండాల  పసిబిడ్డలు లేదా  అనాధశ్రమాల బిడ్డల రైట్స్ గురించి జాగ్రత్త  తీసుకోవాల్సిన అవసరం చాలా ఉంది .

ఇలా ,ఒక మంచి ఆలోచనకి విత్తనం అయినందుకు  అమితాబ్ గారి ఉత్తరానికో థాంక్స్ చెప్పుకుంటూనే , మరి మీ ఇష్టం వచ్చిన  దుస్తులు  వేసుకోండి , మీ  చాయిస్లు మీరు  తీసుకోండి  అని వాళ్ళ ఆరాధ్య దైవం  చెప్పిన మాటలకి మరి మన దేశపు నయా  సతీ సావిత్రులు వారిని తమ బానిస రోబోలుగా మార్చుకున్న సంస్కృతీవాదులు అదే సినిమా  ఫీల్డ్  లో రాఖీ  సావంత్, సన్నీ లియోనీ మొదలైన  వారి విషయంలో అభిప్రాయాలు మార్చుకుంటారా అన్నదే ఇపుడు మిలియన్ డాలర్ ప్రశ్న!

చివరగా ,చట్ట పరమయిన  అంశాలే కాకుండా సామజికాంశాలు మానసిక వైరుధ్యాలు కలగలిపిన దత్తతలు అంత సులువేం కాదు కాని , చాల మంది మనసున్న వారు రాసిన హృద్యమయిన ఇలాంటి కవితలు ముఖ్యంగా “ A promise made is a debt unpaid “ అని తేల్చేసిన రాబర్ట్  విలియం  రాసినAdoption మాత్రం కుప్పపోసిన మానవత్వాలుగా మనం బ్రతకొచ్చు అనే ఒక నిదర్శనం .

ఈ కవితకి మనకోసం తెలుగులో నాదయిన అనుసృజన

 

Adoption –  Robert William Service

~

తక్కువ స్నేహాలున్న

ఒంటరి మహిళగా

తల్లిదండ్రులెవరో తెలియని

రెండు చిన్న ప్రాణాలని

రాత్రిపూట అవాంఛిత కౌగిలింతలేవో

కాన్వెంట్ తలుపుల దగ్గర వదిలినట్లు

యాచిస్తున్న ఆ చిన్ని చేతుల దురవస్థని

నా సొంతం  చేసుకున్నాను.

 

ఈ పని వారికి నా పేరు ఇచ్చింది

వారే పాడు మురికివాడల నుండి వచ్చారో

ఇహేప్పటికి వారికి తెలియదు

నా సొంతవారిలానే చూడడం

వాంఛ శ్రమల ఇద్దరు అనాధలని

నా ప్రేమ , రక్షణ కాపాడింది

ఇప్పుడిక నా కొడుకు జాన్

తెల్లగా నిండయిన పొడవుతో ,

జోన్ కృష్ణవర్ణంలో మెరుస్తూ .

 

అబ్బాయి బార్ కౌన్సిల్ సభ్యుడు

అమ్మాయి నిర్మలమయిన నర్సు

ఇప్పుడెలా ఉన్నారు , ఎలా ఉండుండేవారు అన్న తలపుకే

క్షణపాటు చెడు విషమేదో మింగినట్లు నరకంగా ఉలిక్కిపడతాను

.

.

బహుశ జాన్ ఒక నేరస్తుడిగా

జోన్ వేశ్యగా స్తిరపడేవారేమో

*

 

 

 

మానవత్వం తడబడిన వేళ…

 

~

huges

“ పుస్తకాలు గ్రేట్ మైగ్రేషన్ అని మురిపిస్తాయి కాని వలసలు ఇష్టపడటానికి మనుష్యులు పక్షులు కాదు కదా “ అనుకుంటుంది Minnie Bruce Pratt లోని ఒక విస్తాపకురాలు తన  “ది గ్రేట్ మైగ్రేషన్ “ కవిత ద్వారా. ఎంత నిజం కదా మనుష్యులు మట్టిని నమ్ముకుంటారు , బ్రతికున్నన్ని రోజులు మట్టితో కలిసి ఉంటారు బ్రతుకయిపోయాక అదే మట్టిలో కలిసిపోవాలనుకుంటారు . రెక్కలొచ్చిన పక్షుల్లా కొందరు అవసరాల కోసమో ఆడంబరాల కోసమో మట్టినొదలడానికి సిద్ధపడతారే తప్ప ఊరొదిలి పొమ్మంటే ఊపిరొదిలినంత కష్టమేగా ? ఈ మొత్తంలో ప్రాజెక్టుల పేరిటో ప్రపంచీకరణ పేరిటో సాగే ఈ అభివృద్ధికి ఎవరో ఒకరు బలవ్వాల్సిందే అయితే ఆ బలవ్వడం ప్రతిసారి మట్టిని నమ్ముకున్న వాళ్ళే  అవ్వడమే అత్యంత విషాదం .

ది గ్రేట్ మైగ్రేషన్ , దాదాపు 1910 -1970 మధ్య కాలంలో అర్ధ శతాబ్దం పాటు జరిగిన మైగ్రేషన్ , మొత్తం రంగు జాతి మీద చూపిన  ప్రభావం చాల బలమయినది ,అంతేకాకుండా మొత్తం నల్ల జాతీయుల జనాభాలో ఈ మైగ్రేషన్ వల్ల చాలా  జనాభాని  కోల్పోయింది కూడా . ఎక్కువగా నల్లజాతీయులు ఉండే గ్రామీణ దక్షిణ అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాల నుండి అలబామా మిస్సిసిపీ లాంటి 14 రాష్ట్రాలకి బలవంతంగానో బ్రతుకుకోసమో జరిగిన 6 మిలియన్ల  ఆఫ్రికన్ల వలస విషయంలో జరిగిన రంగు కార్మిక దోపిడీ అనేది , యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆమోదంతో జరుగుతున్న ప్రపంచవ్యాప్త కుట్ర గా మొదలయిన సామ్రాజ్య వాదానికి చెల్లించిన ధర , దానివలన తడబడిన మానవత్వానికి అక్షర రూపం ఇది  అంటారు  చరిత్ర కారుడు , సివిల్ రైట్స్ అక్తివిస్ట్ W. E. B. Du Bois, మొత్తం గ్రేట్ మైగేషన్ గురించి రాస్తూ.

L1

50 ఏళ్ళ క్రింద జరిగిన  నష్టానికి దాదాపు మరో 50 ఏళ్ళ తర్వాత కూడా ఫలితాలు అనుభవిస్తున్న రంగు జాతి కష్టాలు ఈరోజుకి ఈ మధ్య జరుగుతున్న హ్యూస్టన్, టెక్సాస్ ,కాలిఫోర్నియా కాల్పులు దాని తర్వాత  జరిగిన ఆందోళనలు నిరూపిస్తున్నాయి . వెరసి మొత్తానికి ఒక శతాబ్దం తర్వాత కూడా ఒక మొత్తం జాతిని బానిసలుగానే చూస్తున్న ప్రపంచీకరణ ఫలితాలు మనల్ని నివ్వెరపరుస్తూనే ఉన్నాయి . నిజానికి మనదయిన లెజిటిమేట్ జీవితాలని కూడా అనుక్షణం భయపడుతూ గడుపుతున్న మనకి ,వలసల సంక్షోభం గురించి చర్చించడం ఒక కష్టమైన అంశం. ఇది నలుపు ,తెలుపు కాదు. ఇది చెడు వర్సెస్ మంచి కాదు. మనలోని మనిషితనం రాజ్యం ముందు పిరికితనంగా మారి ,సమస్య మనది కానప్పుడు స్పందించాల్సిన అవసరం లేదని నిర్ణయించుకొని ముడుచుకొని పడుకొనే మూర్ఖ సివిలియన్ల శాతం పెరిగిపోయి , మనం బలవ్వనంత కాలం మన అభివృద్ధికి త్యాగాలు చేయాల్సిన బాధ్యత మామూలు ప్రజలందరికీ ఉండాల్సిందే అని టాక్స్ పేయర్స్ అనబడే ఎలైట్ గుంపులు . మొత్తం జనం పై పడుతున్న ఆర్ధిక భారాలు  తెలియకుండా వాళ్ళ కళ్ళ ముందు ఆర్ధికాభివృద్ధి తాలుకు మాయలోకం సృష్టించి కాళ్ళ కింద భూమి చల్లగా  లాగేస్తున్న చట్టసభలు తెలివిగా  మల్లన్నసాగర్లు , అమరావతుల పేరిట విస్తాపకులని పెంచుతుంటే , ఆ విస్తాపకుల శోకం మనది కానిదిగా భావరహితంగా బ్రతికేసే బానిస ప్రజలు వాళ్ళ మేధోతనానికి మార్గం చూపాల్సిన కవులు రచయితలు ఆర్టిస్టులు రాజ్యానికి తొత్తులుగా మారి , రాబోయే అవార్డుల కోసమో రాల్చి పడేసే రివార్డుల కోసమో వ్యూహాత్మక మౌనాలు పాటిస్తున్న కాలంలో మనసున్న కొంతమందికోసమయినా  అలాంటివే ఎన్నో కవితలు రాతలు రావాల్సిన అసవరం చాలా ఉంది .

ముఖ్యంగా పదవుల బేరగాళ్ళ ఆకాంక్షల ఫలితంగా కాకుండా ,పసిగుడ్డుల నుండి ప్రాణాలని లెక్క చేయని వీరుల వరకూ ,తమదయిన నేల కోసం , తమకి మాత్రమే దక్కాల్సిన నీటి కోసం అమరవీరుల ఆత్మహత్యలతో తడిసిన తెలంగాణలో “దొంగలెవరో దోచిరి గౌరమ్మా , దొంగలతోపాటు దొరలందరు గౌరమ్మా” అన్న ఫోక్ సాంగ్ పూర్తిగా  నిజం చేస్తూ రాత్రికిరాత్రి 14ఊర్ల తలరాతలు , అందులో నివాసితుల బ్రతుకు రాతలు మార్చేసిన అభివృద్ధి రీ_డిజైన్  , సొంత చెలకలు కుంటల్లో పచ్చబడాల్సిన జీవితాలు రేపొద్దున ఇంకో పాలమూరులా ముంబై మురికివాడల్లో చితికిపోయేలా , వందల్లో కుటుంబాలు అందులో ముఖ్యంగా ఈ దేశ నిజ మట్టి దేహాలయిన దళితులు మల్లన్నసాగర్ ప్రాజెక్ట్ మోసంలో బలవుతున్నప్పుడు ,ఈ రోజుకి కూడా శతాబ్దం క్రితం పరిస్థితులే  ఇంకోచోట ఇంకో వికృత రూపంలో ప్రత్యక్షమై జీవ నదుల్లాంటి మనుష్యులని జీవితాలే లేకుండా చేయడం వెనక కుట్రలని ఆపాల్సిన అవసరం మనందరిది కాదా ?

 

అలాంటి వాళ్ళందరి వ్యధల సమాహారంగా , ఒకపక్క తన నమ్మకాలు కాపాడుకోవడానికి విశ్వప్రయత్నం చేస్తూనే , ప్రపంచ శాంతి ప్రేమ అనబడే రంగుల కలల సాకారం కోసం రెండు చేతులు ముకిళించి ప్రార్ధిస్తున్న ప్రతి మనిషి “నువ్వెక్కడ నుండి” అని పక్క మనిషిని అడగని రోజుకోసం  , ఒకవేళ అలాంటి ప్రశ్న వచ్చినా , నేనిక్కడ నుండే, ఈ నేల నాది ,ఈ గుండె నిండిన మట్టి పరిమళం నాది అని గర్వంగా ప్రతి ఒక్కరు చెప్పుకొనే రోజుకోసం , ఏ ఒక్క  కుటుంబం బలవంతంగా తన అస్తిత్వానికి దూరంగా బహిష్కరించబడకుండా ఉండే రోజు ఒకటుందనే నమ్మకంతో మనలో మానవత్వపు కోణాన్ని తడిమి చూపడానికి Langston Hughes రాసిన “One Way Ticket” ని తెలుగులో అనుసృజించే చిన్న ప్రయత్నం . వలసలే  ఇంత భయంగా భయంకరంగా ఉంటే, బలవంతంగా ఊర్లు వదులుకోవలసిన పరిస్థితులని సృష్టిస్తున్న వ్యవస్థకు భయపడి  సంతకాలు పెట్టిన రిజిస్ట్రేషన్ చేస్తున్న ప్రతి గుండె చప్పుడులా వినిపించే కవిత ఒకసారి మనకోసం .

 

నా జీవితాన్ని

వెంట తీసుకోని

తూర్పుకో ఉత్తరానికో

చికాగో, డెట్రాయిట్,

బఫెలో, స్క్రాన్టన్,

ఎక్కడో కాని

డిక్సీ మాత్రం కానిచోట

ఉంచడానికి వెళ్తున్నాను

 

నా జీవితాన్ని

వెంట తీసుకోని ఎదో ఒక ట్రైన్

ఉత్తరానో ,పశ్చిమానో ,

దక్షిణం కాని ఏదయినా

లాస్ ఏంజిల్స్, బకేర్స్ఫీఎల్డ్,

సీటెల్, ఓక్లాండ్, లేదా

సాల్ట్ లేక్కో తీసుకెళ్తున్నాను

 

జిమ్ క్రో లాస్తో

క్రూరులైన మనుష్యులతో

విసిగిపోయిన నేను ,

నా నుండి వారు

పరస్పర భయంతో

ఒకరికొకరు దూరంగా

పరిగెడుతున్నాం

 

నా జీవితాన్ని

వెంట తీసుకోని

వన్ వే  టికెట్ తో

ఉత్తరానికో ఈశాన్యానికో

వెళ్తున్నాను .

వెళ్ళిపోయాను (తిరిగిరా(లే)ను ) .

 

*

 

  • Jim Crow laws were state and local laws enforcing racial segregation in the Southern United States. Enacted after the Reconstruction period, these laws continued in force until They mandated de jure racial segregation in all public facilities in states of the former Confederate States of America, starting in 1890 with a “separate but equal” status for African Americans. Facilities for African Americans were consistently inferior and underfunded compared to those available to white Americans; sometimes they did not exist at all.

ఆ జోలెలో మిగిలింది రక్తమేనా?!

 

– నిశీధి

~

నీ వారని పరాయని లేకుండా అందరి మాట  మన్నించే దేవ దేవా

ఇదుగో ఈ క్షణం గుమ్మంలో జోలె పట్టుకు నిలబడ్డాను

నీ వాకిలి ముందు నిలబడ్డ ప్రపంచానికి ఏమేమి దొరకలేదని ,

ఇహనిప్పుడు దురదృశ్టాలని అదృష్టంగా మార్చే వరకు

ఖాళీ చేతులతో వెనక్కి మరిలే పరిస్థితే లేదు , నా జోలె నింపి పంపు ప్రభూ

 

ప్రతి కవ్వాలిలో బహుశ  అమ్జాద్ ఫరీద్ సబ్రీ మనస్పూర్తిగా తలవంచి తను నమ్ముకున్న చిష్తి సూఫిజాన్ని గుండెలు  నింపుకొని  ఇదేగా పాడింది!! ఈతి బాధల నుండి రక్షించే మరణమే అల్టిమేట్ డెస్టినీ కాబట్టి సబ్రీ జోలె తాను కోరుకున్న కోరికలతో నిండిందని ఈ రోజు మనం అంతా  సంతోషించాలా  లేక తనకి అడ్డొచ్చే  ప్రతిప్రాణిని , తనని కాదన్న  ప్రతి ఆత్మని మూలంతో సహా నలిపేస్తూ రక్తాన్వేషిలా   ముందుకు వెళుతున్న మతమారణహోమాలని చూసి వణికిపోవాలా ?

జీవుల్లో అతి తెలివయిన జంతువుగా  మనిషి మారిపోయాక,  ఆ తెలివయిన  జంతువుకి ఒక  సంఘ జీవనం,  ఆ సంఘానికి ఒక కట్టుబాటు ఏర్పరచడానికి , ఒక ఆరోగ్యకరమయిన క్రమశిక్షణ అందించే క్రమంలో  మతం ఒక పదునయిన  ఆయుధంగా వాడబడటం , భూమి మీద హ్యూమన్  ఎవల్యూషన్ మొదలయిన ప్రతి చోట దాదాపు అలాంటివే ఒకేరకమయిన బీజాక్షరాలు,  మతం ఏదయినా  అయి ఉండొచ్చు  కాని అది మానవ మనుగడకి సపోర్టింగ్  సిస్టంగానే మొదలయింది అన్న  విషయాన్ని ఎవరం మర్చిపోలేం.  అలాగే ఎవల్యూషన్లో భాగంగా ఎదిగిపోయిన మనిషి మెదడులో మతాలూ సంఘాలు లాంటి ఎలాంటి నియంత్రణకి లోబడని క్రియేటివ్ ఆర్టిస్టిక్ భాగమూ అతి ముఖ్యమైనదేనని  బేసిక్ సైన్స్  చదువుకున్న అందరికి  తెలుసు. అయితే ఇపుడు ఇక్కడ సమస్య ఏమిటంటే కాలంతో పాటు ప్రాపంచిక విషయాలన్నింటినీ తనదిగా చేసుకుంటూ ఏక ఆధిపత్య ధృవంగా మారిపోతున్న మతం,  మతం తాలూకు  భయం , నెమ్మదిగా క్రియేటివిటీని కూడా మింగేస్తూ , తనని హైలైట్ చేయడానికి మాత్రమే ఉపయోగపడే ఒక పక్క వాద్యంగా కళలనన్నింటిని వాడుకోవడమే  కాకుండా తనకి సపోర్ట్గా రాని ప్రతి కళని కళాకారులని మింగేస్తూ పోతుంటే చివరికి మిగిలే మరుభూమిలో సంఘాలు రాజ్యాలుగా , రాజ్యాలు  అధికారికంగానో అనధికారికంగానో మత రాజ్యాలుగా రూపాంతరీకరణ చెందుతున్న కాలంలో జనప్రియత కోరుకొనే కళ ఎక్కడ నిలబడాలి ? అటు కళ ఇటు మతం  రెండు మనసుని హాయిపరిచేందుకో లేక కొంత ఓదార్పుకోసమే అయితే రెండిటి అంతిమ లక్ష్యం  ఒకటే అయినపుడు ఒక వ్యవస్థ పూర్తిగా  ఇంకో వ్యవస్థని  తినేయడం  వలన జరిగే నష్టం నుండి మానవుడు   తేరుకోగలడా? లేదా ఇప్పటికే  తన నడవడి తో పాటు తన ఆలోచనలని నియంత్రిస్తున్న మతం  గుప్పిట్లో మరింతగా ఇరుక్కుపోయి ఇంకొంత  కుదించుకుపోతాడా ? కుదించుకుపోవడం అంటే తానూ మాత్రమే లేదు తానూ నమ్ముకున్న తనని కమ్ముకున్న మతం మాత్రమే  మిగలడం అంటే ఇహ సంఘ జీవనం కి , సహజీవనంకి అర్ధం ఏముంది ?

 

చరిత్ర సాక్ష్యం , పదకొండో  శతాబ్దం  అంతంలో బాగ్దాద్  మీద మంగోలియన్ దాడి జరిగినప్పుడు ముందు టైగ్రీస్ నది అక్కడి మనుష్యుల రక్తంతో ఎర్రబారింది ఆ తరువాత విలువైన అక్షరాల సిరానలుపు తో నల్లబడింది అని . మనుష్యులని మాత్రమే కాదు  సమూలంగా ఆ జాతి తెలివితేటలని  , భవిష్యత్తుని కూడా నాశనం  చేయడం మధ్య యుగంలో  యుద్ధాలకే కాదు ప్రస్తుతం సాగుతున్న  మత యుద్ధాలు , మతం పేరుతో మానవాళి పై ఏక జాతి చేయాలనుకొనే దాష్టికాలు ఇంకా  నడుస్తూనే  ఉన్నాయి అనిపిస్తుంది . ఒక జాతి లేదా  ఒక మత యుద్ధం మొదలయింది  అంటే ముందు స్త్రీలు పిల్లలు తరవాత ఆ జాతి రత్నాలయిన  కళాకారులు బిక్కు బిక్కుమంటూ ప్రాణాలు అరిచేతిలో పెట్టుకొని బ్రతకాల్సిన  పరిస్థితులు రాతి యుగం నుండి ఈ కాలం వరకు సాగడం అసహ్యకరమయిన  తప్పని పరిస్తితిలా మారిపోయింది .

 

రాజ్యానికి మతానికి  అతీతంగా కళని ఆస్వాదించలేని  కుత్సితంలోకి  మనిషి , మనిషి పెంచుకున్న  వ్యవస్థలు లోబడిపోతున్నప్పుడు  సౌదీ  మరణ శిక్ష నుండి ఆఖరి నిముషంలో ప్రాణం నిలుపుకున్న  ఆశ్రాఫ్ ఫాయద్ లు , తమ నేలని  వదిలిపెట్టి పరాయి దేశాల్లో బ్రతకాల్సి వచ్చే తస్లీమా లు , సల్మాన్  రష్దీలు , MF హుస్సేన్లు ఒక పక్క ఆత్మని  అమ్ముకోకుండా  రాజ్యానికి మతానికి ఎదురునిలబడే క్రమంలో తమని తాముకోల్పోవడం చూస్తూ  ఉండగానే మరో పక్క  ఒక చార్లీ హెబ్డో , ఒక కల్బుర్గి , ఒక సబ్రీ , ఒక వాంగో ( 2004లో కాల్చి చంపబడిన  హలాండ్ ఫిలిం మేకర్ ),  ఒక Pippa Bacca ( 2008 లో చంపబడిన ఇటాలియన్  పర్ఫార్మెన్స్  ఆర్టిస్ట్ ) దాదాపు ప్రతి నేల మీద మత వ్యతిరేఖ ప్రతీకార చావులలో అస్థిత్వాన్నే  కోల్పోవడం సామాన్యంగా  మారిపోయింది  .

End of the day art is the only noblest form of human evolution అని నిజంగానే  మనం అందరం నమ్మినట్లయితే  ,ప్రపంచవ్యాప్తంగా సో కాల్డ్ ఒక మతపు జీహాదీలు , పేరు లేకుండా చాప కింద నీరులా కళలని కళాకారులని మట్టి చేస్తున్న ఇతరమతాల మూర్ఖత్వాలకి  వ్యతిరేఖంగా విశ్వవ్యాప్తంగా అందరు ఆర్టిస్ట్లు  ఆ కళలని  అభిమానిస్తున్న సామాన్య జనం మతరహిత మానవీయ దిశలో కళలనే కాదు  కళాకారులని  కాపాడుకోవాల్సిన అవసరం ఎంతగానో ప్రస్తుతం   కనిపిస్తుంది .

 

ముఖ్యంగా  చరిత్ర  మొదటి నుండి   ఇప్పటి వరకు ఎప్పటికప్పుడు  ఎన్నిసార్లు రెక్కలు  తెంచినా   తిరిగిలేచే ఫీనిక్స్ పక్షిలా  కొత్త ఊపిర్లు పోసుకుంటున్న మితవాద సూఫీఇజం ఇప్పటికయిన కనిపించని దేవుడి ముందు జోలెలు పట్టుకు తిరిగే ఆశల్ని పక్కనపెట్టి కనిపిస్తున్న ఇస్లామిక్ టెర్రరిజపు మత మూర్ఖత్వాన్ని  ఇస్లాం నుండి పూర్తిగా  బహిష్కరించి ఒంటరిని చేసే దారులు ఆవిష్కరించడం తక్షణ కర్తవ్యం  . పై వాక్యం అన్ని మతాలకి ముఖ్యంగా  హైందవం భారత సంస్కృతని ఒకప్పుడు వైష్ణ శైవుల మధ్య పరస్పర హత్యలు . తరువాత కాలంలో చదువుకున్న , క్రియేటివిటీ  ఉన్నప్రతి దళితుడ్ని  ఎదో విధంగా అడ్డుకొని  ఇపుడు మళ్ళీ  మనదేశంలో    కొత్తగా  పేట్రేగుతున్న మతోద్దారుకులని వెనకేసుకొచ్చే  ఉదారవాద మత విశ్వాసులు కూడా అర్ధం చేసుకోవడం  ముందు ముందు  రాబోయే నష్టాన్ని అంచనా వేసుకొని గంజాయి మొక్కలు ఎదగక ముందే జాగ్రత్త పడటం చాలా అవసరం. లేదంటే  తొందరలో మనం కూడా మన తోటి దేశపు  మత విద్వేషపు విషాలలో మనదయిన హవిస్సులు నమామి  అనిపించడం  ఖాయం .

  • భర్ దో జోలీ యా  మొహమ్మద్ అంటూ సూఫీఇజపు తాత్విక పరిమళాలకి తనదయిన గంభీరత వదిలివెళ్ళిన అంజాద్ సబ్రీ పాటల  జ్ఞాపకంలో .

 

 

.

 

స్థిర కల్లోలిత

 

 

నిశీధి 

~

 

ప్రాణమా !

ఈ అర్ధరాత్రి నిదుర మరిచిన కళ్ళనిండా నీ జ్ఞాపకాలు నిండుతున్నపుడు మబ్బుల అలజడికి తాళలేని చినుకేదో ఆకాశాన్ని వీడి వెన్నెల్లో ఇంకిపోయినట్టు రెప్పల నిండా ఉలిక్కిపాటు . ఇప్పటికిప్పుడు కలలరెక్కలు తగిలించుకొని నీ కౌగిలి వెచ్చదనంలో గువ్వలా ముడుచుకుపోవాలనుకునేంత ఉద్వేగం . రోజంతా  నీ మృదుహాసం కోసం , మంద్ర స్వరంలో నువ్వందించే ఆ చిగురంత ధైర్యం కోసం , నీ  మాట వినగానే  సంతోషంగా  వెలిగే  నా మోహంలో కాంతికోసం ఎదురుచూస్తూనే ఉంటాను . వచ్చెయ్యి ! గుండె నొప్పులు కళ్ళలో  దాచుకొని ఎంతకాలం ఇలా , నేనున్నానుగా జీవితం పరుస్తాను , మనసు తలుపులు తెరచే ఉంచుతున్నాను అంటావు . సముద్రాల కవతల నీ గూడులో నాకింత చోటిస్తానని ప్రతిరోజూ బ్రతిమిలాడతావు . ఒక్క క్షణం స్వార్ధపు వలయం చుట్టుముడుతుంది , నాకోసమే  ఎదురుచూసే చినుకులలో తడిచి కొత్త సెలయేళ్ళు కట్టుకోవాలనిపిస్తుంది . ఉప్పు నీటి సముద్రాల్ని వదిలి తిమింగలపు హృదయానికో మంచి నీటి కొలను బహుమతిగా  ఇచ్చుకోవాలనిపిస్తుంది .

పక్కగదిలో పండుటాకులేవో ఊపిరిసలపక సతమవుతున్న అలికిడి , ఉలికిపాటులో నిన్ను  నీజ్ఞాపకాలని కలంతో మూతేసి కాసేపు గందరగోళం . రోజు ఉండేదే అయినా  సెకను పాటు వళ్ళంతా ప్రవహించే  భయం , రేపుదయం మా ముగ్గురికీ శుభోదయమేనా లేక ఈ  చీకటి  రాత్రి మరో కాళరాత్రవుతుందా అన్న ఊహ వెన్నులో జలదరిస్తూ గుండె చేరే సన్నని  నొప్పి . మన యవ్వనపు మొదటి పడిలో ఒకర్నొకరం  చేరి ఉంటే , బహుశ ఈ క్షణం నువ్వు ఊహలో కాకుండా  నన్నింకా హత్తుకొని పడుకుంటూ ఏం కాదులే అన్న ధైర్యపు ముద్దు మెడ వంపుకో స్థిరత్వాన్ని ఇచ్చేదేమో ? కాలం  ప్రవాహంలో ఇన్నేళ్ళ  వంటరితనాలు అలవాటయ్యాక , ఇపుడిలా  చుక్కలు కరువయిన  చీకటి ఆకాశాన్ని నెలవంక  వెలుతురులో మురిపిస్తున్నావు . ఎంత దోసిళ్ళు  నింపుకున్నా,  తనివి తీరదు. ఎపుడే మేఘం  ఆ ఆనందాన్ని  తన్నుకుపోతుందోనన్న గగుర్పాటు  కునుకు పడనివ్వదు .

~

నీకు టీం స్పిరిట్ లేదు , అందర్ని కలుపుకుపోవడం రాదు , నువ్వెప్పటికీ ప్రొఫెషనల్ నిర్ణయాలు సమయానికి  తీసుకోలేవు ఇలా అయితే  నీతో  కలిసి పనిచేయడం  కష్టం ముందు ముందు  అధికారపు పింక్ స్లిప్ బెదిరింపులు చివుక్కుమంటాయి . రాత్రింబగళ్ళు శ్రమ ఇంకొకరి చేతిలో  అవార్డుగానో , అతను మెచ్చిన  లలనామణి చేతిలో  రివార్డుగానో కనిపించినపుడు కూడా రాని నిస్పృహ కలుపుకుపోవడం  రాదు  అన్నప్పుడు  కళ్ళ వెంట  కారుతుంది .

ఎలా  చెప్పను పెద్ద సంఖ్య  నిండిన  కుటుంబాలలో మొదటి వారిగా  పుట్టకపోయినా బాధ్యతలెత్తుకొని సిబిలింగ్స్  అందరి జీవితాలకో కేర్ ఆఫ్  అడ్రెస్గా మారి , ఉద్యోగ హింసలు , ఆర్ధిక కష్టాలు , మానసిక వేదనలు వాళ్లై నిలబడి క్రుంగిపోయాక  ఐసియు బెడ్ల మీద మరణపు  అంచులలో లోపల వాళ్ళిద్దరూ , మసక వెలుతుర్ల హాస్పెటల్ కారిడార్లలో బయట వంటరితనపు నిర్ణాయాధికారాలలో మిగిలిన నేను .

మీకు  తెలియంది  ఏముంది  స్టంట్ వేయటం లాంటివి చాలా  ఖర్చుతో  కూడుకున్నవి , తర్వాత  మందులు కాస్ట్లీనే , చాల కాలంగా  డైయాబిటిస్ ఒకో కణాన్ని  తినేయడం  పైకి తెలియకుండా  కళ్ళ తో సహా  చాలా  నష్టం  జరిగింది . బ్రెయిన్ స్కాన్స్ కూడా చిన్న చిన్న క్లాట్స్ చూపిస్తున్నాయి , ఇమిడియట్గా  పెద్ద నష్టం  లేకపోవచ్చుకాని ముందు ముందు పసి పిల్లలని  చూసుకున్నట్టు చూసుకోవాలి . నిర్ణయం  మీదే అని తెల్ల కోట్లు  ఏసీ రూముల్లో కూర్చోబెట్టి  చెమటలు  పట్టించే  మాటలు చెప్పినప్పుడు . ఏడవడానికి కూడా  టైం లేదు . అప్పటి దాక  నవ్వుల్లో  వెంటాడిన చుట్టాలు పక్కాలు  ముఖ్యంగా స్నేహితులు తుఫానేదో మింగేసినట్లు మాయం అయ్యాక  చుట్టూ  మిగిలిన  నిశబ్దంలో నేను ఏ  టీం తో సంప్రదించి నిర్ణయాలు  తీసుకోవాలో అర్ధం కాకా మొదలయిన  ప్రయాణం  ఇప్పటికీ  ఎడేమెంట్ డెసిషన్లా సాగుతుంటే కలుపుకుపోవడం  ఎలానో ఇప్పటికీ  నేర్చుకోలేకపోతున్నాను . దెబ్బ ఒకసారి తగిలితే కదా . పడే పదే తగులుతున్నపుడు ఎలా  లేచి  ఎలా  నడవాలో బలవంతంగా  ప్రాక్టిస్ చేసిన వ్యాయామంగా మారక  . ఇపుడు నిన్ను నువ్వు మార్చుకోకపోతే స్నేహితులు మిగలరు లాంటి వాక్యాలు నిర్లిప్తతే తప్ప  బాధగా  ఏమి ఉండటం  లేదని

ఎవరికీ  చెప్పుకోలేనితనం .

~

ఇదంతా  నీకు  తెలుసుగా , ఎవరికీ  చోటివ్వని  మనసులో నిన్ను  దాచి , అక్కడ అదిమిపెట్టిన  ఎన్ని రహస్యాలు నీతో పంచుకున్నాను ? నువ్వుంటావన్న నమ్మకమేగా  అంత సాహసం నాతో  చేయించింది లేకపోతే పెదవి విప్పి నేనేమిటో  చెప్పిందేవరికి ఈ పదేళ్ళలో . కానిప్పుడు నువ్వో  కొత్త  విపత్తు పాతుకుపోయిన  కాళ్ళని తవ్వుకొని కొండలు దాటుదామంటావు , అలిసిపోయినప్పుడుల్లా  చెయ్యందిస్తానంటావు , ముందుకు వెల్దాం పదమంటూ ముద్దులు పెడతావు . నీకెలా చెప్పడం విత్తనాలు బ్రతుకుతాయి కాని మహావృక్షాలు వేర్లతో పెకిలించి  కొత్త చోట  నాటడం సాధ్యం కాదని , బలవంతంగా సాధించినా మన చేతుల్లో వాటి మరణానికి రోజులు  లెక్కెయ్యాలని  ఎలా  చెప్పడం  నీకు . మనిద్దరిలో  ప్రాక్టికల్  మనిషివి  నువ్వు కదా , అసలలా ఎలా  అడిగావు అని ఎంత మదనో , మళ్ళీ  అదంతా  నా పై ప్రేమగా అన్న ఓదార్పు . నా కలవరం , కల వరం  ఇహ నువ్వేగా .

ప్రవాస బాధల్లో సైతం బంధాలు  మర్చిపోలేని కొడుకు తనకోసం తనకి వండి వార్చి , ముందు పుట్టే వారసులకో ఆయా అవసరాలకి పైసా  ఖర్చులేని అమ్మ తనాన్ని  వాడుకోవడానికో ఏమో ముందు కాళ్ళకి బంధంలా విమానమెక్కబోతున్న తల్లి కోసం  చింత ఎలాగైనా కిటికీ  పక్క సీట్ ఇవ్వమని అక్కడనుండి పాపం  విడియో కాల్  చేసి మరీ ఫ్లైట్ అధికారులనో కోరిక కోరుతున్నాడు . మా అబ్బాయి మీతో మాట్లాడాలంట ఇదుగో  ఒకసారి  ప్లీజ్ అని నవ్వుమొహంతో ఫోన్ అందించిన అమ్మతనం నిండా ఇలాంటివి ఎన్నో చూసిన అనుభవం . కాన్వర్జేషన్ పూర్తి అవ్వగానే చివరగా మల్లెలు అన్ని  కుప్పపోసినట్లు చిరునవ్వుల శబ్దంలో  “ ఐ  నో  ఎవరీథింగ్ , బట్ వాట్ టు డు , మై  సన్ ఐజ్ లైక్  దట్ “ పుత్రోత్సాహపు మెరుపులు .  పదే పదే అదే పాట వినిపించి కనిపించి హిప్నటైజ్ చేసే అడ్వర్టైజ్మెంట్ కనికట్టు,  మనుష్యుల మధ్య  అనుభందాలని ఎత్తి చూపి అలా కనిపించకపోతే , ప్రవర్తించకపోతే అసలు మీ  బ్రతుక్కో అర్ధమేలేదని  మాటికి మాటికి నిరూపించే మాయాజాలం నింపుకున్న ఇడియట్ బాక్స్లో నిన్నో కొత్త యాడ్ , సెల్ ఫోన్ కంపెనీ సూపర్ కొడుకులు నాన్నలు  ఎలా కావాలో నయా మోడల్ సిద్ధం చేసి  జనం మీదకి  వదులుతుంది . మాములుగా  చిరాకే కాని  ప్రస్తుతం  నా మనస్థితి సరిగ్గా అలాగే  ఉండటం వలనో ఏమో మనసుకి హత్తుకుపోయింది అచ్చం  నీ  నవ్వులా .

ఏదో కలుక్కుమంటుంది లోపలెక్కడో . ఇంకొంత వయసు మిగిలే ఉందన్న నమ్మకంలో వదిలేయడం  సులువే . కాని వద్దన్నా  నాకిబ్బంది అని  వొంటిగా దగ్గరలో కూరల మార్కెట్లు వెతుకుతూ ఇల్లెక్కడో మర్చిపోయిన అల్జీమర్స్ ఈగలా ఎవర్ని అడగాలో అసలేమి అడగాలో కొద్ది సెకనుల  తడబాటు సిగ్గులో చితికిపోయే పెద్దరికాలని . ప్రతి రోజు గుర్తు చేస్తే  తప్ప మందులు కూడా  వేసుకోలేని  నిస్సహాయతలని , వివాహ వ్యవస్థ మీద నమ్మకంలేక పోయినా  వయసు వేడిలో  విసిగిపోయి వదిలేల్లిపోతుందేమో అన్న అపనమ్మకంలో చిన్న చిన్న అసహన యుద్ధాలు . టెక్నాలజీ అరచేతిలో  ఇమిడిన రోజుల్లో  సైతం మాకెందుకులే బంగారం నువ్వున్నావుగా , ఆ మెసేజీలు  అవి చూసుకోవడం కుదరదుకాని ల్యాండ్లైన్తోనే మా పని కానిద్దు అంటూ కొత్తగా నేర్చుకోవడాల వెనక నిరాసక్తతతో పాటు నేర్చేసుకుంటే దూరంఅవుతామేమొనన్న అనవసరపు బెంగలు .  నా వర్క్  టైం ముగిసిన  మరుక్షణం  నుండి వాకిళ్ళు నిండిపోయే ఎదురుచూపులు . ఇవన్నీ  వదిలి ఎలా రావడం నిన్ను  హత్తుకోవడం . ఒకవేళ స్వార్ధపు అతిపెద్ద  కుట్రలో సైతం కొన్నాళ్ళు నీ కోసం  ఎగిరొచ్చినా , అక్కడ తృప్తిగా  నీతో గడపగలనా . కలయిక లో మనం  ఏకమయ్యే  క్షణాన సైతం ఏ రింగ్ టోన్ ఏ వార్త మోస్తుందో దిగులేగా .

నిజం చెప్పనా  నువ్వు లేవన్న  దిగులు  తప్ప నిన్ను చేరలేనన్న బెంగ తప్ప నేను బాగున్నాను , చేపలు సముద్రంలో పక్షులు ఆకాశంలో నేను అమ్మ వడిలో భద్రంగా  ఉన్నాము . అప్పటి స్నేహితులు ఎవరన్నా  ఎలా   ఉన్నావు  అని అడిగినప్పుడు ఇప్పుడు ఇద్దరు పిల్లలు  నాకు , ప్రస్తుతం ఎల్కేజీ కొచ్చారు  త్వరలో డైపర్లు మార్చేంత ఎదుగుతారు . నాసాయం లేకుండా హాస్పేటల్ వెంటిలేటర్లు దాటలేరు  ముందు ముందు , అని పెదవుల నిండా  నవ్వుతో కళ్ళు  నిండిన కన్నీటితో గుండె నిండిన భారం దాచడం సులువేం కాదు .

ఎపుడో ఇంకోన్ని శిశిరాల వచ్చిపోయాక ,మనిద్దరిలో ఒకరం మరణపు మంచాల మీద చివరి శ్వాసలు  పీలుస్తూ ఉంటే మాత్రం  ఇంకొకరం బయట దిగులు మొహంతో పాత ఉత్తరాలు  చదువుకుంటూ ఉంటామన్న  నమ్మకం మాత్రమే ఇప్పుడిక మిగిలిన  ధైర్యం .

ఎప్పటికయినా  తిరిగొస్తావన్న ఆశ తో !

 

  • వోడాఫోన్ సూపర్ సన్ యాడ్ లో హుందాగా నవ్వుతూ ఒక్కసారయినా కలిసి  హత్తుకోవాలన్న వ్యక్తిత్వం మోమునిండిన ఓ వెన్నెల తల్లికి . మదర్స్ డే డెడికేషన్ .

తమకమూ + తాత్వికత = గాలి అద్దం!

 

-నిశీధి

~

కాలం కాసేపు కదలకుండా కవిత్వం అవ్వడం అంటే గాలి అద్దంలో మనల్ని చూసుకోవడం కాబోలు అనిపించేలా , ఎన్ని ఊహాలు  ఎన్ని ఊసులు .

చదువరికి ఒకో పేజి తిప్పుతున్నప్పుడు ఒకో పాదం గుండా పదాల సరిగమల్లో సాహితీకరణ చెందుతున్నప్పుడు ప్రతి అనుభూతి తనదే అనిపించాలి , భవిష్యత్తు వర్తమానం కన్నా కూడా ఎదో జ్ఞాపకాల వీచికలో బలంగా కొట్టుకుపోతున్న భావనలో కాసేపు నలిగి కరగాలి . అపుడది కవిత్వం అవుతుంది ఇంకా  సరిగ్గా చెప్పాలంటే  గాలి అద్దం అవుతుంది .

 

విప్పేసిన జ్ఞాపకాలనే

తిరిగి తిరిగి తొడుక్కుని

మరణ ప్రవాహంలో ఈదుతావు

నిశ్శబ్దాన్ని నిశ్శబ్దంతో వింటూ తేలిపోతుంటావు

కవిత్వమేనా  ఇదంతా  కాదేమో ,కవి ఆత్మ కవితాత్మతో ముడిపడి సున్నితంగా గుండెకోత జరిపే క్షణాల అనుభవమేమో . నమ్మకం  కలగలేదా  అయితే

“ ఈ రాత్రినే

దాచిపెట్టు నేలవంకకి తెలియకుండా “

ఈ వాక్యంలో నిన్నోమారయిన పోగొట్టుకున్నావా నేస్తం ? లేదంటే  ఇలా చూడు

“పాడుబడ్డ పదాల పేద గూటిలో

పెంచుకున్న వాక్య పక్షి ఎగరదు

దిగంతాల దుఃఖమేది అందదు .

Hmmm కాసేపో  విషాదం కమ్ముకున్న మేఘంలో ఒంటరి ప్రయాణం .

 

సోషల్ మీడియాలో అక్కడక్కడా సత్యంగా  చెప్పుకోవాలంటే చాలా అరుదుగా  మెరిసే మెరుపులా చమక్కులా మాత్రమే ఎం ఎస్ నాయుడు గారు తెలిసిన నాలాంటి చదువరులు “ గాలి అద్దం”  పుస్తకాన్ని చేతుల్లోకి  తీసుకోగానే ముందు కవర్పేజీల  నలుపు తెలుపు రంగుల్లో రమణజీవి , శంకర్ పామర్తి గారి గీతలలో  మిస్టిక్ వాసనలకి మైమరిచిపోయి కాసేపలా ఆగిపోవడం  ఒక వంతయితే  పేజీలు తిప్పడం  మొదలు పెట్టగానే నెమ్మదిగా  మొదలయ్యే ఉద్వేగం , ప్రాణం ఎక్కడ ఆగుతుందో , కవిత యే జ్ఞాపకాల పరదాలు చీల్చుకొని  ఏ కణంలో సున్నితంగానే  అయినా  కస్సుమని దిగుతుందో  చెప్పడం  అంత  సులువేం కాదు .

నిజానికి  గాలి అద్దంలో ప్రతి కవిత  ఒక రోలర్ కోస్టర్ రైడ్గానే చెప్పుకోవాలి

మనసొక శోకవాయువు అని మొదలు పెట్టి ఇపుడైనా గెంతెయ్యాలి మనసు మట్టి మీద నుంచి అని రాసుకోగలిగే  కవులు  ఎంత మంది  ఉంటారు , ఆ కవితా సముద్రంలో కాసేపు ఉక్కిరిబిక్కిరికాకుండా మనం ఎలా  ఉండగలం .

టాగోర్ ఆరాధన నుండి భయటికి రావడానికి ఇష్టపడని సాహితీప్రియులు “ విసిరేసిన వక్షోజాలు జారుడుబల్లలో ఆగిపోయి కలలు కంటున్నాయి “ లాంటి వాక్యాలకి ఎంతగా ఉలిక్కి పడతారో తెలియదుగాని , ఈ పుస్తకంలో “ డాలీనందుకోలేక “ కవితలాంటివి అలాగే స్థలంకై స్తనంకై లాంటి టైటిల్స్ ,  ఎం ఎస్ గారి పదాల్లో బోల్డ్ నేచర్కి న్యూ ఏజ్ కవులు ఒక సలాం  కొట్టాల్సిందే . పుస్తకం మొదట్లో కంటే కూడా లోలోపలకి చేరేకొద్దీ కవితో పాటు రీడర్ తనలోకి తానూ చేసే ఏకాంత ప్రయాణమొక నిజ అనుభవం . కొన్ని క్షణాల స్టిల్  లైఫ్ . అందుకే అన్నది ప్రాణమెక్కడ  ఆగిందో  పదమెక్కడ గుచ్చుకుందో చెప్పడం అంత సులువేం కాదు .

Thomas Gray ప్రఖ్యాత వాక్యం చెప్పినట్లు Poetry is thought that breathe and words that burn అని సెగలు , శ్వాసలు , శ్వాసల సెగలలో సగం సగం కాలిపోయి నిలబడటం గాలి అద్దం స్పెషాలిటీ ఖచ్చితంగా . జీవితపు తమకానికి తాత్వికత అద్దితే అదే ఎం ఎస్ నాయుడి గారి గాలి అద్దం . సాహితీవ్రణాలకో అవసరమైన మలాం .

*

 

ఇంత నిద్రెందుకో మనకి!

 

 

-నిశీధి

~

మతం తర్వాత  ఈ ప్రపంచానికి పట్టిన భయంకరమయిన జబ్బు , నిజానికి అంటువ్యాధి అనే చెప్పుకొనేది ఏమయినా ఉంటే అది ఖచ్చితంగా అవనీతి మాత్రమే . ఆ జబ్బు మనలో ఎంత  ముదిరిందో తెలుసుకోవడానికి  , అధికారం జనాన్ని కరప్ట్  చేయదు ,  జనమే అధికారాన్ని కరప్ట్ చేస్తారు  అనడానికి ప్రస్తుత  భారతదేశం ప్రపంచ దేశాలకే ఒక నెగటివ్ మోడల్ ఐకాన్ గా మారుతుందని అర్ధం కావడానికి మనలో మన చుట్టూ కొన్ని వందల ఉదాహరణలు దొరుకుతున్నాయి .

ఇందుకు అతి పెద్ద  ఉదాహరణగా , నిజానికి దేశభక్తులు ఎవరు దేశద్రోహులు ఎవరు అన్న చర్చ అటు కార్పోరేట్ కనుసన్నలలో నడిచే మీడియాలోనే కాక స్వీయ అభిప్రాయ ప్రకటన అవకాశాలు  హెచ్చుగా ఉన్న సోషల్ మీడియాలో లో సైతం  పెద్ద ఎత్తున సాగుతున్న ఈ తరుణంలో ఒక పక్క   పనామా  పేపర్స్లో ఇండియా కీర్తి పతాకాలు రెపరెపలాడించి మరో పక్క ఇడియట్ బాక్సుల ముందు కూర్చునే ఇడియట్స్ కోసం చాలా జాగ్రత్తగా కాసుల గలగలలు స్పష్టంగా వినిపించేలా  తయారు చేసిన క్రికెట్ ఆటల ముందో వెనకో చేతిలో ఇండియన్ ఫ్లాగ్ అందరికి కనపడేలా బేస్ వాయిస్ లో జనగణమన పాడి వీర దేశభక్తుల దిల్  కా దడ్కన్ తో పాటు వళ్ళంతా  వద్దన్నా  కరుచుకోచ్చే గూస్బంప్స్ పెంచిన ఆరడుగుల దేశభక్తిని రేపొద్దున్న మన ఖర్మ కాలితే భారత దేశ మొదటి పౌరుడుగా  చూడాల్సోస్తుందేమో అన్న ఆలోచనే వెన్నులో వణుకు పుట్టిస్తుంది . ప్రెసిడెంట్ పదవి ఆషామాషీ ఆటేమి కాదు “ దేశంలో  అతున్నత స్థాయి రబ్బర్ స్టాంప్  ఉద్యోగమే “ అని గల్లీలలో క్రికెట్ ఆడే పిల్లలకి సైతం విదితమే  అయినా కాశ్మీర్ నుండి కన్యాకుమారి వరకు పెరిగిపోతున్న అర గుంట ఆస్తుల్లో పంటలు పండించుకోడానికి అప్పులు  తీసుకోని , కట్టలేని పరిస్థితుల్లో ఆత్మహత్యలు చేసుకుంటున్న రైతుభారతం ఒక పక్క లక్షల కోట్లు ఎగేసి రంజుగా విమానాలేసుకొని దేశాలు దాటి పోతున్న మోడీలు మాల్యాలు ఇంకో పక్క , అదే సమయంలో కోట్లు వెనకేసుకొని విలాసంగా నవ్వుతూ  దేశంలో కౌన్ బనేగా  కరోడ్పతి అంటూ ఈజీ మనీ గేమ్స్  తో పాటు మనీ ల్యాండరింగ్  కేసుల్లో ప్రముఖంగా  వినబడే  బచ్చన్లు దేశభక్తులుగా  కీర్తించబడుతున్న ఈ   టైమ్లో నిజమే ఈ దేశంలో  ఉండాలంటే  భయమే మరి . అదే మాట పైకి చెప్పిన పాపానికి అమీర్ఖాన్ పై  సహన ప్రియులంతా  ఎంత అసహనాన్ని  చూపారో ఇంక్రేడిబుల్ ఇండియా బ్రాండ్  అంబాసిడర్గా అమీర్ ని పక్కన పెట్టినప్పుడే  తెలిసిపోయింది మనం అంతా  ఎలాంటి సమాజాన్ని  సృస్టించడంలో  నిమగ్నమై  ఉన్నామో .

ఒక సామాన్యుడికి పేట్రియాటిజం అంటే తిరంగా ఝండాలు భుజాన మొయ్యడం , భారత మాతాకి జై  చెప్పడమేనా  ? లేదా  దేశాన్ని  దేశ భవిష్యత్తుని నిర్మించుకొనే పునాది ఇటుకల్లో భాగస్వామ్యం కావడమా ?  ప్రతి వ్యక్తిని , పూర్తి వ్యవస్థని వ్రేళ్ళతో సహా కుళ్ళబెట్టి మొత్తం దేశపు నదుల్లో , భూసారంలో కూడా  కలిసిపోయినంతగా  మనల్ని పెనవేసుకుపోతున్న  పెనుబాము అవనీతికి  ఎదురు నిలబడే శక్తి మనలో నశించిందా ? లేక ఎదురు తిరిగే సామర్థ్యం ఉన్నా నిద్ర నటిస్తూనే  ఉంటామా  ? పనామా  పేపర్స్  నిండా మనదేశ  హేమాహేమిల పేర్లు  బయటికొస్తున్న సమయంలో నిజంగా  స్పందించాల్సిన రీతిలోనే  మనం  స్పందిస్తున్నామా ? అక్కడో ఇక్కడో  సోషల్ మీడియాలో చెణుకులు వినిపిస్తున్నా మాతాజీలు బాబాజీ ల అభ్యంతరకరమైన వాక్యాల  మీదనో , పాపులర్ నినాదాల మీదనో  జరుగుతున్న  చర్చలు , ప్రతి సామాన్యుడి రక్తం ఉడికిపోవాల్సిన సిట్యువేషన్స్ ఏమి  ఈ రోజు ఎందుకు కనిపించడంలేదు ? ఈ ప్రశ్నలకి సమాధానమేది ?  లేదా  మనమొక వెయ్యి  తింటాం పక్కనోడు పదివేలు ,  ఆ పై వాడు పదివేల  కోట్లు తింటాడు  అన్నంత  సింపుల్గా  కణాల్లో  జీర్నించుకుపోయిన కరప్షన్ జీభూతాలని  వదిలించుకోవడానికి ఇష్టపడటం లేదా ?

ఇంత మౌనం పాటిస్తున్న  సభ్యసమాజం కోసం  నిజానికి  సరయిన నిర్వచనాలలో దేశభక్తి అంటే ఏమిటో ఒక పెద్ద డిబేట్  జరగాల్సిన  ఈ సందర్భంలో మత్తు  వదలరా  నిద్దుర మత్తు వదలరా  అని  మన కొసరాజు  1966 లోనే  రాసినా  , ఇపుడు మాత్రం అన్నా హజారే యాంటి  కరప్షన్  మూమెంట్ సమయంలో బాలివుడ్ లిరిసిస్ట్ ప్రసూన్ జోషి రాసి గళమెత్తిన ఒక చిన్న కవిత ఈ  సారి  మనకోసం . గవర్నమెంటులు మారినా , అధికారపు పార్టీల జెండా  రంగులు  ఏవయినా మనలో మార్పు  రానంత వరకూ మన దేశభక్తి నాటకాలు అన్ని హుళిక్కి అని తేల్చి  చెప్పే  సర్వకాల సకల జనుల గీతం  తెలుగు లో  ఇలా

 

ఇంత నిద్రెందుకో  మనకి

ఇంత దీర్ఘమైన ఇంత ఘాడమయిన నిద్రెందుకో మనకి

అలికిడి లేకుండా నల్లని రాత్రులు వచ్చిపోతూనే  ఉంటాయి

అలికిడి లేకుండానే ఏ క్షణమయినా గుండె చప్పుడు ఆగిపోతుంది

అయినా మరోసారి వత్తిగిలి పడుకొని  అన్నీ మర్చిపోతాం మనం

ఇంత నిద్రెందుకో  మనకి

మగతా లేక  మరేదయినా మత్తా ఇది

నెమ్మది నెమ్మదిగా ఇంతగా  అలవాటు పడిపోతూ

 

అబద్ధాల వర్షపు వెల్లువలో

నిజాల వేణుగానమేదో

ఒకే ఒక గాలి వీచిక కోసం ఎదురు చూస్తూనే కృశిస్తుంది

తర్వాతెందుకో దుఃఖిస్తాం మనం

మరీ ఇంత నిద్రెందుకో మనకి

 

నారు మనదే  నాట్లు  మనవే

ఆశ్చర్యం ఏమిటో  ఇలా ఎదిగిన పంటలు చూసాక

నరికేయాలి నశింపచేయాలి

ఈ రోజు మనముందు పెద్ద సవాలే  నిలబడి ఉన్నపుడు

ముళ్ళనెందుకు విత్తుతున్నాం మనం

ఇంతగా ఎందుకు  నిద్రిస్తున్నాం  మనం

 

ఆట అందరిదే

ఓటమీ అందరిదే

అదేమిటో అనూహ్యమైన విచిత్రపు  ఆట

ఇంజను  నలుపే

డబ్బాలు నలుపే

నిండు భారంగా నడిచే పాత ట్రైనే ఇది

మరి ఈ రైలే ఎక్కిపోవాలని కోరికేమిటో మనకి

 

జోలపాటలు కాదిప్పుడు

లాగిపెట్టి చెంపదెబ్బలు కొట్టండిప్పుడు

ఒక చిన్న బ్రతుకాశ ఇవ్వండిప్పుడు

లేదంటే  మళ్ళీ  నిద్రిస్తాం

కలల్లో మళ్ళీ మునిగిపోతాం

రండి ఇలా  పాపాలు కడుక్కుందాం

 

ఇంత నిద్రేందుకో  మనకి

ఇంత దీర్ఘమైన ఇంత ఘాడమయిన నిద్రెందుకో మనకి!

 

 

~

ఇంకొంచం ఓపిక ఉన్నవారికోసం ప్రసూన్ జోషి ఒరిజినల్  కవిత యూట్యూబ్ లింక్

 

 

 

 

 

వెలివాడ అనబడు ఒక అనాధ కూడలి

 

 

-అబుల్ కలాం ఆజాద్

తెలుగుసేత: నిశీధి

~

azad

 

 

 

 

 

 

ఎండమావులై

కురుస్తున్న వెన్నల తీరాన

దుఃఖిస్తున్న మృత్యువు

 

విరిగిన రెక్కల తివాచీల్లో

ఎముకలు పిండిన దుర్గంధం

 

నిశీధి నిశబ్ధం నిండుతున్న

రక్తమోడే పక్షుల సమరాగం

 

వెచ్చని శవాల నడుమ

మొరుగుతున్న కుక్కల ఆకలి

 

ఆకాశపు నక్షత్రాలని ఉరేస్తున్నట్లు

వేలాడుతున్న తాళ్లై

తెగ తెగనరకబడిన బొటనవ్రేళ్ళు

 

చీకటి గుహల నిద్రలేని  రాత్రులలోకి

ఉమ్మేయబడ్డ మురికి గొట్టాలై  మృతదేహాలు

 

వధించబడ్డ  గాయాలేవో

కవుల ఏకాంతమై ప్రతిధ్వనిస్తూ

ఖాళీ కాగితాలని సమాధి చేస్తూ

కోరుకున్న వాక్యాల గొంతుకలని

ఎవరది తెగనరికింది

 

రైల్వే ట్రాకుల నిండా

శిరచ్చేదన తలల పూలమాలలు

ప్రేమికులంతా ఎదురుచూస్తున్న

రైలు మరో జీవితకాలపు ఆలస్యం

 

కాలం స్తంబించిన లోకంలో

బక్కచిక్కిన నోట్బుక్కోకటి

సాయం కోసం చేతులూపుతూ

లేత నీలపు  తీర సమీపంలో

తన చావుకి వదిలేయబడ్డ నత్తలా

 

ఆడ చేతుల్లో చినిగి

లేఖలయ్యే పేజిలేవో

నదుల్లో మునిగిపోతూ

చెట్ల అంచుల్లో ఊగుతూ

నిప్పుగుండాల్లోకి దూకుతూ

 

కుగ్రామాల మెడ చుట్టూ

సొంతదారులేవరు లేని

శరీరాలు కుళ్ళిన కంచెలు ఏర్పాటు చేస్తూ

 

మూసిన తలుపులు  నిండిన

వేట  మాంసపు  గురుతులు

 

ప్రతి రాత్రి ప్రకాశించే చంద్రుడు

భయంతో కళ్ళు మూసుకొనే లోపు

ఒక చోట సమూహమవుతున్న విరిగిన దీపాలు

 

మూయబడని కిటికీల్లోంచి

ట్యూబ్లైట్లు లేని రాత్రుళ్ళలోకి జారిపోతూ

లేత వర్షాలకే కరిగిపోయే అక్షరాలతో

సురక్షిత భూభాగాల్లో

సుదూర ప్రేమికుల ఉత్తరాలు

 

పూర్వీకుల ఆత్మలు వెంటాడే ఈ ఇంట్లో

మా సిగ్గంచుల్లో నిలబడ్డ ఈ  వీదుల్లో

జీవితాలని అనాధలని చేసే ఈ పట్టణాల్లో

 

 

ఒకరికొకరు

గుసగుసల కవితలు వినిపించుకుంటున్న

కన్నీళ్ళు ,ఆలస్యానికి కరిగిపోయిన కలలు

దహించబడ్డ శిశుగుట్టల పైకుప్పలుగా పడి కనబడుతూ

 

వెలివాడ అనబడు ఒక అనాధ కూడలి

                                             *

అభివృద్ధి కుట్రపై అరుణాక్షర యుద్ధం!

 

 

-నిశీధి
~

కెహనా సఖు కిత్నా ప్యార్
సెహ నా సఖు ఇత్నా ప్యార్

అతనికింత ప్రేమెందుకు పుట్టిందో విస్మయం , మనలో ఏ లోపం ఆ సహజమయిన ప్రేమకి మనల్నింత దూరం చేసిందని విషాదం. ఎంత దుఃఖం ఎంతకని దుఃఖం , కన్నీళ్ళలో హోలీ డిప్స్ , ఎన్ని లక్షల టీఎంసీల విషాదంలో మునిగినా దొరకని పాప విముక్తి.

అది కవిత్వమా కాదు ప్రభో! మనసు కన్నీరయి కలంలో కరిగి , ముందు కాలం అంతా Development ది అని మనం స్వయంగా మన చేతులతో చేస్తున్న హత్యలపై నిరసన గళం . వెర్రి కేక, మైదానం కొరకు , వలన కాలరాయబడ్డ కఠిన నిజాల నినాదం.

అన్ అవేర్ ఆఫ్ ఆల్ దీజ్ థింగ్స్ అనబడు మన మర్డర్ సంతకాలలో నెమ్మదిగా ఆరిపోతున్న చిరునవ్వులు అవేర్ ఆఫ్ ఆల్ దీజ్ థింగ్స్ స్వయంగా మనకోసం మన జీవితాల్ని వెలిగించుకొంటున్నామనే వృద్ధి మంత్రంతో బ్రతుకంటే రేలా లయలని బ్రతకడమంటే శబరి నీడలో అమాయకంగా నవ్వడమే అని మాత్రమే తెలిసిన జీవితాల్ని ముంచి చంపేసే మనలోని కోల్డ్ బ్లడెడ్ మర్డరర్స్ ని మనసు కోర్టులో వేసే క్షణకాలపు ఉరిశిక్ష . నిజమే ఏడ్చుకోవడానికి మనకి తొక్కలో . కవిత్వం అన్నా ఉంది . వాళ్ళకేమి మిగిల్చాం ? అరుణ్ ప్రశ్నించడు, చాలా సింపుల్గా మనం కట్టుకుంటున్న కొత్త ఆశల ప్రాజెక్ట్ హైయెస్ట్ పాయింట్ నుండి వెల్లువవుతున్న రక్తపు మడుగుల తరంగాలపై ఉల్టా వ్రేళ్ళాడదీస్తాడు . వాక్యాల దిగ్బంధనంలో నిలేసి కలేసి నువ్వు మురుస్తున్న అభివృద్ధి నమూనాలో ఏదో ఒక రోజు నువ్వు నాశనం అవుతావురోయ్ అంటూ గోదాట్లో కలవమని శపిస్తాడు . Yes, dear we all deserve that ultimate curse.

ప్రియతమా

ఒక వాక్యం దాటి ఒకవాక్యంలోకి సాగే ప్రతి ప్రయాణంలో కరిగిపోతున్న ప్రతి క్షణం శబరి ఇసుకల్లో గుండెని అమాంతంగా తవ్వి పాతరేసినట్లు మేటలేసుకున్న దుఃఖంతో తడిపేసాక , ఎవరన్నా రిమూవ్డ్ ఫ్రం రికార్డ్స్ కాగితం చెమ్మలవ్వకుండా గుండెలో గాంభీర్యపు నిశబ్దాలు పెళ్ళుమన్న శబ్దంలో విరిగాక కనీసం ఈ ట్రిబ్యూట్ చదవడమయినా ముగించగలిగితే నిజంగా వాళ్ళు ఐరన్ మ్యానే అని చెప్పుకోవాలి ఖచ్చితంగా.

మనకి తెలియకుండానే లక్షల్లో మనుష్యులని , కొన్నయిన భాషల్ని కొన్ని కోట్ల గుండె చప్పుళ్ళని జలజీవసమాధి చేసిన రక్తసిక్తపు మరణవాంగ్మూలం ఈ మ్యూజిక్ డైస్ .. కొట్టుకొచ్చిన శవాలని సాముహిక దహనం చేసిన బూడిదల్లో కోరి తెచ్చుకున్న నాశనానికి రాసుకున్న ముందస్తు విలాపవాక్యం.

ఈ గిల్టీ కన్ఫెషన్స్ లోకి మనల్ని అమాంతంగా తీసుకెళ్ళి , అక్కడ తప్పిపోయిన చంటిపిల్లలవడానికి బయటికి రాలేని బేలతనంలో బోరుబోరున ఏడ్చుకోవడానికి అరుణ్ వాక్యం కాకుండా వాడిన మరో అస్త్రం ప్రతి పేజ్లో అమాయకంగా ప్రశ్నల కళ్ళేసుకొని చూసే ఇమేజెస్ . పచ్చపూలతో చిరునవ్వులు చిందించే కోయ అడుగులు , దుఃఖంతో పూడుకుపోతున్న ముసురు గోదావరి , కూనవరం గిరిజన బాల్యంలో దిగులు , గొడుగుల కింద దాగి తొంగి చూస్తున్న విప్పసార , మూలబడ్డ భాస్కర్ టాకీస్ , నాచు గోడలు , గిరిజన బడులలో దడుల మధ్య దూరి ఆడుకుంటున్న పసితనాలు, భవిష్యత్తు అయోమయంలో నడిరోడ్డున పడ్డ యవ్వనాలు . ఎన్నని చెప్పడం ? ఒకో ఇమేజ్ అలా వాక్యాల్లో వొదిగి కవిత్వంగా మారిందా లేక కవిత్వాన్ని అల్లుకున్న ఆర్తి ఒక ఇమేజ్గా మారి మనల్ని కాలుస్తుందా చెప్పడం నిజానికి చాలా కష్టం.

అలాగే ఎన్ని కంటి చెమ్మలు ఒక పాటగా మారిందో చెప్పడమూ కష్టమే . అనుకుంటా ఇలా ..

ఇళ్ళు: ఇన్నిన్ని ముఖాలేసుకున్న ఇళ్ళు
ఆశలు కూలిన ఇళ్ళు
వంటరైపోయిన ఇళ్ళు
ఇళ్ళ కళ్ళ నిండా నీళ్ళు
భయం భయంగా
తమలోకి తాము
ముడుచుకుపోతున్న ఇళ్ళు

అన్న పదాల వెనక ఉన్న ఊళ్ళు ఇళ్ళు వదులుకొని మొదలు నరికిన పచ్చటి చెట్లని వదిలి ఎగరలేక కుప్పకూలిన రెక్కలపే దిగులు పడతామా

మైదానం కమ్మిన ఇనుప తివాచీ
ఆపాద సంస్కృతి అనగా సాంఘిక ఆటవికత
బ్రతుకు పృథక్కరణ చెందింది
ఒకనాటి రేల పాట పరీవాహకప్రాంతమీది
ఈ ఎడారిలో వనం కోసం అంజనం వేయాలి

అంటూ నిజాల్ని చిన్న పదాల్లో పెద్ద కోతల్లో ముందుకు తెచ్చినప్పుడు ముఖంలో అరచేతులు దాచుకోని సిగ్గుపడాలా ?

పాటలని చంపేసి , ప్రకృతిని చంపేసి , నిలబడడానికి నీడలేకుండా చేసుకుంటూ విస్తరిస్తున్న మైదానపు మోడరన్ మ్యాన్ ఎడారితనంపై పసితనాన్ని పచ్చదనాన్ని వదులుకోలేని అడవిబిడ్డల తరపున దుఃఖపు సూరీడు చిందించిన గోదారి రక్తం గురించి ఎంత చెప్తే సరిపోతుంది అని అసలు ఎంత హృదయానికి అద్దుకున్నా మనం అడ్డుకోలేని నయాకాలపు జల సమాధి లో మునిగిపోతున్న కుంట నాగరికత ముగిసిపోతున్న గదబ సవర లాంటి జాతులు . నిజమే ఇహ వాళ్ళంతా రామాపితికస్ గురించి చదువుకున్నట్లు అంత్రోపాలజీ పాఠాల్లో మాత్రమే మిగులుతారేమో అరుణ్ ప్రిడిక్ట్ చేసినట్లు . లేదా లుప్తమవుతున్న జీవజాతులనీ సంరక్షించుకున్నట్లు ల్యాబుల్లోనో లేక తర్వాత తరాల ఎజ్జిమిషన్టో రీల్లోనో మిగులుతారేమో

కవిత ఆచరణకి సాటిరాదు అయితే గియితే ఒక సహానుభూతి ఒక మద్దత్తు ప్రకటన ఒక నినాదరచన నీ జనం నేల కోసం పోరాడుతున్నచోట కనీసం గొంతయినా కలపకపోవడం నేరం అని డిక్లేర్ చేసిన అరుణ్ వాయిస్కి ఇదంతా ఒక పిచ్చుక తోడు మాత్రమే ఆకరున మాత్రం ఈ మాట చెప్పకుండా ముగించలేను . మీరు నడిచొచ్చిన మట్టికే కాదు అరుణ్ , ప్రపంచానికి ముఖ్యంగా కవిత్వానికి ఒక అద్భుతమయిన మెలాంకలీ అందించారు . చచ్చిపోయిన పాటకి మీదయిన గొంతునిచ్చారు . Kudos, Arun Sagar!  you nailed all those culprit souls with your heart reckoning poetry.

పోడుకోసం గూడుకోసం తునికాకురేటు కోసం అడవిహక్కుల కోసం జెండాలై ఎగిరిన ప్రతిప్రాణానికి మీ సెల్యూట్ పాటు మీ ఆర్తిగీతానికి మాదో సెల్యూట్ .

*

కట్టు బానిస రగిల్చిన కాగడా!

-నిశీధి 

~

విరిగిన మనుష్యులని అతకబెట్టె మరమ్మత్తుల పనులకన్నా  ఒక  బలమయిన కొత్త తరాన్ని  నిర్మించుకోవడం సులభం అన్న విషయం  Ac రూముల్లో కూర్చొనో ఇరానీ చాయిల మధ్య సిగార్ ధూపాల్లో రాలిన ఆకుల్లో  పచ్చదనాన్ని వెతుక్కొనే కవిత్వపు కళ్ళ సాహిత్యానికెలా తెలుస్తుంది ?

బానిసత్వపు  సంకెళ్ళని  వదిలించడానికి కాఫీ టేబుల్ పోయెట్రీ కాకుండా సూర్యుడి మొహాన  వదలని నెత్తుటి మరకలని స్వయంగా  తుడిచే ధైర్యం తో పాటు అసలు మరకెంత మరణమో తెలిసుండాలి. ఒక కట్టు బానిసకేమిటీ అసలు తెలివితేటలు ఏమిటీ అని ముక్కు మీద వేలేసుకొని నవ్వే ప్రపంచం ముందు వెలుగుతున్న కాగడాగా నిలబడి స్లేవరీ నుండి సెలెక్టెడ్ రీడింగ్స్ వరకు మిగిలిన ఒకే ఒక ఉదాహరణ ఫ్రెడెరిక్ డాగ్లస్ . చీలమండలు చినిగి రక్తాలోడేలా ఒక తోటి మనిషికి సంకెళ్ళేసే వ్యక్తి ఆ సంకెళ్ళ తాలూకు మరో అంచు అతని మెడకి ఎప్పుడో చుట్టుకుంటుంది అన్న నిజం తెలియకుండా ఉండడు అని తెలిసి మనుష్యులని   జంతువులకన్నా  హీనంగా  చూసే అసహ్యాల గురించి ఆటను రాసుకున్న  మాటలు  ఎంత నిజం కదా .

పరిస్థితుల్లో మార్పు రావాలంటే వెలుగు కాదు ఇపుడు కావాల్సింది ఏకంగా  కార్చిచ్చు . గాయాలకి లేపనమయ్యే చిరు జల్లులు కాదు  అసలు గాయాల ఉనికే కొట్టుకుపోయే సునామీలు తుఫానులు హోరుగాలులు  అని పద్దెనిమిదో శతాబ్దపు మొదట్లోనే ఫ్రెడరిక్ రాసాడు  అంటే , ఇప్పటి అసహన దినాలు లేదా టార్చర్ సెల్స్ లా  మారి  నోక్కకనే నొక్కుతున్న మనసుల మధ్య నెమ్మదిగా హృదయాన్ని బాధించకుండా మృదువయిన మాటలలో విప్లవం గురించి మార్పుల గురించి చెప్పాలండి అనే మితవాదులు ఏ చీకటి గూట్లో తల దాచుకుంటారో ఒకోసారి చూడాలనిపిస్తుంది .

అంతేనా జనం వాళ్ళు కోరుకున్న ప్రతిది వాళ్ళ వాళ్ళ పనుల ద్వారా పొందలేకపోవచ్చు కాని వాళ్ళిప్పుడు ఉన్న స్తితికి గతికి కారణమయిన పని పట్ల గౌరవం ఉండాల్సిందే పని చేస్తూ బ్రతకాల్సిందే అన్నాడు కూడా బాబు అంటే సడెన్గా అది సాహిత్యం అయినా ప్రజా యుద్ధం అయినా మాకు కావలసినంత గుర్తింపు రాలేదు కాబట్టి పని చేసే  ఇంట్రస్ట్ లేదు అని చెప్పే బద్ధకపు పని దొంగల సాంబార్ బుడ్డి ఎక్కడ గప్చుప్ అవుతుందో కూడా మరో తరానికి తెలియాలి . ఎవరి పని వాళ్ళు ఎందుకు చేయాలో లాగి పెట్టి కొట్టినట్లు చెప్పిన ఈ ఒక్క మాట చాలు ఫ్రెడరిక్ మిమ్మల్ని ప్రేమించడానికి అని చెప్పాలి అనిపించదా ఆ  పెద్దాయన కనిపిస్తే మాత్రం ?

, రచయిత , వక్త , పరిపాలనకర్త . అన్నిటిని మించి కాపిటల్ పనిష్మెంట్ కింద అప్పట్లో బ్రతుకుకాలం పాటు బానిసగా బ్రతకమనే శిక్షని అబాలిష్ చేసిన వ్యక్తిగా Frederick Douglass ( 1818 – 1895) బానిస జీవితాల దుర్భారత్వాలని వివరిస్తూ రాసిన కొన్ని వాక్యాలు చదివితే గుడ్నే తడవ్వదా ? “ ఓపెన్ సీక్రెట్ ఏమిటంటే మా యజమానే నా తండ్రి అన్న విషయంలో రహస్యమెంతొ నిజమెంతో నాకెప్పుడు తెలియలేదు కాని రాత్రి చీకట్లో మాత్రమే నన్ను జోకొట్టి ఉదయం వెలుగుకల్లా మాయమయ్యే అమ్మతో గడిపిన జ్ఞాపకం బహుశ ఆ కొన్ని క్షణాలేనేమో “

పోనీ ఇది చదివితే అన్న ఏమన్నా కదలిక ఉంటుందా మనలో  , మనది కాని జీవితాల పట్ల మనకుండాల్సిన సోషల్ రెస్పాన్సిబిలిటీ కూస్తయినా పెరుగుతుందా ?

f2

స్వేచ్చ

 

ఈ అందమయిన భీభత్సపు  స్వేచ్చ

పీల్చే గాలంత అవసరం అయిన స్వేచ్చ

ఉపయోగపడే పచ్చని భూమంత స్వేచ్చ

పూర్తిగామనదైనప్పుడు

రాజకీయనాయకుల టక్కుటమార శుష్క వచనాల్లా కాకుండా

సంకోచవ్యాకోచాలు  అసంకల్పిత చర్యలంత సహజంగా

ఆలోచనలని ఆపలేని మెదడంత స్వేచ్చ మనం గెలిచినప్పుడు

ఈ మనిషి, ఈ డగ్లస్, ఈ పూర్వ బానిస,

మోకాళ్ళ విరిగేలా కొట్టబడ్డ  ఈ నీగ్రో

ఏ మనిషి గ్రహాంతరవాసికాని

ఎవరూ వేటాడబడని

వంటరవ్వని

ఒక కొత్త ప్రపంచాన్ని వీక్షించాలని కోరిక

ప్రేమ తారకం నిండిన ఈ మనిషి జ్ఞాపకాలు

గొప్ప వాక్పటిమ నిండిన కావ్యాల్లో

మూలమలుపుల్లో వంటరిగా నిలబడిన కంచి విగ్రహాలలో కాకుండా

తన బ్రతుకునుండి బ్రతుకై నిలిచే

తన కలలని రక్తమాంసాలలో అదుముకొనే

ముందు తరాలుగా చూడాలన్న కోరిక

*ఇది రాస్తున్నపుడు ఎందుకో ఒక్క క్షణం అంబేద్కర్ జ్ఞాపకం , ఒక వేళ బాబా సాహెబ్ ఈ కవిత రాసి ఉంటే ఇదే రాసేవారేమో కదా ? పూలుపళ్ళలో పలుకు చివర దండాలలో కాకుండా నన్ను నా భావజాలాన్ని  గుండెలలో నింపుకొండి అనేగా చెప్పేవారు ?

ఫ్రెడరిక్ రాసిన ఒరిజినల్ పోయెం

When it is finally ours, this freedom, this liberty, this beautiful

and terrible thing, needful to man as air,

usable as earth; when it belongs at last to all,

when it is truly instinct, brain matter, diastole, systole,

reflex action; when it is finally won; when it is more

than the gaudy mumbo jumbo of politicians:

this man, this Douglass, this former slave, this Negro

beaten to his knees, exiled, visioning a world

where none is lonely, none hunted, alien,

this man, superb in love and logic, this man

shall be remembered. Oh, not with statues’ rhetoric,

not with legends and poems and wreaths of bronze alone,

but with the lives grown out of his life, the lives

fleshing his dream of the beautiful, needful thing.

 

మరోసారి మరో ఉత్తేజంతో

బ్రెయిన్ డెడ్ !

 

 

 

 

కవిత్వం luxury కాదు!

 

-నిశీధి 

~

Poetry is not a luxury . కవిత్వం ఎపుడు ఒక విలాసం కాదు . మన ఉనికికి అదో ముఖ్యమయిన ఆధారం ,మనుగడ కలకో ఊతనిచ్చే ఆలోచన ముందు భాష గా మారి మార్పు దిశగా పయనించి ఎప్పటికయినా ఆ కల సాత్కారం అవుతుందన్న నమ్మకమే కవిత్వం అంటారు Audre Lorde. ఎంత నిజం కదా కవిత్వం వైయక్తిక భావనగా మనిషికో ఎదుగుదల చూపినా అసలు ఒక సామాజిక కోణంలో , అణగారిన వర్గాల్లో వాక్యం విలువ ఎంత గొప్పదో . అది ఎన్ని  భయాల అనుభవాలను చెక్కితే  అవధులు లేని ఆశగా మార్పు చెందుతుందో అనుభవించని వాళ్లకి తెలియడం కష్టం .

Audre Lorde (1934–1992)  ఉప్పెనైన కవిత్వానికో పూర్తి చిరునామా . కాబట్టేనేమో ఇంత పదును నిజాలు ఈ రోజు మన మధ్య నిలబడ్డాయి . ఇవి చూడండి “ మనమధ్య తేడాలు కాదుమనల్ని నిజంగా  విడదీస్తుంది  అసలా  తేడాలున్నాయని గుర్తించి సాల్వ్ చేసుకోలేని మన  అశక్తత మనల్ని విడదీస్తుంది .”  అలాగే  “నన్ను నేను నిర్వచించుకోక తప్పదు లేకపోతే జనం వాళ్ళ  కల్పనల్లో నా అస్తిత్వాన్ని సజీవంగా నంచుకొని తింటారు. “ఇదే కాదు  “నా ధైర్యాన్నంతా వాడి శక్తివంతంగా ఉంటూ నాకో విజన్ అంటూ ఏర్పడితే అసలు నాకింకా  భయమేముంది  “ అని చెప్పినా అది తను మాత్రమే అవుతుంది . అలాగే తనని తాను  “ బ్లాక్ , లెస్బియన్ , మదర్ , వారియర్ , పోయెట్ “ గా నిర్వచించుకొనే ఈ రైటర్ సాహిత్యలోకపు కుదుపులు కుదపడమే కాకుండా  , రేసిజం , సెక్సిజం , హోమోఫోబియా ఇలా ప్రతి సామాజిక అన్యాయాన్ని తన చివరి శ్వాస వరకు పోరాడి ఎదురునిలిచింది .

a6

లార్డ్ రాసిన  లవ్ పోయెం ఇంకా  , కోల్ తన కవిత్వాన్ని ఉన్నత స్తాయి కి తీసుకెళ్ళిన మాట నిజమే కాని వ్యక్తిగతంగా  నాకెందుకో తను రాసిన “ పవర్ “ కవితలో మొదటి వాక్యం “  కవిత్వం మరియు వాక్చాతుర్యాన్ని మధ్య వ్యత్యాసం మీ పిల్లల బదులు మీరే  చావడానికి సిద్ధంగా ఉండటం  “ అన్నది అసలు మొత్తం ప్రపంచ సాహిత్యానికే సవాలుగా అనిపిస్తుంది . సేఫ్ గేం  ప్లే చేస్తూ సోయగాల గురించొ సొరకాయ దప్పళం గురించో పద్యాలు రాసుకొనే 99% కవులు రచయితలు తర్వాత తరాలని బలిస్తున్నట్లేగా అనిపిస్తింది. కాని ఎక్కడో మన కలబుర్గీలు , Asharaf Fayadh లు పూర్తిగా  అమ్ముడుపోని లిటరరీ ప్రపంచాన్ని ఇంకా నమ్మగలిగే స్థైర్యాన్ని ఇస్తూనే  ఉంటారు .

అస్థిర పరిస్థితులలో వణుకుతున్న స్వరంలో అయినా అసహనాన్ని చూపుతున్న గుప్పెడు మందిని మందలో రచయితలు సైతం ఇంటాలరేన్సా  అంటే ఏమిటీ అని ప్రశ్నిస్తున్న కాలంలో

 

క్వీన్స్ లో  పదేళ్ళ పిల్లవాడి

రక్తంలో బూట్లు తడుపుకున్న పోలీసు

విచారణలో తన సొంత రక్షణకోసమే బాయినేట్ ఎక్కుపెట్టానని

పరిమాణాలు పరిణామాలు ఏవి చూడలేదు

రంగు మాత్రమే  కనిపించిందని చెప్పాడని

కవిత్వంలో జరుగుతున్న చరిత్రని ,జరిగిన ఎన్నో అన్యాయాలని ఆక్రమణలని భయపడకుండా రాయగలిగిన దమ్ము ఆమె కలానిదే . తన కవిత్వానిదే కదా .

అందుకే ఈసారి మనకోసం మరొక్కసారి power పోయెమ్ .

ad1

 

Power

BY AUDRE LORDE

The difference between poetry and rhetoric

is being ready to kill

yourself

instead of your children.

 

I am trapped on a desert of raw gunshot wounds

and a dead child dragging his shattered black

face off the edge of my sleep

blood from his punctured cheeks and shoulders

is the only liquid for miles

and my stomach

churns at the imagined taste while

my mouth splits into dry lips

without loyalty or reason

thirsting for the wetness of his blood

as it sinks into the whiteness

of the desert where I am lost

without imagery or magic

trying to make power out of hatred and destruction

trying to heal my dying son with kisses

only the sun will bleach his bones quicker.

 

A policeman who shot down a ten year old in Queens

stood over the boy with his cop shoes in childish blood

and a voice said “Die you little motherfucker” and

there are tapes to prove it. At his trial

this policeman said in his own defense

“I didn’t notice the size nor nothing else

only the color”. And

there are tapes to prove that, too.

 

Today that 37 year old white man

with 13 years of police forcing

was set free

by eleven white men who said they were satisfied

justice had been done

and one Black Woman who said

“They convinced me” meaning

they had dragged her 4’10” black Woman’s frame

over the hot coals

of four centuries of white male approval

until she let go

the first real power she ever had

and lined her own womb with cement

to make a graveyard for our children.

 

I have not been able to touch the destruction

within me.

But unless I learn to use

the difference between poetry and rhetoric

my power too will run corrupt as poisonous mold

or lie limp and useless as an unconnected wire

and one day I will take my teenaged plug

and connect it to the nearest socket

raping an 85 year old white woman

who is somebody’s mother

and as I beat her senseless and set a torch to her bed

a greek chorus will be singing in 3/4 time

“Poor thing. She never hurt a soul. What beasts they are.”

 

చివరగా ఇంకో మాట లార్డ్ poems  మిస్ అయినా పర్లేదు కాని కవిత్వం అంటే ఏమిటో ఎందుకో లాంటి ప్రతి ప్రశ్నకి సమాధానం కావాలంటే మాత్రం ఇంటరెస్ట్ ఉన్నవాళ్ళు  తను రాసిన Sister Outsider సాహితీ వ్యాసాలు మాత్రం అసలు మిస్ అవ్వకండి .

*

 

హృదయాన్ని రగిలించే వాక్యాలు మన కోసం …

 

 

-నిశీధి 

~

కట్టుబట్టలమీద కట్టుదిట్టాలు మరీ మరీ  పెరిగిపోతున్న కాలాల్లో కాంజివరం చీరలొనో కలర్ఫుల్ కమర్షియల్ పేలికల్లోనో ఇరుక్కొన్న జీరో సైజ్ల మీద మాత్రమే జావళీలు రచించగల జాహ్నవి పౌత్రుల చేతిలో శారీరకంగా మానసికంగా సామాజిక శూన్య స్తాయి అనుభవిస్తున్న స్త్రీలకి శరీరం కాకుండా కూడా ఒక అస్తిత్వం ఉంటుందని , ఆ అస్తిత్వాన్ని అందమయిన మోనాలిసా అర నవ్వులో దాగున్న గుబులులో కాకుండా అదే పికాసో ఇంకో అద్బుత చిత్రణ వీపింగ్ వుమన్ చెక్కిళ్ళ గరుకుదనంలో వెతుకమని  సవాలు ఎవరయినా చేసారు అంటే అది ఒక ఒక్క గ్రేస్ నికోల్స్ మాత్రమే అయి ఉండాలి .

ఎందెందు వెతికినా అందందు అందమయిన ఆడతనమే  అని శారీరక సౌందర్య శాస్త్రాలలో పూర్తీ సమాధి చేయబడ్డ అందాల ఆడబొమ్మగా కాకుండా  “ The fat black women poems “ రేసులో ఇమడలేని మేళ్ళు ఫీమేళ్ళు  గా మాత్రమే పుట్టి చావని మనిషి జాతి ఒకటుందని నిరాశతో కూడిన స్లిమ్నెస్ కంటే ఆశ తో కూడిన నిండయిన మాంసం ముద్దలుగా బ్రతకడం మేలని ప్రపంచం మొహం పగలగొట్టి మరీ ఎవరన్నా చెప్పారు అంటే అది ఖచ్చితంగా గ్రేస్ నికోల్సే .

సముద్రం దాటి వచ్చాను మూలలలో కుదురుకున్న నాలుక ఊడిపోయి కొత్త నాలుక సంతరించుకుంది అని సంతోషంగా తనలో కల్చర్ షిఫ్ట్ తెచ్చిన మార్పు గురించి , పుట్టి పెరిగిన గయానా వదిలి బ్రిటిష్ రచనా రంగంలో తనదయిన ముద్ర వేసిన Grace Nichols (born 1950) తన గురించి చెప్పుకున్న మాటలు . మైగ్రేషన్స్లో మానసిక వ్యథలు , కల్చర్ చేంజ్ లో కనిపించని బాధలు తట్టుకోవడం అన్ని కరేబియన్ రైం అండ్ రిథిం లో వాక్యీకరించిన మొట్ట మొదటి సంకలనంలో తన కవిత్వ శైలీకి   కామన్వెల్త్ పోయేట్రీ ప్రైజ్  (198౩) సలాం  చెప్పింది . ఇహను ఆ తర్వాత ఆ కలం ఆగింది లేదు , మేల్ చావ్నిస్టిక్ ప్రపంచాన్ని దులపడం ఆపనూ లేదు .

గ్రేస్ కవితల్లో చాల పదును ఉన్నా తన ప్రతి ఆలోచన అభివ్యక్తీకరించే “Weeping Woman” దీర్ఘకవితలో ఖచ్చితంగా ఒరిజినల్ వీపింగ్ వుమన్ పెయింటింగ్లో కలబోసిన రంగులంత కలర్ఫుల్ గా అన్ని షేడ్స్ తోనూ ఉంటుంది . ఈ కవితలో తనతో , పికాసోతో ఇద్దరితో ఒకేసారి వ్యక్తీకరిస్తున్నట్లు డైరెక్ట్ అటాక్ లో సాగే నాణ్యమయిన ఆకర్షణ ఎదో ధారాళంగా ఆ భావాలని మన హృదిలో నింపుతుంది . ఆడవాళ్ళలో రికవరీ అవ్వనీ స్వయం ప్రతిపత్తుల పై  కొంత కోపం , మతవిశ్వాస మానసిక పాట్లలో బంధించబడ్డ విసుగు ,  self_mockery తో పాటు ఎక్కడోవీటన్నిటిలో ఇరుక్కుపోయిన  స్త్రీ జీవితం పట్ల అయిష్టమయిన అడ్మిరేషన్ కూడా కనిపిస్తుంది . మొత్తం కవిత ని తెలుగీకరించే సాహసం లేదు కాని అక్కడక్కడ కొన్ని పంక్తులలో పెళుసుతనం ఎదో హృదయాన్ని రగిలించే వాక్యాలు మన కోసం .

 

తలలో నిండున్న దైన్యాన్ని

చూసి నా తల మీద టోపీకీ గేలే

నా వంకర తిరిగిన పెదవులు

కటకటలాడుతూ అరిగిన పళ్ళు

రక్తపు తోడుగులనేదో ఇంకా మోస్తూ  

ఈ నా లావయిన మొరటు వేళ్ళు

కనురెప్పల్లోంఛి బయటికి పెరుక్కొచిన గుడ్లు

విదుషకుడికి విరిగిన ముక్కలకి క్రాస్ బ్రీడ్లా

ఇంత వైక్యలానికి నేను మాత్రమే అర్హురాల్ని ఎందుకయ్యాను పికాసో ( సమాధానం ఉందా )

 

కానిప్పుడు నేను చాలా ఫేమస్

ఇన్నేసి విరిగిన గాయాల మధ్య కూడా

జనంలో నాకో గుర్తింపు ఉంది

నేను మోనాలిసా ఏమి కాదు

( ఇప్పటికీ అందర్నీ ఆకర్షించే  ఆమె ముఖంలో ఆ గుప్తమయిన నవ్వేదో తుడిచేయాలన్న కోరికెంతో నాకెప్పటికీ )

ఆమె కి తెలియదా ఏమిటి

ఆర్ట్ అంతా ఆయిల్ పెయింట్స్ కానక్కరలేదు అని

 

నేను మాత్రం అందం లోపించిన అయస్కాంతాన్ని

ఇరవైవ శతాబ్దపు విచార చిహ్నాన్ని

శ్రమ మిశ్రమ అవకాశాల సింబల్ని

నా కళ్ళు కార్చే ఆనంద భాష్పాలు

గనుల్లో దొర్లుతున్న డైమండ్ వజ్రాలే

@ ఈ చివరి నాలుగు పంక్తులలో మొత్తం ఆఫ్రికా ఖండం ఆడవారి జీవితం చదవగలగడము ఒక ఆర్టే కదూ .

 

Weeping Woman 1937 Pablo Picasso 1881-1973 Accepted by HM Government in lieu of tax with additional payment (Grant-in-Aid) made with assistance from the National Heritage Memorial Fund, the Art Fund and the Friends of the Tate Gallery 1987 http://www.tate.org.uk/art/work/T05010

Weeping Woman 1937 Pablo Picasso 

 

From Weeping Woman

(Dora Maar)

Pablo Picasso (1937)

 

2

 

Even my hat mocks me

laughing

on the inside of my grief –

 

My twisted mouth

and gnashing teeth,

my fingers fat and clumsy

as if they were still wearing

those gloves –

the bloodstained ones you keep.

 

What has happened

to the pupils

of my eyes, Picasso?

 

 

Why do I deserve

such deformity?

 

What am I now

if not a cross between

a clown and a broken

piece of crockery?

 

3

 

But I am famous.

People recognise me

despite my fractures.

 

I’m no Mona Lisa

(how I’d like to wipe

the smugness from her face

that still captivates.)

 

Doesn’t she know that art, great art,

needn’t be an oil-painting?

 

I am a magnet

not devoid of beauty.

 

I am an icon

of twentieth-century grief.

 

A symbol

of compositional possibilities

 

My tears are tears of happiness –

big rolling diamonds.

 

14

 

Picasso, I want my face back

the unbroken photography of it

 

Once I lived to be stroked

by the fingers of your brushes

 

Now I see I was more an accomplice

to my own unrooting

 

Watching the pundits gaze

open-mouthed at your masterpieces

 

While I hovered like a battered muse

my private grief made public.

 

15

 

Dora, Theodora, be reasonable, if it weren’t for Picasso

you’d hardly be remembered at all.

He’s given you an unbelievable shelf-life.

Yes, but who will remember the fruits of my own life?

 

I am no moth flitting around his wick.

He might be a genius but he’s also a prick –

Medusa, Cleopatra, help me find my inner bitch,

wasn’t I christened Henriette Theodora Markovitch?

 

Picasso, I want my face back

the unbroken geography of it

 

 

దీర్ఘకవిత కాబట్టి స్పేస్ ప్రాబ్లంస్తో మొత్తం కవిత ఈ కాస్త స్థలంలో కుదించలేక కొన్ని స్టాంజాస్ మాత్రం ఇక్కడ అందించడం జరిగింది .

మళ్ళీ ఇంకోమారు మరో గ్రేస్ఫుల్ కవి/ కవితతో రావడానికి ఇపుడు సెలవు తీసుకుంటూ

*

నాదాన్ పరిందే… ఘర్ ఆజా !

నిశీధి 

 

వాడు

వక్రాసనమో

వామనావతారమో

వంచనల రాజకీయ కులటై

వాచస్పతులని వాగ్బంధనంలో బిగదీస్తూనే ఉంటాడు

 

అప్పుడే

అమ్మల వడిలో

ఆడుకోవాల్సిన కొన్ని పసిగుడ్లు

అండా సెల్లోనో ఆకురాలని ఆడవుల్లోనో

అకారణంగా అదృశ్యమై అనంతమైపోతూ ఉంటాయి

 

అక్కడ

రిథింలెస్

రేవ్పార్టీల్లో నలిగిన

యూనివర్సిటీ కారిడార్లిప్పుడు

కుడిఎడమలు మరచి  మొత్తంగా మునగదీసుకున్న

గుండు సున్నాల్లా సర్కిల్స్లో  సపసాలు మరచి

కాక్టెయిల్ వ్యర్ధగీతాలు ఆవేశంలేని ఆక్రోశంతో  ఆలపిస్తూ ఉంటాయి

 

ఇక్కడ

గాఢసల్ఫ్యూరిక్ ఆమ్లంలో

వేసినా కరగని కాఠిన్యాలు

కనిపించని మానసికరోగపు

మనోభావాలై పూచికపుల్లల్లా విరుగుతూ

సీరియల్ కన్నీళ్ళలోనో సిగారు ధూపంలోనో

ఎండిపోయిన బానిసల కళ్ళు చెమర్చడం మానేసి వట్టిపోతాయి

 

అప్పటికీ ,

కొన్ని హృదయాల్లో

ఖేదరాగాల భారంతో దాచిన నిప్పురవ్వ

బండబారిన అమానవత్వపు మంచుల్లో ఇరుక్కొని

అచేతనావస్థకి అనియంత్రిత జాగృతావస్థకి మధ్య వ్యధవాక్యంగా మిగిలిపోతుంది

 

కానేందుకో

నరజాతి చరిత్ర సమస్తం

పరపీడన పరాయణత్వమని

తేల్చి చెప్పిన కవి ఆత్మ మరో ఎర్రబడ్డ ఉదయానికి

కలవరపడుతూ సమాధిలోతుల్లో అస్థిమితంగా కదులుతూనే ఉంటుంది

 

నాదాన్ పరిందేలని

అన్యాయంగా మింగేసిన మరో రోజు

ఘనవారసత్వాల ఘర్ వాపసీలే తప్ప

ప్రియమయిన ఘర్ ఆజా పిలుపివ్వలేని

ఆశక్తతకి ఆచారంగానో విచారంగానో సిగ్గుపడుతూ

పరదా వేసుకున్న అబద్ధంలా తడబాటుగానో పొరపాటుగానో కొనసాగుతూనే ఉంటుంది

*

 

పాష్- బతక నేర్చిన కవులకో సవాల్!

నిశీధి 

 

అర్ధరాత్రి వెన్ను వణికించే పోలీసు బూట్ల చప్పుడో , అర్ధరహిత నిందలు మోపి చేయని తప్పుకు రోజుల తరబడి జైలు గదుల్లో గడపడమో మన జీవితాల్లో భయంకర విషయాలు కానే కావు , ప్రతి ఉదయం లేచి గానుగెద్దుల్లా బ్రతకటం కోసం బ్రతుకుతూ ఇంటికి ఆఫీసుకి మధ్య కనిపించని మైలురాళ్లు లెక్కపెట్టుకుంటూ కలలు కనడానికి కూడా భయపడుతూ బ్రతికే జీవితం అంత భయంకరమయినది ఇంకేమి లేదు అని ఎవరన్నా చెప్తే ఒక క్షణం ఆగిపోయి మన మీద మనమే కాసేపు జాలి పడి మరుక్షణం లో తుడుచుకొని మళ్ళీ రొటీన్ లో పడిపోయే జీవితాలకి ఉద్యమాలు , జనం కోసం బ్రతకడం అన్న పదాలు ఏలియన్ గా వినిపిస్తాయి కాబోలు .

శరీరంలో ప్రతి రక్తపు చుక్కని కార్చి ఒకో గింజకి ఆసరా అయ్యే చేతుల్లో పగిలిన రేఖల మీద జాలి చూపలేని దేవుడు లేనట్లే అని దేవుడి ఉనికిని ప్రశ్నించడం . అన్నం పెట్టె రైతులని కుడా వణికించే పవర్ యూనిఫాంకెవరిచ్చారు అని ఎస్టాబ్లిష్మెంట్స్ ని థియోక్రసీలని ప్రశ్నించగలిగే దమ్ము ఉండటం , నలిగిన జీవితాలని చూసిన ప్రతిసారి గొంతుదాటలేని ఏడుపులు పాటల హోరులా ఎలా కురుస్తాయి అని కవిత్వాన్ని హత్తుకోవటం లాంటివి ఖరీఫ్ లో వర్షాలు కరుణించక కోరి తెచ్చుకున్న ప్రభుత్వాలు పవర్ కస్టాలు పట్టించుకోక అసలు రబీలో పంటలు వేసుకోవటానికి బెంబేలు పడ్డ బీద రైతులు ఆత్మహత్యలో ఎండల్లో పిల్లాపాపాల పేగులెండబెట్టలేక అవసరార్ధం కూలీలుగానో మారిపోయి బ్రతుకు జీవుడా అని నిట్టూర్చడాలు అర్ధం కాక అర్ధం చేసుకొనే అవసరం లేక మా ప్రభుత్వాలు కనక బహిరంగంగా ఆడుకొనే బెట్టింగ్ ఆటలు చూసి మురవడానికి 24/7 గంటలు కరెంటిస్తుందో అని చీర్ గర్ల్స్ కి తోడూ బీర్ బాయ్స్ గా AC రూముల్లో బ్రతుకుతున్నాం అనుకొనే శవాలకి అసలు తెలుస్తుందా ? బహుశ ఎప్పటికి తెలియదేమో ఎందుకంటే బ్రతికుండడం అంటే కలలు కనడం , కలలు కనడానికి కావలసింది నిద్ర లేని రాత్ర్లులు కాదు గుండెలో దమ్ము అని చెప్పే “పాష్ ” లాంటి వాళ్ళకి మాత్రమే తెలుస్తుంది . అందుకే అలాంటి వాళ్ళు మరణించినా బ్రతికుంటారు , మిగిలినవాళ్ళు జీవచ్చవాల్లా ఈసోరుమంటూ బ్రతుకీడుస్తుంటారు .

pash3

పాష్ (అవతార్ సింగ్ సంధు September 9, 1950 – March 23, 1988 ) మాక్సిం గోర్కీ అమ్మ చదివిన ఉద్వేగంలో అవతార్ సింగ్ ఎప్పుడు పాష్ (పాషా ) అయ్యాడో రైతు కుటుంబంలో పుట్టిన బిడ్డ కమ్యూనిజం నీడ కంటే మార్క్సిస్టుగా బ్రతకడంలో , నక్సల్బరీ ఉద్యమంలో తన అక్షరాల తూటాలు సంధించినదెప్పుడో , తానూ బ్రతికింది , మిగిలినవాళ్ళకు బ్రతుకు విలువ నేర్పింది అంతా కలిపి 40 ఏళ్ళ లోపే . తిరుగుబాటు దారుడు ట్యాగ్ మోసినా , వందల్లో తన కవిత్వాలు జైలు నుండి బయటకి స్మగుల్ అయ్యి జనాన్ని జాగృతి చేసినా , పైసల కోసం పనికిమాలిన మాటలు రాసి బ్రతకనేర్చిన కవుల మధ్య ఎమర్జెన్సీ టైంలో తన కవితలో కొన్ని పంక్తులు మార్చారన్న విషయంగా పే చెక్స్ రిజెక్ట్ చేసినా అదంతా పాష్ కే చెల్లింది .

విప్లవమంటే పేదవాడి కన్నీటికి పట్టాల్సిన దోసిలే కాని దేశాన్నోదలడమో , భూములని మతం సాక్షిగా ముక్కలు చేయడమో కాదని నమ్మిన సిద్ధాంతం యాంటి 47 జర్నల్గా మారి AK 47 ని నమ్ముకున్న ఖలిస్తాన్ ఉగ్రవాదాన్ని ఎదిరించి దాని మూర్ఖపు భావజాలంకే బలయ్యింది కూడాను .సెపరేటిస్ట్ ఐడియాలజీని వ్యతిరేఖించింనందుకు , తన వాక్యాలతో నిజాలని నిప్పులుగా రాజేసినందుకు ఫలితంగా తన ప్రాణాలే వదిలేసుకున్న పాష్ , అతని లాంటి ఎన్నో  జీవితాలు కార్మికులకి కర్షకులకి తోడుగా నిలబడే విప్లవోద్యమం అంటేనే నిజమయిన దేశభక్తి అని ప్రూవ్ చేసినా నుదుటికి మతం పట్టీలు కళ్ళకి కులం కావరాలు పుసుకున్న వాళ్ళ డిక్షనరిలో విప్లవకారుడేప్పుడు దేశద్రోహే కదూ .

pash1

అందుకే మట్టి కోసమో మనుష్యుల కోసం బ్రతికే చాల మంది ” దేశద్రోహుల ” రక్తంలో ప్రవహించే పాష్ కవిత్వం ఈ సారి మన కోసం ఇలా .

The Most Dangerous Thing

The life of a pirate is not so dangerous
nor is a bashup in a police lockup
spying too is not very dangerous

to be woken up in the middle of the night
by the secret police
I admit is nerve wrecking
so is the quiet lonely fear
which follows you
and throttles your chest
when you are locked up in a cell
on a framed up false charge
for a crime you did not commit
all this I admit is bad enough
but all these are still not so dangerous

because the most dangerous thing is
to live like a dead man
when you don’t feel any thing
when the routine of daily life saps you totally
the fixed life of
home to work
work to home
that is a life without dreams
that is the most dangerous thing

that is when
the hour is alive and kicking for everyone
excepting for you
that life is the most dangerous thing

because
like the eyes of a dead fish
you stare at everything
but cannot feel anything
about yourself
or about others
that’s why
the most dangerous are those people
who have forgotten how to love people
for such people
live and shift aimlessly
in the ordinary humdrum orbit of their lives
in which nothing happens
nothing moves
like a placid cemetery

these people
are like that cold blooded moon
which feels nothing
no pain, love, sympathy or revulsion
when it goes over the courtyards
of the innocent victims
butchered in a slaughter

the most ugly sight is
that of a debauched old man
who is trying to sing a melody
but only succeeds in racking his weak chest

So the most dangerous life is the one
in which our conscience doesn’t prick you
because your soul is dead
that’s why I say

piracy is not so dangerous
spying is not so dangerous
bashup in a police lockup is not so dangerous
the most dangerous life is…

Translated by Suresh Sethi

పాష్ జీవిత చరిత్ర చదువుతున్నప్పుడు కలిగే ఆశ్చర్యం ఏమిటంటే అఖండభారత భావజాలం కలిగిన BJP ప్రభుత్వం NCERT పుస్తకాల పాఠాలలో భాగంగా ఉండిన ” sabse Khatarnak ” కవితని సిలబస్ నుండి తొలగించాలని పెద్ద గొడవ చేయటం , చాల ప్రశ్నల్లా ఇలాంటివాటికి మన దగ్గర సమాధానాలు ఉంటే పాష్ చెప్పినట్లు బ్రతికున్నవాళ్ళ జాబితాలో కనీసం ఒకసారయినా ఉండేవాళ్ళం ఏమో బహుశ .

*

మస్తు పరేషాన్ చేసే కవిత్వం!

నిశీధి 

“రేప్ ఇస్ రేప్…” అది మనిషిపై అత్యాచారం అయినా భూభాగాలని బలవంతంగా ఆక్రమించుకున్నా అని ఎవరన్నా అంటే తాళి కట్టిన దొరతనంలో  అయ్యగారు ఎన్ని సార్లు పశువులా ప్రవర్తించి పాశవిక ఆనందాలు పొందినా , అభివృద్ధి మంత్రం పేరు చెప్పి అందరు కలిసి ఆదివాసిలని అడ్డంగా దోచుకున్నా తప్పే కాదు అని నొక్కివక్కానించే ప్రభుత్వాలు ఉలిక్కిపడతాయేమో ఒక క్షణం . అందులోనూ చెప్పింది Carolyn Kizer లాంటి పులిట్జర్ ప్రైజ్ విన్నర్ లాంటి వాళ్ళు అంటే  కవులు సాహిత్యకారులతో పైసా లాభం ఉండదు కాని వీళ్ళతో మై పరేషాన్ పరేషాన్ పరేషాన్ హువా అని డ్రీంల్యాండ్ సాంగ్ ఒకటి వేసుకొని నెక్స్ట్ క్షణం ఆ  కలల ప్రపంచాన్నికూడా అమ్మి పెట్టె బేహారుల వేటలో పడిపోతుందేమో , ఏమయినా జరగోచ్చు ఆఫ్టర్ ఆల్ వి ఆర్ టాకింగ్ అబౌట్ ది గ్రేట్ గవర్నమెంట్ డియర్ , కను  రెప్పకి తెలియకుండా కంటి పాపని ( పేరులో పాప ఉందని లోల్ ) రేప్ చేసేవాళ్ళని ని కూడా కాపాడే గొప్ప ఘన చరిత్ర కలిగినవాళ్ళ గురించి ఎంత మాట్లాడుకున్నా  చివరికి మిగిలేది  చరిత్ర చెక్కిళ్ళ మీద రక్తపుటేరులే కదూ. 
 
పోయెట్రి గురించి చదువుదామని వస్తే పోరంబోకు స్తలాలు అమ్ముకొనే వాళ్ళ మీద మాకు తెలియని టిప్పణిలా అని రీడర్స్ విస్తుపోయి బుగ్గలు నొక్కుకొనే లోపు  ఫెమినిజం అన్న పదం పుట్టక ముందే ప్రాక్టికల్ గా జీవితంలో  అక్షరాల్లో అటు ఆకాశంలో సగంకి  ఇటు అడుగంటిపోతున్న అవని తాలూకు ఆశావాదానికి   జరుగుతున్నఇన్ జస్టిస్ మీద తన స్వరం వినిపించిన కారోలిన్ (December 10, 1925 – October 9, 2014 , Pulitzer Prize for Poetry (1985), for Yin)  గురించి చదువుకోవటం ఉత్తమం 
 caro1
మనమేసుకున్న ముసుగులు మేలిమి ముత్యాల్లా మెరుస్తూనే ఉంటాయి అద్దంలో చూసుకున్న ప్రతిసారి ఎక్కడ పగిలి మనం బయట పడతామో అని బెదిరిస్తూనే ఉంటాయి , అందుకే పూసుకున్న పై పూతలకే అందరం దాసులం అని చెప్పినా happiness is a Chinese meal,. While sorrow is a nourishment forever అని సంతోషాల క్షణకాల జీవితపు  మేడిపండు విప్పినా అది కచ్చితంగా కారోలిన్ కి మాత్రమే సాధ్యం . తన  మాటల్లో తన కవిత్వం గురించి చెప్పాలంటే ” ఎవరన్నా ఎదురుగా వచ్చి మొన్న మీర్రాసిన పొలిటికల్ పోయెం బాగుంది అంటే నేను ఆనందంతో  ఆశ్చర్య పోతాను అయితే అసలు పొలిటికల్ కానిది ఏది అని , అలాగే మీ ఫెమినిస్ట్ కవిత భలే ఉంది అన్నా అలాగే ఫీల్ అవుతాను , ఎందుకంటే నాది అన్న పాయింట్ ఆఫ్ వ్యూ , నేను తీసుకున్న స్టాండ్ అవతల వాళ్ళకి అర్ధం అయినందుకు గర్వంగా అనిపిస్తుంది అంటారు . ( స్టాండ్ తీసుకోవటం , ఒక పాయింట్ ఆఫ్ వ్యూ ఉండటం అంటే ఏమిటి జీవితాలు అలా కూడా ఉంటాయా అనుకుంటారేమో నేటి కాలం రచయితలు ముఖ్యంగా కవులు ) 
 
కారోలిం లైఫ్ టైమ్లో ” A Muse of Water ”  ఎన్విరాన్మెంట్ మీద రాసిన గొప్ప కవిత అయినా  తప్పించుకోవటానికి వీలే లేకుండా మైథాలజీ చుట్టల్లో చుట్టేయండి స్త్రీ ని విలువల భారం అంతా ఆమె భుజాల మీద మోపి భూమికి ఆరడుగుల లోతున పాతరేయ్యండి తన వ్యక్తిత్వాన్ని అని క్లియర్ గా పురాణాల మీద అక్కడ నుండి స్త్రీ ఎలా ఉండాలి మొదలయిన నిర్వచనాలని అడ్డుకోతలో చూపిన Fearful Women కవిత ఎప్పటికి  ఫెమినిజం యూనివర్సిటీలో ఒక పూర్తి గ్రంధమే . 
 
యూరప్ పేరు వెనకే దాగుంది పశుత్వపు అత్యాచారం అంతా 
 
ఆమె చేయమంది కాబట్టి అంటూ  నిందానేరం మోస్తూ ఆమె అతనికి ఎప్పటికి చిన్న పక్కటేముకే 
 
చదువుకున్న స్త్రీ నుండి అపాయం ఉంది అందుకే నీ సహచరిని తాళం వేసి లొంగదియ్యి 
 
ఇలా ఒకో వాక్యంలో ఒకో మైథాలజీ చెత్తని తనదయిన స్టైల్ లో చీల్చి చెండాడుతూ రాసిన  ఈ కవిత మనల్ని కాసేపు అయినా పుక్కిటి పురాణాల పాతివ్రత్య కథల నుండి రక్షిస్తుంది , మరి చదువుకుందామా ? 
caro3
 
Fearful Women – Poem by Carolyn Kizer
 
 
Arms and the girl I sing – O rare
arms that are braceleted and white and bare
 
arms that were lovely Helen’s, in whose name
Greek slaughtered Trojan. Helen was to blame.
 
Scape-nanny call her; wars for turf
and profit don’t sound glamorous enough.
 
Mythologize your women! None escape.
Europe was named from an act of bestial rape:
 
Eponymous girl on bull-back, he intent
on scattering sperm across a continent.
 
Old Zeus refused to take the rap.
It’s not his name in big print on the map.
 
But let’s go back to the beginning
when sinners didn’t know that they were sinning.
 
He, one rib short: she lived to rue it
when Adam said to God, “She made me do it.”
 
Eve learned that learning was a dangerous thing
for her: no end of trouble would it bring.
 
An educated woman is a danger.
Lock up your mate! Keep a submissive stranger
 
like Darby’s Joan, content with church and Kinder,
not like that sainted Joan, burnt to a cinder.
 
Whether we wield a scepter or a mop
It’s clear you fear that we may get on top.
 
And if we do -I say it without animus-
It’s not from you we learned to be magnaminous. 
 
ఇదంతా చదివాక మన సీతలు ద్రౌపతులు అహల్యలు సావిత్రుల మీద సెకను పాటు అయినా జాలేసి వాళ్ళలా బ్రతక్కపోతే ఎలా అని  కండిషన్ తత్వాలు వల్లించే మనలో దాగున్న దెయ్యపు హృదయాలు  ఉలిక్కిపడతాయా ? లేదా యదా రాజ తదా ప్రజ సూత్రం ఫాలో అయిపొతాయో ? లేదా న్యూ ఫాషన్ కింద మళ్ళీ మనోభావాలు విరుచుకుంటాయో ? మన జీవితపు మేడిపండు రహస్యాలు తెలియంది ఎవరికి కదూ !
*
 

చరిత్ర మనలోనే ఉంది!

నిశీధి

చరిత్రలంటూ ఏమి ఉండవు , అప్పుడెప్పుడో జరిగింది అంటూ మనల్ని మనం మభ్యపెట్టుకోవటం తప్ప చరిత్రలు మనతోనే మన నీడల్లా నడుస్తూనే ఉంటాయి , ప్రపంచంలో ఎదో ఒక మూల ఎదో ఒక రకపు ఇన్ జస్టిస్ జరిగినంతకాలం మన చరిత్రలు చెప్పుకొని రాబోయే తరాలు ” అలా కూడా ఉండేవారట ” అని విస్తూపోయేంత అసహ్యంగా మనలో ఇంకిపోయి .

ఎంత నిజం కదా ఈ రోజుకి కూడా ఎవరు ఏమి తినాలి, ఆవుని తినాలా లేదా ఆవులు తినే గడ్డి మనం కూడా తిని బ్రతకాలా , ఎవరు ఏమి కట్టుకోవాలి ఉల్లిపోరలాంటి చీరల్లో సెక్సీ గా కనిపిస్తే ఎక్కువ వైకల్యం పుడుతుంది కాని వొళ్ళు కనిపించే బట్టలు వేస్తే వచ్చే మూడ్ పోతుంది చస్ వీల్లేదు చీరలు కట్టాల్సిందే అంటూ రూల్స్ , అలాగే ఎవరికి శరీరం మీద ఎవరికి హక్కులు ఉండాలి , లేదా మొత్తం ఆడ జాతిని శారిరకంగానో మానసికంగానో అమ్మి కొనుక్కొనే వ్యాపారాలు చేయటానికి గుత్తహక్కులు ఎవరికి ఉండాలి లాంటి చెవుల్లో రక్తం తెప్పిస్తున్న స్టేట్మెంట్లు విని విని మనుష్యులు అంటేనే విరక్తి కలిగి ఓదార్పు కోసం అలైస్ ని చదువుతుంటే ఇదుగో సరిగ్గా ఈ వాక్యాలు , నిజమే కదా ఎవరి హక్కులు వాళ్ళకి లేకుండా చేయటమే నయా మానవత్వపు రూల్ అయినప్పుడు చరిత్ర మనలోనే ఉంది, పూర్తి మనమై ఉంది .

పై వాక్యాల్లో అలైస్ (Alice Malsenior Walker :born February 9, 1944) నడిచే నిజంలా అనిపిస్తే అది మన తప్పేమీ కాదు నిజాయితీగా ఎలాంటి అనవసరపు ఊహాత్మకత లేకుండా ఖచ్చితంగా తను చెప్పాలనుకున్న విషయం చెప్పగలిగే ధైర్యం చూపే తన రచనలది . రేసిజపు దాష్టికంలో మునిగి తేలే జాతులలో మగవారికంటే ఆడవారి పరిస్థితి ఇంకా ఎంత దారుణమో ( వీళ్ళు అటు రేసిజం ఇటు మేల్ చావనిజం రెండు భరించాలిగా ) చెప్పే అలైస్ వాకర్ వాక్యాలు చదవటం నిజంగా గొప్ప అనుభవం , చదివినంత సేపు అదో లోకం , మన జీవితాలు తన పదాల్లో చదువుకుంటున్న అనుభూతి వెరసి కొన్ని క్షణాలు వేదన ఎదో ఘోస్ట్ రూపంలో పట్టి మనసుని అల్లకల్లోలం చేస్తూన్నంత బాధ . నిజ జీవితంలో అలాంటి మనుష్యులే కనబడుతుంటే ఏమి చేయలేని నిస్సహాయత ఎదో బలంగా మనల్ని పూనుకొని తను రాసిన పుస్తకాల్లో కొన్ని క్యారెక్టర్స్ ని గొంతు పిసికి చంపేయాలన్నంత ఉద్రేకం , అనుభవిస్తే కాని అర్ధం కాని భావన అది . శవాల మధ్య బ్రతికుండే క్వాలిఫీకేషన్ మనకేమి ఉందో చెప్పగలిగే , ప్రశ్నించే Be nobody’s darling; Be an outcast.Qualified to live Among your dead స్థైర్యం అది .

alice6

ఎలాగు టాపిక్ వచ్చేసింది కాబట్టి అదే కవితలో వాక్యాలు కొన్ని ఇలా ” జీవితం ఎప్పుడు వైరుధ్యాల వెల్లువే , పిచ్చి జనం చేతిలో రాళ్ళ నుండి తప్పించుకోవడానికి దాన్నే చుట్టుకొని బ్రతకాలి ” ” వంటరి నడకని గర్వంగా ఆస్వాదించు లేకపోతే కటినమయిన మనసున్న ఫూల్స్ తో నువ్వెంతో ఇష్టపడే ఇసుక తిన్నెలు పంచుకోవాలి ( ఓహ్ హౌ ఐ లవ్ దిస్ లైన్ ) అంటూ

Be nobody’s darling;
Be an outcast.
Take the contradictions
Of your life
And wrap around
You like a shawl,
To parry stones
To keep you warm.
Watch the people succumb
To madness
With ample cheer;
Let them look askance at you
And you askance reply.
Be an outcast;
Be pleased to walk alone
(Uncool)
Or line the crowded
River beds
With other impetuous
Fools.

Make a merry gathering
On the bank
Where thousands perished
For brave hurt words
They said.

But be nobody’s darling;
Be an outcast.
Qualified to live
Among your dead.

ఇదొక్కటే కాదు Expect Nothing పోయెమ్ లో అయితే ఏకంగా నిరాశలు నీ తలుపులు తట్టిన క్షణానికి నీ జీవితం అంటే నీకు పూర్తి సంతోషం కలిగి ఉండాలి , నిరాశే నిరాశ పడేంత సంతోషం అంటూ చెప్తారు , అందులోనే ఇంకో చోట “ ఒకసారి బ్రతకటం అంటూ మొదలు పెట్టాక నీ చిన్న బుర్ర బోలెడు అపనమ్మకాలు భయాల మధ్య ఇరుక్కుపోయి బెంగగా ఉంటుంది , ఆ భయాలు వదిలించుకున్న క్షణం జీవితం నుండి ఇహ ఎక్స్పెక్ట్ చేసేది ఏమి ఉండదు అని ఎంత క్లియర్ గా చెప్తారో చూడండి.

Expect Nothing
Expect nothing. Live frugally
On surprise.
become a stranger
To need of pity
Or, if compassion be freely
Given out
Take only enough
Stop short of urge to plead
Then purge away the need.

Wish for nothing larger
Than your own small heart
Or greater than a star;
Tame wild disappointment
With caress unmoved and cold
Make of it a parka
For your soul.

Discover the reason why
So tiny human midget
Exists at all
So scared unwise
But expect nothing. Live frugally
On surprise.

Alice Walker :

ఎంత చదువుకున్నా తరగని తాత్వికత , ఎంత నేర్చుకున్నా సరిపోని జ్ఞానం తన రచనల్లో స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది అందుకే ప్రపంచం ఆమెకి, ఆమె జీవితాన్నే అక్షర రూపంగా దిద్దిన ది కలర్ పర్పుల్ నవలకి గుర్తింపుగా సాహిత్యంలో ఒక పులిట్జర్ ప్రైజ్ సమర్పించుకుంది .

alice7

 

ఈ వ్యాసం మొదలు పెట్టడం సమకాలిన భారతదేశంలో పరిస్థితులు కంపేర్ చేయటం తో మొదలు అయింది కాబట్టి ఇంకా ఒక్క మాట చెప్పి ముగిస్తాను , యుగాల క్రితమే గొప్ప తాత్వికత సాధించేసిన దేశం ఇక్కడ స్త్రీలు పూజింపబడతారు అని గొప్పలు పోయే మన దేశంలో ఈ రోజు ఆడవారి జీవితానికి చీకటి ఖండంగా దేశ జాతీయులు అని చెప్పుకొనే అలైస్ అపుడేప్పుడో ది కలర్ పర్పుల్ లో రాసిన స్త్రీల జీవితాన్ని కంపేర్ చేస్తే పెద్ద తేడాలు ఏమి ఉండవు రంగుల్లో తప్ప అనేందుకో ఖచ్చితంగా అనిపిస్తుంది ఈ మధ్య .

~

ఎల్లా కురిపించిన నిప్పుల వాన!

 –నిశీధి

నిప్పులు కురిపించాల్సిన కవులు నియమాలు నిబంధనల ప్రవాహంలో  ప్రాణం లేని కట్టెలుగా కొట్టుకుపోతూ కొత్త ఒరవడిని కాదనే కవి గుంపులుగా మారిపోతూ కావు మంటున్న కవికులకాకుల గురించి ఆలోచిస్తూ ఉంటే ఈ సారి ఏ కవి /కవయిత్రి ని పరిచయం చేయాలో ఏ కవిత గురించి మనం తెలుసుకోవాలో క్లిక్ అయింది!
సోఫెస్టికేషన్ తక్కువయింది అని చెప్పి   “నవ్వినపుడు  ప్రపంచం నీతో కలిసి నవ్వుతుంది కాని ఏడుపు  ఎప్పుడు వంటరే  అన్న జీవిత సత్యాన్ని Laugh, and the world laughs with you;  Weep, and you weep alone “అంటూ అతి చిన్న పదాల్లో మనకి అందించిన “Solitude – ఒంటరితనం” ని తన మొదటి ప్రముఖ కవిత పేరుగానే కాకుండా తనకి మారు పేరు గా మార్చుకున్న అద్బుత కవయిత్రి  Ella Wheeler Wilcox (November 5, 1850 – October 30, 1919)  మాటలని  The Stuffed Owl: An Anthology of Bad Verse and Very Bad Poetry లో జమకట్టి న కవి ప్రపంచాన్ని  మనం క్షమించగలిగినా  అక్షరాల భిక్ష తో పేరో,  డబ్బో లేదా రెండునో గడిస్తూ కూడా కవులు  అంటేనే ద్వేషాసూయలతో పాడు బడ్డ మట్టి కోటలు అని నిరూపించుకున్న సాటి కవులని వాళ్ళ కలాలు క్షమించగలవా ?
ella1
ప్రేమించడం ప్రేమించబడడం ఒకే సారి కావాలి అనే ఆశ  సూర్యరశ్మి రెండు వైపులా ఒకేసారి కమ్ముకోవాలి అనేంత దురాశ అని ఒకపక్క విఫల ప్రేమల వంటరితనాల గురించి చెప్తూనే భూమి మీద బిట్టర్నేస్ పెరిగిపోయింది ప్రేమోక్కటే దాన్ని తగ్గించేది , వీలయినంత ప్రేమించండి అంటూ చెప్పిన ప్రేమమయి కూడా తానే . జీవితం ఒక పాటలా సాగినప్పుడు ఆనందంగా ప్లెజెంట్ గా ఉండటం ఉండటం గొప్పేమీ కాదు , వెనక్కి మరలే మార్గం లేక అఘాతాల ముందు నిలబడ్డపుడు నీ చిరునవ్వు నిన్ను వీడకపోతేనే నువ్వో మనిషివి అని జీవితం ఎలా ఉండాలో  ఒక్క ముక్కలో నిర్వచించేసిన నిరాబండరత్వమూ తనదే .
అంతేకాదు మాట్లాడాల్సిన సమయంలో ప్రొటెస్ట్ చేయాల్సిన కాలాల్లో మౌనంగా ఉండటం అతి పెద్ద పాపం అంటూ  మనిషిలోంచి మొదటి పిరికివాడు పుట్టిన బలహీన క్షణం అదే అని  మౌన మేధావుల నిశబ్దాన్ని   నిలదీసిన నిక్కచ్చితనము ఆమెదే . ఈ రోజు , ఇన్నేళ్ళ  తర్వాత కూడా దాదాపు ఆమె ప్రతి కవితలో ప్రతి వాక్యం ఒక quotable quote గానే చెప్పుకోవచ్చు మనం-
ella3
నిజానికి అసలు చదువుకోవాలే కాని మూగజీవాల భాష నుండి మౌనమే తన భాషగా మాట్లాడే మనసు వరకు ఎల్లా సృజించని అంశం ఏమన్నా ఉందా అనిపిస్తుంది. అయితే ఎప్పటిలానే మనకున్న లిమిటేషన్స్ కి లోబడి అమాంతంగా అన్ని కవితలు ఒకోసారి చదువుకోలేక పోయినా ఎల్లాని కవయిత్రిగా నిలబెట్టిన solitudeలో పంక్తులు మాత్రం చదువుకొని పండగలకి పరమాన్నాలు తినడానికి ముందుకొచ్చి ఉపవాసాల పేదరికాల్లో మొహం చాటేసే మనల్ని వదిలేసే మనుష్యుల అమానుష్యం  గురించి మాత్రం చదువుకోవాల్సిందే .
ella4
Solitude
BY ELLA WHEELER WILCOX
 
 
Laugh, and the world laughs with you;
    Weep, and you weep alone;
For the sad old earth must borrow its mirth,
    But has trouble enough of its own.
Sing, and the hills will answer;
    Sigh, it is lost on the air;
The echoes bound to a joyful sound,
    But shrink from voicing care.
Rejoice, and men will seek you;
    Grieve, and they turn and go;
They want full measure of all your pleasure,
    But they do not need your woe.
Be glad, and your friends are many;
    Be sad, and you lose them all,—
There are none to decline your nectared wine,
    But alone you must drink life’s gall.
Feast, and your halls are crowded;
    Fast, and the world goes by.
Succeed and give, and it helps you live,
    But no man can help you die.
There is room in the halls of pleasure
    For a large and lordly train,
But one by one we must all file on
    Through the narrow aisles of pain.
మరోసారి మనకింకా తెలియని మరో స్వరాన్ని పరిచయం చేయటానికి ఇపుడు వీడ్కోలు తీసుకుంటూ

*

ఒక్కొక్క అక్షరం ఒక అగ్ని కణం…

vidrohi1

 ‘Vidrohi’  పేరులో విద్రోహం గుండెల్లో విప్లవం , ఢిల్లీ జవహర్ లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయపు ఆవరణలో ఆయనకంటూ సొంతం అయిపోయిన రెండు చెట్లు , అవే చెట్ల బ్రాంచెస్ పైన తనకంటూ రాసుకున్న , పోగుచేసుకున్న కొన్ని పుస్తకాలు ( అయన మొత్తం ఆస్తులు అవే అట , స్ట్రీట్  షాప్స్ క్లోజ్ చేసాక వాటి ముందు పడుకోవటానికి వాడుకొనే ఒక ౩ దుప్పట్లు కాకుండా )  చెట్ల కింద ఆయన, ఆయనతో పాటుగా  దాదాపు గత ౩ దశాబ్దాలుగా అయన కవిత్వంతో ఊగిపోతున్న కాంపస్ . ఈ సీన్  అసలు ఎవరమన్నా ఎపుడయినా ఉహించగలమా ? కాని ఇది పూర్తిగా మనముందు మనకి రోజు కనిపించే నిజం .

 అబ్యూజివ్ భాష వాడారు అన్న నేరం పై బహుశ ఒకేసారి అనుకుంటా ఆయనని కాంపస్ నుండి బహిష్కరించారు 2010 ఆగస్ట్ లో మళ్ళీ విద్యార్దుల ఒత్తిడి తర్వాత తిరిగి JNU అడ్మినిస్ట్రేషన్ ఆయన్ని క్యాంపస్ లోకి అనుమతించక తప్పలేదు  యునివర్సిటీకి అయన తిరిగి  వచ్చిన  రోజు జరిగిన కోలాహలం ని JNU బహుశ ఎప్పటికి మర్చిపోలేదు. ఇదికాకుండా మహా అయితే అంతకు ముందు ఇంకో సంఘటనలో ఆయన కాంపస్ వీడి ఉంటారు అది కూడా జైలు కి వెళ్ళడానికే,  1983 లో Vidrohi OBC రిజర్వేషన్ పోరాటంలో JNU స్టూడెంట్ యూనియన్ సభ్యులతో పాటు విద్యార్థి ఉద్యమంలో పాల్గొని నిరాహారదీక్ష చేయటం  , ఆయన అరెస్టు కావడంతో తీహార్ జైలుకు పంపడం జరిగింది తప్పితే  మిగిలిన జీవితం అంతా JNU, విప్లవం, విద్రోహి ఈ మూడు పేర్లు  ఒకదానిలో ఒకటిగా పెనవేసుకుపోయి ఒకటిగా మమేకం అయిన  పేర్లు విద్రోహి లైఫ్ లో .

ఎక్కడ స్ట్రగుల్ ఉంటుందో అక్కడ నా కవిత్వం ఉంటుంది , అది తమిళులు అయినా కాష్మీరీలు అయినా ఛత్తీస్గఢ్ ట్రైబల్స్ అయినా సరే , నేను పుట్టింది బ్రతికింది క్రాంతి కోసమే మార్క్సిజం లేకపోతే విద్రోహి ఉండేవాడు కాదు , కవిత్వము ఉండేది కాదు అని తనకి మార్క్స్సిజమ్ మీద ఉన్న అభిమానం గర్వంగా చాటుకొనే 54 ఏళ్ళ వయసులో ఉన్న వ్యక్తి , సగం నెరిసిన జుట్టుతో  , JNU ఫేమస్ గంగా డాభా ఎర్ర పలకల చప్టాల మీద కూర్చొని ఆరారగా గొంతులో దిగే చాయ్ కి తోడూగా

చరిత్రలో,

కాలిపోయిన మొదటి మహిళ ఎవరు

నాకు తెలీదు.

ఆమె ఎవరైనా అయి ఉండోచ్చు

ఆమె నా తల్లి కుడా అయ్యుంటుంది.

కానీ నా భవిష్యత్తు ఆందోళనలో

ఎవరు చివర మండిపోతారు

నాకు తెలీదు.

కానీ ఆమె ఎవరైనా అయి ఉంటుంది

ఆమె నా కుమార్తె కూడా అయి ఉంటుంది.

అంటూ  Mohenjodaro, సామ్రాజ్యవాదుల చేతిలో దోపిడీని ప్రపంచంలోని హత్యలు చిహ్నంగా అత్యల్ప అడుగు వేయడానికి ఒక మహిళ యొక్క కాలిన శవం గురించి  కవిత్వీకరిస్తూ  దేశంలో పుట్టకముందే చస్తూ, పుడుతూ చస్తూ ,పుట్టాక చచ్చిపోతూ అసలు పుట్టిందే చనిపోవటానికి అన్నట్లు చస్తూ బ్రతుకుతున్న స్త్రీ మూర్తుల దైన్యాన్ని గురించి గొంతెత్తి మన కళ్ళు తడిసిపోయేలా ఎవరన్నా కవిత్వం చెప్తుంటే ఒక్కసారి అయినా ఆగి విని రాకుండా ఉండగలమా ? మన గుండెల్లో దైన్యాన్ని తన పదాల్లో పదునుగా మలుచుకున్న వ్యక్తిత్వానికి ఒక హృదయ పూర్వక సలాం కొట్టకుండా ఉండగలమా ?

vidrohi2

నిజంగానే ప్రతి అక్షరం ఒక నిప్పుకణంగా బ్రతికే విద్రోహిలాంటి వాళ్ళు  అరుదుగా ఉంటారు , నిన్నగాక మొన్న తన ఫేస్బుక్ స్టేటస్ లో  विद्रोही को इस ठण्ड में सुबह 7 बजे बिना जूतों के जाते देख जेनयू की ही ईरानी-फिलिस्तीनी कामरेड Shadi Farrokhyani ने पूछा कि जूते क्या हुए?

विद्रोही दा का जवाब था- उस दिन प्रदर्शन में फेंक के पुलिस को मार दिया।

“ఉదయం 7 గంటల చలిలో కాళ్ళకి బూట్లు లేకుండా నడుస్తున్న విద్రోహిని చూసిన  JNU కామ్రేడ్స్ బూట్లేక్కడ అని అడిగితే విద్రోహి సమాధానం ఒక్కటే పాలస్తీనా తిరుగుబాటు ప్రదర్శనలో పోలీసుల మొహం మీద బహుమతి అయ్యింది ఈ విద్రోహి  బూటు “ అని  రాసుకోగలిగిన దైర్యం ఇపుడు అసలు ఎవరికన్నా ఉందా  ?

vidrohi3

ఈ మధ్యనే అతని గురించి Nitin K Pamnani,  Imranతో కలిసి  Main Tumhara Kavi Hoon (I am your poet) సేవ్ ది పోయెట్ అనే  ఒక డాక్యుమెంటరీ తీసారు  . ఈ చిత్రం ముంబై ఇంటర్నేషనల్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ అంతర్జాతీయ పోటీ విభాగంలో ఉత్తమ డాక్యుమెంటరీ అవార్డు గెలుచుకుంది. ఈ కవినే కాదు ప్రతికవిని అందులోనూ సామాజిక స్పృహ ఉండి కాలానికి సంఘానికి ఎదురీదుతూ “ రచయితగా నేను చచ్చిపోయాను అని ఓపెన్ గా డిక్లేర్ చేసిన పెరుమాళ్ మురగన్ లాంటి  ప్రతి ఒక్క కవిని రక్షించుకోవాల్సిన సమయం వచ్చేసింది కదూ.

 

అది వాళ్ళ రచనలు చదివి పూర్తిగా మారకపోయినా  క్షణకాలమయినా ఉద్వేగానికి గురి అయ్యే మన అందరి  బాధ్యతా  కూడానూ. పోతే రాజ్యబాష హిందీ అర్ధం అవుతుంది కాబట్టి కొన్ని కవితలు చదువుకోగలిగాను కాని దాన్ని అంతే అద్భుతంగా ట్రాన్స్లేట్ చేయలేక నాకెంతో నచ్చిన విద్రోహి హిందీలో  రాసిన “ ధరం “ కవిత మీకోసం అలాగే అందిస్తున్నాను మీకు కూడా నచ్చుతుంది అని ఆశిస్తూ..

 –నిశీధి

 

 

 

धरम

 

मेरे गांव में लोहा लगते ही

टनटना उठता है सदियों पुराने पीतल का घंट,

चुप हो जाते हैं जातों के गीत,

खामोश हो जाती हैं आंगन बुहारती चूडि़यां,

अभी नहीं बना होता है धान, चावल,

हाथों से फिसल जाते हैं मूसल

और बेटे से छिपाया घी,

उधार का गुड़,

मेहमानों का अरवा,

चढ़ जाता है शंकर जी के लिंग पर।

एक शंख बजता है और

औढरदानी का बूढ़ा गण

एक डिबिया सिंदूर में

बना देता है

विधवाओं से लेकर कुंवारियों तक को सुहागन।

नहीं खत्म होता लुटिया भर गंगाजल,

बेबाक हो जाते हैं फटे हुए आंचल,

और कई गांठों में कसी हुई चवन्नियां।

 

 

मैं उनकी बात नहीं करता जो

पीपलों पर घडि़याल बजाते हैं

या बन जाते हैं नींव का पत्थर,

जिनकी हथेलियों पर टिका हुआ है

सदियों से ये लिंग,

ऐसे लिंग थापकों की माएं

खीर खाके बच्चे जनती हैं

और खड़ी कर देती है नरपुंगवों की पूरी ज़मात

मर्यादा पुरुषोत्तमों के वंशज

उजाड़ कर फेंक देते हैं शंबूकों का गांव

और जब नहीं चलता इससे भी काम

तो धर्म के मुताबिक

काट लेते हैं एकलव्यों का अंगूठा

और बना देते हैं उनके ही खिलाफ

तमाम झूठी दस्तखतें।

 

 

धर्म आखिर धर्म होता है

जो सूअरों को भगवान बना देता है,

चढ़ा देता है नागों के फन पर

गायों का थन,

धर्म की आज्ञा है कि लोग दबा रखें नाक

और महसूस करें कि भगवान गंदे में भी

गमकता है।

जिसने भी किया है संदेह

लग जाता है उसके पीछे जयंत वाला बाण,

और एक समझौते के तहत

हर अदालत बंद कर लेती है दरवाजा।

अदालतों के फैसले आदमी नहीं

पुरानी पोथियां करती हैं,

जिनमें दर्ज है पहले से ही

लंबे कुर्ते और छोटी-छोटी कमीजों

की दंड व्यवस्था।

तमाम छोटी-छोटी

थैलियों को उलटकर,

मेरे गांव में हर नवरात को

होता है महायज्ञ,

सुलग उठते हैं गोरु के गोबर से

निकाले दानों के साथ

तमाम हाथ,

नीम पर टांग दिया जाता है

लाल हिंडोल।

लेकिन भगवती को तो पसंद होती है

खाली तसलों की खनक,

बुझे हुए चूल्हे में ओढ़कर

फूटा हुआ तवा

मजे से सो रहती है,

खाली पतीलियों में डाल कर पांव

आंगन में सिसकती रहती हैं

टूटी चारपाइयां,

चैरे पे फूल आती हैं

लाल-लाल सोहारियां,

माया की माया,

दिखा देती है भरवाकर

बिना डोर के छलनी में पानी।

जिन्हें लाल सोहारियां नसीब हों

वे देवता होते हैं

और देवियां उनके घरों में पानी भरती हैं।

लग्न की रातों में

कुंआरियों के कंठ पर

चढ़ जाता है एक लाल पांव वाला

स्वर्णिम खड़ाऊं,

और एक मरा हुआ राजकुमार

बन जाता है सारे देश का दामाद

जिसको कानून के मुताबिक

दे दिया जाता है सीताओं की खरीद-फरोख़्त

का लाइसेंस।

सीताएं सफेद दाढि़यों में बांध दी जाती हैं

और धरम की किताबों में

घासें गर्भवती हो जाती हैं।

 

 

धरम देश से बड़ा है।

उससे भी बड़ा है धरम का निर्माता

जिसके कमजोर बाजुओं की रक्षा में

तराशकर गिरा देते हैं

पुरानी पोथियों में लिखे हुए हथियार

तमाम चट्टान तोड़ती छोटी-छोटी बाहें,

क्योंकि बाम्हन का बेटा

बूढ़े चमार के बलिदान पर जीता है।

भूसुरों के गांव में सारे बाशिंदे

किराएदार होते हैं

ऊसरों की तोड़ती आत्माएं

नरक में ढकेल दी जाती हैं

टूटती जमीनें गदरा कर दक्षिणा बन जाती हैं,

क्योंकि

जिनकी माताओं ने कभी पिसुआ ही नहीं पिया

उनके नाम भूपत, महीपत, श्रीपत नहीं हो सकते,

उनके नाम

सिर्फ बीपत हो सकते हैं।

 

 

धरम के मुताबिक उनको मिल सकता है

वैतरणी का रिजर्वेशन,

बशर्ते कि संकल्प दें अपनी बूढ़ी गाय

और खोज लाएं सवा रुपया कजऱ्,

ताकि गाय को घोड़ी बनाया जा सके।

किसान की गाय

पुरोहित की घोड़ी होती है।

और सबेरे ही सबेरे

जब ग्वालिनों के माल पर

बोलियां लगती हैं,

तमाम काले-काले पत्थर

दूध की बाल्टियों में छपकोरियां मारते हैं,

और तब तक रात को ही भींगी

जांघिए की उमस से

आंखें को तरोताजा करते हुए चरवाहे

खोल देते हैं ढोरों की मुद्धियां।

एक बाणी गाय का एक लोंदा गोबर

गांव को हल्दीघाटी बना देता है,

जिस पर टूट जाती हैं जाने

कितनी टोकरियां,

कच्ची रह जाती हैं ढेर सारी रोटियां,

जाने कब से चला आ रहा है

रोज का ये नया महाभारत

असल में हर महाभारत एक

नए महाभारत की गुंजाइश पे रुकता है,

जहां पर अंधों की जगह अवैधों की

जय बोल दी जाती है।

फाड़कर फेंक दी जाती हैं उन सब की

अर्जियां

जो विधाता का मेड़ तोड़ते हैं।

 

 

सुनता हूं एक आदमी का कान फांदकर

निकला था,

जिसके एवज में इसके बाप ने इसको कुछ हथियार दिए थे,

ये आदमी जेल की कोठरी के साथ

तैर गया था दरिया,

घोड़ों की पंूछे झाड़ते-झाड़ते

तराशकर गिरा दिया था राजवंशों का गौरव।

धर्म की भीख, ईमान की गरदन होती है मेरे दोस्त!

जिसको काट कर पोख्ता किए गए थे

सिंहासनों के पाए,

सदियां बीत जाती हैं,

सिंहासन टूट जाते हैं,

लेकिन बाकी रह जाती है खून की शिनाख़्त,

गवाहियां बेमानी बन जाती हैं

और मेरा गांव सदियों की जोत से वंचित हो जाता है

क्योंकि कागजात बताते हैं कि

विवादित भूमि राम-जानकी की थी।

-నిశీధి

పదును వాక్యాల పరంపర

d1
“Poetry, above all, is a series of intense moments – its power is not in narrative. I’m not dealing with facts, I’m dealing with emotion.” అంటున్న Carol Ann Duffy గురించి ఈ సారి తెలుసుకుందామా ?

400 ఏళ్ళ స్కాటిష్ బ్రిటన్ పోయెట్రీ లో పురుషాధిపత్యం కి ఒక చరమాంకం పలికి 2009 లో మొదటిసారి ఒక స్త్రీ ఆస్థానకవి గా నియమింపబడటం అందునా ఒక ఓపెన్ డిక్లేర్డ్ గే ఆ స్థానంలో ఆస్థాన కవి గా రావటం నిజంగా రాణివాసపు రాజరికం నడిపే బ్రిటిష్ సాహిత్యంలో 8 వ వింతే. Poet laureate గా ప్రస్థానం మొదలు పెట్టిన తరువాత ఒకప్పుడు స్త్రీ లని కవియిత్రులు అని కూడా పిలిచేవారు అని కామెంట్ చేయడం తోనే కవిత్వం లో అప్పటికి ఇప్పటికి ఇంకా మిగిలి ఉన్న, భవిష్యత్తులో ఉండబోయే పురుషాధిపత్యం గురించి చెప్పకనే చెప్పారు అనిపిస్తుంది కదూ.

ఒక ఎకనామిస్ట్ సమీక్షకుడు వాటిని వివరించినట్లు ఆమె కవిత్వం , సాధారణంగా “ప్రపంచ వ్యతిరేకంగా ఉద్భవించిన ఆగ్రహాలు మరియు పగలు చూపటానికి సమాజం యొక్క అంచుల మీద పట్టణ సామ్రాజ్యవాదంతో అసంతృప్తితో ప్రజల మనోభావాలు మాట్లాడే విధంగానే ఉంటాయి . సహజంగా ప్రేమ కవితలు ఎక్కువ రాసుకున్న కారోల్ సెయింట్ జోసెఫ్స్ కాన్వెంట్ స్కూల్ లో చదువుతున్న రోజుల నుండి లెస్బియన్ అయినప్పటికీ ఆమె తొలి ప్రేమ కవితల్లో ఎక్కడ స్వలింగ సంపర్కం గురించిన భావనలు కనిపించవు .1994 లో తన సెలెక్తెడ్ పోయెమ్స్ ప్రచురించినప్పుడు కాని హోమో సెక్సుఅల్ ప్రేమల మీద తను రాసుకున్న భావాలు భయటపడలేదు.

కారోల్ కవిత్వం ఎప్పుడు ఒక బలమైన స్త్రీవాదాన్నే సూచించింది . ఆ విషయం తన మొదటి సంకలనం “Standing Female Nude” లోనే కనిపిస్తుంది . టైటిల్లోనే పురుషాధిక్య ప్రపంచం ముందు స్త్రీ వాదపు నగ్న ఆత్మని నిలబెట్టిన సింబాలిజం కనిపిస్తుంది అనిపించడం సహజం కదా మనకి .
“రోజుకో పావలా అర్ధణా కోసం ఎదో ఒక గొప్ప మ్యూజియంలో తగిలించబడి బూర్జువా సంతోషాలని నిలబెట్టడానికి నా వంటి రంగు కొంచం కొంచం తోడుతూ నా స్తనాగ్రాల మీద పడే కాంతి వెలుగులని చిత్రీకరిస్తూ వేశ్యా తనాన్ని అమ్ముకోవటమే ఆర్ట్ ” అని మొట్ట మొదటి కవిత మొదటి స్టాంజాలోనే ఆర్ట్ వరల్డ్ లో స్త్రీ స్థానం ఎక్కడుందో నొక్కి చెప్పగలిగిన ధైర్యం డఫ్ఫీ ది. అంతేనా రెండవ స్టాంజా చూడండి రాణులు ఏలే రాజ్యంలో పొట్ట కూటికోసం నగ్నంగా నిలబడ్డ మోడల్ అందచందాల్లో కొరత వచ్చింది అని బాధ పడే ఆర్టిస్ట్ ని చూసి ఆ మోడల్ నవ్వుకొనే నవ్వులో ఎన్ని అర్ధాలు ఉన్నాయో . మూడవ స్టాంజాకి వచ్చేసరికి శరీరం అమ్ముకుంటూ తాను ఆర్ట్ అమ్ముకుంటూ అతను అందరు ఒకే ఆటలో పావులని ఎంత సత్యంగా ఒప్పుకుంటుందో చూడండి .
d2
తన పదును వాక్యాల పరంపర లో ఇపుడు ఇక్కడ ఇచ్చింది ఒక చిన్న ఉదాహరణ మాత్రమే, ఇంకా చదువుకోవాల్సిన కవితలు ఎన్నో ఉన్నా అన్ని ఒకేసారి చదువుకోవటం కష్టం , అయినా ఆసక్తి ఉంటే మొత్తం చరిత్రలో అలాగే ఫిక్షన్ కథలలో ధీరోదత్తులు అంటూ ఇప్పటికి అందరం చదువుకొనే అన్ని మగ క్యారెక్టర్స్ మీద సెటైరికల్ గా రాసిన” The World’s Wife “ అస్సలు మిస్ అవ్వకండి. King Kong తో సహా Aesop, Pontius Pilate, Faust, Tiresius, Herod, Quasimodo, Lazarus, Sisyphus, Freud, Darwin దాక అందరి మీద వాళ్ళకి ప్రపంచం ఇచ్చే సూడో వాల్యూ మీద ఒక అద్భుతమయిన పోయెమ్స్ కలెక్షన్ అది. అదే కాకుండా ప్రేమ కవితలు రాసుకొనే స్త్రీ వాద రచయిత్రి యుద్ధం అవసరాలు అసహ్యాలు అని రాసుకున్న “ War photographer “ ఇక్కడే ఇమేజి గా ఇచ్చాము తప్పక చదవటానికి చూడండి ,

Standing Female Nude
by Carol Ann Duffy

Six hours like this for a few francs.
Belly nipple arse in the window light,
he drains the colour from me. Further to the right,
Madame. And do try to be still.
I shall be represented analytically and hung
in great museums. The bourgeoisie will coo
at such an image of a river-whore. They call it Art.

Maybe. He is concerned with volume, space.
I with the next meal. You’re getting thin,
Madame, this is not good. My breasts hang
slightly low, the studio is cold. In the tea-leaves
I can see the Queen of England gazing
on my shape. Magnificent, she murmurs,
moving on. It makes me laugh. His name

is Georges. They tell me he’s a genius.
There are times he does not concentrate
and stiffens for my warmth.
He possesses me on canvas as he dips the brush
repeatedly into the paint. Little man,
you’ve not the money for the arts I sell.
Both poor, we make our living how we can.
I ask him Why do you do this? Because
I have to. There’s no choice. Don’t talk.
My smile confuses him. These artists
take themselves too seriously. At night I fill myself
with wine and dance around the bars. When it’s finished
he shows me proudly, lights a cigarette. I say
Twelve francs and get my shawl. It does not look like me.

ఒకసారి కవిత్వం అంటే నిజాలు కాదు కుప్ప పోసుకున్న ఎమోషన్స్ అని చెప్తూనే ఇంకో సారి “ Like the sand and the oyster, it’s a creative irritant. In each poem, I’m trying to reveal a truth, so it can’t have a fictional beginning.” అంటూ కవిత్వం కల్పన కూడా కాకూడదు అని చెప్తున్న మన కాలపు కవయిత్రి కి అభినందనలతో

లాల్ సింగ్ కవిత్వం గరమ్ గరమ్ చాయ్!

lalsingh1

 

కవులు తమలోకంకి నిజలోకంకి వంతెనలు కట్టలేక  పిచ్చివాళ్ళు గా మారతారో లేదా, ప్రపంచం మీద పిచ్చి ప్రేమ వాళ్ళని కవులుగా చేస్తుందా అన్నది ఒక మిలియన్ డాలర్ ప్రశ్న అయితే దానికి పర్ఫెక్ట్  అన్సర్ పేరులోనే ఆకలి రక్తం రంగు పులుముకున్న మన  మనసు కవి  లాల్ సింగ్ దిల్ మాత్రమే .  “నేను అనుభవించిన సామాజిక అన్యాయం, మానసిక వేదన మరియు భౌతిక హింస అన్ని నా కవితలు భాగంగా మారాయి అంటూ తన కవితల గురించి చెప్పుకున్న లాల్ సింగ్ , మనిషిగా వియత్నాం లో చేయలేని మంచేదో  నక్సల్బరి ఉద్యమం నాకీ దేశంలోనే అందించింది అని ఉద్యమం గురించి కూడా గొప్పగానే రాసుకున్న పంజాబీగా చరిత్రలో నిలబడిపోతారు  .

 

తక్కువ కులాల కుటుంబం లో( చమార్ ) పుట్టి కాలేజి చదువులు వరకు వెళ్ళిన మొదటి వ్యక్తిగానే కాదు అదే విశ్వవిద్యాలయంలో అమ్మాయిలు గుండెల మీద చెయ్యి వేసుకొని ఇక్కడ నుండేదో జారిపోయిన ఫీలింగ్ అని అపురూపంగా మాట్లాడుకున్న  అందగాడై  ప్రేమ రూబాయిల రచయితగా పేరు తెచ్చుకోవటం ఒక ఎత్తు అయితే

(నిరాధారమయినది

అయినా ఒకే ఆలోచన ,

నాకు ఎప్పటికయినా మోక్షాన్ని

కలిగించేది నీ తల నూనేనెమో

: Forlorn, I contemplate

a single thought:

that your oiled hair

would bring me salvation. – )

lalsingh3

 

అంతే గాఢంగా ప్రేమించిన పెద్ద కులం (జాట్ ) అమ్మాయి తల్లి  ఇంటికి పిలిచి ఇచ్చిన టీ గ్లాసులు పట్టకారుతో నిప్పుల మీద కాల్చి శుద్ధి చేసుకున్న సంఘటనతో వణికిన మనసు పడ్డ వేదన అంతా అక్షరాల్లో రాసుకోగలగడం నిజంగా ఇంకో  ఎత్తు

(ఇక్కడ ఇతర గ్రహాల నివాసులు ఉంటే

ఎప్పటికి పెరగని రాళ్ళు గా మారిపోతారు ,

అదే జంతువులయితే ఈ మానవత్వం

తట్టుకోలేక భయంతో అరుస్తూ అడవుల్లోకి పరిగెడతాయి :

If the inhabitants of other planets

would learn of this

they would turn to stone

and never rise again

If animals were to

experience this

they would run to the forest

screaming in fear of humanity…)

 

అయితే బెణికిన మనసు గురించి రాసుకున్నా , వ్యవస్థ ఉలిక్కిపడే పదాలని వ్యక్తికరించి రాసుకున్నా , మొత్తానికి ప్రేమత్తుల భావనల నుండి  పదును లేని పదాల రోమాన్సుల నుండి పంజాబీ సాహిత్యాన్ని వీపు చరిచి ఆ భాష లో తన మాటలతో పుట్టించిన అగ్నికణాలు రగిలించిన మనిషి గా లాల్ సింగ్ దిల్  ఎప్పటికి గుర్తు ఉండిపోతాడు అంటూ తన కవితలు ఇంగ్లీష్ లోకి అనువదించిన నిరుపమ రాయ్ గారి మాటలు మాత్రం ఎప్పటికీ  అక్షర సత్యం .

 

పోతే , మనం తన రచనల్లో ముఖ్యమయిన sutluj Di Hawa (Breeze from the Sutlej) 1971; Bahut Sarey Suraj (So Many Suns) 1982; and Satthar (A Sheaf) 1997.  Naglok (The World of the Nāgas)  అంతే కాకుండా తన అటోబయోగ్రాఫి పుస్తకం  Dastaan ఇలా అన్ని చదువుకోలేకపోయినా  భారత దేశపు అతి పెద్ద దౌర్భాగ్యం అయిన కులవ్యవస్థ, ప్రపంచంలో మరెక్కడా లేకుండా అన్ని ప్రపంచపు మతాలన్నింటికీ   తనదయిన అసహ్యపు రంగునేదో ఎలా అద్దిందో చెప్పే Caste అనే  కవిత ఒకటి ,  అలాగే నక్సల్బరి ఉద్యమం మీద తన ప్రేమ ని ఒక ఒక విషాద సాయంత్రం గా అందించిన ‘The shades of Evening మాత్రం  తప్పక చదువుకోవాల్సిందే

 

Caste

 

You love me, do you?

Even though you belong

to another caste

But do you know

our elders do not

even cremate their dead

at the same place?

 

 

The shades of evening

 

The shades of evening

Are old once again

The pavements

Head for settlements

A lake walks

From an office

Thrown out of work

A lake is sucking

The thirst of water

Throwing off all wages

Someone is leaving

Someone comes wiping

On his dhoti

The blood of weak animals

On his goad

The shades of evening

Are old once again

Loaded with rebuke

The long caravan moves on

Along with the

Lengthening shadows of evening

 

ఇలా ఎంత చదువుకున్నా ఇంకా ఎంతో మిగిలిపోయే కవుల జీవితాలు , వాటి వెనక దాగున్న విషాదాలు  , చాయ్ వాలా లు ప్రధాని అయ్యారని మురుసుకొనే జనం మధ్యలో అదే జనం కోసం విప్లవోద్యమం లో పాల్గొన్న కవులు చివరి శ్వాసలలో చాయ్ వాలాలుగా  బ్రతకాల్సి వచ్చిన  ప్రజాస్వామ్యాపు అపహాస్య పరిస్తితులు , బహుశ మన దేశం లో ఎప్పటికయినా మారతాయి అని ఆశిస్తూ లాల్ సింగ్ దిల్ అక్షరాలకో లాల్ సలాంతో .

-నిశీధి

 

 

 

 

 

మర్చిపోయిన చరిత్రలో చిందిన ఎర్ర చుక్కల కేకలు నావే!

untitled

బ్రిటిష్ సాహిత్యం తో ఎక్కువ స్నేహం చేసిన అన్ని భారతీయ భాషల లానే తెలుగు సాహిత్యంలో కూడా బైరాన్, బ్రౌనింగ్ , కీట్స్ , వర్డ్స్ వర్త్ లాంటి కొన్ని పాపులర్ పేర్లు (వాళ్ళు సాహిత్యానికి చేసిన సేవ యే రకంగాను తక్కువ చేయటం కాదు ఇక్కడ ) ఇంకా కొంచం ముందుకెళ్ళి సోవియట్ యూనియన్ దోస్తీ తో రష్యన్ సాహిత్యం అలవాటు అయ్యాక లియో టాలిస్టాయ్ , మాక్షిమ్ గోర్కీ లాంటి హేమాహేమిల పేర్లు విన్నా కూడా , అటు అమెరికన్ సాహిత్యం , ఇటు ఆఫ్రికన్ అమెరికన్ లేదా ప్యూర్ ఆఫ్రికన్ లిటరేచర్ తో మనకున్న పరిచయము తక్కువే అని చెప్పుకోవాలి . అందులోనూ పోయెట్రీ విషయం లో ఇంకా కొన్ని వందల వేల పోయెట్స్ గురించిన కనీస జ్ఞానం కూడా మనకి ఇంకా దూరంగానే ఉంది .

ఇంటర్నెట్ విస్తృతంగా వాడకంలోకి వచ్చాక అక్కడక్కడ  మాయ అంజేలో  లాంటి ఉద్వేగ రచయితలు పరిచయం అయినా , ఇంకా తెలుసుకోవాల్సిన కవులు , చదువుకోవాల్సిన కవిత్వం హిమాలయాలంత మిగిలే ఉంది . ఈ ప్రయత్నం లో ఎవరెస్ట్ ఎక్కలేకపోయినా ( మొత్తంగా అందరి గురించి తెలుసుకోలేకపోయినా ) కనీసం ఉన్నంతలో దగ్గరలో ఉన్న గుట్ట కొండ ఎక్కి కొంత తెలుసుకున్నాం అన్న తృప్తి కోసం ఈ సారి మనం పరిచయం చేసుకుంటున్న కవి అబ్రహం లింకన్ ని పులిట్జర్ ప్రైజులని తన జీవితం లో భాగం గా మార్చుకున్న కార్ల్ సాండ్బర్గ్ .

కార్ల్ సాండ్బర్గ్ , స్పానిష్ అమెరికన్ వార్ దగ్గరుండి చూసిన ఈ రచయిత పెద్దల యుద్ధపు తమాషాలో బలయిపోతున్న పేదల గుండెల చప్పుళ్ళ గురించే ఎక్కువ రాసారు అంటే వింత ఏమి లేదు కాని మూడు సార్లు తన సాహిత్య సేవలకి గాను పులిట్జర్ ప్రైజులు అందుకున్న గొప్ప రచయిత గ్రామర్ పరిక్షలలో ఫెయిల్ అవ్వటం మాత్రం విచిత్రంగా అనిపిస్తుంది . ముప్పైల కాలం లో అమెరికా జీవితాన్ని చూపడమే కాదు , ఇప్పటికీ చాలా దేశాల దుస్తితి కి కూడా వర్తించేలా ఉండే గ్రేట్ డిప్రెషన్ పీక్ స్టేజి లో ఉన్న సమయం లో సామన్య ప్రజల భాషలో రాసుకున్న ఈ కవిత చదవటం అదే సామాన్యుల హృదయం చదివినట్లే ఉంటుంది .

ఒక పూర్తీ పుస్తకం కి సరిపోయే దాదాపు ౩౦౦ పేజీల “ The people ,yes “   లో మొత్తం పాదాలు చదువుకోలేకపోయినా అందులో ప్రజలను మోసగించిన ప్రజాప్రభువులకి ప్రజాగ్రహం గురించి హెచ్చరిక చేసిన కొన్ని పాపులర్ పంక్తులు ఇలా ఉంటాయి .

 

“ నేను ప్రజలు _ఆకతాయిమూక_ గుంపు _ మాస్

ప్రపంచంలోని అన్ని గొప్ప పనులు నాద్వారే జరుగుతాయి తెలుసా

నేనే సృష్టికర్త , నేనే పనివాడు

ప్రపంచంలో అన్నం బట్టల తయారీ అంతా నేనే

 

చరిత్ర ని చూస్తున్న ప్రేక్షకుడిని నేనే , సాక్షము నేనే

లింకన్లు నేపోలియన్లు నా నుండే వస్తారు , చస్తారు ,

అలాంటి ఇంకెందరినో తయారు చేసేది నేనే

నేనే విత్తు భూమి నేనే నాగలి

….

…..

….

మర్చిపోయిన చరిత్రలో చిందిన   ఎర్ర చుక్కల కేకలు నావే

….

ప్రజలనబడే నేను

నిన్నటి పాఠాలు గుర్తుంచుకొని ఎపుడయితే

నిరుడు సంవత్సరాల వరకు జరిగిన దోపిడీని

నన్ను అవివేకి ని చేసి ఆడుకున్నదేవరో

మర్చిపోకపోతే

ఎగతాళి కి కూడా

ఇహ “ప్రజలు “ అనే వారే ఉండరు

అపుడు మిగిలేది

ఆకతాయిమూక_ గుంపు _ మాస్ మాత్రమే …..

అంటూ ప్రజలని మోసగించిన ప్రజాప్రభువులకో హెచ్చరిక చేస్తూ “

 

ఒరిజినల్ పోయెమ్ అవే పంక్తులు

 

“I am the people—the mob—the crowd—the mass.

Do you know that all the great work of the world is done through me?

I am the workingman, the inventor, the maker of the world’s food and clothes.

I am the audience that witnesses history. The Napoleons come from me and the Lincolns. They die. And then I send forth more Napoleons and Lincolns.

I am the seed ground. I am a prairie that will stand for much plowing. Terrible storms pass over me. I forget. The best of me is sucked out and wasted. I forget. Everything but Death comes to me and makes me work and give up what I have. And I forget.

Sometimes I growl, shake myself and spatter a few red drops for history to remember. Then—I forget.

When I, the People, learn to remember, when I, the People, use the lessons of yesterday and no longer forget who robbed me last year, who played me for a fool—then there will be no speaker in all the world say the name: “The People,” with any fleck of a sneer in his voice or any far-off smile of derision.

The mob—the crowd—the mass—will arrive then.”

వీలయితే మరో సారి మరో కవి , మరో ఉద్వేగభురితమయిన కవిత తో …

 -నిశీధి

అతను అంగారం, ఆమెలోని సింగారం!

untitled

నేను వణికే వర్జిన్ మొదటి స్పర్శని

నేను  సున్నితంగా గుచ్చుకునే తన దొంగ ముద్దు ని

నేను   మేలిముసుగు లోంచి తొంగి చూసే ప్రేమ చూపు ని

అంటూ ఎక్కడయినా కనిపిస్తే  ఈ లైన్స్ చదవగానే ఈ కాలపు   ఔత్సాహిక ఇంటర్నెట్ కవి ఎవరో ప్రేమోద్రేకాల వ్యక్తీకరణలో కాస్త తడబాటు ఆటలు ఆడుకున్నాడు /కున్నది అని పాటకుడు అనుకుంటే గట్టి ముద్దపప్పులో కాలు వేసినట్లే  , ఎందుకంటే అదే పోయెమ్ లో ఇంకో పాదం లో

నేను భూమి గుండెల్లో పేలే అగ్ని పర్వతం

నేను అడవులని నిలువుగా దహించే కార్చిచ్చును

నేనే నరకపు పిచ్చి క్రోదాలను చూపే  సముద్రం 

అంటూ  ఒక్కసారిగా  ఆవేశం క్రోధం , ఆక్రోశం వెలిగక్కే అంటూ ఉలిక్కిపడేలా చేసే కొత్త వాక్యాలు కనిపిస్తాయి

tagore-nazrul1

ఇంకొంచం ముందుకు వెళ్లి ఇంకో రెండు పాదాలు చదువుకుంటే

నేను ఒక శాశ్వతం అయిన తిరుగుబాటు దారుడని

ప్రపంచాన్ని ఎదిరించడానికి నా తల ఎత్తుకుంటాను

అన్న వాక్యాలు కనిపించి  ఒక ఉద్యమ విప్లవకారుడి ప్రేమ  మన హృదయాన్ని మొదటి ముద్దుగా  కాకపోయినా గుండెల్లో గుచ్చుకున్న బలమయిన  భావంగా దిగబడిపోతుంది .

ఒక అనిర్వచనీయమైన ప్రేమ ఒక ఆవేశం ఒక విప్లవం కవిత పేరు విరోధి కవి కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం. 

najrul1

 

మెదడులో ఒక 100 వోల్టుల బల్బు ఒకటి వెలిగి మొత్తంగా భారత స్వాతంత్ర సమరోద్యమం అందులో బెంగాలీ రైటర్స్ అంతా ఒక్క సారి గా కళ్ళముందు నిలబడి మనల్నే చూస్తున్నట్టు లేదు ? ఒక పక్క శాంతి వచనాల గురుదేవుడు రవీంద్రుడు బెంగాల్లో  ఉద్యమం ని తన కవితల రచనల ద్వారా ఎంత ముందుకు తీసుకెళ్లాడో కరెక్ట్ గా అదే సమయం లో నాణంకి రెండో పక్క  తన విరోధి ,అగ్నివీణ లాంటి రచనలతో స్వాతంత్రోద్యమం లో మధ్య మధ్య చల్లారే గుండెలకి నిజంగానే కార్చిచ్చు అంటించిన కవి గాయకుడు ఖాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం . మనకి బంగ్లాదేశ్ కి సాంస్కృతిక వారసత్వపు దారంలా అక్కడ రవీంద్రుడు రాసిన అమర్ షోనార్ బంగ్లా ఎ సాంగ్ బంగ్లాదేశ్ జాతీయ గీతం అయితే అదే ఆ కాలం లోనే మతపరమయినా , జెండర్ బేస్డ్ మూడ విశ్వసాలకి వ్యతిరేఖంగా అన్ని రకాల సోషల్ జస్టిస్ కోసం గళం విప్పిన రచయిత నజ్రుల్ బంగ్లాదేశ్ కి జాతీయ కవి .

 

 

ఇది చూడండి

ఏ తేడా చూడండి లేదు ఒక మనిషికీ  స్త్రీ కీ మధ్య

ఏది గొప్ప లేదా ప్రియమయిన విజయం 

ఈ ప్రపంచంలో ఒక సగం  మహిళ ,ఇతర సగమే మనిషి ”

అంటూ లింగ వివక్షతల మీద  ఎన్నో కవితలు రాసుకున్నాడు

 

అలాగే  ఇంకో చోట అయితే  

Who calls you a prostitute, mother?

Who spits at you?

Perhaps you were suckled by someone

as chaste as Seeta.

……………

And if the son of an unchaste mother is ‘illegitimate’,

so is the son of an unchaste father.

(Translated by Sajed Kamal : వికీపీడియా )

అలాగే “Come brother Hindu! Come Musalman! Come Buddhist! Come Christian! Let us transcend all barriers, let us forsake forever all smallness, all lies, all selfishness and let us call brothers as brothers. We shall quarrel no more” అంటూ జాతీయ భావాన్ని మతాలకి అతీతంగా మనసులను ఉత్సాహపు భంగార్ గాన్‘ (ప్రళయ గానం) తో గడగడలాడించి . తన ప్రచురణ ధూమకేతు ద్వారా స్వదేశీ సంగ్రామాన్ని ఉత్తేజిత పరచడం తనకే సాధ్యం అయింది .ఇంత డైరెక్ట్ గా ఇంత ఉదృతంగా పదాలకు కూడా మేలి ముసుగులు వేసే కాలం లో రాయగలరు అంటే నమ్మలేం కదూ అందుకే నజ్రుల్ కి మాత్రమే అప్పట్లో   విప్లవ కవి అని తాఖిదులిచ్చి గౌరవించుకున్నాం .

 –నిశీధి

డాంటే, ఓ డాంటే!

Michelino_DanteAndHisPoem

డాంటే, ఓ డాంటే!

సమాధుల తలుపులు మూసాక తెరుచుకున్న
నరక ద్వారాల గురించి  మాత్రమే రాసినప్పుడు
బ్రతికున్నప్పుడు మూసుకున్న మనసు ద్వారాల
వెనక కాలుతున్న శ్మశానాలు మర్చిపోయావా??

లేదా అజ్ఞానపు ఆజ్ఞలలో ఇరుక్కొని సూర్యుడి
నీడలన్నీ చీకట్లలో నిండిపోయినప్పుడు
సాల్వేషన్ ఆకర్షణలు అన్నీ  పత్తికాయలే
ఆకర్షణ వికర్షణ అగ్ని వత్తిళ్ళల్లో  కాలిపోతున్న
హృదయం డివైన్ కామెడిని మించింది అని భయపడ్డావా ?

ఇంటెలిజెన్స్ అంతా ఈగోల ముసుగుల్లో
దూరి పెయింట్ ఇట్ రెడ్ అంటూ
ప్రపంచం కక్షల ఎరుపులు చల్లుతున్నప్పుడు
అమానవత్వం అంటువ్యాధి లా ప్రబలుతుంటే
శారీరక యుద్ధాలు తట్టుకోలేని సున్నితపు మనస్సుల్లో
మానసిక హింస ని చూసి బిత్తరపోయి
బిగుసుకుపోయిన నీ కలం మరిక కదల్లేదా ?

దురదృష్టాలు తప్పుడు సంపాదనలా పెరిగిపోయి
పవిత్రాత్మల వైన్ లో విషం చుక్కలు కలిసాక
జీవితాలు చిరుజల్లుల్లా  మనసు ని తడపడం మానేసి
కుంభవృష్టిలా ఎడాపెడా కొడుతుంటే బ్రతుకే నరకమైనప్పుడు
నరకం ఎక్కడో గీసుకున్న  ఇల్యూజన్స్ లో కాకుండా
బ్రతుకు రిఫరెన్సుల అల్యూజన్స్ లోనే దాగి ఉందని
మర్చిపోతే ఎలా  పిచ్చి డాంటే ?

అయినా ఇంత బాధ ఎందుకు ?

రెక్కలు తెగిన గువ్వ పిట్టలాంటి మనసు ని
ఒక సారి చేతుల మధ్యలోకి తీసుకొని
దిల్ యే తో బతా ..క్యా ఇరాదా హై తేరా ?
అని మార్దవంగా అడిగితే నరకంలో
కూడా నీకూ, నాకొక  “లా విటానౌవా”
ది న్యూ లైఫ్ కి రాచ మార్గం పరిచేది కాదా ?
మరిచిపోయిన మృదుత్వాలు గుర్తు చేస్తూ
ఇంకోసారి  బ్రతకటం నేర్పించేది కాదా ?

నిశీధి

* Durante degli Alighieri, simply called Dante ( 1265–1321), was a major Italian poet of the Middle Ages. His Divine Comedy, originally called Comedìa and later called Divina by Boccaccio, is widely considered the greatest literary work composed in the Italian language and a masterpiece of world literature. La Vita Nuova (“The New Life”), the story of his love for Beatrice Portinari, who also served as the ultimate symbol of salvation in the Comedy.
: source wikipedia

ఇంకేమి కావాలి మనకి ?

270935_4171892938756_454406042_n
ఏకాంతమో వంటరితనమో
ప్రపంచం అంతా చుట్టూ కదులుతూ ఉన్నపుడు
కదలికలు లేని మనసులో
జ్ఞాపకాలు తమ వాటా గది ఆక్రమించేసి గడ్డ కట్టేసాక
శ్వాసలు కొవ్వోత్తులే ఆవిరయిపోయాక
వెలుతురు తడి దృశ్యం అస్పష్టంగా కళ్ళని తడుముతుంటే
మాటల గొలుసుల సంకెళ్ళ రాపిడిలో మనసులు నలుగుతుంటే
విరిగింది ఊపిర్లో పెదవులమీద నవ్వులో తేల్చుకోవటం కష్టమే కదూ ?
****
అవిశ్వాసాలు అపనమ్మకాలు చైనా వాల్ లా ద్వేషపు గోడలు అడ్డం కడుతుంటే
ఆనందానికి  బాధకి అర్ధం తెలియని కన్నీటి  ముచ్చట్లు చెంపలను ముద్దాడుతున్నపుడు
ఆత్మలకి అందనంత దూరం లో బ్రతికేస్తూ
నుదిటి రాతల్లో, డెస్టినేషన్ లేని దారుల్లో సముద్రపు ఇసుకలా కలిసిపోతూ
కళ్ళు మర్చిపోయిన కలలని కాలం తో అల్లుకుపోతూ
గుండెలుగుండె చప్పుళ్ళు పూర్తిగా వేరై శ్వాసిస్తూనే ఉన్నా బ్రతికిలేనట్టుగా
ఇత్తెఫాక్ గానే చాన్సులన్నీ  జీవితానికి పోగొట్టుకొని
ఓడి గెల్చానో
గెలుపుల్లో ఓటమికి ఓదార్పయ్యానో  తేల్చుకోవటం కష్టంగానే ఉంది
****
నిన్ను చాలాసార్లు అడగాలి అని అనుకుంటాను జీవితం
నన్నే సంపూర్తిగా సమూలం గా నీకిచ్చెసానుగా ఇంకా ఈ శోధనలెందుకు?
తీరాలు లేకుండా ప్రవహించే నీ జీవనదిలో ఎప్పుడో మునిగిపోయానే
నీకు నాకు మధ్య మొగ్గలు తొడగని తోటల్లా మిగిలిన ఈ ఖాళీలు ఎందుకు
మాటలు మనసులు  నీతో పంచుకోవాలని ఎంతగానో అనుకుంటాను
నీ నిశబ్దపు కేకలు అర్ధం చేసుకోవాలి అని ఎంతగానో ఎదురుచూస్తాను
ఆశాంతి వేదన పడే నిన్ను దూరంగా నిలబడి అయినా ఓదార్చాలి అనుకుంటాను
నీ కన్నీటికి తోడుగా  నాతో దొంగిలించి తెచ్చుకున్న నా ఆత్మని ఒక్కసారి
నీకు తోడు గా ఇవ్వాలి అన్న కోరిక ని దాచుకోలేక ,ఓర్చుకోలేక
ఇచ్చి నీ బంధనాల్లో ఇరుక్కోలేక , నీకై చావాలో నాకై బ్రతకాలో
తేల్చుకోవటం నిజంగా కష్టం గా ఉంది .
****
ఒకటి మాత్రం నిజం
వెన్నెల తడి అరచేతుల్లో మెరిసినపుడో
వేకువ వర్షాలు కళ్ళని తడుపుతూ తృప్తిగా శరీరంలోకి  ఇంకుతున్నపుడో
తెలిమంచుల్లో గాలులని బుగ్గల నిండా నింపుకొని సంబరపడ్డపుడో
నన్ను నేను మర్చిపోయి మైమరచిన ప్రతిక్షణం
నాలో లేని నిన్ను చాలా మిస్ అవుతున్నాను
****
కలవని సరళ రేఖల్లా మన ప్రయాణం ఎంత కష్టమో తెలియదు
విడిపోయిన కాంతి కిరణాల్లా ఎంత మన మధ్య ఎంత దూరమో అసలే తెలియదు
స్పందనలు ప్రతిస్పందనల న్యూటన్ ౩ర్డ్ లా విశ్వ నియమాలు ఉన్నంత  కాలం
నేను ఓడినా, నువ్వు గెలిచిన నీకు నేను తోడుగానే ఉంటాను
నా చీకటి నీడలా నువ్వెపుడు నా వెంటే ఉంటావు.
చాలదూ? ఇంకేమి కావాలి మనకి ?

-నిశీధి

చిత్ర సౌజన్యం: ఏలే లక్ష్మణ్

ఉహూ ….కారణాలేమయినా ?

జిందగీ మౌత్ నా బన్ జాయే సంభాలో యారో :

శరత్కాలం ఆకుల్లా కలలన్ని రాలిపడుతున్నపుడు
జ్ఞాపకాల వంతెన పగుళ్ళు పాదాలని
సుతిమెత్తగానే అయినా కోస్తూ ఉంటే
గుండె మంటలను చల్లార్చే మేజిక్ నైపుణ్యాలు
నిశ్శబ్దం గా నిద్ర పోతూనప్పుడు
తడి ఆరని కళ్ళు రాత్రి పాటల నైటింగేల్ లా
రెప్పలు అలారుస్తూ

ప్రపంచాన్ని ప్రేమించాల్సిన  చిన్న హృదయం
ఒకే వ్యక్తి ప్రేమ కోసం మరింత చిన్నబోతుంటే
నైతికతల జలదరింపు లో శూన్యమైన
ఆకుల గుస గుస లలో ఒక ఉత్కంఠభరితమైన నిట్టూర్పుతో
శరదృతువు ఇంకోసారి ఎర్రబడినప్పుడు
ఒంటరి రాత్రుల నిదురలనెందుకు లేపటం ?

ఎన్నిసార్లో

చీకటి కి మెలుకువకి మద్య మగతల్లో
జీవితాన్ని ఇంకో సారి దగ్గర కి తీసుకొవాలని
గుండెల్లో దాచుకొని హత్తుకోవాలని
మునివేళ్ళతో  తన బుగ్గలను మృదువుగా సృశించాలని ,
తన చెంపల మీద కన్నీటి మచ్చలను నెమ్మదిగా తుడవాలని
తన కి మాత్రమే వినపడేటట్లు సుతిమెత్తగా
మృదు స్వరం లో లాలి పాడి నిద్రపుచ్చాలి

అని ఎన్ని సార్లు మనసు కొట్టుకుంటుంది
బహిష్కరించలేని బాధలు భూమ్మీద
ప్రతి ప్రాణికి విజయపు ఓటములంత నిజం
అని చెప్పాలని ఎన్నిసార్లు అనుకుంటాను

అలాగే

ఉదయపు ఎండలు శరీరం తో ఆటలడుతున్న వేళ
ఊహల ఉచ్చుల ఇమేజ్ అద్దం లో ఉండదని
ఫెయిరీ టేల్ కవిత్వం కనులముందు కనిపించదని
నిజం అబద్ధం కి మధ్య గీతలు చిన్నవని
మనసుకు గోలుసులేసి అవి తమతో
లాగుతూ ఉంటాయని
గుండె చప్పుడు స్థిరంగానే ఉంటుంది
కాని (వి)శ్వాసలే విరిగి ముక్కలవుతాయని
మనసుకు మనసుకు మద్య  ద్వేషాల చైనా వాల్
స్థిరంగా , బలంగా ఉండిపోతుందని
స్మైల్స్ మద్యలో మైళ్ళ దూరం దాగుందని
చెప్పాలి అని గుండె విప్పాలి అని  అనుకుంటాను

Van_Gogh-09

ఉహూ ….కారణాలేమయిన ?

విరిగిన అద్దం ముక్కల ను అతికించి
పైన  ఎంత gloss పెయింటింగ్ చేసినా
నవ్వుతున్న పగిలిన పెదవుల లా
గాయాల వికృతత్వం కనిపించకుండానే
కనిపిస్తూ ఉన్నంతవరకు
వర్షించని నల్ల మబ్బుల్లో నీళ్ళు ఉంటాయని
కనిపించని ఆకాశం ఉక్రోషంలో గర్జిస్త్తే
వర్షం పడుతుంది అని
ముసుగుల వెనక దాగిన
గుండెల్లో ఎక్కడో వినిపించని
మానవత్వం చిరుమువ్వలు సవ్వడి చేస్తూంటాయని
నమ్మని  , నమ్మించలేని వెక్కి వెక్కి ఏడ్చే వెర్రి గుండె
మౌలా మేరి లేలే మేరి జాన్ పాడే  పాటల్లో
కష్టం వెనక మిగిలిన నిజం ఒక్కటే

అబ్సొల్యూట్ ట్రూత్స్ అంటూ  లేని జీవితం లో
వందలు గా వేలుగా కూడి చేరి
గూడు కట్టిన నిస్పృహల ప్రయాణం
దేవుడి మేనిఫెస్టో నుండి
రొమాంటిక్ మేనిఫెస్టో దార్లను వెతుకుతూ
కమ్యూనిస్ట్ మేనిఫెస్టో కి చేరి ఓడిపోయినపుడు
కన్నీళ్ళకు తప్ప యూనివర్సల్ ఈక్వాలిటీ  ఎవరికీ సాధ్యం ?

జిందగీ తో జి తే జి మౌత్ బన్ గయా
అబ్ క్యా సంభాల్నా మేరె దోస్త్ ?

నిశీధి 

చిత్రరచన: వాంగో