ఇప్పుడొచ్చింది మెలుకువ!

 

 

 

కవిత్వ అనువాదం గురించి మహాకవి  షెల్లీ అన్నాడేమో – గుర్తు లేదు- కాని, వాక్యం వరకూ గుర్తుంది: The plant must spring again from its seed.

గొప్ప కవిత్వం అనువాదానికి లొంగదు అని చాలా సార్లు విన్నాం. అది ఎంత కష్టమో ఈ షెల్లీ వాక్యం చెప్తుంది. అదే విత్తనం నించి అదే మొలక సాధ్యం కాకపోవచ్చు కాని, రెండు భాషల రహస్యం తెలిసినప్పుడు కవిత్వం మక్కీ కి మక్కి కాకపోయినా భావానువాదం సాధ్యమే కావచ్చు. అయితే, ఆ రెండు భాషలూ వొక దానికి ఇంకోటి సాంస్కృతికంగా ఎంత దగ్గిరగా మసలుకుంటాయన్న విషయం మీద అది ఆధారపడుతుంది.

తెలుగు-ఒరియా భాషల మధ్య చుట్టరికం ఇప్పటిది కాదు. కాని, ఏ కారణం వల్లనో వచనం అనువాదం అయినంత ఎక్కువగా ఈ రెండు భాషల మధ్య కవిత్వం తర్జుమా కాలేదు. వెనిగళ్ళ బాలకృష్ణ రావు సహకారంతో ఇప్పటికైనా ఈ వెలితి కొంత భర్తీ చేస్తున్నందుకు వేలూరి వెంకటేశ్వర రావు గారిని అభినందించాలి.

సౌభాగ్య కుమార మిశ్ర పేరు ఒరియాలో సుపరిచితం. దాదాపు అయిదు దశాబ్దాలుగా ఒరియాలో ఆయన కవిత్వం రాస్తున్నారు. యిప్పటికి పదకొండు కవిత్వ సంపుటాలు తీసుకువచ్చారు. ఆధునికమైన భావన ఎలా వుంటుందో, దానికి ఎన్ని కోణాలు వుంటాయో వాటన్నిటినీ ఆయన ఒరియా వర్తమాన కవిత్వంలో పరిచయం చేశారు.

సునిశితమైన సాంస్కృతిక అంశాలని చుట్టుకుని వుండే ఆయన వాక్యాల సొగసుని తెలుగులోకి తీసుకురావడం ఎంత శ్రమ వుందో, ఆ శ్రమ సౌందర్యమంతా ప్రతిఫలించే అనువాదాలు ఇవి- ఈ ఎండాకాలం కొన్ని అనువాదాల్నివొక పుస్తకంగా తీసుకురావాలని వేలూరి- వెనిగళ్ళ  ప్రయత్నం! ఈ రెండు అనువాదాలు మీ కోసం ఇదిగో..

-అఫ్సర్ 

 

ఆహ్వానం:

 

ఒరియా మూలం: సౌభాగ్య కుమార మిశ్ర

తెలుగు అనుసృజన: వేలూరి వేంకటేశ్వర రావు (వెనిగళ్ళ బాలకృష్ణ రావు సహకారంతో)

 

 

ఈ అరణ్యజనుల  ఉచ్చులు  తప్పించుకొని రా, మృగుణీ (1)

సిమెంట్‌ వరండా ఎర్రగా  కాల్చేసే సహజమైన ఈ  మండుటెండ

అగ్నివలయం లోపలినుండి తప్పించుకొని రా మృగుణీ

సందిగ్ధ సమయంలో ప్రార్థన కేవలం పునః స్మృతి; నిన్నటి ఎంగిలి కూడులా!

రాక్షసుడి ఆకలికి  ఈ వడ్డు, ఆ వడ్డు అనే భేదం లేదు.

 

నీలిమేఘాల ద్వీపంలో కూడా చావు లేదు మృగుణీ

టెలిఫోన్‌ లో పెద్ద గర్జన తప్ప. ఏనుగ లేదు, మొసలి లేదు,

ఏ దొంగదో, సన్యాసిదో, మెత్తని అవ్యక్తధ్వనిలో కలిసి పోయి రా, మృగుణీ.

 

కొండంత మా అపనమ్మకపు శిఖరం ఎక్కి రా మృగుణీ,

క్రిందకి దిగిరా మా దుర్మార్గపు గడ్డిపరకల కోసం.  మెలకువతో చేకొంటావు కదా,

దిగువనుండి  దిగ్మండలాంతానికి వ్యాపించిన ఈ నేలపై

లెక్కలేనన్ని దేవుళ్ళ అంగాలలో ఆలింగనాలలోవినిపించే రతికూజితాలు ఎన్నెన్నో!

*

మృగుణి  అంటే, కురంగి,  ఆడు జింక అని అర్థం.  మనం తెలుగులో లేడి అని కూడా అంటాం.   సప్తఋషులలోఒక ఋషి పులహుడు. అతనికి అనేకమంది భార్యలున్నారు. వారిలో ఒక భార్య మృగి.  పులహుడు, పిశాచాలని, క్రూరమృగాలు పులులని, సింహాలనీ, మొసళ్ళనీ పుట్టించిన ఋషి అని చెపుతారు.  పులహుడు సృష్టించిన జంతువులలో లేడి కూడా ఒక జంతువు. అది సాధు జంతువు. క్రూరజంతువుల బారినుండి తప్పించుకొని రమ్మని ఆడుజింకకి ఆహ్వానం అని అన్వయం చేసుకోవటానికి అవకాశం లేకపోలేదు.  కవితలో ఆఖరివాక్యం చదివిన తరువాత ఈ వ్యాఖ్య అసమంజసం అనిపించదు. ఈ అన్వయం గురించి  సౌభాగ్య కుమార మిశ్ర తో మాట్లాడినప్పుడు, అతను చెప్పాడు:  పులహుడి కథ తనకి తెలుసు.  అయితే, సుమారు యాభై ఏళ్ళక్రితం  ఈ కవిత రాసినప్పుడు తనకి పులహుడి సృహ లేదని! ఒకే పద్యానికి పాఠకులు/విమర్శకులు  వేరువేరు వ్యాఖ్యానాలు  చెయ్యటానికి అవకాశం ఉన్నది  సుమా అని అతనూ గుర్తించాడు.  పోతే, అనాగరిక  రాక్షసజనులబారినుండి తప్పించుకొని ఈ దుర్మార్గపు ప్రాంతానికి  రమ్మని కురంగికి “ఆహ్వానం” అని సాధారణ అన్వయం.  –  వేవేరా

 

కొండ:

ఒరియా మూలం: సౌభాగ్య కుమార మిశ్ర

తెలుగు అనుసృజన: వేలూరి వేంకటేశ్వర రావు (వెనిగళ్ళ బాలకృష్ణ రావు సహకారంతో)

 

నేను మహమ్మద్ లాగా కొండ దగ్గిరకి పోలేదు

నేను కొండని రమ్మని పిలవనూ లేదు. నా గది తలుపు

తెరిచి వుందని తానే దూసుకొని వచ్చింది; సాయంత్రం

ఆకాశంమీదుగ దిగివచ్చి, నందివర్ధనం చెట్టు పక్కనుంచి

మా ఇంటి గుమ్మంకేసి తిరిగింది.

నమ్మశక్యంకాని ఈదృశ్యం చూసి నేను అవాక్కయ్యాను,

కొండకి కుర్చీ వేసాను, టీ కెటిల్‌ పొయ్యి మీద పెట్టాను.

 

జాగ్రఫీ పాఠం నేర్చుకోవటం గ్యారంటీగా చాలా కష్టం.

అట్లాసులో ఎర్రచుక్క, నీలం గీత, నల్ల గుర్తూ,

ఏవి ఎక్కడ ఉన్నాయా అని వెతికి వెతికి కళ్ళు వాచిపోయేవి,

క్లాసులో వెనకబెంచీలో కూచొని కునుకుతీస్తూ కలవరపడేవాణ్ణి.

 

ఎక్కడిదీ కొండ?

ఏదో పిక్‌నిక్‌ సందడి. కాళ్ళు అటూఇటూకొట్టుకొని, చెప్పులుచిరిగిపోయాయి,

నా ప్యాంటు చొక్కాకి  ఏదో ముళ్ళకంప తగులుకుంది.

గ్లాసులోకరిగిపోయింది కొండ, పంచదార క్యూబ్‌లా!

నాకు ఎంతోఏడుపొచ్చింది; జాగ్రఫీ పుస్తకంలో,

యాభైఐదో పేజీలో ఇద్దరు భారీ మనుషులు ఎవరెస్ట్ ఎక్కుతున్నారు.

 

ఇప్పుడు మెలుకువ వచ్చింది, నన్ను ఎవరో మోసగించారు.

నేను చిన్నప్పుడు పనస తోటలో చెట్లు ఎక్కటం

ఎందుకు నేర్చుకున్నాను? నిండు యవ్వనంలో

ఎందుకు కోరుకున్నాను, ఇంత భారం?