ఎగిరే పావురమా! – 11

egire-pavuramaa11banner
“విననంటే ఎలా గాయత్రి? నువ్వేమౌతావో అనే నా బెంగ. నీ డబ్బంతా పెట్టి పట్నంలో వైద్యం సేయిస్తే నడక, మాట వచ్చేస్తాయి. నీకు పదిహేనేళ్ళు కదా! సరయిన వయసు.
నీకు మేమున్నాము. మా వెంట వచ్చేసేయి. అన్నీ సేస్తాము.
నేనూ, గోవిందు కూడా అండగా నిలబడి నీ మీద ఈగ వాలనివ్వం. అన్నీ సూసుకుంటాం. ఇప్పుడు మేమే నీకు సాయం సేయగలం.
నీ తాత నుండి నీ కొట్టాం, పొలం కూడా అడిగి ఇప్పించుకోవచ్చు. జీవనం ముగిసిపోతున్నవాడు నీ తాత. జీవనం ఇంకా మొదలెట్టని దానివి నువ్వు,” , “ఆలోసించుకో నీ ఇష్టం,” అనేసింది కమలమ్మ.

నా చేయి వదిలేసి, ఎంగిలి చేతిని కంచంలోనే కడిగించి అక్కడినుండి వెళ్ళిపోయింది ఆమె.
దుఖాన్ని అపుకునే ప్రయత్నంలో అక్కడినుంచి లేచి, ఎలాగో నా పక్క మీదకి చేరాను.
ఏనాడు లేనిది, నన్ను కని కాలువగట్టున పారేసిన ఆ నా కన్నతల్లిని తలుచుకున్నాను. నా రోదన వినబడకుండా గొంతు బట్టతో చుట్టిన ఆమె నిర్దయ నిజమేనా అనుకున్నాను. అసలు నన్ను ఇలా దిక్కు మొక్కు లేకుండా చేయడానికి ఆమెకి అధికారం ఉందా? నా ఈ దుస్థితికి ఆ అమ్మ కాదా కారణం? అని తిట్టుకున్నాను…
లేచి మంచినీళ్ళు తాగాను. మరో పక్కకి ఒత్తిగిల్లాను. కమలమ్మ గురకతో అసలు నిద్ర రావడం లేదు. ఆలోచన ఆమె మీదకి మళ్ళింది. మా జీవితాల్లోకి కమలమ్మ వచ్చి మూడేళ్ళవుతుంది. ఆమె ఎసుమంటి మనిషో అంతగా అర్ధం కాలేదు. నా మీద ప్రేమ చూపిస్తది. నా మంచి కోరుకుంటది.
తాతకి అమె నచ్చదు. ఎందుకు?
ఆలోచన తాత మీదకి మళ్ళింది. గుండెలు చల్లగా అయిపోయాయి. గుండెలు జారి నేలకొరిగినట్టుగా అనిపించింది. తల మొద్దుబారింది. నిజంగా నా జీవితం ఇలా అవ్వడానికి తాత కారణమా? నా అవిటితనం తాత వల్ల ఏర్పడిందా?
మరి చంద్రమ్మతో నేను తనకి దొరికినప్పుడు కాళ్ళు, పాదాలు దెబ్బ తిన్నాయని, ఊపిరి కూడా అందకుండా గొంతుకి గుడ్డ చుట్టి ఉందని అన్నాడే?
కన్నతల్లే నిర్దయగా అలా వదిలేసిందేమో అని బాధపడ్డాడే? అది అబద్దమా?

కమలమ్మ మాటలు తలుస్తూ మితిమీరిన బాధతో, కోపంతో వణికిపోతున్న నా వొంటిని, అవిసిపోతున్న గుండెల్ని సముదాయించే ప్రయత్నంలో తెల్లారిపోయింది.
**
నా బాధ, ఆందోళన పట్టనట్టుగా మామూలుగా తెల్లారింది. కమలమ్మ చెప్పిన విషయాలు గుండెల్ని మండిస్తున్నా ఎప్పటిలా నేను గుళ్ళో నా స్థానంలో కూచుని, నా పని చూసుకుంటున్నాను.
పూలపని, వత్తులు, కుంకుమ పొట్లాల పని అయ్యేప్పటికి తొమ్మిదిన్నరయ్యింది.

పదిగంటల సమయంలో, గుడి ఆవరణలోనే దూరంగా ఓ మూలకి పెద్ద బస్సు వచ్చి ఆగింది. కొద్దిసేపట్లో హడావిడి మొదలైంది. అప్పటికే గుడి బయట – చూపు లేని వారు, వికలాంగులు – పిల్లలు, పెద్దలు, వారి వెంట వచ్చిన వారు ఒక పాతిక మందైనా కూడారు.

మరో పది నిముషాలకి పూజారయ్య, ఉమమ్మ, నేను ఆ బస్సు దగ్గరకి వెళ్ళాము. వైద్య సదుపాయాలున్న ఆ బండి చిన్న ఆసుపత్రి లాగానే ఉంది. ఇద్దరు డాక్టరమ్మలు, ఒక డాక్టరయ్య ఉన్నారు.

ముందుగా నన్నే లోనికి తీసుకెళ్ళారు.
వారు నిర్వహించబోయేది – రక్త పరీక్షలతో మొదలెట్టి –
‘అంగవైకల్య సంబంధిత ప్రాధమిక పరిశీలన’ – అన్నారు.
కాళ్ళలో – కదలిక పరిధి, స్పందన – నమోదు చేసారు
గొంతు బయట-లోపల ఫోటోలు, ఎక్సురేలు తీసారు
స్వతహాగా గొంతునుండి వెలువడే ధ్వనులు పలికించి విన్నారు.
నెలక్రితం వంశీ సంస్థతో తాత దాఖలు చేసిన అర్జీ నా ముందుంచారు. నా పేరు రాసున్న దస్త్రం – నా తరఫున తాత దరఖాస్తు పెట్టిన కాగితాలవి. ఉమమ్మ దాన్ని చదవమని నా పక్కన కూచుంది.

అభ్యర్ధి: గాయత్రి సాయిరాం – వయస్సు: 15 సంవత్సరాలు – 6 వ తరగతి విద్యార్ధిని.
సంరక్షకుడు – (తాత) సత్యం సాయిరాం – వయస్సు: 73 సం – గంగన్న పాలెం వాస్తవ్యులు
సంక్షిప్త ఫిర్యాదు : అంగవైకల్యం – (నడక, మాట లేకపోవడం)
వివరణ: 15 యేళ్ళ క్రితం, ఉధృత పరిసరాల్లో – కాళ్ళు, పాదాలు, మెడ, గొంతు భాగాలు నలిగి, శారీరికంగా గాయపడి, తీవ్ర వొత్తిడికి లోనయిన పసిబిడ్డ.
ప్రస్తుత పరిస్థితి: కదలిక లేని కాళ్ళు, సామాన్య మాట సామర్ధ్యం లేని వాక్కు (మూగి).
జరిపిన చికిత్స: కాళ్ళకి, అరికాళ్ళకి ఆకు పసర్ల పూత, ఆయుర్వేదం.
పై విషయమంతా ఆ దస్త్రం లోని వివరణాపత్రికలో స్పష్టంగా రాయించాడు తాత ….
దానితో పాటుగా —
తమ ఆర్ధికస్థితి దృష్ట్యా ఉచిత వైద్యసహాయం కోరుతున్నామని కూడా….తాత చేసిన ఆభ్యర్ధనా పత్రం – ఆ దస్త్రంలో ఉంది.
**
నాతో పాటు మొత్తం ఐదుగురికి మాత్రమే డాక్టర్లు పరీక్షలు నిర్వహించారు.
ఆ పరీక్షల వివరాలు సాయంత్రానికల్లా చెబుతామన్నారు.
నేను, ఉమమ్మ గుళ్ళోకి వెళ్ళిపోయాము.
**
గుడిలో పని ముగించుకొని ఐదింటికి మళ్ళీ వైద్యుల్ని కలిశాము.
వారు జరిపిన ప్రాధమిక పరీక్షల ఫలితాల పత్రం మా చేతికిచ్చారు.
కదలిక పరంగా :
కాళ్ళల్లో ఎదుగుదల – 80% (ఎనభై శాతం) ఉంటే, స్పందన – 40% (నలభై శాతం) ఉందంట.
అరికాళ్ళల్లో స్పర్సజ్ఞానం – 20% (ఇరవై శాతం)గా.. నిర్దారణయ్యిందంట.
పాక్షిక ప్రతిస్పందనకి కారణం వైజ్ఞానికంగా కనుగొనవలసిన అవసరం ఉందని ప్రస్తావించారు.

కంఠధ్వనుల పరంగా:
నేటి సాధారణ పరీక్షా ఫలితాలు అసంపూర్ణం అని, ప్రత్యేకంగా సున్నితమైన ‘స్వర పేటిక’ వైద్య పరీక్షలు జరపవలసుందని తెలియజేశారు.
యేడాది సమయం పట్టే ఆ వైద్యానికి, ‘వంశీ సంస్థ’ నివాసిగా నమోదైన రుజువు అవసరం అని కూడా సూచించారు ఆ సంస్థ వైద్యులు.

వొత్తిడి పడని మిగతా ప్రమేయాలు సవ్యంగానే ఉండడంతో, సరయిన వైద్యం అందితే, పరిస్థితి మెరుగుపడే అవకాశం హెచ్చుగానే ఉందని కూడా నిర్ధారించారు.
వాళ్ళతో సంప్రదింపులు అయేప్పటికి సాయంత్రం నాలుగయింది.

ఆ తంతు ముగుస్తూనే ఉమమ్మ ఆ వివరణాపత్రం మళ్ళీ చదువుతూ అరుగు మీద నా పక్కనే కూచుంది. సమాచారమంతా సరోజినిగారికి ఫోనులో వివరించి, వంశీ వారి సౌకర్యంలో నివశించే వారికి మాత్రమే, అవసరమైన వైద్య పరీక్షలు చేస్తారని కూడా ఆమెతో చెప్పింది.
ఫోను పెట్టేసి ఆలోచనలో పడింది ఉమమ్మ.
“అంటే నువ్వు ఈ ఊరునుండి వెళ్లి కనీసం ఓ ఏడాది పాటు అక్కడ గుంటూరులో వాళ్ళ వసతిలో ఉండాలన్నమాట. అలా కాకుండా ఇంకే విధంగానైనా ఆ వైద్య పరీక్షలు చేయించవచ్చేమో, సరోజినిగారి సాయంతో కనుక్కుంటానులే,“ అంది ఉమమ్మ.

egire-pavurama-11
**
పొద్దున్నుంచి జరిగిన విషయాలు తలచుకుంటూ మధ్యానం కమలమ్మ ఇచ్చిన పులిహోర తిన్నాను.
వంశీ సంస్థ వారితో, తాత ద్వారా నమోదైన నా వివరాలు పదే పదే గుర్తొస్తున్నాయి. పసిపిల్లగా నా కాళ్ళు చితికిపోతే, గాయాలు మానిన గుర్తులు చూడంగా గుర్తులేదే? మరి మాట ఎందుకు రాకుండా పోయినట్టు? పుట్టుకతో వచ్చిన మూగతనమా?

వెన్నంటే కమలమ్మ మాటలు కూడా పదే పదే గుర్తొస్తున్నాయి. ఇన్నేళ్ళ ‘గాయత్రి’ హుండీ డబ్బు ఎంత? నా కోసం పిన్ని తన వద్ద దాస్తుందేమో? ఆ డబ్బుతో పట్నంలో పెద్దాసుపత్రికి వెళ్ళలేమా? వెళ్ళి వైద్యం చేయిస్తే, నా కాళ్ళు బాగయిపోతాయేమో… నడవగలుగుతానేమో, అది చాలు నాకు…
తాత రిక్షానో, ఆటోరిక్షానో నడిపి సంపాదించిన డబ్బుతో కొట్టాం, పొలం కొనలేడని కమలమ్మ అంటుంది. మరి తాతకెలా ఉన్నాయవి?
జవాబు లేని ఎన్నో విషయాలు.

మా రాబడి – మా తిండికి, జీవనానికి అయిపోతుందేమో.. నాకు వైద్యం చేయించడానికి సరిపడా డబ్బు లేకనే, వికలాంగుల సంస్థలో నన్ను నమోదు చేశాడేమో తాత…
తాతని అడిగి కనుక్కునే స్థితి లేదిప్పుడు. జబ్బు పడిపోయాడు.
నన్ను బాగు చేసే ఓపిక ఇక తాతకి లేదేమో! నా జీవనం నేనే బాగు చేసుకోవాలి. డబ్బు దగ్గర మాకు ఎప్పుడూ కొదవే అని పిన్ని మాటల వల్ల తెలుస్తుందిగా.
నాకు మంచి వైద్యం తాత చేయించలేడేమో. సాయంత్రం వరకు ఆలోచనల్లో మునిగి తేలాను.
కొన్ని నిర్ణయాలు వెంటనే తీసుకోవాలి.

ఎవరి సాయం లేకుండానే, ఇప్పుడు మెల్లగానే అయినా కర్రల సాయంతో మెసలగలను, కదలగలను. ఇప్పుడు నా కదలిక నా అధీనంలోనే ఉంది కూడా…
పనయ్యాక గోవిందు రిక్షాలో తాతని చూడ్డానికి ఆసుపత్రికి వెళతానని కమలమ్మకి తెలియజెప్పాను.
“అయితే నన్ను దారిలో గోవిందు పాకలో దింపెళ్ళండి,” అని నాతో పాటే బయలుదేరింది కమలమ్మ.
**
నేను ఆసుపత్రికి వెళ్ళేప్పటికి తలగడని ఆనుకుని కూచోనున్నాడు తాత. కాస్త తేరుకున్నట్టే కనబడ్డాడు. పక్కన చేరి ఆ రోజు అప్పటివరకు జరిగిన విషయమంతా తెలియజెప్పాను తాతకి.
వంశీ సంస్థ డాక్టర్లు వచ్చారని, నన్ను పరీక్షించారని సైగలతో వివరించాను.
నా వైద్యం విషయం ఏమన్నారని అడిగాడు తాత. మరిన్ని పరీక్షలకి వెళ్ళాలన్నారని తెలియజెప్పాను. నాకు ఏడవ తరగతి పుస్తకాలతో రెండో తరగతి ఇంగ్లీషు కూడా అందాయని తెలిపాను. సంతోషంతో తాతకి కళ్ళల్లో నీరు తిరిగింది.

మొద్దుబారిన నా బుర్ర తాతతో కూడా ఎప్పటిలా ఉండనివ్వలేదు. తాత నన్ను ప్రేమతో పదిహేనేళ్ళగా పెంచాడా? లేక అవిటిని చేసి, నా అవిటితనం ఫణంగా పెట్టి తను బతుకుతున్నాడా? అన్న తలంపే బాధపెట్టింది.

చిక్కిపోయి కళ తప్పిన తాత రూపాన్ని చూసి గుండెలు బరువుగా అనిపించాయి. నన్ను సాకిన ఆ పెద్దాయన నా పాలిట దేవుడో? కసాయివాడో? అన్నదానికి జవాబు దొరకేనో? లేదో?

లోతుగా ఊపిరి తీసి తాత రూపాన్ని నా గుండెల నిండా ఎప్పటికీ చెరగనంత బలంగా నింపుకున్నాను.
తాతకి చెప్పి బయలుదేరాను.
హోరున గాలివాన. తగ్గుముఖం పడుతుందేమోనని కాసేపు వరండాలో వేచి చూసాను.
నిముష నిముషానికి వర్షం ఎక్కువవ్వడం చూసి, గోవిందు నేనున్న కాడికి వచ్చాడు. “నాకు వానలో రిక్షా నడపడం కొత్తేమీ కాదు,” అన్నాడు.
**
రిక్షాలో వొదిగి కూచున్నా, రెండువైపుల నుండి వాన తాకిడి ఉధృతంగా ఉంది. గోవిందుకి అలవాటేగా! తడవకుండా పొడవాటి ప్లాస్టిక్ చొక్కా, తలకి ప్లాస్టిక్ టోపీ వేసుకొని రిక్షా నడుపుతున్నాడు.

ఉరుములు – మెరుపులు – గాలి – వాన – హోరెత్తిపోతున్నట్టుగా ఉంది. నా అలోచనలు కూడా అదే విధంగా ఉన్నాయి.
కోపం, అసహనం, భయం, అనుమానం, అంతలోనే మొండి ధైర్యం గుండెల్ని చుట్టేసాయి.

ఇదే సమయం. తాత ఉంటే ఈ తెగింపు రాదు.
ఆ ప్రేమ నిండిన ముఖం చూస్తూ అనుమాన పడలేను.
నేను ఇలా తెగించలేను.
అందుకే కొట్టాం చేరగానే, గోవిందుని ఆగమన్నాను, సాయం అడిగాను. ఇకనుండి నిబ్బరంగా నడుచుకోవాలి. ధైర్యంగా ముందుకి సాగాలి అని నాకు నేను మరీ మరీ అనుకున్నాను.

అంతే! వెనుతిరిగి చూడకండా పిచ్చిధైర్యంతో, దృఢనిశ్చయంతో, పెట్టెబేడా సదురుకొని – తాతని, అక్కడి నా జీవితాన్ని వదిలేసి, కమలమ్మని కలవడానికి గోవిందుతో అతని పాకకి బయలుదేరాను.

దారిపొడుగునా నా మదిలో మెదిలింది – ప్రేమని పంచిన తాత రూపమే.
ప్రతి పొద్దు నాకోసమే అన్నట్టుగా నాముందు వాలి నాకెంతో ఆనందాన్నిచ్చే నా పావురాళ్ళు, నాకు చదువు చెప్పి ప్రేమతో ఆదరించే ఉమమ్మ రూపం కూడా నా గుండెల్లో కదిలాయి.
ఓ పావురంలా గూడు వీడి పోతున్నానా? అనిపించింది ఓ క్షణం.

‘పావురం శాంతికి చిహ్నంగా ఆకాశంలో సంచరిస్తుందంట’… ‘నేను మాత్రం మదినిండా ఎంతో అశాంతిని నింపుకొని ఓ విహంగంలా గూడు వీడుతున్నాను’ అనిపించింది.

(ఇంకా ఉంది)

ఎగిరే పావురమా! – 3

serial-banner3

మూడవ భాగం

తాత పూర్తి పేరు ‘సత్యం సాయిరాం’ అంది. వాళ్ళది మంగళగిరిలో చీర నేతగాళ్ళ కుటుంబమంట. పదారేళ్ళ వయస్సులోనే సవతితల్లితో పడలేక ఇల్లొదిలి విడిగా వొచ్చేసి గంగన్నపాలెం చేరాడంట. కొన్నాళ్ళు చిన్న చిన్న పనులు చేస్తూ, తరువాత ఆటో రిక్షా నడపడం మొదలెట్టాడంట.

 కోవెలకి వస్తూపోతూ పూజారయ్యతో పరిచయం, కొలువు కాడ రాములు తండ్రితో స్నేహం పెంచుకున్నాడంట తాత.

అందరూ తాతని ‘సత్యమయ్యా’ అని పిలిస్తే పూజారయ్య మాత్రం ‘సత్యం’ అని పిలుస్తారంట.

 పూజారయ్య కూతురు ఉమమ్మని బడికి తీసుకెళ్ళడం, ఆయన భార్య మంగళమ్మకి ఇంటి పనులతో సాయం చేయడం, పూజారయ్యని స్నాతకాలకి, వ్రతాలకి తీసుకెళ్ళడం చేస్తూ, పూజారయ్య కుటుంబానికి దగ్గరయ్యాడంట తాత.

 “ఇంటున్నావా లేదా మీ తాత కథ? అడిగింది….రాములు నన్ను.

‘చెప్పు, ఆపకు,’ అని సైగ చేసాను.

పాలెంలోనే ఉంటూ అందరికీ చాతనైన సాయం చేస్తూంటాడంట. తనని ఆదుకొని  గుళ్ళో పనిప్పించింది కూడా తాతేనంది రాములు.

తాత గురించి వింటుంటే, నాకు కన్నీళ్ళాగలేదు.

అది చూసి, “ఇదిగో నువ్విట్టా ఏడిస్తే నేను చెప్పను,” అని కోపగించుకుంది రాములు. కళ్ళు తుడుచుకొని ఇంకా చెప్పమని బతిమాలాను.

క్షణమాగి మళ్ళీ చెప్పడం మొదలెట్టింది.

“ఇకపోతే, సత్యమయ్యకి పెళ్ళాం, ఒక కొడుకు ఉండేవారని ఇన్నాను. కొడుకు పుట్టి చిన్నప్పుడే జబ్బు చేసి పోవడంతో, మనస్సు పాడయి పెళ్ళాం ఎటో ఎళ్ళిపోయిందని అంటారు.

ఇంకోప్రక్క తండ్రిని – అతని రెండో పెళ్ళాం మోసగించి పారిపోతే, అతనితో పాటు పదేళ్ళ చంద్రమ్మని కూడా దగ్గరెట్టుకుని సత్యమయ్యే సాకాడని కూడా ఇన్నాను.

కష్టపడి పని చేసేవాడని, కడుపు నొప్పితో బాధపడుతూ కూడా చానాళ్ళు ఆటో నడిపాడని అందరికీ తెలిసిందే. వాంతులయ్యి తరచు ఆసుపత్రిలో చేరేవాడు,” అని క్షణమాగింది రాములు.

‘ఆగావెందుకు? చెప్పు’ అన్నట్టు రాములు కాలు మీద తట్టాను.

“జబ్బు పడ్డప్పుడల్లా కషాయం కాసిచ్చేదాన్ని,” అని ఆమె అన్నప్పుడు

మళ్ళీ ఏడుపు ఆగలేదు నాకు. రాములికి కనబడకుండా కళ్ళు తుడుచుకున్నాను.

“ఇక రానురాను నీరసపడిపోయి ఆటో నడపలేక, గుడిలో పని వొప్పుకున్నాడు. ఆ తరువాతే మీ తాత ఆరోగ్యం కాస్త కుదురుగా ఉంది,” అని  నిట్టూర్చింది రాములు.

రెండో జడ కూడా వేయడం ముగించి, రాములు నడినెత్తిన తట్టడంతో, “ఏమిటి?” అన్నట్టు చూసానామెని.

“ఏదో ఆలోచనలో ఉన్నట్టున్నావు? ఇంకిప్పుడు ఎర్ర రిబ్బన్లు పెట్టబోతున్నా. ఎంత బాగుంటాయో సూడు నీ జడలు,” అంది రాములు.

జడలు తడిమి చూసుకొని మళ్ళీ తల తిప్పి ఆమె వంక చూసాను.

‘మరి నా సంగతి ఏంటి? నేనెప్పుడు? ఎలా వచ్చాను? తాత కాడికి,’ అని సైగలతో అడిగాను.

“నాకేం తెలుసు నీ సంగతి,” అంటూ నవ్వింది రాములు.   గమ్మునుండిపోయాను. రాములు మీద కోపంతో తల వంచుకున్నాను.

నా గడ్డం పట్టుకుని ముఖం పైకెత్తి, “నీ బుంగమూతి సూడాలని అట్టాగన్నాలే. మరీ చిన్నపాపలా అట్టా అలగమాకు, నీకిప్పుడు ఎనిమిదేళ్ళు,” అంటూ నా బుగ్గలు నొక్కింది రాములు.

నా గురించిన విషయాలు చెప్పడం మొదలెట్టిందామె.

 

egire-paavurama-3-pic-part

“మీ తాతకి దగ్గర దగ్గర అరవైయేళ్ళ వయస్సులో, ఇంకా ఆటోరిక్షా నడుపుతున్నప్పుడే నువ్వు అతని కాడ చేరావుగా! పసిపిల్లవంట.

మీ అమ్మ నిన్ను పెంచలేకపోయిందంటలే.   పూజారయ్యగారి చేత నీకు ‘గాయత్రి’ అని అమ్మవారి పేరు పెట్టించి, కష్టపడి పెంచుకున్నాడు సత్యమయ్య.

నేను ఈడ గుడికి స్వీపరుగా వచ్చినప్పుడు నీకు నాలుగేళ్ళు కదా! నీ ఇషయాలే చెప్పేవాడు. ఐదోయేడు నిండాక గాని, నిన్ను గుడికాడికి తెచ్చాడు కాదు,” అంటూ మళ్ళీ ఆగింది రాములు.

నా జడలకి రిబ్బన్లు పెట్టడం ముగించి నా ముందుకి వచ్చి కూకుంది. ముంగురులు సర్దుతూ నా గురించిన విషయాలే చెబుతూ పోయింది. చెవులప్పగించి వింటున్నాను.

“ఇక ఆరోయేడు నుండీ, పూజసామాను అమ్మకాలకి కూకుంటున్నావు కదా! ప్రతిపొద్దు నీ ముందు పూజసామాను మీ తాత సర్దితే, నీకు మరో పక్కన కాస్త ఎనకాలకి ‘గాయత్రి’ హుండీ’ – అదే, ఆ చెక్కపెట్టి- ఉంచేది నేను కదా!

అది ‘నీ కోసం’ పెట్టిందన్నమాట. అది ఆడుంచి నీకు సాయం చేయమని పురమాయించారు మన పూజారయ్య. నిన్నీడ కూకోబెట్టాలన్నదీ పూజారయ్యే. చెక్కపెట్టి హుండీ మీద ఉమమ్మ చేత ‘గాయత్రి’ అని నీ పేరు రాయించింది కూడా మన పూజారయ్యే.

అసలీ అరుగుకి పైకప్పు యేయించి, ఎనకమాల గదులు బాగుచేయించింది కూడా నీ కోసమేరా,”

అని ఇక అక్కడికి చెప్పడం ఆపి, గట్టిగా ఊపిరి తీసుకొంది రాములు.

“అదమ్మా మీ కథ. నీ జడలు బాగా కుదిరాయి. అద్దం తెస్తాను సూసుకో. నాకైతే ఆకలిగా ఉండాది. నీక్కూడా తినడానికి ఏదైనా తెస్తా,” అంటూ పైకి లేచి నూనె సీసా, సామాను తీసుకొని లోనికెళ్ళింది రాములు.   పోతూ ఖాళీ అయిన పావురాళ్ళ గింజల డబ్బా కూడా అందుకొంది.

**

తాత గురించి రాములు చెప్పిందే ఆలోసించాను. పూజారయ్యగారమ్మాయి ఉమమ్మ గురించి కూడా… అందంగా ఉంటది ఉమమ్మ. మొన్ననే పద్నాలుగేళ్ళు నిండాయంట ఆమెకి.

‘కనపడినప్పుడల్లా నవ్వుతూ నా కాడికొచ్చి పలకరిస్తది కూడా’ అని గుర్తు చేసుకున్నా.

**

అద్దం, బొరుగుల పొట్లం ఓ సేత్తో, పెద్ద బరువైన సంచీ మరో సేత్తో పుచ్చుకుని కాళ్ళీడుస్తూ వచ్చింది రాములు. అన్నీ అరుగు మీదుంచి ఎదురుగా కూకుంది.   అది రయికల బట్టల సంచీలా కనిపించింది.

తలెత్తి ఆమె వంక చూసాను.

“నేను పోయి పెద్ద దీపాలు కడిగివ్వాలి. నువ్వు ఈ రైకల బట్టల్ని సక్కగా మడతలేసి పక్కనెట్టు. పంతులుగారు వాటికోసం అట్టడబ్బా ఇస్తాన్నాడులే,” అంటూ ఎళ్ళింది రాములు.

సంచి నుండి రయికలు తీస్తుండగా, దూరంగా ఉమమ్మ మాటలు వినొచ్చాయి. పక్కకి తిరిగి చూస్తే గుడి బయట నుండి తాతని వెంటెట్టుకొని ఉమమ్మ నావైపు రాడం అగుపడింది.

దగ్గరగా వచ్చి, తాతని ఎదురుగా అరుగు మీద కూకోమని, తను నా పక్కనే కూకుంది.

నా చేయి తన చేతిలోకి తీసుకుంది ఉమమ్మ.

“నీకిప్పుడు ఎనిమిదేళ్ళు నిండాయి గాయత్రీ. నువ్వు చదువుకోవాలని మీ తాత ఆశ పడుతున్నాడు. నువ్వు బడికి పోలేవుగా! అందుకొని నేను నీకు చదువు చెప్పడం మొదలెడతాను.

వారానికి రెండురోజులు గంటసేపన్నా నా దగ్గర చదువుకోవాలి. మిగతా రోజుల్లో నేర్చుకున్నవి చదివి, రాసి మళ్ళీవారం నాకు అప్పజెప్పాలి. చేస్తావా?” అనడిగిందామె నన్ను.

పెద్ద తరగతి చదివే ఉమమ్మ నాకు చదువు చెబుతానంటే సంతోషమనిపించింది. సరేనని తలూపాను.

తన చేతిసంచి నుండి నాకు చాక్లెట్టు తీసిచ్చింది.

“సరే కానీ, నీ జడలు ఎవరు వేసారు? చాలా అందంగా ఉన్నాయే? మా అందరి తలనీలాలు కలిపితే నీ ఒక్క జడంత ఉంటాయేమో,” అని గలగలా నవ్వింది ఉమమ్మ.

ముందుకు పడిన జడల్ని వెనక్కి తీసుకున్నాను… నన్నామె మెచ్చుకుందని బాగనిపించింది.

“ఇవాళ నాకు స్కూలు సెలవు. ఓ గంటలో మళ్ళీ నీ దగ్గరికి వస్తాను.

తయారుగా ఉండు. ఇవాళే నీ చేత అక్షరాలు దిద్దిస్తా,” అని చెప్పెళ్ళినామె, గంటలోపే కొత్త నోటుపుస్తకం, పెన్సిళ్ళు, పలక, బలపం తీసుకొచ్చింది.

అమ్మవారికి అర్చన చేయించాక నాచేత ఓనామాలు దిద్దించింది.

తాతతో పాటు పూజారయ్య, పంతులుగారు, నాయుడన్న, రాములు కూడా సంతోషించారు.

“నువ్వు శ్రద్ధపెట్టాలే గాని, నేను పద్ధతిగా చదివిస్తానని సత్యమయ్యకి మాటిచ్చాను. మీ తాత కూడా తొమ్మిదో తరగతి వరకు చదివాడని తెలుసా? అడిగింది ఉమమ్మ.

“ఇకపోతే నాకు బుధవారాలు కాక ఆదివారాలు సమయం దొరుకుతుంది. వచ్చే వారం నుండి ఆ రెండు రోజులు మధ్యాహ్నాలు మూడింటికి వస్తా. సరేనా?” అడిగింది ఉమమ్మ.

‘ఉమమ్మ మాటతీరు ఎంతో బాగనిపించింది నాకు. అందరి మాటల్లా కాకుండా, చక్కంగా, తీయంగా తోచాయి ఆమె మాటలు. వింటూ ఆమెనట్టాగే చూస్తుండిపోయాను. ఆమె కాడ చదువే కాదు, ఆమెలా సక్కంగా మాట్లాడ్డం నేర్చుకుంటే గొప్పగా ఉంటుంది’ అనిపించింది.

పూజారయ్య నేనున్న అరుగు కాడికి వచ్చారు.

“నీకు ఉమమ్మ ఇచ్చిన అట్లతద్ది బహుమానం ఈ అక్షరాభ్యాసం, శ్రద్ధగా చదువుకోవాలి మరి,” అంటూ నా తలను తాకి దీవించారాయన………

“గుడి కార్యకలాపాలు, ఈ చదువు, గాయత్రి ఎదగదలకి  సరైన పునాదులు. బాగానే చదువుకుంటుందిలేరా సత్యం,” అన్నాడాయన ఎదురుగా ఉన్న తాతతో….

“పెద్ద పట్టణాల్లో అక్కడక్కడ మాత్రమే ఉన్నాయంటమ్మా అవిటివాళ్ళకి ప్రత్యేక బడులు.

మన పాలెం బడిలో అట్టా వసతి లేదన్నారు మాస్టారుగారు.  అసలు గాయత్రిది పుట్టుకతో వచ్చిన అంగవైకల్యం కాకపోనేమో అని నా ఆశ. అందుకే తమరు దానికి కాస్త చదువంటూ మొదలెడితే బాగుంటుందని చొరవ చేసి అడిగాను. నీకు పుణ్యమే ఉమమ్మా,” అన్నాడు వినయంగా తాత.

 

ఇంతలో, రెండు మట్టి ముంతలు తెచ్చి నాకొకటి, ఉమమ్మకొకటి ఇచ్చింది రాములు.   గోరింటాకు ముంతలంట. ఇంటికెళ్ళి పనులయ్యాక పెట్టుకోమంది.

అలా ఆ రోజు నుండి నాకు చదువు చెప్పడం మొదలెట్టింది ఉమమ్మ.

అందరూ అరుగుల కాడ ఉండగానే, రోజూ రెండోసారి వచ్చే సమయానికే పావురాళ్ళు కూడా వచ్చాయి. అరుగులకి దూరంగా తచ్చట్లాడుతూ గింజల కోసం కువకువలాడ్డం మొదలెట్టాయి.   గింజల డబ్బా అందుకొని వాటికి దానా ఎయ్యడానికి అటుగా పోయింది రాములు.

**

నేను చదువుకోడం తాతకి చాలా గర్వంగా ఉంది. మధ్యానాలు ప్రసాదం తింటూ చదువుల మాటలే చెబుతున్నాడు. బాగా చదువుకుంటే జీవనం బాగుంటదన్నాడు.

“నాకు చదువుకోవాలని ఎంతో ఆశగా ఉండేదిరా గాయత్రీ. నాకు దక్కని అవకాశం కనీసం నీకైనా ఉండాలనే నా తపనంతా,” అన్నాడు ఓ మారు.

ఈ మధ్య, తన ఊరు మంగళగిరి గురించి, అమరావతి అమ్మవారి ఆలయం గురించి చెప్పాడు. ఈ ఊళ్ళకి కుడి పక్కన పారే కృష్ణానది, చుట్టుపక్కలనున్న ఉండవల్లి గుహల అందాలు గురించి చెప్పాడు. తను స్నేహితులతో సైకిళ్ళ మీద ఉండవల్లి, భట్టిప్రోలు గుహల వరకు కూడా వెళ్ళేవాడంట.

“ఇవన్నీ మనకి దగ్గరలోనే, గుంటూరు జిల్లాలోనే ఉన్న ఊళ్లు, గ్రామాలు,” అన్నాడు తాత. “విజయవాడ మాత్రం కాస్త దూరంగా ఉంది, అక్కడ కృష్ణానది తీరానే కనకదుర్గమ్మ ఆలయం బ్రహ్మాండంగా ఉంటదిరా, ఆ తల్లి దర్శనానికి ఎప్పటికైనా పోదాములే,” అని కూడా అన్నాడు.

**

గుళ్ళో ఎప్పుడూ ఉండే సందడికి తోడు, చదువు, పరీక్షల మధ్య రెండేళ్ళు ఇట్టే గడిచిపోయాయి.

కొద్ది రోజుల్లో నాకు పదేళ్ళు నిండుతాయని గుర్తు చేసుకుంటుంటాడు తాత.

చదువు మొదలెట్టి గడిసిన రెండేళ్ళల్లో అక్షరాలు దిద్దాక, ఇప్పుడు చిన్న మాటలు రాయగల్గుతున్నాను.

చిన్న లెక్కలు చేయగలను. నా పేరే కాక ఇతరుల పేర్లు చిన్నవైతే చదవగలను, గుర్తించగలను.

ఉమమ్మ మాటతీరు కూడా గమనించి నాకిష్టమైన మాటలు గుర్తెట్టుకుంటున్నాను.

రాములు నా పక్కనెట్టే చెక్కపెట్టి మీద, రావి చెట్టునున్న మరో బోర్డు మీద కూడా నా పేరు చూశాను. ఆడనుండే కొందరు నన్ను పేరు పెట్టి పలకరిస్తారని ఎరుకయింది.

**

పనయ్యాక, నాకాడ చేరిన ప్రసాదాలు, డబ్బులు సర్దుకొని ఇంటిదారి పట్టాము. రిక్షా ఎనకాలే నడుస్తున్న తాత దారిలో పుజారయ్యగారి ఇంటి ముందు ఆగమన్నాడు.

మా కోసం ఆరుబయటకి వచ్చిన పూజారయ్యతో నా గురించి చెప్పాడు. “రేపు గాయత్రి పుట్టినరోజయ్యా. నిండా పదేళ్ళండయ్యా. ఓసారి తమరు ఆలోచన చేసి, గాయత్రి మాట-నడక విషయమై పట్నంలో వైద్యుల కాడికి పంపే ఏర్పాటు చెయ్యాలండయ్యా ,” అన్నాడు తాత చేతులు జోడించి.

‘……నా పుట్టిన రోజంట రేపు…’ వాళ్ళ మాటలింటున్నాను….

“అలాగేలే సత్యం, తప్పకుండా పట్నంలో వైద్యులతో మాట్లాడుదాము. పోతే, రేపు కాస్త పొంగలి, బెల్లంపాయసం చేయించి గుడి మెట్లకాడ పంచుదాములే. నువ్వు అమ్మవారి అర్చనకి మాత్రం డబ్బుకట్టుకో,” అంటూ నా వంక చూసి, “ఏమ్మా చదువు బాగా సాగుతుందా?” అని అడిగారు.

ఔనన్నట్టు తలాడించాను.

“ఆ చిన్నపిల్ల పై మా అందరికి జాలేరా, సత్యం. పైగా గాయత్రి పూజసామగ్రి దగ్గర రోజంతా కూర్చుని, కోవెలకి తన వంతుగా సాయపడుతుంది కదా! మనం కూడా మరి ఆ అమ్మాయి కోసం, భక్తుల సాయం అర్ధిస్తూ ‘గాయత్రి’ పేరుతో హుండీ కూడా పెట్టించాముగా,” అన్నారాయన మళ్ళీ తాత వంక తిరిగి.

“అంతా తమరి దయ,”చేతులు జోడించి దణ్ణాలెట్టాడు తాత.

**

చీకటితో  నిద్ర లేపాడు తాత. ముఖం కడిగించి పక్కింటి నుండి పిన్నిని పిలుచుకొచ్చాడు. నా పుట్టినరోజున పెందరాళే తలంటి, కొత్తబట్టలు వేసి, ప్రత్యేకంగా ముస్తాబు చేయమని ఆమెని పురమాయించాడు.

బుద్ధి తెలిసినప్పటి నుండి నాకు అన్నీ చేసేది చంద్రం పిన్నే. చంద్రమ్మని ‘పిన్ని’ గా అనుకోమన్నదే తాత. నామటుకు నాకు చంద్రమ్మ, అమ్మతో సమానమే. నాకు పిన్నంటే బాగా చనువే.

నాకు, పుట్టినరోజన్న ఉత్సాహం లేదు. అసలు చికాకుగా ఉంది. కొద్ది రోజులుగా నా అవిటితనం గురించి దిగులు ఎక్కువయ్యింది. నా ఈడువాళ్ళలా పలకాలని,  పరుగులెట్టాలని వెర్రి  ఆశగా ఉంటుంది నాకు. కానీ మాట పెగలక, కాళ్ళు కదలక దుఃఖం పొంగుకొస్తుంది. నా స్థితి ఇలా ఎందుకుంది? అసలు నాకేమయింది? తాతని అడగాలనుకున్నాను.

నా తల దువ్వుతున్న పిన్నితో మాట కలుపుతూ నా పక్కనే కూకునున్నాడు తాత.

ఇక నాకు దుఃఖం ఆగలేదు. గట్టిగా ఏడ్చేశాను. తాతని అడిగేశాను.

కాన్నీటితో వెక్కిళ్ళెడుతూ, “ఆ, అమ్,” అని నోటితో పదే పదే నాకు చేతనయిన శబ్దాలు చేస్తూ, చేతితో నా గొంతు తాకి, నా పాదాలు తట్టి చూపిస్తూ ఏడ్చాను.  “ఏ ఏం,” ఎందుకు నేను ఇట్టా?” అన్నట్టు సైగలతోనే అడిగాను.   కోపగించుకున్నాను.

“నీకు తెలుసు తాత, సెబుతావా లేదా,” అనాలని ఏడుస్తూ తాత భుజాలు పట్టుకు కుదిపేశాను. నా ఏడుపుకి, చేష్టలకి చంద్రమ్మతో పాటు తాత కూడా ఒక్కసారిగా ఉలిక్కిపడ్డాడు.

తన కళ్ళెంట కూడా నీరు కారుతుంటే, నా కళ్ళు తుడిచాడు తాత.

నన్ను దగ్గరికి తీసుకొని, తల నిమిరాడు.

“అంతా ఆ దేవుడు లీల తల్లీ, నీవు రోజూ ఆ దేవతకి కనబడుతావుగా! అడుగు. నేనూ అడుగుతాను. ఎప్పుడో ఒకప్పటికి ఆ అమ్మవారు పలుకుతాది, నీ మీద దయ సూపుతాది,” అంటూ లాలించాడు తాత.

చంద్రం పిన్ని కూడా కళ్ళు తుడుచుకొంది.

“పిచ్చిపిల్లా అంత ఉక్రోషం ఎందుకే? తాత నీకోసం అన్నీ చేస్తున్నాడు.   తన సుఖం కూడా చూసుకోకుండా ఈ వయస్సులో నీ కోసం ఎన్ని అమర్చాడో తెలుసా?

రాములమ్మ తోడు, ఉమమ్మ సదువు, పూజారయ్య ఆశీస్సులు అన్నీ నీ బాగు కోసమే. తాత మంచితనం, సేవ వల్లనే నువ్వు ఇంత మాత్రం ఆనందంగా ఉన్నావురా,” అంటూ నా తల నిమిరింది.

“అంతెందుకు? మీ తాతని బట్టే కదా నిన్ను నా సొంతబిడ్డలా చూసుకుంటున్నాను.

పసిగుడ్డుని నిన్ను పగలంతా నా కాడ వదిలి, ఆరోగ్యం బాగోకున్నా కష్టపడి ఎన్నో గంటలు, ఎంతో దూరాలు ఆటో నడిపి సంపాదించేవాడు. రాత్రంతా నిద్రకాచి మరీ పెంచుకున్నాడే తాత నిన్ను.

సంతోషంగా ఉండాలమ్మా. నీవు బాగయ్యే రాతుంటే అవుతుంది. తాత ప్రయత్నిస్తాడులే,” అంది పిన్ని నన్ను దగ్గరకి తీసుకొని.

కాసేపు పిన్ని వొళ్ళో తల పెట్టుకు తొంగున్నాను.

(ఇంకా ఉంది)

**

‘ఎగిరే పావురమా’! ….. రెండవ భాగం

GD banner part 2

“దసరాలయ్యి వారమైనా, ఈ తడవ మిగులు పనులు అవ్వనే లేదు. అమ్మోరికి భక్తులిచ్చుకున్న కానుకలు, చీరలు సగమైనా సర్దలేదు,” అంది రాములు మాల కడుతూ.

పదిరోజుల దసరా పూజలకి గుడి హుండీలో తరగని చిల్లర చేరిందంట.
పూల పనులయ్యాక చిల్లర పట్టుకెళ్ళి వేరుచేయమని పంతులుగారు పిలిస్తే వెళ్ళింది రాములు.

చిల్లరతో నిండున్న పళ్ళాలు దొంతిగా పేర్చి పట్టుకొని, అడుగులో అడుగు వేసుకుంటూ పిల్లిలా వస్తున్న రాములుని చూసి నవ్వొచ్చింది.
అరుగు మధ్యగా పరిచిన తెల్లటి తుండు మీద చిల్లర పోసుకొని, కాసుల్ని వేరు చేయడం మొదలెట్టాము.
“ఆ చిల్లరంతా అయ్యేంతమటుకు రోజూ కాసేపు చెయ్యాలంట ఈ పని,”… అంది రాములు.

మధ్యానం ఒంటిగంటకి ముందే, కూరల బడ్డీ కాడ ఉండాల్సిన తాత గుడిలోకి రాడం అగుపడింది మాకు. వెనకాల ఓ పెద్దాయన, ఓ ఆడమనిషి కూడా ఉండారు.

“గుడి మూయడానికి ఇంకా అరగంటైనా ఉందే! సత్యమయ్య ఇయ్యాళ కాస్త పెందరాళే తినడానికి వస్తున్నాడా?” అంది రాములు అటుగా చూస్తూ. అప్పటికే ఆ పూట తినడానికి మాకు ప్రసాదాలు, తాగడానికి కొబ్బరినీళ్ళు తెచ్చి పక్కనెట్టింది.
“కాదులే, ఆయనెంట ఇంకెవరో కూడా ఉండారుగా,” అంది మళ్ళీ తనే.

మాకు దగ్గరగా వచ్చాక, ‘ఇప్పుడే వస్తా’ అన్నట్టు సైగ చేసి వచ్చినోళ్ళని గుళ్ళోకి తీసుకుపోయాడు తాత.
**
చిల్లర సంచులు అప్పజెప్పడానికి రాములటెళ్ళగానే, అరుగుల కాడికొచ్చాడు తాత.
తన వెంటున్నోళ్ళని ఆయుర్వేద డాక్టర్లు – లలితమ్మ, శివయ్యలుగా చెప్పాడు.
వాళ్లకి దణ్ణాలెట్టాను.

శివయ్య నాకు ఎదురుగా కూకుంటూ, ”బాగా ఎదిగావు పాప! నిన్ను మూడేళ్ళప్పుడు మా వద్దకు తెచ్చాడు మీ తాత. నిన్ను పరీక్షించి – ఆరోగ్యం, ఎరుక, తెలివితేటలు వయసుకి తగ్గట్టుగానే అనిపించడంతో, నీ కాళ్ళల్లో చలనం, నీ నోటెంట మాట తప్పక వస్తాయనే చెప్పాము,” అన్నాడు.

లలితమ్మ నా పక్కనే కూకుని నా కాళ్ళు పరీక్షించింది. ఎదురుగా నిలబడ్డ తాత వంక చూసి, “చూడు సత్యం, మేము గాయత్రిని చూసి కూడా అప్పుడే ఐదేళ్లవుతుంది. ప్రస్తుతం ఎనిమిదేళ్ళ వయస్సుకి తగ్గట్టుగానే ఉంది. పెరుగుదల విషయంగా ఏ లోటు లేదనిపిస్తుంది,” అన్నదామె.

“మరి నేనిచ్చే తైలం, పసరు కాళ్ళకి పట్టిచ్చి కాస్త మర్దన చేస్తున్నారా గాయత్రీ?” అని ఆమె నన్నడిగిన దానికి తలాడించాను. వారానికి ఒకసారే చేస్తున్నామన్న సంగతి ఆమెకి నచ్చలేదు.

తాత వంక తిరిగి, “పిల్లకి పద్దెనిమిదేళ్ళ వయస్సు వరకు పెరుగుదల ఉంటుంది.
ఈ లోగానే, ముందైతే, గాయత్రిని ఒకసారి మావద్దకి తీసుకొనిరా.
కాళ్ళకి వ్యాయామం చేయడం నేర్పిస్తాను,” అంది డాక్టరమ్మ.

చిల్లరప్పజెప్పి తిరిగొచ్చిన రాములు, ఆమె మాటలింటూ కాస్త ఎడంగా నిలబడుంది.

ఇక వెళ్లాలంటూ అరుగుల మీద నుండి లేచారు లలితమ్మ, శివయ్య.
“ఏమ్మా గాయత్రీ, నువ్వు ఈ పరిమితులు అధిగమించి వృద్ధిలోకి రావాలని కోరుకుంటాము,” అంటూ నన్ను ఆశీర్వదించి వెళ్లారు..

రాములు దగ్గరగా వచ్చి నా భుజం తట్టింది…

“అంటే నీ ఇక్కట్లని దాటి, అందరిలా నువ్వూ నడవాలని, మాట్లాడాలని అంటుంది ఆ డాక్టరమ్మ,” అంది అరుగు మీద పక్కకెట్టిన ఫలారాలు అందుకుంటూ….

**

 

సామాను అప్పజెప్పి మేము ఇంటి దారి పడుతుండగా, మరునాడు సాయంత్రం గుళ్ళో పురాణ కాలక్షేపం ఉందని మాకు గుర్తు చేసాడు పంతులుగారు.
మూడు నెలలకోసారి జరిగే పురాణ కాలక్షేపంకి ఊరంతా కదిలి వస్తది. అదయ్యేంత మటుకు నేను, తాత గుళ్ళోనే ఉండిపోతాము కూడా.

**

మధ్యానం నాలుగింటికి ఇంకోసారి అరుగులు శుభ్రం చేయించారు పూజారయ్య.
నేను, రాములు ముందుగానే పుజసామాను పంతులుగారికి అప్పజెప్పి అరుగుల మీద ఓ పక్కగా కూకున్నాము.
ఆరింటికి మొదలయ్యే కాలక్షేపం కోసం, గంట ముందే – అరుగుల కాడ ప్రత్యక్షమయ్యారు సుబ్బి, మాణిక్యం.

“కాసేపు నీతో కూచుని మాట్లాడచ్చని ముందుగా వచ్చామమ్మా ఓ రాములమ్మా,” అంది నవ్వుతూ సుబ్బి. “ఇదిగో నీకోసం మిరపకాయ బజ్జీలు చేశాను,” అంటూ రాములికి పొట్లం అందించింది మాణిక్యం.
ఆ పొట్లం నా ముందుంచి, ఎదురుగా అరుగు మీద స్నేహితురాళ్ళకి దగ్గరగా కూకుంది రాములు.
నేను ముగ్గుల పుస్తకం ముందేసుకుని, బజ్జీ తింటూ వాళ్ళ మాటలు వింటున్నాను.
కాసేపు ముగ్గురూ కబుర్లు, నవ్వుల్లో గడిపారు.

“కబుర్లకేముంది కాని రాములూ, నీ మామతో సంగతి తేల్చుకున్నావా? లేదంటే నిన్నింకా కాపురానికి పిలుస్తాడన్న భ్రమలోనే ఉంటావా? అడిగింది సుబ్బి.

రాములు తలొంచుకొని నేలచూపులు చూస్తూ కళ్ళనీళ్ళు పెట్టుకుంది.

రాములలా కంటతడి పెట్టడం నాకు చాలా బాధేసింది. ఆమె కష్టం ఏంటని తెలియకున్నా, రాముల్ని అలా చూడలేకపోయా.
మాణిక్యం మాత్రం, లేచి రాములికి దగ్గరిగా వచ్చింది.

ఆమె భుజం మీద చేయివేసి, “ఏడవమాకే రాములు. నీకు సాయపడదామన్న ధ్యాసతో గట్టిగా అడిగింది సుబ్బి. నిన్ను కష్టపెట్టాలని కాదు. నువ్వు కళ్ళు తుడుచుకో. తరువాత మాట్లాడుదాములే,” అని సర్దేసింది మాణిక్యం.

“నువ్వుండవే మాణిక్యం. ప్రేమించానంటూ మేనమామని ఈ గుళ్ళోనే కదా! ఏడేళ్ళ కిందట మనువాడింది రాములు. అతనేమో దీన్నొగ్గేసి అప్పుడే నాలుగేళ్ళగా మరెవ్వత్తినో కట్టుకొని వేరే కాపురమెట్టాడు. ఇదేమో అతన్ని గదమాయించి అడగదు. పాతికేళ్ళకే ఒంటరిదై ఎలా బతుకుతుంది ఇది?” అంటూ మండిపడింది సుబ్బి.

‘ఏందో ఇదంతా? వాళ్ళ ముగ్గురి మధ్య గొడవ’ నాకొకింత భయమేసింది.

‘వాళ్ళిద్దరూ తన మేలు కోరేవాళ్ళని, తనకన్నా బాగా చదువుకున్నాకే పెళ్ళిళ్ళు చేసుకొన్నారని చెబుతుంటుంది రాములు. పాలెంలోనే ఉంటూ, కేవలం తన మీద ఆపేక్ష కొద్దీ వచ్చి పోతుంటారంటుంది కూడా.
‘మరి ఇంతలా ఈ తగువులెందుకో, ఈ కేకలెందుకో వీళ్ళ మధ్య’ అనుకున్నాను.

పురాణంకి జనం రాడం మొదలవడంతో, ముగ్గురూ కాస్త సర్దుకున్నారు.

egire-paavurama-2-inside
**
పురాణ కాలక్షేపంలో – మధ్యన కూసేపు, నా ఈడు పిల్లలు పాటలు పాడారు. వాళ్ళల్లో ఎనిమిదేళ్ళ కవలలు చక్కగా పాడారని జనమంతా మెచ్చుకున్నారు. వాళ్ళు పంతులమ్మ మహలక్ష్మిగారి కూతుళ్ళంట.
శిష్యులందరి తరఫునా, ఆమె మెప్పులందుకుంది.
**
ఇలా గుడికొచ్చే నా తోటి పిల్లల్ని చూసినప్పుడు మాత్రం వాళ్ళకీ-నాకు మధ్య తేడా గుర్తొస్తది. అంతే కాదు పోను పోను నా స్థితి ఏమిటో ఎరుకయింది. ‘నేను అందరిలా మాట్టాడలేనని, నడవలేననే కాదు. ఎన్ని రోజులు గడిచినా నాకు మాట, నడక ఇక రావనిపిస్తది. ఎప్పటికీ ఇక ఇంతేనని’ గుబులుగా కూడా ఉంటది.

వెంటనే తాత గుర్తొస్తాడు. నన్ను తాత ఎంతో ప్రేమతో సాకుతున్నాడన్నదీ గుర్తొస్తది.
పసిబిడ్డగా దిక్కులేని నన్ను తాత దయతో దగ్గరికి తీసాడని నాకెరుకే. మరి నాకు అమ్మా నాన్న లేనట్టేగా! అని బాధగా ఉంటది. ఒకవేళ ఉన్నారేమో! ఉంటే ఏమయ్యారు? అని కష్టంగా అనిపిస్తది.

నా చుట్టూ లోకాన్ని చూస్తుంటే, రోజంతా ఈ మధ్య ఇలాంటి ఆలోచనలే కమ్ముతున్నాయి. ఒక్కోసారి పావురాళ్ళు వచ్చి నా ఆలోచనలని మళ్ళిస్తాయి. ఒకటైనా వచ్చి నా భుజం మీద కూడా వాలుతుంది.
పావురంలా ఎంచక్కా నేనూ ఎగిరిపోగలిగితే? నడవలేను-మాట్లాడలేను అన్న ఆలోచనే ఇక ఉండదుగా అనుకొని నవ్వొస్తది.
**
“కోవెల్లో మళ్ళీ దీపాల పండుగ సందడి రాబోతుంది,” అంది అరుగులు కడుగుతూ రాములు.
అరుగులు కాడ తచ్చాడి, అప్పుడే ఆకాశంలోకి ..దూసుకుపోతున్న పావురాళ్ళ వంక చూస్తూ, మా కాడికి వచ్చాడు పంతులుగారు.

చేతుల్లోని ప్రసాదం దొన్నెలు నా పక్కనే అరుగు మీదెడుతూ, మా దినచర్యలో భాగమయిపోయిన పావురాళ్ళు నిజానికి పెంపుడు పక్షులేనన్నాడు ఆయన.
“పావురాయి – శాంతికి, ప్రేమకి, చిహ్నం. నిష్కళంకమైనది కూడా. మీ ఇద్దరూ వాటిని దయతో చూస్తున్నారుగా! మంచిదే,” , “అలాగే ఆ గాయత్రీ దేవిని నమ్ముకోండమ్మా. మిమ్మల్ని ఆ తల్లి కాపాడుతుంది,” అంటూ నా వంక చుసాడాయన.

“ఏమ్మా గాయత్రీ, ఈ మధ్య పూలదండలు కూడా తయారు చేస్తున్నావుగా! ఇవాళ తులసిమాల నీవు చేసిందేనని చెప్పింది రాములు. చక్కగా ఉందమ్మా. కానివ్వు, మంచి పనే,” అంటూ వెనుతిరిగాడు పంతులుగారు.

రాములు వచ్చి నా పక్కనే కూచుని, ప్రసాదం అందుకుంది.
“అంటే, మన పావురాళ్ళు నీకు మల్లేనే అమాయకమైనవి, చాలా మంచివని చెబుతున్నాడు మన పంతులుగారు,” అంది నవ్వుతూ రాములు.
**
దీపాల పండుగ అనంగానే, బారులు తీరే పెమిదలు, రకరకాల తీపి మిటాయిలు, ప్రసాదాలు గుర్తొచ్చాయి. పండుగ బాగుంటుంది.

దీపాల పండుగప్పుడే నా చేత రాములుకి, పిన్నికి కూడా చీర, రవిక, గాజులు ఇప్పిస్తాడు తాతని గుర్తొచ్చింది.

“మా అయ్య జబ్బుపడి మంచాన ఉంటే, మరి మీ తాతే నా మనువు జరిపించాడు. అందుకే సత్యమయ్య నాకు తండ్రితో సమానం,” అని రాములు, గుర్తు చేసుకుంటే,
“సవితితల్లి బిడ్డనైన నన్ను, తన బిడ్డలా చూసుకుంటాడు మా అన్న,” అంటూ కంటతడి పెడుతుంది చంద్రం పిన్ని.
తాతంటే వాళ్ళిద్దరికీ ఎంతో ప్రేమ అని కూడా గుర్తొచ్చింది.

**

వర్షం మూలంగా గుడి కాడనే, ఒకింత ఆగినంక ఇంటిదారి పట్టాము.
కొట్టాం చేరగానే, కాళ్ళు చేతులు కడుక్కొని, పొయ్యికాడ మూతేసున్న ముద్దపప్పుతో బువ్వ తింటుండగా వచ్చారు చంద్రం పిన్ని, రాంబాబాయి.

“ఏందన్నా? ఆలస్యంగా వచ్చారా ఇయ్యాళ? తొందరేం లేదు. మేమాగుతాములే. నింపాదిగా తినండి,” అంటూ మాకు కాస్త దూరంగా గట్టు మీద కూకున్నారు.

గబగబా తినేసి వాళ్ళ కాడికెళ్ళాడు తాత.
“ఇదిగోనే చంద్రమ్మా, నీ లెక్క. ఈ తడవ నువ్వన్నట్టు, చిల్లరంతా పోగేసి నోట్లుగా మార్చి ఉంచాను,” అంటూ తన చొక్కా జేబు నుండి డబ్బు నోట్లు తీసాడు తాత.
“ఇదేమో నీకియ్యాల్సింది. ఇదేమో మన గాయత్రి చెక్క హుండీ లోది. మరి చిన్నదాని లెక్కంతా నీ చేతుల్లోనే ఉంది,” అంటూ వేరువేరుగా ఆ డబ్బుని చంద్రం పిన్ని చేతికిచ్చాడు.

ఆమెనా డబ్బు లెక్కెట్టుకోనిచ్చాడు.
“ఏమైనా, నీ మేలుకి రుణపడి ఉంటానే చంద్రమ్మా. ఇంటి లెక్క, వంట, మా బాగోగులు అన్నీ నీవు చూడకపోతే, మేమెట్టా బతుకుతామో కదా!,” అన్నాడు తాత.
లెక్కెట్టిన డబ్బుని చెంగున ముడేసుకొంది చంద్రమ్మ.
“ఊర్కో అన్నా. ప్రతిసారి నువ్వీ మాటనాలా? తల్లొగ్గేసిన నన్ను ఆగమైపోకుండా కాపాడావన్న విశ్వాసమే అనుకో నాకు,” అంటూ లేచి, వెంట తెచ్చిన వెచ్చాలు పొయ్యికాడ ఉంచొచ్చింది పిన్ని.
రాంబాబాయి కూడా లేచెళ్ళి, పొయ్యి ఎనకాతల కిటికీలో మేకులు కొట్టి, ఏదో చెక్కపని చేడం మొదలెట్టాడు.

“సరేలే గాని, ఇక నుంచి గాయత్రిని రిక్షాలో గుడికి చేర్చన్నా. మా ఆయన కూడా అదే అంటున్నాడు.
నీ వయస్సుకి, ఇంత పిల్లని రెండు ఆమడల దూరం బండి మీద లాగడం మామూలు విషయం కాదు. చిన్న చక్రాలతో తేలిగ్గా ఉండేట్టు నువ్వు గూడురిక్షా చేయించినా, లాగాలిగా! నీ ఆరోగ్యం చూసుకో మరి. లేదంటే, గాయత్రికే కష్టమవుతది.
ఎల్లుండి నుంచి నేను మాట్లాడి పెట్టిన రిక్షాబ్బాయి వస్తాడు,” అని నా స్నానానికి బట్టలు, తుండు అందుకొంది పిన్ని.

“నీకు తెలిసిన రిక్షానా?” అడిగాడు తాత.
“అవును, మా ఆయన పని చేసే రవాణా ఆఫీసులో ఆటోరిక్షా ఇప్పించమని అర్జీ పెట్టాడంట ఒక తెలిసినబ్బాయి. ప్రస్తుతం పాలెంలోనే రిక్షా నడుపుతున్నాడులే అన్నా. మా ఆయన ఈ విషయం నాకు చెబితేనే ఇలా ఏర్పాటు చేసాను,” అంటూ భరోస ఇచ్చింది పిన్ని.

ఈ లోగా మా పొయ్యి ఎనకాతల కిటికీలో, వాళ్ళ కొట్టాం వైపుగా ఒక బడిగంట లాంటిది బిగించాడు రాంబాబాయి. నాకది చూపెట్టి, ‘గణగణా’ దాన్ని మోగించి ఇనిపించాడు కూడా. అత్యవసరంగా వాళ్ళని పిలవాలంటే “గంట మోగించడమే,” అంటూ చేతులు దులుపుకొని, పొలం సంగతి మాట్లాడాలని తాతని బయటికి తీసుకుపోయాడు.
“కాసేపు బాతాఖానికేమో, అట్టా బయటకెళ్ళారు. ఇద్దరికీ మంచి స్నేహితంలే. ఈలోగా నీ పని, నీ బట్టల పని కానిద్దాం పద ,” అంటూ కదిలింది పిన్ని.

**
శుక్రవారాలు అలవాటుగా అమ్మవారికి తులసి మాలలు కడుతుంది రాములు…
మాలలు అందించడానికి వెళ్ళినామె, చేతుల్లో రెండు గ్లాసులతో తిరిగొచ్చింది.
బెల్లం పాయసం నైవేద్యం పెట్టి ప్రసాదం ఇచ్చాడంట పంతులుగారు. నా కిష్టమని తెచ్చానంటూ గ్లాసు చేతికిచ్చింది.
“తాతక్కూడా కాస్త తీసి అట్టే పెట్టాలే, నువ్వు కానిచ్చేయి,” అంది రాములు నా పక్కనే కూకుంటూ.
**

పాయసం తాగాక నా చేతి నుండి గ్లాసందుకుంది.
“నీకు రెండు జడలు ఎయ్యాలని ఉంది. అట్లతద్ది కదా! మధ్యాహ్నం వరకు గుడికి భక్తుల రద్దీ ఉండకపోవచ్చు. గుడిలోని పెద్దదీపాలు బయట పెట్టించారు పూజారయ్య. అవి శుభ్రం చేయడమే ఈ పూట పని. అంటే రద్దీ లేదు, పనీ లేదు, పొద్దూ పోదు,” నవ్వింది రాములు

“నీకు నా ‘అట్లతద్ది’ బహుమానంగా తలకి కొబ్బరి నూనె రాసి, తల దువ్వి ఈత జడెయ్యనా? లేదా రెండు జడలేసి యువరాణికి రిబ్బన్లు కట్టనా?” అని అడిగింది రాములు నా తలపైన మొట్టి.
రాములు తల దువ్వితే నాకిష్టమే. అందుకే రెండు జడలు కావాలని సైగ చేసాను.
నా భుజాల మీద చేతులేసి తలపైన ముద్దెట్టుకుంది రాములు.

”నీ జుట్టు ఇంత ఒత్తుగా, పొడుగ్గా అందంగా ఉంది. నీ బుగ్గన చొట్టలు, చారడేసి తేనెరంగు కళ్ళు, ముద్దొచ్చే నవ్వులు. యువరాణి అందమే. ఎవరి పోలికో గానీ,” అంటూ ఛటక్కున మాటలు ఆపేసింది రాములు.

వెనక్కి తిరిగి లోనికెళ్లి నూనె, రిబ్బన్ల పెట్టి తీసుకొనొచ్చింది. అరుగు మీద నన్ను ముందుకి జరిపి కూకోబెట్టి, జుట్టు చిక్కుదీడం మొదలెట్టింది.

“సరేలే, తిన్నగా కదలకుండా కూకోవాలి మరి. నీ జుట్టు బారెడు. పెద్ద పని కదా. గంట పడుతుందేమో!” అంది రాములు.

ఒకింత సేపటికి విసుగనిపించింది. కూనిరాగాలు తీస్తున్న రాముల్ని సైగలతో ఏదన్నా కథ చెప్పమన్నాను.

ఒక్క క్షణం ఆగి, “ఇయ్యాళ మీ తాత కథ నాకు తెలిసినంత మటుకు సెబుతాను,” అంది రాములు.
తాత గురించి నాకు తెలియని ఊసులు వినడం నాకెంతో ఇష్టం. అసలు, తాత కథ అంటూ రాములు మునుపెన్నడూ చెప్పనేలేదు. వినాలని సంతోషంగా ఉంది. (ఇంకా ఉంది)

**

‘ఎగిరే పావురమా!’–మొదటి భాగం

 

my pic 3

రచయిత్రి , కళాకారిణి కోసూరి ఉమా భారతి
రచయిత్రి – శ్రీమతి. కోసూరి ఉమాభారతి Director – Archana Fine Arts Academy, U.S.A కూచిపూడి నృత్య కళాకారిణి, నాట్య గురువు, నటి, నిర్మాత, దర్శకురాలు, రచయిత్రి. ఆంధ్రప్రదేశ్ నుండి సాంస్కృతిక రాయబారిగా ఉమాభారతి దేశావిదేశాలు పర్యటించారు. కళ ద్వారా స్వచ్చంద సమాజసేవకి అంతర్జాతీయంగా కూడా గుర్తింపు, అవార్డులు పొందారు. చలన చిత్రాల్లో నటించి, నృత్య సంబంధిత చిత్రాలని నిర్మించి, దర్శకత్వం వహించారు. 1982లో హ్యూస్టన్, టెక్సాస్ లో ‘అర్చనా డాన్స్ అకాడెమి స్థాపించారు. శాస్త్రీయ నృత్యరూపక రచనలకి అవార్డులు పొందారు. రచనానుభావం : శాస్త్రీయ నృత్య సంభందిత వ్యాసాలతొ పాటు, పలు నృత్యరూపకాలు రచించి దేశవిదేశాల్లో ప్రదర్శించారు. వాటిల్లో ప్రేక్షకుల ఆదరణ, అవార్డులు పొందినవి – ‘భరత ముని భూలోక పర్యటన’ (తాన మహా మహా సభలు 1998) , ‘అమెరికాలో అనసూయ’, ‘ఈ జగమే నాట్యమయం’ (ఆటా తెలుగు సభలు), ‘తెలుగింటి వెలుగు’, ‘లయగతులు’ (తానా 2002) ‘పెళ్లిముచ్చట’, ‘కన్య’, ‘మానసపుత్రి’ …… ‘భారతీయ నృత్యాలు'(డాకుమెంటరీ), ‘ఆలయ నాదాలు’ (టెలిఫిలిం), ‘రాగం-తానం-పల్లవి’ (శాస్త్రీయ నృత్య టెలిఫిలిం) లకు కాన్సెప్ట్, కొరియాగ్రఫీ, & డైలాగ్ సమకూర్చారు. ఇతర రచనలు: గత రెండేళ్లగా – ప్రవాసాంద్రుల జీవన విధానాన్ని ప్రతిబింబించే వ్యాసాలు, కుటుంబవ్యవస్థ లోని మానవ సహ సంబంధాలు ఇతివృత్తంగా, ఆమె చేసిన నృత్యేతర రచనలు నలభైకి పైగా పలు పత్రికల్లో ప్రచురించబడ్డాయి. 2012, 2014 లో వంగూరి ఫౌండేషన్, USA వారి ఉగాది ఉత్తమ రచన పురస్కారం అందుకున్నారు. 2013 లో ‘విదేశీ కోడలు’ కథాసంపుటి వంగూరి వారి ముద్రణగా ‘తాన సభల్లో ఆవిష్కరించబడింది. ‘రాజీ పడిన బంధం’ ఆమె రచించిన తొలి నవల కాగా, ‘సారనగా సాహిత్య పత్రికలో’ జూలై నుండి ప్రచురింపబడుతున్న తొలి ’ సీరియల్ గా ‘ఎగిరే పావురమా!’

నా మాట ....

 

...... మహారాష్ట్రలో కొద్దిమంది గ్రామీణులు తమ ఆడపిల్లకి “నకూసా” అని పేరు పెడతారని మీకు తెలుసా? ‘నకూసా’ అంటే ‘అవాంఛిత’ అని అర్ధం. ‘నకూస’ వద్దంటే పుట్టిన ఆడపిల్ల, చంపేయలేక వదిలేసిన ఆడపిల్ల. ఆ పిల్ల జీవిత పర్యంతం, తానో అవాంఛితనని ప్రకటించుకుంటూ బ్రతికి, అవాంఛితగానే మరణిస్తుందని   మీకు తెలుసా?....(విహంగ పత్రిక – జనవరి 2012)

 

ఆడపిల్ల పుట్టిందన్న నిరాశతో, ఆ పసికందుని చంపారనో, వదిలేసారనో వార్తల్లో విన్నప్పుడల్లా – ఓ నాలుగు మాటలనడమో లేదా బాధపడ్డమో చేసేదాన్ని. కాని ‘నకూసా’ గురించి చదివినప్పుడు చాలా కలవరంగా అనిపించింది. “ఇంతటి అన్యాయం ఎలా సాధ్యం?’ అని జీర్ణించుకోలేక పోయాను. ప్రేమకి, త్యాగాలకి ప్రతిరూపాలు తల్లితండ్రులని నమ్మే నన్ను ‘నకూసా’ గురించిన విషయం ఎప్పుడూ బాధిస్తూనే ఉంటుంది....

ఆ స్పందనే ‘ఎగిరే పావురమా!’ రాయడానికి ప్రేరణ అయింది.

చదివి ఆదరిస్తారని, మీ స్పందన తెలియజేస్తారని ఆశిస్తాను.

..... ఉమాభారతి

 

 

 

 

కోవెలలోని రావిచెట్టు నీడనే, అలవాటుగా నేను కూకునే నా స్థానం.
చీకటితో తలార స్నానాలు చేసి తయారయ్యాక, పొట్టి చక్రాల బండి మీద నన్ను గుడికాడికి తెస్తాడు తాత. గుడివాకిళ్ళు తెరవక మునుపే, మేము అమ్మవారి గడపల్లోకి చేరుకుంటాము.

కోవెల వెనుకనుండి వస్తే తిన్నగా రావిచెట్టు కాడికే చేరుతాం.
వస్తూనే చెట్టుపక్కనున్న కొళాయి నీళ్ళతో మళ్ళీ ముఖం కడిగించి, నా నుదుటిన అమ్మవారి కుంకుమెడతాడు తాత.

“బొట్టెడితే మాలక్ష్మివేనే. వేడుకున్నా పలకని ఆ దేవత కన్నా పలకలేని నీ నవ్వులే నాకు చాలమ్మా,” అంటూ నా తలమీద ముద్దెట్టుకొన్నాకే ఆ దేవుడికి దణ్ణాలెట్టుకుంటాడు తాత.

రావిచెట్టు నీడనున్న అరుగు మీద నన్ను కూకోబెడతాడు.
నా కాళ్ళ చుట్టూ కంబడి కప్పి, నాకు కావాల్సినవన్నీ అందేలా సర్దుతాడు.

“దట్టంగా విస్తరించిన ఈ రావిచెట్టుని చూడు,” అంటాడు తాత ఒక్కోప్పుడు.
“అన్ని వైపులనుండి నీ అరుగుని చేతులతో కాపాడుతున్నట్టుగా ఉందిరా, గాయత్రీ,“ అంటాడు నాతో.

నాకేమో, నా అరుగు సాంతం ఆ రావిచెట్టు పొట్టలో ఉన్నట్టుగా అగుపించి నవ్వొస్తది.
దాని పెద్దపెద్ద కొమ్మలేమో అరుగుకి చుట్టూ కాపలాగా ఉన్నట్టనిపిస్తది.

నేను కూకున్న మేరకు, అరుగుకి దిట్టమైన పైకప్పేసే ఉంది. ఆ చెట్టు నీడన కూకుంటే వానచినుకుల తడి గాని, ఎండవేడి గాని అంతగా నన్ను తాకవు. ముంచెత్తే వానలైతేనే అరుగు తడుస్తది.

బుద్ధి తెలిసిన కాడినుండి – చంద్రం పిన్ని సాయంతో పొద్దు మొదలై, నా జీవనం ఆ రావిచెట్టు నీడనే గడుస్తది. పగలంతా గుడిలో పంచే ప్రసాదాలతోనే నా కడుపు నిండుతది.

**

రోజూ నేను అరుగుమీద చేరిన కాసేపటికే, చీకట్లు పోయి ఎలుగొచ్చేస్తది. సూరీడి ఎలుగులతో పాటే, ఆకాశంలో నుండి సూటిగా నా వైపుకే ఎగిరొస్తాయి పావురాళ్ళు. నా భుజం మీదగా పోయి అడుగులేస్తూ ఒకింత దూరంగా నంచుంటాయి, ‘మేమొచ్చాము’ అన్నట్టు. అవి అట్టా బారుతీరి రోజూ అదే సమయానికి రాడం బాగనిపిస్తది..

నేను చిమ్మిన గింజల్ని, అవి ముక్కులతో ఒక్కోగింజ ఏరుతుంటే, చూస్తూ నా పూల పని మొదలెడతాను.....
**
మా ఊరు గంగన్నపాలెం లోని ‘గాయత్రి’ అమ్మవారి గుడి అది. ‘శ్రీ గాయత్రీ కోవెల’ అంటారు.
గుడి చుట్టూ పెద్ద ఆవరణ. తెల్లారేలోగా ఆ మేరకు శుభ్రం చేస్తాడు తాత.

పూజారయ్య వచ్చినాక, నా ముందు బల్లపీటేసి, అమ్మకానికి దేవుని బొమ్మలు, పూజసామాను, పుస్తకాలు, జపమాలలు, లక్ష్మికాసులు దాని మీద సర్డుతాడు.
అందరు అంటకుండా వస్తువులు కాగితాల్లో చుట్టే ఉంటాయి. వస్తువుల ధరలు రాసిన పలకలు రావిచెట్టుకి కట్టుంటాయి.

సామాను తీసుకున్నోళ్ళు, నా పక్కనే భూమిలోకి దిగేసున్న ‘గుడి హుండీ’లో వాటికి సరిపడా డబ్బులేస్తారు. చీకటిపడ్డాక మాత్రం పూజసామాను గుడిలో పంతులుగారి కాడ తీసుకోవాల్సిందే.

పూజసామాను కొనడానికి వచ్చినోరు కొందరు నాతో నవ్వుతూ మాట్లాడతారు కూడా.
“నీ తేనెరంగు కళ్ళు ఎంత అందంగా ఉన్నాయో తెలుసా పాపా?” అంటారు.
“నీవు నవ్వితే నీ బుగ్గన చొట్టలు ఎంత ముద్దుగా ఉంటాయో తెలుసా గాయత్రీ?” అంటారు.

నాకు సిగ్గనిపిస్తది.

**

తాతతో పాటు గుడి పనులకి రాములు ఉంది. కోవెల్లో ‘స్వీపరు’గా చాన్నాళ్ళగా పని చేస్తుందంట.
నేను అరుగు మీద చేరగానే పూలబుట్టలు, ఓ చెక్కపెట్టి తెస్తుంది. చెక్కపెట్టిని నాకు మరో పక్కన కాస్త ఎడంగా పెట్టి, పూలబుట్టలు నా ముందుంచుతుంది.

గుడి చెట్ల నుండి కర్వేపాకు, పూజారయ్య ఇచ్చే కొబ్బరిచిప్పలు సంచులకేసి, అమ్మకానికి దారవతల కూరలబడ్డీ కాడికెళ్ళి కూకుంటాడు తాత.

“కాస్త నా బిడ్డని సాయంత్రం వరకు చూసుకోవే రాములు,” అంటాడు తాత బయటకి పోయే ముందు.
“అట్టాగేలే సత్యమయ్యా, బంగారు తల్లి మన గాయత్రి. దానికి అందరూ చుట్టాలే,” అంటది బదులుగా రాములు ప్రతిసారి. రాములు అసలు పేరు రాములమ్మ. ఎప్పుడూ నవ్వుతుండే ఆమెని అందరు ‘రాములు’ అనే పిలుస్తారు. ఆవరణలోనే రావిచెట్టుకి అవతల పెంకుటింట్లో ఉంటది.
ఇంకా ఈడ కొలువు చేసే మిగతా వాళ్ళ గురించి కూడా చెప్పాడు తాత. వాళ్ళే - అర్చకులు పంతులుగారు, గుడి కాపలాదారు నాయుడన్నా.
వాళ్ళు కూడా కుటుంబాలతో రాములు పెంకుటిల్లు ఎనకాలే మిద్దెల్లో ఉంటారు.

ఇక, ఈ కోవెలకే కాదు – మా ఊరిక్కూడా పెద్దదిక్కు, పూజారయ్య సోమయాజులుగారేనంట.
వీధవతల పెద్ద ఇంట్లో ఉంటారు పూజారయ్య కుటుంబం. ......

”గుడి వ్యవారాలన్నీ చూస్తూ, అందరికి మేలు చేసే పూజారయ్యని చుట్టూ ఊళ్ళవాళ్ళు కూడా గౌరవిస్తారు. మంచిమనిషి మన పూజారయ్య,” అంటాడు తాత.
**
ఇక ఇప్పుడు ‘దసరా’ మూలంగా గుడి అవరణ రోజంతా జనంతో కిటకిటలాడుతుంది. ఈ యేడు పూజలకి, ఇసుకేస్తే రాలనంత జనం వస్తున్నారని తాత, చంద్రం పిన్ని అనుకున్నారు.
పిన్ని, ఆమె పెనిమిటి - రాంబాబాయి మా పక్క కొట్టాంలోనే ఉంటారు.

“నా చంద్రమ్మ చెల్లికి మనమీద గొప్ప ప్రేమరా గాయత్రి. యేడకీ పోకుండా మనకోసం పక్కనే చిన్న కొట్టంలో వుండిపోయారు పిన్ని వాళ్ళు,” అంటాడు తాత.

“రాంబాబాయి మనకి చుట్టాలబ్బాయవుతాడులే. అందుకే సాయంగా తోడుగా ఉంటాడు,” అంటుంది పిన్ని.

పండుగ పూజలకని ఇంకాస్త పెందరాళే నిద్ర లేపుతున్నాడు తాత.
పొద్దున్నే సాయం చేయడానికి వచ్చే పిన్ని, దసరాపూజలు జరిగినన్నాళ్ళు నాకొకింత ముస్తాబు చేసి మరీ కోవెలకి పంపుతుంది.
**
పండుగ ఆఖరి రోజున అమ్మవారి పూజలకి ఆడోళ్ళంతా ఎర్రరంగు దుస్తులు ఏసుకోవాలంట. పిన్ని నాచేత ఎర్రచుక్కలంచు పరికిణీ, ఆకుపచ్చ జుబ్బా వేయించింది. ఎర్రటి బొట్టు, గాజులతో సహా.

సాయంత్రం జరగబోయే పాటకచేరి-డాన్సు ప్రోగ్రాంల గురించే ఊరంతా చెప్పుకుంటున్నారంది పిన్ని. పాట-డాన్సు చూడాలని నాకూ ఉత్సాహంగా ఉంది.
ఈ గుళ్ళో నేను చూస్తున్న మూడో దసరా ఇది. మొదటిసారి దసరాకి నాకు ఐదేళ్ళంట.

“అందంగా బొమ్మల్లే ఉన్నావే,” తల దువ్వడమయ్యాక, నా బుగ్గలు నొక్కింది పిన్ని.
“పద, పద, ఇకెళ్ళండి. తయారయి నేనూ పెందరాళే వచ్చేస్తా” అంటూ నన్ను, తాతని బయలుదేరదీసింది.
**
గుళ్ళో అడుగు పెడుతూనే, రాములు నీళ్ళ బిందెతో ఎదురుబడ్డది.
జాప్యం లేకుండా పనులు చకచకా జరగాలన్నాడు తాత, మాతో.

రాములు తెచ్చిన ఐదు బుట్టల పూలు విడదీసి, గుట్టలుగా పోసుకొని పని మొదలెట్టాము. తొడిమలు తీసి, కాడలు కత్తిరించి నేను పూలని బుట్టకేస్తుంటే, అరుగుల మధ్య గింజలేరుతున్న పావురాళ్ళని గమనిస్తూ మాలలు కడుతుంది రాములు.

“ఆ చిన్నగువ్వలు నీకు మల్లేనే ముద్దుగా, బొద్దుగా ఉన్నాయి కదూ,” అంటూ వాటికి మరో గుప్పెడు గింజలు చిమ్మిందామె.
అట్టా అన్నందుకు తల వంచుకొని నేను కోపం నటించాను.

“అబ్బో, మా గాయత్రి బుంగమూతి ఎంత ముద్దుగా ఉందో, ఇయ్యాల చేతులకి గాజులు, కాళ్ళకి పట్టాలెట్టి, గువ్వపిట్టల్లె సక్కగా ఉంది పిల్ల,” అంటూ నా నెత్తిన మొట్టింది. ఇద్దరం నవ్వుకున్నాం.

రాములుకి నేనంటే ప్రేమని ఎరుకే. ఎప్పుడన్నా నా జడ కుదరకపోతే, పనులయ్యాక కబుర్లాడుతూ మళ్ళీ జడేస్తుంది..

రాములు, తాత కూడా రోజూ కాసేపు కబుర్లు చెప్పి నన్ను నవ్విస్తుంటారు.
నాకెన్నో సంగతలు తెలిసేలా ఇవరంగా చెబుతారు.
తిరిగి నేనూ ఏదైనా అన్నా, నా సైగలని తెలుసుకునేది తాతతో పాటు రాములు, చంద్రం పిన్నే.

మధ్యానాలు గుడి తలుపులు మూసాక, ఒక్కోమారు కాసిన్ని బొరుగులు తెచ్చిచ్చి, పక్కనే కూకుని, కథలు చెబుతూ చక్కని బొమ్మలు కూడా గీస్తుంది రాములు. దగ్గరుండి చూసినా నాకు ఆమెలా బొమ్మేయడం చాతవలేదు.

ఇట్టా రాములు గురించే అనుకుంటూ పూలపని ముగించేప్పటికి, ఆమె దండలు కట్టడం కూడా అయినట్టుంది.

“ఏయ్ గాయత్రి, ఏమంతగా ఆలోచన? పండుగపూట, చకచకా పనులు కానీమన్నాడుగా తాత ! నీ పూలిటియ్యి, అన్ని దేవుళ్ళకి అందించాలి,“ అంటూ నా కాడి పూలు కూడా కలిపి నాలుగు బుట్టలకేసి, ఆవరణలోనే ఎడంగా ఉన్న చిన్నగుళ్ళ వైపుగా కదిలింది.
**
రాములు కాళ్ళకెట్టిన మువ్వల చప్పుళ్ళు వింటూ ఆమె వంకే చూసాను. పండుగ ముస్తాబుగా కళ్ళనిండా కాటుకెట్టి, చేతులకి రంగురంగుల మట్టి గాజులేసింది రాములు. కడియాలు, ముక్కెరతో సహా.
‘ఎన్ని గాజులో! ఎన్ని రంగులో! చూడ్డానికి బాగున్నయి. రాములు ముస్తాబే కాదు - నాకు ఆమె చెప్పే కథలు కూడా బాగుంటయి’ అనుకుంటూ అరుగు మీద చిందరవందరగా పడున్న తొడిమలు, కాడలు, రాలిన ఆకులు అందినంత మేరకు బుట్టకెయ్యడం మొదలెట్టాను.
కోవెలకి వచ్చినోళ్ళందరూ రాములుతో ప్రేమగా మాట్టాడుతారు. నాకే కాదు, రాములంటే అందరికీ ఇష్టమే. ఆమె చిరకాల స్నేహితులు - సుబ్బి, మాణిక్యం. ఒక్కోప్పుడు గుడికొచ్చి కాసేపు ఆమెకి కబుర్లు చెప్పి పోతుంటారు.

రాములు గురించి అనుకుంటూ నా చుట్టూ ఉన్న అరుగంతా శుభ్రం చేసేసాను.
ఇంతలో బుట్టెడు పత్తి తెచ్చి నా ముందుంచింది రాములు.

“పండుగలు కదా! ఎన్ని వొత్తులైనా చాలడం లేదు. పంతులుగారికి ఇంకా వొత్తులు కావాలంట,” అంటూ పక్కనే కూకుంది.
సగం పత్తి విడదీసి తన ముందేసుకొని, “ఏమాలోచిస్తున్నావు? అడిగింది నా వంక చూస్తూ...

‘నీ గురించే,’ అని సైగ చేసాను.
నా చెవి పిండింది రాములు. “తిన్నగా ఎనిమిదేళ్ళు లేవు నీకు. నా గురించి ఆలోసించేంత పెద్దదానివా? పని కానీయ్,” అంది తనూ నవ్వుతూ.

“చేతిలో పనయ్యాక నీ జడలోకి మల్లె చెండు కడతాలే,” అంది.
ఇద్దరం వొత్తులు చేయడం మొదలెట్టాము.
**
సాయంత్రం పండుగ సంబరాలకి సుబ్బి, మాణిక్యం సహా చాలా జనం వచ్చారు.
పాట కచేరి – డాన్స్ మొదలయ్యాయి.

నా ఈడు ఆడపిల్లలు అందంగా అమ్మవారికి మల్లేనే తయారయి, కాళ్ళకు గజ్జెలు కట్టి - అందంగా ఆడుతున్నారు. మధ్యమధ్యలో నాకన్నా చిన్న కూనలు గొంతెత్తి, కీర్తనలు... దేవుని పాటలు - తాళమేసి మరీ పాడుతున్నారు. జనాలు మెచ్చుకుంటున్నారు.

డాన్సులు చూస్తూ పాట వింటుంటే, వాళ్ళకు మల్లే నేనెందుకు ఆడలేనని - ఈ తడవ మరింత నిరాశగా అనిపించింది.
అసలెందుకు కదలలేనని దిగులుగా అయిపోయాను.
ఇట్టా నా ఈడువాళ్ళు పట్టుపరికిణీలు వేసి పరుగులెట్టడం చూసినప్పుడల్లా, నాకూ వాళ్ళలా పరిగెట్టాలనిపిస్తది. నా అరికాళ్ళు చీమలు పాకినట్టుగా చిమచిమలాడతాయి.
బొద్దుగా కనబడినా నడువలేవు నా కాళ్ళు. కావలసినప్పుడు చేతుల సాయంతోనే నేల మీద కాస్త దూరం మెసలగలను. సాయం పడితే, పైకి లేచి కొంత దూరం గెంతుతూ కదలగలను.

నా ఆసరా కర్ర ఎప్పుడూ నాతోనే ఉన్నా కదలడానికి మరొకరి సాయం ఉండాలి. ప్రతిరోజూ నాకు సాయం పట్టి, “ఇంకోమారు, మరోమారు,” అంటూ నన్ను అరుగుల చుట్టూత తిప్పుతది రాములు.

నా ఈడు వాళ్ళలా చిలుకల్లె పలుకలేను. దేవుని ముంగిట గొంతెత్తి పాడనూలేను.
అందరిలా నేనూ పలకాలనీ, పాడాలనీ కష్టపడ్డప్పుడల్లా గొంతు మంటెట్టి, నొప్పెట్టి కన్నీళ్ళొస్తయి.

‘అ, మమ్, మ, ఉమ్’ అని మాత్రమే శబ్దాలు చేస్తది నా గొంతు.
ఎప్పుడన్నా కష్టంగా తోచి గట్టిగా అరవాలనిపిస్తది కూడా.

‘అంతకన్నా ఏం చెయ్యగలను, ప్చ్,’ అనుకుంటూ తలొంచుకొని ఉండిపోయిన నా భుజంమీద ఎవరో తట్టారు. తిరిగి చూస్తే చేతిలో ప్రసాదాలతో పిన్ని.

“అట్టా చూస్తూండిపోయావేరా? అలిసిపోయావా? లోన పూజ ముగిసి హారతి ఇవ్వడం కూడా అయ్యిందిలే,” అంటూ ప్రసాదం అందించింది పిన్ని.
“కళ్ళకద్దుకొని తినేసెయ్యి. ఇంక ఇంటిదారి పడదాము. తాత మనకోసం మెట్లకాడ ఉంటాన్నాడు,” అంటూ పక్కనే కూకుంది.
“ఎందుకా దిగులు మొహం? కాస్త నవ్వు. ఈ పండుగనాడు నీ ఈడు పిల్లలందరిలో నువ్వే ముద్దుగా ఉన్నావంట తెలుసా? మన వీధి అమ్మలక్కలంతా అంటున్నారు,” అన్నది నన్ను నవ్వించాలని పిన్ని.
నా నవ్వులు బాగుంటాయని తాత అంటాడు. రాములు కూడా నాకు చక్కిలిగింతలు పెట్టి మరీ నవ్విస్తది. ...............
(ఇంకా ఉంది)
**

త్వరలో కొత్త సీరియల్ …”ఎగిరే పావురమా!”

egire-pavurama-advt