దాదాపు పదేళ్ల క్రితం…
అప్పటికింకా నేను సినిమా ఇండస్ట్రీ కి రాలేదు. ఆ రోజుల్లో సినిమా అంటే విపరీతమైన అభిమానం తప్పితే మరే ఆలోచన లేదు. అప్పట్లో బెంగుళూరు లో సాఫ్ట్వేర్ ఉద్యోగం చేస్తున్నాను. ఆ రోజుల్లో హైదరాబాద్ లో అంటే సినిమా పారడైజో అనే డీవిడి లు దొరికే షాప్ ఉండేది; అక్కడ్నుంచే నాకు ప్రపంచ సినిమా పరిచయం. అలాగే హైదరాబాద్ ఫిల్మ్ క్లబ్ ఉండేది. కొద్దో గొప్పో అక్కడ కూడా సినీ అక్షరాభ్యాసం చేశాను. బెంగుళూరు లో అంతా కొత్త. కొన్నాళ్ళకు అక్కడ సుచిత్రా ఫిల్మ్ క్లబ్ పరిచయం అయింది. కన్నడంలో సినిమాలు మన కంటే దారుణమైన పరిస్థితిలో ఉన్నా అక్కడొక గొప్ప సౌలభ్యం ఉంది – అక్కడ కమర్షియల్ సినిమాతో బాటు ప్యారలల్ సినిమా ఏదో ఒక విధంగా సజీవంగానే ఉంటుంది. అందుకు కారణం కొంతమంది కన్నడ చిత్ర దర్శకులు చేసిన అవిరామ శ్రమ అని చెప్పుకోక తప్పదు. వారిలో ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాల్సిన పేరు పుట్టన కనగల్.
అయితే ఈ విషయం నాకు బెంగుళూరు కి వెళ్లి సుచిత్రా ఫిల్మ్ క్లబ్ లో చేరే వరకూ తెలియదు. అయితే మనం వయసులో ఉన్నప్పుడు మనకన్నీ తెలుసనే భ్రమలోనే ఉంటాము. అది తప్పు కాదు. అయితే ఒక రోజు పుట్టన కనగల్ దర్శకత్వం లో వచ్చిన “గజ్జ పూజ” అనే సినిమా స్క్రీనింగ్ అవుతోందని తెలిసి వెళ్లాను. సినిమా బాగానే ఉంది. ఆ సినిమా అయ్యాక ఎవరెవరో పెద్ద వాళ్ళు పుట్టన్న గురించి మాట్లాడుతూ, వయసులో తనకంటే చిన్నవాడైనా బాలచందర్ గారు ఆయన్ని గురువుగా భావించేవాడని అన్నారు. అప్పటి వరకూ బాలచందర్ అంటే మనకంతా తెలుసనే భావన. తెలుగులో ఆతన చేసిన సినిమాలన్నీ చూసేయ్యడమే కాకుండా, మళ్లీ మళ్ళీ చూసే అలవాటు కూడా! అయితే బాలచందర్ గారి గురించి కొత్తగా తెలిసిన విషయం అది. దాంతో కేబి అనబడే కైలాసం బాలచందర్ గురించి సరికొత్త అసక్తి మొదలైంది.
బాలచందర్ అంటే మనకి తెలిసిన “ఇది కథ కాదు”, “అంతు లేని కథ” లాంటి సినిమాలే కాదు, తమిళంలో మన తెలుగు వాళ్లకి పరిచయం లేని చాలా సినిమాలే చేశారని అప్పటిదాకా తెలియదు. ఆ క్రమంలో ఒక రోజు బాలచందర్ గారి దర్శకత్వంలో వచ్చిన “తనీర్ తనీర్” సినిమా స్క్రీనింగ్ చేస్తుంటే వెళ్ళాను. అప్పటికి నేను సినిమాల గురించి రాయాలన్న ఆలోచనే లేదు. కానీ సుచిత్రా ఫిల్మ్ క్లబ్ లో ఉన్న సినిమా పుస్తకాలు, ఆ రోజు అయన తో గడిపిన కొంత సమయం – ఆ తర్వాతే వాకు తెలుగులో కూడా ఎవరైనా బయోగ్రఫీ, ట్రివియా కి మించి ఏదైనా రాస్తే బావుండనిపించింది . ఒక విధంగా అయనతో మాట్లాడిన తర్వాతే నాకు నవతరంగం ఐడియా పుట్టింది. బాలచందర్ గారితో ఆ రోజు మాట్లాడిన ప్రతి క్షణమూ నాకు ఇంకా గుర్తుంది.
బాలచందర్ గారిని నేను కలిసేటప్పటికి దక్షిణ భారత సినిమా మొత్తం అట్టడుగు స్థాయిలో ఉందని ఆ రోజు అక్కడికి వచ్చిన ప్రేక్షకులందరి అభిప్రాయం. నేను కూడా వారందరి అభిప్రాయంతో ఏకీభవించాను కూడా! కానీ బాలచందర్ ఒక్కరే ఆ రోజు మా అందరి అభిప్రాయంతో విబేధించారు. సినిమా అనే కళ అభివృద్ధి చెందడంలో సినిమా నిర్మాత, దర్శకుల భాధ్యత ఎంత ఉందో, ప్రేక్షకుల పాత్ర కూడా అంతే ఉందని ఆయన అన్నారు. మంచి సినిమాని అభిమానించే ప్రేక్షకులు ఉన్నారు కాబట్టే, అలాంటి సినిమాలను నిర్మించే నిర్మాతలు తనకు దొరికారని, లేదంటే “తన్నీర్ తన్నీర్” లాంటి సినిమా ప్రస్తుత పరిస్థుతుల్లో తను చేయలేకపోయుండే వాడినని అన్నారు ఆ రోజు.
ఒక విధంగా బాలచందర్ గారి మాటల ద్వారా “నవతరంగం” మొదలైతే, ఆయన నన్ను మరో విషయంలో కూడా ఆసక్తిని ప్రేరేపించారు. ఆ విషయం గురించే నేను ప్రస్తుతం కొన్ని బహుళజాతీయ సంస్థలతో కలిసి పనిచేసే ఆలోచనలో ఉన్నాను . అది – ఫిల్మ్ ఆర్కైవల్ గురించి.
ఆ రోజు నేను బాలచందర్ గారితో మాట్లాడుతూ తెలుసుకున్న ఒక బాధాకరమైన విషయమేమిటంటే , ఆయన తీసిన చాలా సినిమాల నెగిటివ్ లు ఇప్పుడు లేకపోవడం. ఆ విషయం గురించే మేము మాట్లాడుకున్నాం ఆ రోజు. ముఖ్యంగా ఆయన తీసిన సినిమాల్లో చాలా ముఖ్యమైన “తన్నీర్ తన్నీర్” లాంటి సినిమా కాపీలు కేవలం సిడి కో లేదా విహెచెస్ టేప్ కి మాత్రమే పరిమితమయ్యాయి . సినిమాని ప్రజలు కానీ, ప్రభుత్వం కానీ ఒక కళ గా గుర్తించనంతవరకూ మనకీ దౌర్భాగ్యం తప్పదని ఆ రోజు ఆయన అన్నారు. అయితే ఈ రోజు దురదృష్టకరమైన పరిస్థితి ఏంటంటే…మొన్నీ మధ్య ఒక ఫిల్మ్ స్కూల్ లో క్లాసులు చెప్తూ బాలచందర్ గారు ఎంతమందికి తెలుసని అడిగితే…సగం మందికంటే తక్కువ మంది చేతులెత్తగా…అందులో ఇద్దరో ముగ్గురికి మాత్రమే ఆయన సినిమాలు చూసిన గుర్తుంది.
ఒక గొప్ప కళాకారుడు, రచయిత, దర్శకుడు… ఇలాంటి వాళ్ళు ఒకప్పుడు ఉండేవాళ్ళని ఇప్పుడు చెప్పుకోవాల్సిన పరిస్థితి. అంతరించి పోయిన జీవుల్లా, బాలచందర్ లాంటి వాళ్ళు కూడా అంతరించినపోయిన గొప్పదర్శకుల జాతికి చెందుతారేమో!
ఎందుకంటున్నానంటే …నాకిప్పటికీ బాగా గుర్తు. రంజని తో పెళ్ళాయ్యాక మొదటి సారి మద్రాస్ వెళ్లి ఏదో పని మీద లజ్ ఏరియా లో నడూస్తుండగా ఒక ఇల్లు చూపించి ఇది బాలచందర్ గారి ఇల్లు అని చెప్పింది రంజని. ఇక భవిష్యత్ లో ఇలాంటి అనుభవాలు మనకి ఉండవేమో! ఒకటి అంతా అపార్టెమెంట్ల మయమైన ఈ చోట ఎవరి ఇళ్లు ఎక్కడో గుర్తుపెట్టుకోవాల్సిన గొప్పతనం లేకపోవడం ఒక కారణమైతే, అంత గొప్పగా ఫలానా దర్శకుడి ఇళ్లు, ఫలానా దర్శకుడు ఇక్కడే కూర్చుని కాఫీ తాగుతూ కథలు రాసుకునే వారనో చెప్పుకోగలిగినంత గొప్ప వాళ్ళు ఇక లేరనే నా నమ్మకం. అలాంటి వారిలో చివరి తరానికి చెందిన కైలాసం బాలచందర్ ఈ రోజు మనతో లేరంటే…తలుచుకుంటేనే మనసంతా ఒకరకమైన శూన్యంతో నిండిపోతోంది.
బాలచందర్ గారి గురించి, ముఖ్యంగా ఈ మధ్య కాలంలో అయన గురించి తలుచుకుంటే…ఒక విషయం గుర్తొస్తుంది. ఈ మధ్య కాలంలో ఆయన సినిమాలు తీయలేదు… కానీ ఆయన చూసిన మంచి సినిమాల గురించి మెచ్చుకుంటూ లేఖలు రాశారు. ఒక గొప్ప కళాకారుడు మాత్రమే మరొకరి కళ ను అభినందించగలడు.
ఆయన గురించి రాయాలంటే ఇంకా చాలా రాయొచ్చు. ఆయన సినిమాల గురించి, ఆయన గురించీ…ఇలా ఎంతో రాయొచ్చు. కానీ ఆయన గురించి తెలిసిన వాళ్ళకి మనం ఎంత రాసినా వృధా ప్రయాసే! వందకి పైగా సినిమాలు చేసిన ఆయన గురించి ఈ రెండు పేజీలు ఏం సరిపోతాయి? ఆయన గురించి తెలియని వాళ్ళకి కూడా అంతే! ఈ రెండు పేజీల్లో సంక్షిప్తం చేయగలిగింది కాదు ఆయన చరిత్ర.
మనం అప్పుడప్పుడూ అంటుంటాం, “ఆ రోజుల్లో…రాజులుండే వాళ్ళు, వాళ్ళు గుర్రాలెక్కి, కత్తి పట్టి యుద్ధాలు చేసేవారు,” అని…ఇప్పుడూ అంతే…ఆ రోజుల్లో “బాలచందర్ అని గొప్ప దర్శకుడు ఉండేవాడు. ఆయన మార్కెట్, బాక్సాఫీస్, ప్రేక్షకులు అని ఆలోచన లేకుండా, కాలం కంటే ముందుండే కథల్ని ఎన్నుకుని సినిమాలు తీసేవాడు,” అని చెప్పుకోవాల్సి వస్తుంది.
ఎంతైనా పేరులోనే కైలాసం ఉన్నవారాయన. ఇంత గొప్ప సినిమాలు తీసినందుకైనా ఆయనకి కైలాసంలోనో లేదా మరింకెక్కడో ఆయన ఆత్మకి శాంతి కలిగే అవకాశం దక్కే ఉంటుందనో లేదా, ఆయన సినిమాల ద్వారా ఇప్పటికీ మన మధ్యనే ఉన్నారు, ఇంకా జీవిస్తూనే ఉన్నారనో మాయమాటలతో , బూటకపు పదజాలంతో ఆయన్ని వర్ణించవచ్చు. కానీ అలా రాయడం ఆయనకి ఎంత నచ్చి ఉండేదో నాకు తెలియదు.
కానీ ఒకటి మాత్రం నిజం. ఇవాళ బాలచందర్ గారు లేకపోవడం సినీ ప్రేమికులందరికీ తీరని లోటు.
-వెంకట్ సిధారెడ్డి
తాజా కామెంట్లు