పెద్రో పారమొ చివరి భాగం

pedro1-1

పేద్రో పారమొ మెదియా లూనా పెద్ద తలుపు దగ్గర పాత కుర్చీలో కూచున్నాడు. రాత్రి ఆఖరి నీడలు తప్పుకుంటున్నాయి. అతనట్లాగే ఒంటరిగా మూడు గంటలనుండీ ఉన్నాడు. అతను నిద్ర పోవడం లేదు. నిద్ర అంటే ఏమిటో, సమయమంటే ఏమిటో అతను మరిచిపోయాడు. “మేం ముసలివాళ్లం అంతగా నిద్ర పోం. దాదాపుగా ఎప్పుడూ. కునికిపాట్లు పడ్డా మెదడు పని చేస్తూనే ఉంటుంది. నాకు చేయడానికి అదే మిగిలింది.” ఆగి పెద్దగా అన్నాడు. “ఎంతో కాలం పట్టదు. ఇంక ఎంతో కాలం పట్టదు.”
ఇంకా కొనసాగించాడు. “నువ్వెళ్ళి చాలా కాలమయింది సుజానా. ఇప్పటి వెలుతురు అప్పటిలాగానే ఉంది, అంత ఎర్రగా కాదు కానీ అంతే పేలవంగా. మంచు ముసుగు వెనక ఉన్నట్టు. ఇప్పటిలాగే. ఇదే సమయం. నేనిక్కడే వాకిలి పక్కనే కూచుని సంజెని చూస్తూ ఉన్నాను. ఈ దారి వెంటే స్వర్గానికి, ఆకాశం వెలిగే చోటికి నన్నొదిలి వెళ్లడం చూస్తూ ఉన్నాను. ఈ నేల చీకట్లలో మరింత అస్పష్టంగా మారిపోతూంది.
“నిన్ను చూడడం అదే ఆఖరి సారి. నువు వెళుతూ దారి పక్క పారడైజ్ చెట్టు కొమ్మల్ని రాసుకుంటూ పోయావు వాటి చివరి ఆకుల్నీ రాల్చేస్తూ. ఆపై మాయమయిపోయావు. నేను నీవెనకే నిన్ను పిలిచాను. ‘తిరిగి రా సుజానా!’
పేద్రో పారమొ పెదాలు కదులుతూ ఉన్నాయి, అవే మాటల్ని గుసగుసలాడుతున్నట్టు. పెదాలు బిగబట్టి కళ్ళు తెరిచి చూశాడు. పాలిపోయిన సంజె ఆ కళ్ళలో ప్రతిఫలిస్తూ ఉంది.
రోజు మొదలయింది.

దోన ఇనెస్ అదే సమయంలో తన కొడుకు గలాంలియెల్ వియాపండో షాపు ముందు ఊడుస్తూంది. అబుందియో మార్టినెజ్ సగం తెరిచిన తలుపు తీసుకుని లోపలికి వెళ్లడం చూసింది. ఈగలు వాలకుండా మొహమ్మీద సొంబ్రేరో (మెక్సికన్ టొపీ) పెట్టుకుని కౌంటర్ మీద నిద్రపోతూ కనిపించాడు గలాంలియెల్ అతనికి. అబుండదియో అతను లేస్తాడని కాసేపు చూశాడు. దోనా ఇనెస్ బయట ఊడ్చే పని అయ్యాక లోపలికి వచ్చి తన కొడుకు డొక్కల్లో చీపురుతో పొడిచిందాకా ఆగాడు.
“నీ కోసం కస్టమర్ వచ్చారు లే!”
గలాంలియెల్ చిరచిరలాడుతూ, గుర్రు మంటూ లేచి కూచున్నాడు. రాత్రి తాగుబోతులకు సర్వ్ చేస్తూ, నిజానికి వాళ్లతో తాగుతూ బాగా పొద్దుపోయి పడుకోవడం వలన కళ్ళు ఎరుపెక్కి ఉన్నాయి. ఇప్పుడు కౌంటర్ మీద కూచుని తన తల్లిని తిట్టాడు, తననూ తిట్టుకున్నాడు, అంతటితో ఆగకుండా బతుకునూ తిట్టాడు పెంటకి కూడా కొరగానిదని. చేతులు కాళ్ళ మధ్య పెట్టుకుని అట్లాగే వెనక్కి వొరిగి పడుకుని పోయాడు. తిట్లు గొణుక్కుంటూనే నిద్రలోకి జారిపోయాడు.
“ఈ వేళప్పుడూ ఈ తాగుబోతులు వస్తే నా తప్పు కాదు.”
“పాపం వాణ్ణి క్షమించు అబుందియో. పిల్లాడు రాత్రంతా నిద్ర లేకుండా ఎవరో ప్రయాణికులు వస్తే వాళ్లకు సర్వ్ చేస్తూ ఉన్నాడు. తాగిన కొద్దీ గొడవ చేస్తూ ఉన్నారు వాళ్ళు. ఇంత పొద్దున్నే వచ్చావేమిటి?”
అబుందియోకి సరిగా వినపడదు కనుక ఆమె పెద్దగా అరుస్తూ చెపుతూంది.
‘ఏం లేదు, ఒక లిక్కర్ సీసా కావాలి.”
“రెఫ్యూజియో మళ్ళీ మూర్ఛ పోయిందా?”
“లేదు, చచ్చిపోయింది విల్యా అమ్మా! రాత్రే, పదకొండయిందో యేమో. నేను పోయి నా కంచర గాడిదల్ని అమ్మాక. దానికి వైద్యం కోసమని ఖర్చులకోసం వాటిని కూడా అమ్మాను.”
“నువు చెప్పేదేమిటో నాకు వినపడటం లేదు. ఏమంటున్నావు? ఏం చెప్తున్నావు నాకు?”
“రాత్రంతా నా భార్య రెఫ్యూజియో శవ జాగరణ చేశాను. ఆమె ప్రాణం రాత్రే పోయింది.”
“చావు వాసన వస్తూందని నాకు తెలిసింది. గలాంలియెల్ కి అదే చెప్పాను ‘ఎవరో చనిపోయారని నాకనిపిస్తుంది. నాకు ఆ వాసన వస్తుంది,’ వాడు నా మాట పట్టించుకోలేదు. ఆ కస్టమర్లతో స్నేహంగా కలిసిపోవాలని తనూ తాగాడు పిచ్చి వెధవ. నీకు తెలుసుగా అటువంటప్పుడు వాడు ఎట్లా మారిపోతాడో! అన్నీ తమాషాగా ఉంటాయి వాడికి. దేన్నీ పట్టించుకోడు. సర్లే, దినానికి ఎవరినయినా పిలిచావా?”
“లేదు విల్యా అమ్మా. అందుకే నాకు లిక్కర్ కావాలి, నా బాధ మర్చిపోవడానికి.”
“స్ట్రెయిటా?”
“అవును విల్యా అమ్మా. తొందరగా నిషా ఎక్కాలి. ఇప్పుడే ఇవ్వు. నాకిప్పుడే కావాలి.”
“నువ్వు కాబట్టి ఒక పైంట్ ధరకే రెండు పైంట్లు ఇస్తున్నా. తన గురించి ఎప్పుడూ మంచిగా తల్చుకునేదాన్నని చనిపోయిన మీ ఆవిడకి చెప్పు. పైకి వెళ్ళాక నన్ను గుర్తుంచుకోమని చెప్పు.”
“చెప్తా విల్యా అమ్మా!”
“ఆమె చల్లబడేలోగా చెప్పు.”
“చెప్తాను. తనకోసం నువు ప్రార్థిస్తావని ఆమెకి నమ్మకం. చివరి కర్మలు చేసేవారెవరూ లేరని ఏడుస్తూనే పోయింది. ”
“అదేమిటి? ఫాదర్ రెంటెరియా దగ్గరికి పోలేదా?”
“వెళ్లా. కొండల్లోకి పోయాడని చెప్పారు.”
“ఏం కొండలు?”
“ఏమో అక్కడ ఎక్కడివో. తిరుగుబాటు జరుగుతూందని నీకు తెలుసుగా!”
“అయితే ఆయన కూడా చేరాడా? దేవుడే మనమీద దయ చూపాలి అబుందియో!”
“దాంతో మనకేం పని విల్యా అమ్మా? అది మనల్ని తాకదు. ఇంకోటి పోయి. ఊరికే అట్లా. గలాంలియెల్ ఎటూ నిద్ర పోతున్నాడుగా!”
“అయితే నువ్వు మర్చిపోకుండా రెఫ్యూజియోకి చెప్పు నాకోసం దేవుడిని ప్రార్థించమని. ఎంత సాయం దొరికితే అంతా కావాలి నాకు.”
“నువ్వేం ఆదుర్దా పడకు. ఇంటికి వెళ్ళిన క్షణమే చెప్తాను. ప్రమాణం చేయించుకుంటాను. ఆమె చేయక తప్పదనీ లేకపోతే నువు దాని గురించి బుర్ర చెడగొట్టుకుంటావనీ చెప్తాను.”
“నువ్వు ఆ పని చేయి. నీకు తెలుసుగా ఆడవాళ్ల సంగతి! ప్రమాణం చేసి చెప్పింది చేసేట్లుగా చూడాలి.”
అబుందియో ఇంకో ఇరవయి సెంటావోలు కౌంటర్ మీద పెట్టాడు.
“ఇప్పుడు ఇంకోటి పోయి సెన్యోరా. ఆపైన నీ చేయి ఇంకొంచెం జారిస్తే అది నీ దయ. వొట్టేసి చెబుతున్నా, ఇది నేను ఇంటికెళ్ళి నా కూక పక్కనే కూచుని తాగుతా.”
“సరే పో, మా అబ్బాయి లేస్తాడు మళ్ళీ. తాగి పడుకున్నాక లేస్తే వాడికి తెగ చిరాగ్గా ఉంటుంది. ఇంటికి పో. మీ ఆవిడకి చెప్పమన్నది మర్చిపోకు.”
అబుందియో తుమ్ముకుంటూ షాప్ బయటికొచ్చాడు. లిక్కర్ మండుతూంది కానీ ఎంత తొందరగా తాగితే అంత తొందరగా తలకెక్కుతుందని ఎవరో చెప్పారని మండుతున్న నోటిని చొక్కా కొసళ్లతో విసురుకుంటూ గుక్క మీద గుక్క తాగాడు. సరాసరి ఇంటికే వెళదామనుకున్నాడు. అక్కడ రెఫ్యూజియో తన కోసం ఎదురుచూస్తూంది కూడా. కానీ తప్పు మలుపు తిరిగి వీధికి అటు వేపు, ఊరి బయటికి వెళ్ళే దారంట పడి పోయాడు.
“డమియానా!” పేద్రో పారమొ పిలిచాడు. ” వెళ్ళి చూడు ఆ రోడ్డమ్మట పడి వస్తున్నదెవరో?”
అబుందియో తల వేలాడేసుకుని తూలుకుంటూ, ఒక్కోసారి చేతులు కూడా నేలకానించి దోగాడుతూ వస్తున్నాడు. అతనికి ఈ భూమి ఒరిగిపోతున్నట్టూ, గుండ్రంగా తిరుగుతున్నట్టూ, తనని ఎక్కడికో విసిరేస్తున్నట్టూ ఉంది. పట్టు దొరకబుచ్చుకోబోతాడు, దొరికిందనుకునేలోగా మళ్ళీ తిరగడం మొదలుబెడుతుంది…. తన వాకిట్లో కుర్చీలో కూచున్న మనిషికి ఎదురు పడిందాకా.
“నా భార్యని పూడ్చిపెట్టడానికి డబ్బు కావాలి. నువు సాయం చేయగలవా?”
డమియానా సిస్నెరోస్ ప్రార్థించింది. “సైతాను బంధనాలనుండి మమ్మల్ని కాపాడు దేవుడా!” చేతుల్ని శిలువ ఆకారంలో పెట్టి అబుందియో వైపు సాచింది.
అబుందియో మార్టినెజ్ కి ఎదురుగా భయపడ్డ ఒక స్త్రీ శిలువ ఆకారంలో చేతుల్ని ఊపడం కనిపించి వణికిపోయాడు. సైతాన్ తనను ఇక్కడిదాకా వెంబడించిందేమోనన్న భయం కలిగింది. భయంకరమైన వేషంలో సైతాన్ కనిపిస్తుందేమోనని వెనక్కి తిరిగి చూశాడు. అక్కడ ఎవరూ కనపడకపోయేసరికి మళ్ళీ అన్నాడు.
“నా భార్యను పూడ్చి పెట్టడానికి ఏమన్నా ధర్మం దొరుకుతుందేమోనని వచ్చాను.”
సూర్యుడు అతని భుజాల దాకా వచ్చాడు. చల్లటి తొలి పొద్దు సూర్యుడు పైకి లేస్తున్న దుమ్ములో మసగ్గా.
సూర్యకాంతినుంచి దాక్కుంటున్నట్టు తన భుజాల్ని కప్పుతున్న శాలువాలోకి పేద్రో పారమొ మొహం అదృశ్యమయింది. డమియానా కేకలు మరింత పెద్దవవుతున్నాయి పొలాల మీదుగా “డాన్ పేద్రోని చంపేస్తున్నాడు!”
అబుందియో మార్టినెజ్ కి ఎవరో స్త్రీ అరవడం వినిపిస్తూంది. అయితే ఆమెనెట్లా ఆపాలో తెలియలేదు. తన ఆలోచనల సూత్రమూ అతనికందలేదు. ఆ ముసలామె కేకలు కచ్చితంగా చాలా దూరం వినపడతాయని తెలుసు. తన భార్యకే వినవస్తాయేమో కూడా. ఆ మాటలు అర్థం కావడం లేదు కానీ అతని కర్ణభేరులు పగిలిపోతున్నాయి. తన మంచం మీద ఒంటరిగా బయటి వరండాలో పడి ఉన్న భార్య తలపుకొచ్చింది. శవం తొందరగా పాడుకాకూడదని అతనే బయటికి చలిగాలిలోకి మోసుకొచ్చి పడుకోబెట్టి వచ్చాడు. నిన్ననే తనతో పడుకుని, జీవితం కంటే సజీవంగా, చిట్టి గుర్రంలా గెంతుతూ, మునిపళ్లతో కరుస్తూ, వొదిగిపోతూ ఉన్న తన కూకా. తనకు కొడుకునిచ్చిన ఆడది. పుట్టగానే వాడు చనిపోయాడు. ఆమెకి ఆరోగ్యం బాలేనందువల్లనని అన్నారు. కంటి కురుపూ, చలిజ్వరమూ, పాడయిన కడుపూ ఇంకా ఏమున్నాయో ఎవరికి తెలుసు అన్నాడు కంచర గాడిదల్ని అమ్మి డబ్బు కట్టాక చివరి నిముషంలో చూడ్డాని కొచ్చిన డాక్టర్. ఇప్పుడదంతా చేసిన ఉపకారమేమీ లేదు. తన కూకా కళ్ళు మూతపడి రాత్రి మంచులో పడి ఉంది. ఈ ఉదయాన్ని చూడ లేదు, ఈ సూర్యుణ్ణీ.. ఇంక ఏ సూర్యుణ్ణీ.
“సాయం చేయండి.” అన్నాతను “నాక్కొంచెం డబ్బు కావాలి.”
కానీ అతని మాటలు అతనికే వినిపించలేదు. ఆ ముసలామె కేకలు అతన్ని చెవిటిని చేశాయి.
కోమలా నుంచి వచ్చే దారిలో చిన్న చిన్న నల్ల చుక్కలు కదులుతున్నాయి. క్రమంగా ఆ చుక్కలు కొందరు మగవాళ్ళుగా మారాయి. ఆ తర్వాత వాళ్లు అతని పక్కనే నిలుచున్నారు. డమియానా సిస్నెరోస్ ఇప్పుడు అరవడం మానేసింది. శిలువ ఆకారంలో పెట్టిన చేతుల్ని జారవిడిచింది. నేలమీదికి పడిపోయింది. ఆమె నోరు ఆవులిస్తున్నట్టు తెరుచుకుని ఉండిపోయింది.
ఆ మనుషులు ఆమెని నేలమీంచి లేపి ఇంటి లోపలికి తీసుకుపోయారు.
“మీరు బాగానే ఉన్నారా అయ్యా?” వాళ్ళు అడిగారు.
పేద్రో పారమొ తల ప్రత్యక్షమయింది. అతను తలూపాడు.
చేతిలో ఇంకా నెత్తుటి కత్తిని పట్టుకున్న అబుందియో ని నిరాయుధుణ్ణి చేశారు.
“మాతో రా!” వాళ్ళు అన్నారు. “ఎంత పని చేశావు!”
అతను వాళ్ళననుసరించాడు.
వాళ్ళు ఊళ్ళోకి వెళ్ళేలోపల తనను క్షమించమని వాళ్ళను ప్రాధేయపడ్డాడు. రోడ్డు పక్కకు వెళ్ళి పసుప్పచ్చగా కక్కుకున్నాడు. కాలువలు కాలువలుగా పది లీటర్ల నీళ్ళు తాగినట్టు. అతని తల మండిపోతుంది. నాలుక మందమయినట్టుంది.
“నాకు బాగా మత్తెక్కింది.” అన్నాడు.
తన కోసం ఎదురుచూస్తున్న వాళ్ళ దగ్గరికి వచ్చాడు. తన చేతులు వాళ్ళ భుజాల మీద వేశాడు, వాళ్ళు అతన్ని ఈడ్చుకు పోతుంటే దుమ్ములో అతని పాదాలు చాళ్లు గీస్తూ ఉన్నాయి.

పేద్రో పారమొ వాళ్ళ వెనక ఇంకా కుర్చీలోకూచుని ఊళ్ళోకి వెళుతున్న ఆ ఊరేగింపుని చూస్తున్నాడు. ఎడమ చేతిని ఎత్తబోతే అది సీసంలా అతని మోకాళ్ళ మీదికి జారిపోయింది. అతను దాన్ని పట్టించుకోలేదు. తన దేహంలో ఏదో భాగం రోజూ మరణించడం అతనికి అలవాటయిపోయింది. పారడైజ్ చెట్టు నుంఛి ఆకులు రాలడం చూశాడు. “వాళ్ళంతా అదే దారి పడతారు. అందరూ వెళ్ళిపోతారు.” మళ్ళీ తన ఆలోచనలు ఎక్కడ ఆగాయో అక్కడికే వచ్చాడు.
“సుజానా,” అన్నాడు. కళ్ళు మూసుకున్నాడు.. “నిన్ను తిరిగిరమ్మని బ్రతిమలాడాను..
“బ్రహ్మాండమయిన చంద్రుడు లోకం మీద మెరిసిపోతున్నాడు. గుడ్డివాడినయ్యిందాకా నిన్నే తదేకంగా చూశాను. నీ మొహం మీదికి జాలువారుతున్న వెన్నెలనీ. నిన్ను చూడడం ఎన్నటికీ విసుగనిపించదు. మెత్తగా, వెన్నెల నిమురుతూన్న నీ లావైన తడి పెదవులు నక్షత్రాల కాంతితో వెలుగుతూ. రాత్రి మంచుతో పారదర్శకమవుతూన్న నీ దేహమూ. సుజానా. సుజానా శాన్ హువాన్.”
బొమ్మ స్పష్టంగా కనపడేందుకు తుడవడానికి చేయెత్తడానికి ప్రయత్నించాడు. అది అయస్కాంతంలా కాళ్లను వదిలి రాలేదు. ఇంకో చేయి లేపడానికి ప్రయత్నించాడు కానీ అది నెమ్మదిగా అతని పక్కకి నేలను తాకేలా జారిపోయింది ఎముకల్లేని భుజానికి ఆధారంలా.
“ఇది చావు,” అనుకున్నాడు.
సూర్యుడు అన్నిటి మీదా దొర్లుతూ ఉన్నాడు వాటికి మళ్ళీ ఆకారాలు కల్పిస్తూ. ధ్వంసమయిన బంజరు భూమి అతని ఎదురుగా పరుచుకుని ఉంది. ఎండ అతని శరీరాన్ని కాలుస్తూంది. అతని కళ్ళు కదలడం లేదు. అవి జ్ఞాపకం నుండి జ్ఞాపకానికి దూకుతూ ఉన్నాయి ప్రస్తుతాన్ని చెరిపేస్తూ. అకస్మాత్తుగా అతని గుండె ఆగిపోయింది. కాలమూ, జీవన శ్వాసా దానితోటే ఆగిపోయినట్లనిపించింది.
“అయితే ఇంకో రాత్రి ఉండదన్నమాట!” అనుకున్నాడు.
ఎందుకంటే అతనికి చీకటితో, భ్రాంతులతో నిండిన రాత్రులంటే భయం. అతని దయ్యాలతో పాటు అతన్ని బంధిస్తాయవి. అదీ అతని భయం.
“నాకు తెలుసు, కొన్ని గంటల్లో నేను నిరాకరించిన సాయం అడగడానికి అబుందియో నెత్తుటి చేతులతో వస్తాడు. కానీ నా కళ్ళు మూసుకోవడానికీ, అతన్ని చూడకుండా ఉంచడానికీ నా చేతులు లేవు. అతని మాటలు వినక తప్పదు. రోజుతో పాటు అతని గొంతు సన్నగిల్లిందాకా, గొంతు పూర్తిగా రూపు మాసిందాకా.”
తన భుజం మీద ఒక చేయి తాకినట్లనిపించింది. నిటారుగా కూర్చున్నాడు తనను తను దృఢంగా చేసుకుంటూ.
“నేనే డాన్ పేద్రో!” డమియానా చెప్పింది. “నీకు డిన్నర్ తీసుకు రమ్మంటావా?”
పేద్రో పారమొ బదులిచ్చాడు:
“నేను వస్తున్నా. వస్తున్నా.”
డమియానా అందించిన చేయి సాయంతో లేచి నిలబడి నడవడానికి ప్రయత్నించాడు. కొన్ని అడుగులు వేశాక అతను పడి పోయాడు. లోలోపల సాయం కోసం అభ్యర్థిస్తున్నాడు కానీ మాటలేవీ బయటకు రావడం లేదు. ఒక రాళ్ల కుప్ప కూలబడినట్టు ధడేల్మని నేలమీద పడి అలాగే ఉండిపోయాడు.
=======================

పెద్రో పారమొ-11

pedro1-1
కోమల లోయలోని పొలాల మీద వాన పడుతూంది. కుంభవృష్టి కురిసే ఈ ప్రాంతాల్లో అరుదుగా పడే పలచటి వాన. అది ఆదవారం. ఆపంగో నుండి ఇండియన్స్ వాళ్ళ సీమ చేమంతి జపమాలలతోటీ, మరువం, దవనం కట్టలతోటీ దిగబడ్డారు. కలప అంతా తడిగా ఉండడం చేత పైన్, వోక్ కట్టెలు లేకుండానే వచ్చారు.
వాన నిలకడగా పడుతూంది. చిన్న గుంటల్లో నిల్చిన నీటి మీద సొట్టలు పడుతున్నాయి.
నాగటి చాళ్ళనుండి నీరు కాలవలుగా మారి మొలకలెత్తుతున్న లేత మొక్కజొన్న వైపు పారుతున్నాయి. మగాళ్ళెవరూ సంతకి రాలేదు. వాళ్లంతా పొలాల్లో పారే నీటికి గండ్లు కొడుతూ దారి మళ్ళించి లేతపంటను ముంచెత్తకుండా చూస్తున్నారు. వాళ్ళు గుంపులుగా కదులుతూ ఆ వానలో వరదలెత్తిన పొలాల్లో దారి చేసుకుంటూ మెత్తబడ్డ మట్టిని పారలతో తెగకొడుతూ, మొలకలను చేతితో కదతొక్కుతూ అవి బలంగా పెరిగేందుకు దోహదం చేస్తున్నారు.
ఇండియన్స్ ఎదురుచూస్తున్నారు. ఇది తమకు మంచిరోజు కాదు అనుకున్నారు. అందుకే వాళ్ళు తడిసిన గబానేల, చెత్త టోపీల కింద వణుకుతున్నారు. చలితో కాదు, భయంతో. వాళ్ళు సన్నగా పడుతున్న వాన వంకా, పైన ఇంకా నిండుగా కనిపిస్తున్న మబ్బులవంకా తేరిపార చూస్తున్నారు.
ఎవరూ రావడం లేదు. ఊరంతా నిర్మానుష్యంగా అగపడుతూంది. ఒకావిడ ఒక గుడ్డ పీలికా, పంచదార పొట్లం, ఉంటే జొన్నగంజి వార్చడానికి చిల్లుల గిన్నే కావాలని అడుగుతూంది. సమయం గడుస్తున్న కొద్దీ గబానేలు బరువెక్కుతున్నాయి తడికి. ఇండియన్స్ వాళ్ళలో వాళ్ళు మాట్లాడుకుంటూ, చతుర్లాడుకుంటూ నవ్వుకుంటున్నారు. సీమ చేమంతి ఆకులు వాన తడికి మెరుస్తున్నాయి. “కాస్త కిత్తనార సారా తెచ్చి ఉంటే బాగుండేది కానీ కిత్తనార చెట్లన్నీ మునిగిపోయి ఉన్నాయి,” అనుకుంటూ ఉన్నారు.జస్టినా డయజ్ గొడుగు వేసుకుని మెదియా లూనా నుండి తిన్నగా ఉన్న దారిలో వేగంగా పారుతున్న నీటి కాలవలను తప్పించుకుంటూ వస్తూంది. చర్చి ప్రధాన ద్వారం దాటుతూ గుండెల మీదుగా చేత్తో శిలువ గుర్తు వేసుకుంది. ఆర్చీల కింది నుంఛి ప్లాజా లోకి వచ్చింది. ఇండియన్స్ అంతా ఆమెను చూడ్డానికి అటువైపు తిరిగారు. అందరి కళ్ళూ తనమీదే ఉన్నట్టూ, అందరూ తనను గుచ్చి గుచ్చి చూస్తున్నట్టూ అనిపించిందామెకి. ఆకులూ అలములూ పరిచిపెట్టుకున్న చోట్లలో మొదటిదాని దగ్గర ఆమె ఆగింది. పది సెంటవోల దవనం కొనుక్కుని వెనుతిరిగింది. ఇండియన్స్ కళ్ళన్నీ ఇంకా ఆమె వెన్నంటే ఉన్నాయి.
“ఈ కాలంలో అన్నీ ప్రియంగానే ఉంటాయి,” అనుకుంది మెదియాలూనా వెళుతూ దారిలో. “ఈ కాస్త దవనం పది సెంటవోలు! వాసన చూడ్డానికి కూడా చాలదు.”
పొద్దుపోతుండగా ఇండియన్స్ వాళ్లు తెచ్చుకున్న దినుసులన్నీ ఎత్తేసుకున్నారు. బరువుగా ఉన్న మూటల్ని భుజాన వేసుకుని వానలో నడిచారు. చర్చి దగ్గర ఆగి కన్య మేరీని ప్రార్థించి, ఒక మరువం కట్ట నైవేద్యంగా పెట్టారు. అపాంగో వైపు తమ ఇంటి దారి పట్టారు. “ఇంకో రోజు,” అనుకున్నారు. చతుర్లాడుకుంటూ నవ్వుతూ దారి వెంట నడిచారు.
జస్టినా డయజ్ సుజానా శాన్ హువాన్ గదిలోకి వెళ్ళి దవనాన్ని చిన్న అలమరలో పెట్టింది. పరదాలు కిటికీని పూర్తిగా మూసేయడంతో చీకట్లో ఆమెకు నీడలు మాత్రమే కనిపించాయి. కనపడని వాటిని ఉరామరిగా ఊహిస్తూంది. సుజానా శాన్ హువాన్ నిద్రపోతున్నట్లుంది అనుకుంది. ఆమె ఎప్పుడూ నిద్రపోతూనే ఉంటే బాగుండుననుకునేది. ఇప్పుడు నిద్ర పోతుంది కనక జస్టినాకి తృప్తిగా ఉంది. కానీ ఆమెకి ఆ చీకటి గదిలో ఒక దూరపు మూలనుంచి నిట్టూర్పు వినవచ్చింది.
“జస్టినా!” ఎవరో పిలిచారు.
ఆమె చుట్టూ తిరిగి చూసింది. ఎవరూ కనపడలేదు కానీ భుజమ్మీద చేయీ, చెవి దగ్గర ఊపిరీ తగిలాయి. ఒక గొంతు రహస్యం చెపుతున్నట్టు అంది “వెళ్ళి పో జస్టినా, నీ సామానంతా సర్దుకుని పో. ఇక నువ్వు మాకక్కర లేదు.”
“ఆమెకి నా అవసరం ఉంది,” నిటారుగా నిలబడుతూ అంది. “ఆమెకి జబ్బు చేసింది. ఆమెకి నా అవసరం ఉంది.”
“ఇకపై అవసరం లేదు జస్టినా! నేనిక్కడే ఉండి ఆమెను చూసుకుంటాను.”
“నువ్వేనా బార్ట్లోం?” అడిగింది కానీ జవాబుకోసం ఆగలేదు. పొలాలనుంచి తిరిగి వచ్చే ఆడా మగా చెవుల పడేట్టు ఒక్క అరుపు అరిచింది. అది విన్న వాళ్ళు “ఇదేదో అరుపులా ఉంది కానీ మనిషి అరుపులా మాత్రం లేదు,” అనుకున్నారు.
వానకి చప్పుళ్ళనీ సన్నగిల్లుతున్నాయి. మిగతా సందడంతా సన్నగిల్లినప్పడు అది చల్లటి చినుకుల్ని విసిరికొడుతూ, జీవన సూత్రాన్ని నేయడం వినిపిస్తూంది.
“ఏమయింది జస్టినా? ఎందుకంతగా అరిచావు?” సుజాన శాన్ హువాన్ అడిగింది.
“నేనేం అరవలేదు సుజానా! నువు కలగన్నట్టున్నావు.”
“నాకు కలలు రావని చెప్పానుగా! నీకేం పట్టదు. ఒక రవ్వ కన్ను మూతపడింది. పిల్లిని రాత్రి బయట వదిలివేయలేదు. అది నన్ను రాత్రంతా నిద్ర పోనివ్వలేదు.”
“అది నాతో పడుకుంది, నా కాళ్ల మధ్య. అది తడిస్తే చూడలేక నా మంచం మీదే ఉండనిచ్చాను. కానీ అది గొడవేం చేయలేదు.”
“లేదు, గొడవేం చేయలేదు! రాత్రంతా సర్కస్ పిల్లి లాగా నా కాళ్ల నుంచి తలమీదికి దూకుతూ ఉంది ఆకలేసినట్టు మెల్లగా మ్యావ్ మ్యావ్ అంటూ.”
“దానికి తిండి బాగానే పెట్టాను. అది రాత్రంతా నా పక్క వదల్లేదు. మళ్ళీ ఏవో అబద్ధాల కలలు కంటున్నావు సుజానా!”
“అది రాత్రంతా దూకుతూ నన్ను జడిపిస్తూనే ఉందని చెపుతుంటే వినవేం? నీ పిల్లంటే నీకు ముద్దేమో కానీ నేను పడుకున్నప్పుడు నా దగ్గరికి రానీయకు.”
“ఊరికే ఊహించుకుంటున్నావు సుజానా. అంతే. పేద్రో పారమొ వచ్చాక ఇక నీతో నా వల్ల కాదని చెప్పేస్తా. వెళ్ళిపోతానని చెప్తా. పనికి పెట్టుకునే మంచి వాళ్ళు బోలెడంత మంది ఉన్నారు. అందరూ నీలా తిక్కగా ఉండరు, ఇట్లా ఏడిపించి నవ్వుకోరు. రేపు నేను వెళ్ళిపోతాను. నా పిల్లిని తీసుకుని పోతా, నువ్వు సుఖంగా ఉండు.”
“నువ్వు పోవు పాపిష్ఠి జస్టినా! నువ్వెక్కడికీ పోలేవు. నీకు నాలా ప్రేమించేవారు ఎక్కడా దొరకరు.”
“అవును, నేను పోను సుజానా. నేను పోను. నిన్ను చూసుకుంటానని నీకు తెలుసు. నేను ఏం చేయనని నువు తిట్టినా నేనెప్పుడూ నిన్ను చూసుకుంటాను.”
సుజానా పుట్టిన రోజునుంచీ ఆమే సాకింది. ఆమెను తన చేతుల్లోకి తీసుకుంది. ఆమెకు నడవడం నేర్పింది. ఎప్పటికీ గుర్తుండి పోయే ఆ మొదటి అడుగు వేయడం. ఆమె పెదవులూ, కళ్ళూ పంచదార చిలకల్లా తీపెక్కడం చూసింది. “పీచు మిటాయి బులుగు, పసుపూ బులుగూ, పచ్చా బులుగూ, అదీ ఇదీ కలుపు,” బొద్దుగా ఉన్న ఆమె కాళ్ళను మునిపళ్లతో కొరికేది. పాలు రాని రొమ్ముని బొమ్మలా ఆమెకందించి ఆనందపరిచేది. “ఆడుకో దీనితో,” సుజానాతో చెప్పేది. “నీ చిన్న బొమ్మతో నువ్వాడుకో,” ఆమె ముక్కలవుతుందా అనేట్టు వాటేసుకునేది.
బయట అరటి ఆకులమీద వాన పడుతూంది. నీరు కింద మడుగుల్లో పడి మరుగుతున్న చప్పుడు వస్తూంది.
పక్క దుప్పట్లు చల్లగా, చెమ్మగా ఉన్నాయి. పగలూ రేయీ, పగలూ రేయీ పనిచేసి అలసిపోయినట్టు తూముల్లో జల జలమంటూ నురగలు తేలుతున్నాయి. ప్రళయ కాల ధ్వనులతో వాన కుంభవృష్టిగా పడుతూనే ఉంది కాలవలు కడుతూ.

అర్ధరాత్రయింది. బయట వాన చప్పుడు అన్ని శబ్దాలనూ మింగేస్తూంది.
సుజానా శాన్ హువాన్ పెందలకడనే నిద్ర లేచింది. నెమ్మదిగా లేచి కూచుని మంచం దిగింది. మళ్ళీ ఆమెకు కాళ్ళు బరువెక్కినట్టనిపించింది. ఒళ్ళంతా కూడా బరువుగా ఉన్నట్టూ, అది తలకెక్కుతున్నట్టూ అనిపించింది.
“ఎవరది? నువ్వేనా బార్ట్లోం?”
ఎవరో వస్తున్నట్టో, పోతున్నట్టో తలుపు కిర్రుమనడం విన్నాననుకుంది. మళ్ళీ చల్లటి వాన, ఆగాగి ఆరటి మొక్క్ల మీదినుంచి జారిపడుతూ, దాని పొంగులోనే మరుగుతూ.
ఆమె మళ్ళీ పడుకుని పొద్దున ఎండ చెమ్మనీటితో పూసలు కట్టిన ఎర్రటి ఇటుకల మీదపడిందాకా లేవలేదు.
“జస్టినా!” ఆమె పిలిచింది.
భుజాల మీద శాలువా కప్పుకుంటూ ఆమె ప్రత్యక్షమయింది తలుపు పక్కనే ఉన్నట్టు.
“ఏం కావాలి సుజానా!”
“పిల్లి. పిల్లి మళ్ళీ ఇక్కడికి వచ్చింది.”
“అయ్యో నా సుజానా!”
సుజానా రొమ్ముల మీద తల ఆనించి కౌగిలించుకుంది. సుజానా తలపైకెత్తి అడిగింది “ఎందుకు ఏడుస్తున్నావు నువ్వు? నువ్వు నన్నెంత బాగా చూసుకుంటున్నావో పేద్రో పారమొకి చెప్తాను. నీ పిల్లి నన్నెట్లా జడిపిస్తుందో అతనికి చెప్పనులే! ఏడవకు జస్టినా!”
“మీ నాన్న చనిపోయాడమ్మా! మొన్న రాత్రే చనిపోయాడు. మనం చేయవలసింది ఏమీ లేదని ఇవాళే వచ్చి చెప్పారు. అక్కడే పూడ్చేశారట. ఇక్కడి దాకా తీసుకురావడం దూరాభారమని. నువ్వొంటరిదానవయ్యావమ్మా, సుజానా!”
“అయితే అది నాన్న అన్నమాట.” సుజానా నవ్వింది. “నాకు సెలవని చెప్పటానికి వచ్చాడు,” ఆమె మళ్ళీ నవ్వింది.
చాలా ఏళ్ళ క్రితం ఆమె చిన్న పాపగా ఉన్నప్పుడు అతను ఒకరోజు ఆమెతో అన్నాడు “కిందికి దిగు సుజానా! వచ్చి నీకేం కనిపించిందో చెప్పు!”
ఆమె నడుముకు కట్టుకున్న తాడు నొక్కుకుపోతున్నా వేలాడుతూంది. చేతులు దూసుకుపోతున్నా వదిలి పెట్టడం లేదు. బయటి ప్రపంచాన్నీ ఆమెనీ కలిపి ఉంచే బంధం ఒక్క ఆ తాడే.
“నాకేం కనపడడం లేదు నాన్నా!”
“సరిగా చూడు సుజానా! ఏమన్నా కనిపిస్తుందేమో చూడు,” లాంతరు వెలుగు ఆమె మీద పడేట్టు చేశాడు.
“నాకేం కనపడడం లేదు నాన్నా!”
“ఇంకొంచెం కిందికి దింపుతాను. నేల తగలగానే చెప్పు.”
ఏవో చెక్కల మధ్య సన్నటి సందు నుండి లోపలికి పోయింది. బంకమట్టితో కప్పబడి, పుచ్చి పాడయిన చెక్కల మీద నడిచింది.
“నెమ్మదిగా పో సుజానా. నీకు నేను చెప్పింది కనిపిస్తుంది.”
ఆమె చీకట్లో అటూ ఇటూ ఊగుతూ, దేనికో కొట్టుకుంటూ కిందికి, ఇంకా కిందకి వెళ్ళింది కాళ్ళు గాల్లో తేలుతుంటే.
“కిందికి సుజానా. ఇంకొంచెం కిందికి. ఏమన్నా కనిపిస్తుందేమో చూసి చెప్పు.”
కాళ్ల కింద నేల తగిలినప్పుడు ఆమె భయంతో అక్కడే నిలబడిపోయింది. దీపపు కాంతి ఆమె మీదే తిరిగి ఆమె పక్కనే కేంద్రీకృతం అయింది. పైనుంచి అరుపు విని వణికింది.
“అది నాకివ్వు సుజానా!”
ఆ పుర్రెను చేతుల్లోకి తీసుకుంది కానీ వెలుతురు పూర్తిగా దాని మీద పడేసరికి వదిలేసింది.
“ఇది చచ్చిపోయన వాడి పుర్రె,” అంది.
“దాని పక్కనే ఇంకేదో ఉంటుంది చూడు. ఏం కనిపించినా నాకివ్వు.”
అస్తిపంజరం ఎముకలుగా విడివడి ఉంది. దవడ ఎముక పంచదారలాగా పక్కకి పడిపోయింది. బొటనవేలు దాకా ఒక్కో ముక్కా కీలు తర్వాత కీలుగా అతనికి అందించింది. అన్నిటి కంటే ముందు ఆమె చేతుల్లోనే పొడయిన గుండ్రటి పుర్రె.
“బాగా చూడు సుజానా! డబ్బు కోసం. గుండ్రటి బంగారు నాణేలు. అంతా చూడు సుజానా!”
తరవాత ఆమెకి ఏమీ గుర్తు లేదు కొన్ని రోజుల తర్వాత మంచుగడ్డలోకి అడుగుపెట్టిందాకా. ఆమె తండ్రి చూపుల్లోని మంచుగడ్డ.
అందుకే ఆమె నవ్వుతూందిప్పుడు.
“అది నువ్వేనని నాకు తెలుసు బార్ట్లోం!”
ఆమె రొమ్ముల మీద తలపెట్టి ఏడుస్తున్న జస్టినా పైకి లేచి చూసింది ఆమె ఎందుకు నవ్వుతుందా అనీ, ఆ నవ్వు అట్టహాసంగా ఎందుకు మారిందా అనీ.
బయట ఇంకా వాన పడుతూంది. ఇండియన్స్ వెళ్ళిపోయారు. అది సోమవారం. కోమల లోయ వానలో మునుగుతూ ఉంది.

రోజు తర్వాత రోజు గాలులు విసిరి కొడుతున్నాయి. వానలు తీసుకు వచ్చిన గాలులు. వాన పోయినా గాలి ఉండిపోయింది. పొలాల్లో లేత ఆకులు ఇప్పుడు ఎండిపోయి చాళ్ళలో పరిచినట్టు పడి ఉన్నాయి గాలికి ఎగిరిపోకుండా. పగటిపూట గాలులు ఐవీ తీగలను కదిలిస్తూ, కప్పుపై పెంకుల్ని దడదడమనిపిస్తూ కొంత భరించగలిగేలా ఉన్నా రాత్రయ్యేప్పటికి ఆగకుండా ఒకటే రొద పెడుతూన్నాయి. ఆకాశంలో పందిరిలా కమ్ముకున్న మబ్బులు నిశ్శబ్దంగా కదిలిపోతున్నాయి నేలను రాసుకుపోయేంత కిందగా.
సుజానా శాన్ హువాన్ మూసి ఉన్న కిటికీని గాలి విసిరి కొట్టడం వింటూంది. చేతులు తలకింద పట్టుకుని ఆలోచిస్తూ పడుకుని రాత్రి చప్పుళ్ళు వింది. గాలి అసహనంగా ఉండుండి రాత్రిని వేధిస్తూంది. అకస్మాత్తుగా ఆగిపోతుంది.
ఎవరో తలుపు తెరిచారు. గాలి విసురుకి దీపం ఆరిపోయింది. ఆమె చీకటినే చూస్తూంది ఆలోచించడం ఆపేసి. మరుక్షణం అడ్డదిడ్డంగా కొట్టుకుంటున్న గుండె చప్పుడు వినపడింది. మూసిన కనురెప్పలమీద దీపపు కాంతి పడడం తెలుస్తూంది.
ఆమె కళ్ళు తెరవలేదు. వెంట్రుకలు మొహం మీద చెల్లాచెదరుగా పడి ఉన్నాయి. ఆమె పై పెదవి మీద చెమట చుక్కల్ని దీపం వేడెక్కిస్తూంది.
ఆమె అడిగింది “నువ్వేనా ఫాదర్!”
“అవునమ్మా, నేను నీ తండ్రిని.”
సగం తెరిచిన కళ్ళతో చూసింది. పైకప్పు మీద నీడలాంటి ఆకారం ఆమె మొహం మీద పడుతున్నట్టూ, దాన్ని ఆమె జుట్టు మూసేస్తున్నట్టూ ఉంది. దాని తల ఆమె మొహం మీదికి వచ్చినట్టుంది. కనురెప్పల వెంట్రుకల్లోంచి బూజరగా ఉన్న ఒక ఆకారం రూపుదాల్చింది. దాని గుండె స్థానంలో ఒక దీపం వెలుగుతూంది. చిన్న గుండె దీపంలా రెపరెపమంటూ కొట్టుకుంటూంది. “నీగుండె నొప్పితో చనిపోతూ ఉంది,” ఆమె అనుకుంది. “నాకు తెలుసు నువ్వు ఫ్లోరెన్సియో చనిపోయాడని చెప్పడానికి వచ్చావని. కానీ నాకు ఆ విషయం ముందే తెలుసు. ఇక దేని గురించీ విచారించకు. నాగురించి ఆందోళన పడకు. నా దిగులు భద్రంగా దాచి ఉంచాను. నీ గుండె జారిపోనీకు.”
మంచం దిగి ఫాదర్ రెంటెరియా వైపుకు ఈడ్చుకుంటూ వచ్చింది.
“నన్ను ఓదార్చనీ.” అన్నాడు కొవ్వొత్తి వెలుగుని తన చేతితో కాపాడుతూ. “నా తీరని దుఖం తో నిన్ను ఓదార్చనీ!”
ఆమె అతని వద్దకు వచ్చి కొవ్వొత్తి జ్వాల చుట్టూ తన చేతుల్ని అడ్డుపెట్టి, దానివైపు తన ముఖం వంచడం ఫాదర్ రెంటెరియా చూస్తూ ఉండిపోయాడు. కాలుతున్న మాంసం వాసన రావడం తో కొవ్వొత్తిని ఒక్క ఊపున పక్కకి లాగి ఆర్పేశాడు.
చీకట్లో సుజానా మళ్ళీ పరుగెత్తింది తన దుప్పటి కింద దాక్కోవడానికి.
“నిన్ను ఓదార్చడానికి వచ్చానమ్మా!”
“అయితే నువ్వెళ్ళవచ్చు ఫాదర్!” ఆమె చెప్పింది. “మళ్ళీ రావద్దు. నాకు నీ అవసరం లేదు.”
వెనుతిరిగిపోతున్న అడుగుల చప్పుడు వినిపించింది. ఎప్పటిలా చలినీ, భయాన్నీ కలగజేస్తూ.
“చచ్చిపోయినవాడివి, నన్ను చూడడానికి ఎందుకు వచ్చావు?’
ఫాథర్ రెంటెరియా తలుపు మూసి రాత్రి గాలిలోకి అడుగు పెట్టాడు.
గాలి వీస్తూనే ఉంది.

టర్తముడో అని అందరూ పిలిచే అతను మెదియా లూనా వచ్చి పేద్రో పారమొ గురించి అడిగాడు.
“అతన్నెందుకు కలవాలనుకుంటున్నావు?”
“మ..మాట్లాడదామని..”
“ఇక్కడ లేడు.”
“వ..వచ్చాక చెప్పు ఆయనకి. డ..డాన్ ఫుల్గోర్ గురించి.”
“నేను వెళ్ళి చూస్తాను. కాసేపు ఆగాల్సి ఉంటుంది.”
“అ..అర్జెంటని చెప్పు.”
“చెప్తాలే!”
టర్తముడో గుర్రం దిగకుండానే ఎదురుచూశాడు. కొద్దిసేపయ్యాక అతనెప్పుడూ చూడని పేద్రో పారమొ వచ్చి అడిగాడు “ఏం పని నీకు?”
“నే.నేను అయ్యతోటే మాట్లాడాలి.”
“నేనే అయ్యను. నీకేం కావాలి?”
“ఏ..ఏమిటంటే డాన్ ఫుల్గోర్ సెడానో ని చ..చంపేశారు. నె..నేను అతనితోనే ఉన్నాను. ని..నీళ్ళు రావడం లేదేమిటా అని చు..చూడ్డానికి కాలవ పైకి వెళ్ళాము. వె..వెళుతుంటే కొంతమంది గుర్రాల మీద మాకెదురుగా వచ్చారు. వ..వాళ్లల్లో ఒకడు ‘వాడు నాకు తెలుసు, మె..మెదియా లూనాలో మేస్త్రీ’ అని అరిచాడు. వ..వాళ్ళు నన్ను పట్టించుకోలేదు. డ..డాన్ ఫుల్గోర్ ని గుర్రం ది..దిగమని చెప్పారు. వ..వాళ్ళు తిరుగుబాటుదారులమని చెప్పుకున్నారు. వ..వాళ్లకి మీ భూములు కావాలంట. ‘పొ..పో!’ అని డాన్ ఫుల్గోర్ని అన్నారు ‘పో, పోయి మీ అయ్యగారితో చెప్పు మె..మేం వస్తున్నామని.’ బ్..భయపడిపోయి బయలుదేరాడు. ల..లావు కదా, మరీ వేగంగా కాదు కానీ పరుగెత్తాడు. అ..అతను పరుగెడుతుంటే వాళ్ళు కాల్చారు. ఒ..ఒక కాలు గాల్లో, ఒక కాలు నేలమీద ఉండగానే చ..చచ్చిపోయాడు.
“నె..నేను ఒక్క అడుగు కూడా క..కదల్లేదు. ర..రాత్రంతా అక్కడే ఉండి ఏం జరిగిందో చె..చెప్పడానికి వచ్చాను.”
“మరి ఇంకా దేనికోసం ఆగావు? నీ దారిన పో. వెళ్ళి వాళ్ళు ఎప్పుడు వచ్చి కలవాలన్నా ఇక్కడే ఉంటానని వాళ్ళకు చెప్పు. వాళ్ల సంగతి నేను చూసుకుంటాను. ముందు కొసగ్రేషన్ రాంచ్ మీదుగా వెళ్ళు. నీకు టిల్కేట్ తెలుసా? అక్కడ అతనుంటాడు. అతన్నొచ్చి నన్ను కలవమని చెప్పు. తర్వాత వాళ్ళకు చెప్పు ఎంత తొందరగా వస్తారా అని ఎదురు చూస్తున్నానని. ఏ రకం తిరుగిబాటుదారులు వాళ్ళు?”
“న..నాకు తెలియదు. ఆ పేరే చెప్పుకున్నారు.”
“ఆ టిల్కేట్ ని ఇక్కడ ఉన్నట్టు రమ్మను.”
“ఆ..అట్లాగే అయ్యా!”
పేద్రో పారమొ తన ఆఫీసు గది తలుపులు మూశాడు. తను ముసలివాడయినట్టూ, అలసిపోయినట్టూ అనిపించిందతనికి. ఫుల్గోర్ గురించి ఎక్కువ దిగులుపడలేదు. “అతనీ లోకం కంటే పై లోకానికే చెందినవాడు.” ఫుల్గోర్ చేయగలిగిందల్లా చేశాడు. ఇంకెవరికంటేనూ ఎక్కువగా కాకపోయినా ఉపయోగపడ్డాడు. “కానీ ఆ దొంగలంజకొడుకులకి కొండచిలువలాంటి టిల్కేట్ వంటి వాళ్ళు ఎదురుపడి ఉండరు,” అనుకున్నాడు.
అతని ఆలోచనలు ఎప్పుడూ తన గదిలో నిద్రపోతూనో, నిద్ర నటిస్తూనో ఉండే సుజానా శాన్ హువాన్ వైపు మళ్ళాయి. అతను ముందు రాత్రంతా అమె గదిలో గోడ కానుకుని నిలుచుని పల్చటి కొవ్వొత్తి కాంతిలో ఆమెనే గమనిస్తూ గడిపాడు. చెమటతో తడిసిన మొహం, దుప్పటిని అటూ ఇటూ కదిలిస్తూ, దిండు పీలికలయ్యేట్టు పీకుతూన్న చేతులూ.
ఆమెను తనతో కాపురానికి తీసుకువచ్చినప్పటినుంచీ ప్రతి రాత్రీ అంతే. రాత్రంతా ఆమె అంతు లేని కలతతో బాధపడుతూ ఉండడం చూస్తూ గడపడమే. ఇట్లా ఎన్నాళ్ళు సాగుతుందని తనను తనే ప్రశ్నించుకున్నాడు.
చాలా రోజులు ఇట్లా ఉండదని ఆశించాడు. ఏదీ ఎల్లకాలమూ ఉండబోదు. ఏ జ్ఞాపకమూ ఎంత గాఢమైనదయినా మాసిపోకుండా ఉండదు.
ఆమెను అంతగా లోలోపల చీలుస్తూ వేధించేదేమిటో, నిద్రపట్టక అటూ ఇటూ దొర్లేట్టు చేస్తున్నదేమిటో తనకు తెలిస్తే బాగుండును.
ఆమె తనకు తెలుసుననుకున్నాడు. తెలియదని తెలిసినప్పటికీ, తను ఈ ప్రపంచంలో అందరికంటే ఎక్కువ ప్రేమించిన వ్యక్తి అని తెలియడం చాలదా? ఇంకా – ఇది అన్నిటికంటే ముఖ్యమైనది – ఆమె వలన మిగతా జ్ఞాపకాలన్నీ చెరిపేసుకుని వెలిగే రూపుతో ఈ భూమిని వదిలిపోతాడు.
కానీ సుజానా శాన్ హువాన్ ఏ లోకంలో బతుకుతూంది? పేద్రో పారమొకి ఎప్పటికీ తెలియని విషయాల్లో అది ఒకటి.

“వెచ్చటి ఇసుక వొంటికి తగులుతూ హాయిగా ఉంది. నా కళ్ళు మూతపడీ, చేతులు బార్లా సాచీ, కాళ్ళు ఎడంగా సముద్రపుగాలికి తెరుచుకునీ ఉన్నాయి. నా ముందు దిగంతాలదాకా వ్యాపించిన సముద్రముంది కెరటాలతో నా పాదాలని కడిగి వాటిపై నురగలు వదులుతూ..”
“ఇప్పుడు మాట్లాడుతూంది ఆమే, హువాన్ ప్రెసియాడో. ఆమె ఏమంటూ ఉందో నాకు చెప్పడం మర్చిపోకు.”
“.. అది పొద్దున్నే. సముద్రం లేస్తూ పడుతూ ఉంది. దాని నురగ నుండి జారుకుని పచ్చటి నిశ్శబ్ద కెరటాలుగా పరుగెడుతూంది.
“’నేనెప్పుడూ నగ్నంగానే సముద్రంలో ఈదుతాను,’ అని అతనితో చెప్పాను. అతను కూడా ఆ మొదటి రోజు నాతో పాటు నగ్నంగానే దిగాడు. వెనక్కి తిరిగి నడిచి వస్తూ మెరుస్తూన్నాడు. సముద్రపు కాకులెక్కడా కనపడలేదు. ‘కత్తి ముక్కు ‘ పిట్టలని అందరూ పిలిచే పిట్టలు మాత్రం గురక పెడుతున్నట్టు గుర్రుగుర్రు మంటున్నాయి. అవి కూడా పొద్దెక్కేపాటికి మాయమయ్యాయి. నేను తోడు ఉన్నప్పటికీ అతనికి వొంటరిగా ఉన్నట్టనిపించింది.
“’నువు ఆ పిట్టల్లో ఒకదానివయితే ఎంతో అంతే,’ రాత్రి అతను అన్నాడు. ‘రాత్రి పూట మనమిద్దరమూ ఒక దుప్పటికింద ఒకే దిండు వేసుకుని పడుకున్నప్పుడే నిన్ను బాగా ఇష్టపడతాను.’
“అతను వెళ్ళిపోయాడు. నేను ఎప్పుడూ తిరిగి వెళుతుండేదాన్ని. సముద్రం నా చీలమండల్ని కడిగి వెనక్కి పోతుంది, నా మోకాళ్ళను కడుగుతుంది, నా తొడలను కూడా. తన మెత్తటి చేయిని నా నడుం చుట్టూ వేసి, నా రొమ్ముల చుట్టూ తిరిగి, నా గొంతును పెనవేసుకుని, భుజాల్ని అదుముతుంది. నేను అప్పుడు దాంట్లోకి మునిగి పోయాను, నా పూర్తి శరీరంతో. దాని తాడన బలానికి నన్ను నేను అర్పించుకుని, ఏమీ దాచుకోకుండా దాని హస్తగతమౌతాను.”
“’నాకు సముద్రంలో ఈదడం ఇష్టం,’ అతనికి చెప్పాను.
“కానీ అతనికి అర్థం కాలేదు.
“ఆ మరుసటి రోజు నేను మళ్ళీ సముద్రంలో ఉన్నాను నన్ను నేను శుద్ధి చేసుకుంటూ. నన్ను ఆ కెరటాలకు అర్పించుకుంటూ.”

పేద్రో పారమొ-2

pedro1-1

“నేను ఎదువిజస్ ద్యాడని. రా లోపలికి.”

ఆమె నాకోసం ఎదురు చూస్తున్నట్టుగా ఉంది. అంతా సిద్ధంగా ఉంది అని చెప్పి, నన్ను వెంట రమ్మని సైగ చేస్తూ వరసగా ఖాళీగా కనిపిస్తున్న చీకటి గదులగుండా తీసుకు వెళ్ళింది. కానీ అవి ఖాళీవి కాదు. ఆ చీకటికీ, వెన్నంటే వస్తున్న సన్నపాటి వెలుగుకీ అలవాటు పడ్డాక రెండు వైపులా కనిపించిన నీడలు చూశాక భారీ ఆకారాల మధ్య సన్నటి దారిగుండా వెళుతున్నట్లు తెలిసింది.
“ఏమిటివన్నీ?” అడిగాను.
“చిల్లరమల్లర సామాన్లు” ఆమె చెప్పింది. మా ఇంటి నిండా వాళ్ళూ వీళ్ళూ వదిలేసి వెళ్ళినవే. జనాలు వెళ్ళిపోతూ వాళ్ల వస్తువులన్నీ ఇక్కడ పెట్టుకున్నారు కానీ తిరిగి తీసుకువెళ్ళడానికి ఒక్కరూ రాలేదు. నీకోసం అట్టిపెట్టిన గది ఈ వెనకాల ఉంది. ఎవరయినా వస్తారేమోనని శుభ్రం చేసి ఉంచుతాను. అయితే నువ్వు ఆమె కొడుకువా?”
“ఎవరి కొడుకుని?” నేను అడిగాను.
“డలొరీటాస్ వాళ్ళ అబ్బాయివి కాదూ?”
“అవును. కానీ నీకెలా తెలుసు?”
“నువ్వొస్తావని చెప్పిందామె. నిజానికి ఇవాళే చెప్పింది. ఈ రోజే నువ్వొస్తావని.”
“ఎవరు చెప్పారు నీకు? మా అమ్మా?”
“అవును. మీ అమ్మే.”
ఏమనుకోవాలో నాకు తెలియలేదు. ఏమనుకోవడానికీ నాకు సమయమీయలేదు ఎదువిజస్.
“ఇదే నీ గది,” చెప్పిందామె.
ఆ గదికి వేరే వాకిళ్ళేమీ లేవు మేమొచ్చింది తప్పించి. ఆమె కొవ్వొత్తి వెలిగించింది. గదంతా ఖాళీగా ఉన్నట్టు తెలిసింది.
“పడుకోవడానికి ఏమీ లేదు,” చెప్పాను.
“దాని సంగతి వదిలెయ్. ప్రయాణం చేసి అలసిపోయి ఉన్నావు, అలసటకంటే మంచి పక్క ఉండదు. పొద్దున్నే నీకు మంచం ఏర్పాటు చేస్తాను. అన్నీ క్షణంలో ఏర్పాటు చేయగలనని అనుకుంటే ఎలా? కొంచెం ముందుగా చెప్పాలా? ఇంతకుముదు మీ అమ్మ చెప్పిందాకా నాకు కబురే లేకపోయె!”
“మా అమ్మా? మా అమ్మ చనిపోయింది.” చెప్పాను.
“ఓహో అందుకా ఆమె గొంతు అంత పీలగా వినిపిస్తూంది ఎంతో దూరం నుంచి వచ్చినట్టు! ఇప్పుడర్థమవుతూంది. ఇంతకీ ఎప్పుడు చనిపోయింది?”
“వారం క్రితం.”
“పాపం పిచ్చిది. నేనామెను వదిలేశాననుకుని ఉంటుంది. కలిసి చనిపోదామని ప్రమాణం చేసుకున్నాము. చేతిలో చేయి వేసుకుని చివరి ప్రయాణంలో ఏదయినా అవసరం పడినా లేక ఏదన్నా చిక్కు వచ్చిపడినా ఒకరికొకరం ధైర్యం చెప్పుకుంటూ. మేం ప్రాణస్నేహితులం. నాగురించి ఆమె చెప్పలేదా ఎప్పుడూ?”
“లేదు. అసల్లేదు.”

rulfo

హువాన్ రుల్ఫో

“వింతగా ఉంది. మేమప్పుడు చిన్నపిల్లలమనుకో. ఆమెకి అప్పుడే పెళ్ళయింది. ఒకరంటే ఒకరికి చాలా ఇష్టమూ, ప్రేమా. ఆమె ఎంతో చక్కగా ఉండేది, ఆఁ.. ఎంత చూడ ముచ్చటగా ఉండేదంటే ఆమెను ప్రేమించే వారు చాలా సంతోషపడేంత. ఎవరయినా ఆమెను ప్రేమించాలని కోరుకుంటారు. అయితే నాకంటే ముందే పోయిందన్నమాట. సరే, తొందరలోనే ఆమెను అందుకుంటాలే. స్వర్గమెంత దూరమో నాకంటే ఎవరికీ తెలియదు. అడ్డదారులూ తెలుసు నాకు. కిటుకేమిటంటే దేవుడి దయవల్ల వాడు తలిచినప్పుడు కాకుండా నువు కావాలనుకున్నప్పుడు పోవడం. లేకపోతే నీకు రోజులు మూడకముందే తీసుకెళ్ళమని వాడిని బలవంతపెట్టడం. మనమేదో పాత నేస్తాలమయినట్టు ఇట్లా మాట్లాడుతున్నానేమిటాని అనుకోకు, నువు నా సొంతబిడ్డ లాంటి వాడివే. అవును, వేయి సార్లు చెప్పాను: ‘డలోరిస్ వాళ్ల అబ్బాయి నా కొడుకయి ఉండాల్సింది!’ అని. ఎందుకో ఇంకెప్పుడన్నా చెబుతా. నేనిప్పుడు చెప్పదలుచుకున్నదల్లా మీ అమ్మను పైకెళ్ళే దారిలో ఎక్కడో అందుకుంటాను.”
ఆమెకి తిక్కేమోనని అనుమానమేసింది. కానీ అప్పటికే నేనేమీ ఆలోచించడం లేదు. నేనేదో సుదూర లోకంలో ఉన్నట్టు అనిపించింది. ఆ ప్రవాహంలో నన్ను నేను కొట్టుకుపోనిచ్చాను. మరింత బలహీనమవుతున్న నా శరీరం పూర్తిగా లొంగిపోయింది; ముళ్ళన్నీ జారిపోయి ఎవరయినా బొమ్మలాగా పిండేయగలిగేట్టు.
“నేనలసిపోయాను” చెప్పాను.
“రా వచ్చి కాస్త తిని పడుకో. ఒక ముద్ద. ఉన్నదేదో అదే.”
“వస్తా. తర్వాత వస్తా.”

కప్పు మీద పెంకుల్నుంచి జారుతున్న వాన నీళ్ళు పంచలోని ఇసుకలో గుంటలు చేస్తున్నాయి.

చుక్! చుక్! మళ్ళీ ఇంకో చుక్!

ఇటుకల మధ్య చిక్కుకుని గాలికి ఊగుతూ నృత్యం చేస్తున్న లారెల్ ఆకు మీద నీటి చుక్కలు పడుతుంటే. తుఫాను వెలిసింది. ఉండుండి వీస్తున్న పిల్లగాలి దానిమ్మ చెట్టు కొమ్మల్ని ఊపి మెరిసే చుక్కలని కింద చిమ్ముతూంది. అవి నేలలోకి ఇంకుతూ కాంతిని కోల్పోతున్నాయి. ఇంకా గూళ్ళలో ముడుచుకుని ఉన్న కోళ్ళు ఒక్కసారిగా రెక్కలు విసురుకుంటూ పంచలోకి వచ్చాయి తలలూపుకుంటూ వానకి బయటపడ్డ పురుగుల్ని ఏరుకుతింటూ. మబ్బులు చెదురుతుంటే సూర్యుడూ బయటికిచ్చాడు రాళ్ళ మీద మెరుస్తూ, కాంతి వలయాల్ని పరుస్తూ, నేలనుంచి నీటిని పీలుస్తూ, పిల్లగాలికి ఊగే ఆకులపై మెరుస్తూ.
“అంతసేపు ఏం చేస్తున్నావురా దొడ్లో?”
“ఏం లేదమ్మా!”
“అట్లాగే కూచో! పామొచ్చి పీకుతుంది!”
“సరేనమ్మా!”
నీ గురించే ఆలోచిస్తున్నా సుజానా. పచ్చటి కొండల గురించీ. గాలులు వీచే కాలంలో మనం ఎగరేసిన గాలిపటాల గురించీ. కింద ఊరినుంచి జనసందోహపు చప్పుళ్ళు వినిపించేవి; మనం ఎక్కడో కొండ మీద గాలికి అనువుగా దారం వదులుతూ. “సాయం చేయి సుజానా!” మెత్తటి చేతులు నా చేతులపై బిగుసుకుంటూ. “ఇంకొంచెం దారం వదులు.”
గాలి మనల్ని నవ్వించింది; గాలికి మన చేతివేళ్ళ మధ్యనుండి జారిపోతున్న దారం వెంబడి మన కళ్ళు పరుగెత్తి చివరికి చిటుక్కున తెగి ఏ పిట్ట రెక్కలకో తగులుకున్నట్టు. ఆ కాగితపు పిట్ట దాని తోక వెంబడే అంతెత్తునుండి గిరికీలు కొట్టుకుంటూ, మొగ్గలు వేస్తూ పచ్చటి నేలలోకి మాయమవుతుంది.
నీ పెదాలు తడిగా ఉన్నాయి మంచు ముద్దు పెట్టుకున్నట్టు.
“ఒరేయ్, నీకు చెప్పానా ఆ దొడ్లోంచి బయటికి రమ్మని!”
“సరేనమ్మా! వస్తున్నాను.”
నీగురించి ఆలోచిస్తున్నాను. నీ నీలాల కళ్ళతో నువు నన్నే చూస్తున్న సమయాల గురించి.
అతను తల పైకెత్తి వాకిట్లో వాళ్ళమ్మను చూశాడు.
“ఇంతసేపు ఏమిటి లోపల? ఏం చేస్తున్నావక్కడ?”
“ఆలోచిస్తున్నాను.”
“ఇక్కడే కుదిరిందా? దొడ్లో ఇంతసేపు ఉండటం మంచిది కాదు. ఇంకా చేయాల్సిన పనులు కూడా ఉన్నాయాయె. పోయి మొక్కజొన్నలు వొలవడానికి మీ నాయనమ్మకు సాయం చేయొచ్చుగా?”
“వెళ్తున్నానమ్మా. వెళుతున్నా.”

 

“నాయనమ్మా! జొన్నలు వొలవడానికి నీకు తోడొచ్చా.”

“ఆ పని అయిందిలే గానీ ఇంకా చాకొలేట్ నూరాలి.ఎక్కడికి పోయావు నువ్వు? గాలివాన వచ్చినప్పుడు నీకోసం వెతికాము.”
“నేను వెనక పంచలో ఉన్నా.”
“అక్కడేం చేస్తున్నావు? జపం చేస్తున్నావా?”
“లేదు నాయనమ్మా. ఊరికే వానని చూస్తున్నా.”
అతని నాయనమ్మ సగం పసుపూ, సగం బూడిద రంగులో ఉన్న కళ్ళతో అతని వంక చూసింది చదివేయగలిగినట్టు.
“సరే, పోయి మిల్లు శుభ్రం చేయి.”
మబ్బులపై వందల అడుగుల ఎత్తున, అన్నిటికీ ఎంతెంతో ఎత్తున నువు దాగున్నావు సుజానా. బ్రహ్మాండం ఆవల, ఏ దైవ కటాక్షం వెనకో దాగున్నావు. నేను తాకలేని, చూడలేని చోట, నా మాటైనా నీదరికి చేరని చోట.
“మిల్లు పనికిరాదు నాయనమ్మా. గ్రైండరు పగిలిపోయింది”
” ఆ మికయేలా మళ్ళీ అందులో జొన్నలేసినట్టుంది. ఎన్ని సార్లు చెప్పినా దాని అలవాటు మానిపించలేము. ఇప్పుడింకేం చేస్తాం!.”
“కొత్తది కొనొచ్చుగా? ఇది ఎటూ పాతబడి అరిగిపోయిందిగదా!”
“నిజమే. మీతాత ఖననానికయిన ఖర్చుతోటీ, చర్చికి డబ్బులు కట్టాల్సివచ్చీ చేతిలో పైసా లేదు. సరేలే, ఏదో ఒకటి మానుకుని అన్నా కొత్తది కొందాంలే. నువు ఆ దోన ఈనెస్ వీయల్పాండో దగ్గరికి పోయి అక్టోబర్ దాకా ఖాతా పెట్టుకోమని చెప్పు. కోతలయ్యాక చెల్లు వేద్దాం.”
“సరే నాయనమ్మా.”
“ఎటూ పోతున్నావుగా, పనిలో పని జల్లెడా, కత్తెరా అరువు తీసుకురా. గడ్డి ఆవజాన పెరిగిపోతూ ఉంది. వదిలేస్తే మన వొంటిమీదికి కూడా పాకుతుంది. ఆ పాత పెద్ద ఇల్లయితే ఏమీ అనకపోదును. ఈ ఇంటికి మారినప్పుడు మీతాత చూసుకున్నాడదంతా. అంతా ఆ దేవుడి లీల. అన్నీ మనం అనుకున్నట్టు జరుగుతాయా? దోన ఈనెస్ కి చెప్పు కోతలు కాగానే బాకీ అంతా తీరుస్తామని.”
“సరే నాయనమ్మా.”
హమ్మింగ్ పిట్టలు. వాటి కాలమిది. విరగబూసిన మల్లె పొదలో వాటి రెక్కల చప్పుడు విన్నాడతను.
పవిత్ర హృదయం బొమ్మ పెట్టిన అలమరదగ్గర ఆగి చూస్తే ఇరవై నాలుగు సెంటావోలు కనిపించాయి. నాలుగు సెంటావోలు వదిలేసి ఒక వెయింటె తీసుకున్నాడు.
అతను వెళ్ళబోతుంటే అతని తల్లి ఆపింది.
“ఎక్కడికి వెళుతున్నావు?”
“దోన ఈనెస్ వీయల్పాండో వాళ్ల ఇంటికి, కొత్త మిల్లు కొనడానికి. మనది పాడయిపోయింది.”
“ఒక మీటర్ సిల్క్ గుడ్డ పట్టుకురా, ఇట్లాంటిది,” అని ఒక ముక్క ఇచ్చింది. “మన ఖాతాలో రాసుకోమను.”
“సరేనమ్మా.”
“వచ్చేప్పుడు నాకు యాస్పిరిన్ తీసుకురా. హాల్లో పూలకుండీలో డబ్బులుంటాయి చూడు.”
అతనికి ఒక పేసో కనిపించింది. వెయింటె వదిలేసి పెద్ద నాణెం తీసుకున్నాడు. “ఇప్పుడు ఏదయినా కనిపిస్తే సరిపోయేంత డబ్బుంది” అనుకున్నాడు.
“పేద్రో,” జనాలు పిలిచారతన్ని. “వోయ్ పేద్రో!”
అతను వినిపించుకోలేదు. అతను చాలా చాలా దూరం వెళ్ళిపోయాడు.

 

రాత్రి మళ్ళీ వాన మొదలయింది.

చాలాసేపు అతను జలజల పారే వాన నీటి శబ్దం వింటూ పడుకున్నాడు. ఎప్పుడో నిద్రపట్టి ఉండాలి. లేచేప్పటికి అతనికి చప్పుడులేని జల్లు పడటమే వినిపించింది.
కిటికీ అద్దాలపైన పొగమంచు అలుముకుని వానచినుకులు కన్నీటి దారం కడుతూ జారుతున్నాయి….మెరుపు కాంతిలో వెలుగుతున్న ఆ ధారల్ని చూచాను. ప్రతి నిశ్వాసమూ నిట్టూర్పు అవుతూంది. ప్రతి ఆలోచనా నీగురించే కలుగుతుంది, సుజానా.
వాన గాలిగా మారింది. అతనికి వినిపిస్తూంది “..పాపాలకు క్షమాపణా, దేహానికి పునరుథ్థానం. తథాస్తు.” అది ఇంటి లోలోపల ఆడవాళ్ళు జపమాల చివరి పూసను లెక్కిస్తున్న చోట. వాళ్ళు పూజలనించి లేచారు, కోళ్ళను గూళ్ళలో పెట్టారు, తలుపులకు గొళ్ళెలు పెట్టారు, దీపాలార్పారు.
ఇప్పుడు రాత్రి వెలుగు మాత్రమే ఉంది. వాన కీచురాళ్ళ సొదలా బుస పెడుతూ ఉంది.
“నువ్వొచ్చి జపమాల పట్టుకుని కూచోలేదు ఎందుకని? మీ తాత కోసం నొవేనా (ప్రత్యేక ప్రార్థన) చేస్తున్నాము.”
చేతిలో కొవ్వొత్తి పట్టుకుని వాకిట్లో వాళ్ళమ్మ నిలుచుని ఉంది. ఆమె పొడవాటి వంకరటింకర నీడ కప్పుమీదికి పాకుతూంది. పైన వాసాలు దాన్ని తెగగొడుతూ ఉన్నాయి.
“నాకు దిగులుగా ఉంది.” చెప్పాడు.
ఆమె అటు తిరిగింది. కొవ్వొత్తిని మలిపింది. తలుపు మూస్తూనే ఆమె వెక్కి వెక్కి ఏడవడం మొదలయింది. వాన చప్పుడుతో కలిసిన దాన్ని అతను చాలాసేపు వింటూ ఉండిపోయాడు.
చర్చి గంట గంటలు కొట్టింది, గంట తర్వాత గంట, గంట తర్వాత గంటా, కాలం కుంచించుకుపోతున్నట్టుగా.

 

“అవునవును. నేను నీ తల్లిని కావడం కొద్దిలో తప్పిపోయింది. ఆమె దాని గురించి నీకు ఏమీ చెప్పలేదా?”

“లేదు, ఆమె నాకన్నీ మంచి కబుర్లే చెప్పింది. నీ గురించి నేను కంచర గాడిదలతని ద్వారా వినడమే. నాకిక్కడికి దారి తనే చూపించించాడు. అబుందియో అతని పేరు.”
“మంచివాడే ఆ అబుందియో. అయితే అతనికి నేనింకా గుర్తున్నానన్న మాట. మా ఇంటికి పంపిన ప్రతి గిరాకీకి ఏదో కొంచెం ఇచ్చేదాన్ని. ఇద్దరికీ బేరం బాగా కుదిరింది. ఇప్పుడు తలుచుకుంటే బాధే కానీ, రోజులు మారిపోయాయి. ఊరు పాడయినకాడి నుంచీ కబురు తెచ్చేవారే లేరు. అయితే అతను చెప్పాడా నీకు నా దగ్గరికి పొమ్మని?”
“అవును, నీకోసం చూడమని చెప్పాడు.”
“దానికి అతనికెప్పుడూ ఋణపడి ఉంటాను. అతను మంచివాడు, నమ్మకస్తుడు. అతనే ఊళ్ళోకి తపాలా తెస్తుండేవాడు, చెవిటి వాడయ్యాక కూడా. అది జరిగిన పాడు రోజు నాకింకా గుర్తుంది. అందరికీ అతనంటే ఇష్టం కనక అందరూ బాధపడ్డారు. మాకు ఉత్తరాలు తెచ్చి ఇచ్చి మావి తీసుకుపోయేవాడు. అవతలి ప్రపంచంలో ఏం జరుగుతుందో మాకు ఎప్పుడూ చెపుతూండేవాడు, తప్పకుండా వాళ్ళకి మేమెట్లా ఉన్నామో చెపుతూ ఉండే ఉండాలి. వొట్టి కబుర్ల పోగు. ఆ తర్వాత మాత్రం కాదులే. అప్పుడు మాట్లాడడమే మానేశాడు. అతను వినని మాటలూ, గాలిలో ఆవిరయ్యే మాటలూ, రుచి తగలని మాటలూ చెప్పేం లాభమనేవాడు.నీటి పాముల్ని బెదరగొట్టడానికి మేము వదిలిన రాకెట్ అతని తలకి మరీ దగ్గరగా పోయినప్పుడు జరిగిందదంతా. మాట పడిపోకపోయినా ఆ రోజు నుంచీ అతను నోరు విప్పలేదు. ఒక్కమాట మాత్రం చెప్పుకోవాలి, అందుమూలాన అతను చెడ్డవాడయిందేమీ లేదు.”
“నేను మాట్లాడినతనికి బాగానే వినిపిస్తుంది”
“అయితే అతనయి ఉండడు. అదీకాక, అబుందియో చనిపోయాడు. చచ్చిపోయాడనే నా నమ్మకం. అర్థమయిందా, అందువల్ల అది అతనయి ఉండడు.”
“నువు చెప్పింది నిజమే అయ్యుండొచ్చు.”
“సరే, ఇక మీ అమ్మ సంగతికొస్తే ఇందాక చెపుతున్నట్టు….”
ఆ నస వింటూ, నా ముందున్న ఆమెని పరిశీలించాను. జీవితంలో ఎన్నో కష్టాలు చవిచూసినట్లుంది. మొహం పారదర్శకంగా నెత్తురంతా తోడేసినట్టూ, చేతులు ముడుచుకుపోయి ముడతలుపడీ ఉన్నాయి. కళ్ళు లోపలికిపోయి కనపడటమే లేదు. ఆమె కుచ్చులు పెట్టిన పాతకాలపు తెల్ల డ్రస్ వేసుకుని మెడలో దారానికి “పాపులకు రక్ష” అని రాసున్న మరియా సంతీసిమా పతకం ధరించి ఉంది.

(సశేషం)

(మళ్ళీ వచ్చే గురువారం)

కొత్త అనువాద నవల ప్రారంభం: పేద్రో పారమొ-1

pedro1-1

పేద్రో పారమొ అనే పేరుగల మా నాన్న ఇక్కడ ఉన్నాడని చెప్పబట్టే ఈ కోమలాకి వచ్చాను. చెప్పింది మా అమ్మే. ఆమె చనిపోయాక వెళ్ళి ఆయన్ని కలుస్తానని మాట ఇచ్చాను. తప్పకుండా వెళతానంటూ అందుకు సూచనగా ఆమె చేతుల్ని గట్టిగా నొక్కాను కూడా. ఆమె చావుకు చేరువలో ఉంది; ఆమెకి ఏ మాట అయినా ఇచ్చి ఉండే వాణ్ణి. “ఆయన్ని కలవకుండా ఉండొద్దు” గట్టిగా చెప్పిందామె “ఆయన్ని కొంతమంది ఒకటంటారు. మరికొంతమంది మరొకటి. ఆయనకీ నిన్ను చూడాలని తప్పకుండా ఉంటుంది.” అప్పుడు నేను చేయగలిగిందల్లా ఆమె చెప్పినట్టు చేస్తానని చెప్పడమే. అదే వాగ్దానాన్ని తరచుగా చేసీ చేసీ, బిగిసిన ఆమె గుప్పిటనుంచి నా చేతుల్ని విడిపించుకున్నాకా అదే మాట మళ్ళీ మళ్ళీ చెప్తూ ఉండిపోయాను.
అంతకుముందు ఆమె చెప్పింది:
“ఆయన్ని ఏమీ అడక్కు. నీకేం రావాలో అంతవరకే. నీకివ్వాల్సి ఉండీ నీకు ఇవ్వనిది.. బదులు చెల్లించనీ నాయనా, ఇన్నేళ్ళూ మన పేరుగూడా తలవనందుకు.”
“అలాగే అమ్మా!”
నా మాట నిలుపుకునే ఉద్దేశం లేదు నాకు. కానీ నేను గమనించేలోపే నా బుర్ర కలల్లో తేలడమూ, ఊహలకు రెక్కలు రావడమూ మొదలయింది. నా తల్లికి భర్త అయిన పేద్రో పారమొ అనే వ్యక్తి కేంద్రంగా పెరిగిన ఆశ చుట్టూ కొద్దికొద్దిగా ఒక ప్రపంచాన్ని నిర్మించుకోసాగాను. అందుకే కోమలాకి రావలసి వచ్చింది.

గస్టు గాలులు వేడిగా సపొనారియా పూల కుళ్ళు కంపుతో విషపూరితమై వీచే వేసవి కాలపు రోజులు.
దారంతా ఎగుడు దిగుడు. ఎగుడా దిగుడా అన్నది నువ్వు వస్తున్నావా పోతున్నావా అన్న దాని బట్టి ఉంటుంది. వెళ్ళేప్పుడు ఎగుడు, వచ్చేప్పుడు దిగుడు.
“ఆ దిగువన కనిపించే ఊరును ఏమంటారన్నావూ?”
“కోమలా అయ్యా!”
“కచ్చితంగా తెలుసా నీకది కోమలాయేనని?”
“బాగా తెలుసయ్యా!”
“అంత దీనంగా ఉంది, ఏమయింది దానికి?”
“రోజులట్లాగున్నాయయ్యా!”

మా అమ్మ జ్ఞాపకాలకు చెందిన ఊరిని చూడబోతున్నానని తెలుసు నాకు. నిట్టూర్పులతో నిండిన జ్ఞాపకాలు. ఆమె జీవితమంతా కోమలా గురించీ, అక్కడికి తిరిగి వెళ్ళటం గురించీ తలపోస్తూ నిట్టూరుస్తూ గడిపింది. అయితే ఆమె వెళ్లలేకపోయింది. ఇప్పుడు ఆమె స్థానంలో నేను వచ్చాను. నేను ఆమె కళ్లతో, ఆమె చూసినట్లుగా చూస్తున్నాను. చూడడానికి తన కళ్లను ఆమె నాకిచ్చింది. లాస్ కొలిమోట్స్ గేటు దాటగానే మొక్కజొన్న పసుపు అంచుతో అందమైన ఆకుపచ్చని మైదానం కనిపిస్తుంది. అక్కడినుంచి కోమలా కనిపిస్తుంది, నేలను తెల్లబరుస్తూ, రాత్రి దాన్ని వెలిగిస్తూ. ఆమె గొంతు రహస్యం చెపుతున్నట్టుగా, తనలో తను మాట్లాడుకుంటున్నట్టూ…అమ్మ.
“అడుగుతున్నానని అనుకోవద్దు గానీ ఇంతకీ మీరు కోమలా ఎందుకు వెళుతున్నట్టు?” ఆ మనిషి ప్రశ్నించడం వినిపించింది.
“నా తండ్రిని చూడడానికి వచ్చాను” జవాబిచ్చాను.
“ఊఁ” అన్నాడు.
మళ్లీ నిశ్శబ్దం.
కంచరగాడిదల గిట్టల చప్పుడుకు అనుగుణంగా నడుస్తూ గుట్ట దిగుతున్నాము. ఆగస్టు వేడికి వాటి నిద్రకళ్ళు ఉబ్బి ఉన్నాయి.
“మీకు మంచి మర్యాదలు జరుగుతాయిలే” మళ్లీ నా పక్కన నడుస్తున్న మనిషి గొంతు వినిపించింది. “ఇటువైపు ఇన్నేళ్ళుగా ఎవరూ రాలేదు. ఇప్పుడయినా ఒకరిని చూసి సంతోషిస్తారు”
కాసేపయ్యాక పొడిగించాడు: “మీరెవరయితేనేం గానీ, మిమ్మల్ని చూసి సంతోషిస్తారు”
తళతళలాడే సూర్యకాంతిలో మైదానమంతా బూడిదరంగు దిగంతాల్ని కప్పిన పొగమంచును కరిగిస్తున్న పారదర్శక కాసారంలా ఉంది.అంతకంటే దూరంగా పర్వతశ్రేణులు. ఇంకా దూరంగా నిస్త్రాణమైన ఒంటరితనం.
“మీరేమీ అనుకోకపోతే, మీ నాయన ఎలాఉంటారు?”
“నేనెప్పుడూ చూడలేదు” అతనికి చెప్పాను. “ఆయన పేరు పేద్రో పారమొ అన్నదే నాకు తెలిసింది.”
“ఊఁ అట్లాగా?”
“అవును. కనీసం నాకు చెప్పిన పేరు అదీ!”
మళ్లీ ఆ కంచరగాడిదలు తోలేవాడి గొంతునుంచి ఇంకో “ఊఁ”.
లాస్ ఎన్క్వెంట్రోస్ కూడలి దగ్గర కలిశాడితను. అక్కడ ఎదురు చూస్తూ ఉంటే చిట్టచివరికి ఇతను కనిపించాడు.
“ఎక్కడికి వెళుతున్నావు?” నేనడిగాను.
“ఆ దిగువకు పోతున్నానయ్యా!”
“నీకు కోమలా అనే ఊరు తెలుసా?”
“అటువైపే నేను పోతుంది!”
అతని వెంటబడి పోయాను. అతనితో కలిసి నడవాలని ప్రయత్నిస్తూ వెనకపడినప్పుడల్లా నేను వెనకే వస్తున్నట్టు గుర్తొచ్చినట్టు కొంచెం నెమ్మదిగా నడిచాడు. ఆ తర్వాత మేం పక్కపక్కనే మా భుజాలు దాదాపు తాకేంత దగ్గరగా నడిచాము.
“పేద్రో పారమొ నాతండ్రి కూడా” అన్నాడతను.
పైన శూన్యాకాశంలో కాకుల గుంపు ఒకటి కావు కావుమంటూ పోయింది.
ఎగుడు దిగుడుగా ఉన్నా మొత్తానికి దిగుతూనే ఉన్న బాట వెంట నడిచాము. వేడిగాలిని వెనకే వదిలేసి, గాలిలేని అచ్చమైన వేడిలోకి దిగుతున్నాము. ఆ నిశ్చలత్వం దేనికోసమో ఎదురుచూస్తున్నట్లుంది.
“ఇక్కడ వేడిగా ఉంది” నేనన్నాను.
“నీకనిపిస్తుందేమో. ఇది పెద్ద లెక్కలోది కాదు” నా తోటిమనిషి అన్నాడు.”తేలిగ్గా తీసుకో. మనం కోమలా కి వెళ్ళేసరికి నీకు ఇంకా ఎక్కువ అనిపిస్తుంది. ఆ ఊరు బొగ్గుల కుంపటి మీద నరకం వాకిలి దగ్గర ఉన్నట్టు ఉంటుంది. ఊరి జనం చచ్చి నరకానికి వెళ్ళినప్పుడు దుప్పటి కోసం తిరిగి వస్తారని చెప్పుకుంటారు.”
“పేద్రో పారమొ తెలుసా నీకు?” అడిగాను.
అతని కళ్లలో మినుకుమనే స్నేహభావం చూసి అడగొచ్చనిపించింది.
“ఎవరాయన?”
“మనిషి జన్మెత్తిన రాక్షసుడు” చెప్పాడతను.
కారణం లేకుండానే దిగుడుబాట వెంట చాలా ముందుగా వెడుతున్న గాడిదల్ని కర్ర ఊపుతూ అదిలించాడు.
నా జేబులో ఉన్న మా అమ్మ ఫొటో నా గుండెకి వేడిగా తగులుతుంది ఆమెకు చెమట్లు పోస్తునట్టు. అది అంచులు నలిగిన పాత ఫొటో. అదొక్కటే నాకు తెలిసి ఆమె ఫొటో. వంటగదిలో ఎండిన నిమ్మతొక్కా, చాస్టియా మొగ్గలూ, సదాప రెమ్మలూ ఉన్న మట్టి పాత్రలో దొరికింది నాకది. అప్పటి నుంచీ అది నాతోనే ఉంది. నాకున్నదల్లా అదే. మా అమ్మకి ఫొటో తీయించుకోవడం అసలు ఇష్టం లేదు. అది చేతబడి కోసం వాడతారని చెప్పేది. అది నిజమేననిపిస్తుంది ఫొటో అంతా సూదులతో గుచ్చిన గుర్తులూ, గుండె దగ్గర మధ్యవేలు పట్టేంత రంధ్రమూ చూస్తుంటే.
మా నాన్న నన్ను గుర్తు పట్టేందుకు ఆ ఫొటో నాతోపాటు తెచ్చాను.
“అటు చూడు” గాడిదల కాపరి చెప్పాడు ఆగిపోయి. “ఆ గుండ్రంగా పంది పొట్టలా కనిపిస్తున్న గుట్ట చూశావా? మెదియా లూనా దాని వెనకే ఉంటుంది. ఇప్పుడు ఇటు తిరుగు. ఆ కొండ కొమ్ము చూడు. సరిగ్గా చూడు. మళ్ళీ ఈవంక చూడు. ఆ కొస కనిపిస్తుందా? అట్లా అదుగో దూరంగా కనపడీ కనపడకుండా? అదుగో ఆ అల్లదంతా మెదియా లూనా. ఈ చివరి నుంచి ఆ చివరి దాకా. కనుచూపుమేరా అంటారే అంత దాకా. ఆ భూమంతా ఆయనదే. మనం పేద్రో పారమొ కొడుకులమే గానీ మన అమ్మలు మనల్ని చింకి చాపలమీదే కన్నారు. ఇంకా పెద్ద తమాషా ఏమిటంటే ఆయనే మమ్మల్ని బాప్టిజం చేయడానికి తీసుకెళ్ళాడు. నీకు కూడా అంతేనా?”
“నాకు గుర్తు లేదు”
“నీ మొహం లే!”
“ఏమన్నావు?”
“దగ్గరకి వచ్చేశాం అని చెపుతున్నానయ్యా!”
“అవును. నాకు కనిపిస్తుంది.. ఏమయ్యుంటుంది?”
“కరెకామినోస్ అయ్యా! ఆ పిట్టల్ని ఆ పేరుతో పిలుస్తారిక్కడ.”
“అది కాదు. ఊరికి ఈ గతి ఎందుకు పట్టిందా అని ఆలోచిస్తున్నాను. జనసంచారం లేకుండా, అంతా ఎటో వెళ్ళిపోయినట్లు. అసలు ఎవరూ ఉంటున్నట్లే లేదిక్కడ.”
“ఉంటున్నట్లు లేకపోవడం కాదు, ఎవరూ ఉండరిక్కడ”
“మరి పేద్రో పారమొ?”
“పేద్రో పారమొ పోయి ఏళ్ళవుతూంది”

xinmortal-del-bronce.jpg.pagespeed.ic.9TAvf_tMeK

ప్రతి చిన్న ఊళ్ళో పిల్లలు ఆడుకోవడానికివీధుల్లోకి చేరి సాయంత్రాల్ని వాళ్ళ కేకలతో నింపే సమయం. ముదురు గోడలు లేత పసుపు ఎండని ప్రతిఫలించే సమయం.
కనీసం నేను నిన్న సాయంత్రం ఈ సమయానికి సయులాలో చూసింది అదీ. రెక్కలు టపటపలాడించుకుంటూ ఈ దినం నుంచి తప్పించుకుంటున్నట్టు ఎగిరిపోయే పావురాలు భగ్నం చేసిన కదలని గాలిని చూశాను. అవి ఒక్కసారిగా పైకి లేచి ఇళ్ళ కప్పుల మీద వాలిపోయాయి. పిల్లల కేకలు సుడి తిరుగుతూ పైకి లేచి సందె ఆకాశపు నీలంగా మారిపోయాయి.
ఇప్పుడు ఈ సద్దు మణిగిన ఊళ్ళో ఉన్నాను. కింద పరిచిన రాతిపలకల మీద నా అడుగుల చప్పుడు వినిపిస్తూంది. బోలు అడుగులు కుంకే పొద్దులో ఎర్రబారిన గోడల వల్ల ప్రతిధ్వనిస్తూ.

చూస్తే ఆ సమయానికి మెయిన్ రోడ్ మీద నడుస్తున్నాను. వదిలేసిన ఇళ్ళూ, అడ్డు లేకుండా పెరిగిన గడ్డి కప్పిన వాకిళ్ళూ తప్ప ఏమీ లేవు. వాటిని ఏమని పిలుస్తారని చెప్పాడతను? “గోబర్నడోర అయ్యా! క్రియోసోట్ పొదలు. బయటికి వెళితే నిమిషంలో ఇల్లంతా మహమ్మారిలా ఆక్రమిస్తుంది. చూస్తావుగా!”

ఒక వీధి మలుపు తిరుగుతుండగా ఒక స్త్రీ శాలువా కప్పుకుని కనిపించింది; అంతలోనే మాయమయింది. తలుపుల్లేని ఇళ్ళలోకి తొంగి చూస్తూ ముందుకు నడిచాను. మళ్ళీ ఆ శాలువా కప్పుకున్న ఆమె నాకెదురుగా వచ్చింది.
ఆమె పలకరించింది.
ఆమె వంక చూశాను. “దోన (మేడం) ఎదువిజస్ వాళ్ళ ఇల్లెక్కడ?” అరిచాను.
ఆమె చేయెత్తి చూపించింది. “అదుగో ఆ వంతెన పక్క ఇల్లు”
ఆమె గొంతులో మానవ స్వరమే పలుకుతున్నట్టూ, నోటినిండా పళ్ళూ, మాట్లాడుతున్నప్పుడు కదిలే నాలుకా, ఈ భూమి మీద నివసించే మనుషులకున్న కళ్ల లాంటి కళ్ళూ గమనించాను.
అప్పటికి చీకటి పడిపోయింది.
సెలవని చెప్పడానికి వెనక్కి తిరిగింది వెళుతూ. ఆడుకునే పిల్లలూ, పావురాలూ, కప్పుల మీద నీలపు రంగు పెంకులూ లేకపోయినప్పటికీ ఈ ఊరు బతికిఉన్నట్టు అనిపించింది. నిశ్శబ్దమే చెవులపడుతున్నదంటే, అందుకు కారణం ఇంకా నాకు నిశ్శబ్దం అలవాటు కాలేదన్న మాట. బహుశా నా బుర్రంతా శబ్దాలతోనూ, గొంతులతోనూ నిండి ఉండటం వలనేమో.
అవును, గొంతులు. ఇక్కడ, గాలి ఆరుదయిన చోట, అవి నాకు బలంగా వినిపిస్తున్నాయి. అవి నాలో బరువుగా నిండి ఉన్నాయి. మా అమ్మ చెప్పింది గుర్తుంది: “అక్కడ నీకు బాగా వినిపిస్తుంది. నేను నీకు ఇంకా దగ్గరగా ఉంటాను. నా జ్ఞాపకాల గొంతు నా చావు గొంతుకంటే బలంగా వినిపిస్తుంది, చావుకు గొంతు అంటూ ఉంటే” అమ్మ.. బతికి ఉన్నట్టే.
ఆమె ఇక్కడ ఉండి ఉంటే బావుండేది; “ఆ ఇంటి గురించి పొరబాటు పడ్డావు. నువ్వు చెప్పిన చోటు తప్పు. దిక్కూ దివాణం లేని ఊరికి పంపావు. బతికిలేని వాళ్ల కోసం వెతకడానికి” అని ఆమెతో చెప్పడానికి.
నది చేస్తున్న చప్పుడును అనుసరించి వంతెన పక్కనున్న ఇల్లు కనుక్కోగలిగాను. తలుపు కొట్టడానికి చేయెత్తాను కానీ అక్కడేమీ లేదు. గాలి తలుపును బద్దలు కొట్టినట్టు నా చేతికి శూన్యం తగిలింది. ఒకావిడ అక్కడ నిలుచుని ఉంది. ఆమె “లోపలికి రా” అంది. నేను లోపలికి వెళ్ళాను.

ట్లా నేను కోమలాలో ఆగిపోయాను. గాడిదలతో వచ్చినతను తన దారిన వెళ్ళిపోయాడు. వెళ్ళే ముందు చెప్పాడు:

“నేనింకా చాలా దూరం వెళ్ళాలి. అదుగో వరసగా కొండలు కనిపిస్తున్నాయే వాటవతలికి. నా ఇల్లుందక్కడ. నీకు రావాలని ఉంటే సంతోషం. ఇప్పటికి నీకు ఇక్కడ ఉండాలనిపిస్తే ఉండు. ఇక్కడొక చుట్టు తిరిగివస్తే పోయేదేమీ లేదు, ఇంకా బతికి ఉన్న వాళ్ళెవరయినా తగలొచ్చు.”
నేనుండిపోయాను. నేనొచ్చిందే అందుకు.
“ఉండటానికి చోటెక్కడ దొరుకుతుంది?” దాదాపు అరుస్తూ అడిగాను.
“ఎదువిజస్ కోసం చూడు, ఇంకా ఆమె బతికిఉంటే. నేను పంపానని చెప్పు”
“నీ పేరేమిటి?”
“అబుందియో” బదులిచ్చాడు అతను. అతని ఇంటి పేరు వినపడనంత దూరం వెళ్ళిపోయాడు అప్పటికే.

(వచ్చే వారం…)

అనువాదం: చందూ

వచ్చే గురువారం నుంచి: మాంత్రిక వాస్తవికతకి పునాది వేసిన నవల “పేద్రో పారమొ” మీ కోసం…

Pedro-Páramo-de-Juan-Rulfo

పేద్రో పారమొ నవల మొదట మెక్సికో సిటీలో 1955లో ప్రచురింపబడింది.  రచయిత హువాన్ రుల్ఫో వయసు అప్పటికి ముప్పయి ఏడో, ముప్పయి ఎనిమిదో. అంతకు మూడేళ్ళ ముందు ప్రచురించబడిన కథల పుస్తకానికి లభించిన ఆదరణ అంతంత మాత్రమే. విమర్శకులు దీన్నీ పట్టించుకోలేదు. అంతకుముందు ఎన్నడూ చూడని ధోరణిలో సాగిన ఈ రచనను ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో వాళ్ళకు తెలిసి ఉండదు.

ఆ తర్వాత  హువాన్ మరో ముప్పయి ఏళ్ళు జీవించినా మరే నవలా, కథా రాయలేదు. అయితే తన జీవితకాలంలోనే ఆ నవల లక్షల ప్రతులు అమ్ముడు పోవడమూ, ముప్పయి పైగా భాషల్లోకి అది అనువదించబడటమూ చూశారు. లాటిన్ అమెరికన్ సాహిత్యంలో మాంత్రికవాస్తవికతకు రూపాన్నిచ్చినవాడిగా కీర్తీ గడించారు.  స్పానిష్ సాహిత్యంపై ఎనలేని ప్రభావం చూపిన ఈ నవల ఇరవయ్యో శతాబ్దపు గొప్ప రచనల్లో ఒకటిగా పరిగణింపబడుతూంది. గాబ్రియెల్ మార్కెజ్ కు ఈ నవల ఎంతగా నచ్చిందంటే ఆయన దీన్ని దాదాపు కంఠతా పట్టారు. ఆ తర్వాత ఆయన రాసిన One hundred years of solitude నవలకు ఇది ప్రేరణ అనీ చెప్పారు.
1910-1920 మధ్య కాలంలో మెక్సికన్ విప్లవం, తర్వాత పరిణామాల నేపథ్యంగా జరిగిన కథ ఇది. కాథలిక్ మత ప్రభావమూ, అణచివేతలూ, సాంఘిక ఆధిపత్యం మారుతూ ఉన్న క్రమమూ కనిపిస్తూనే ఉంటాయి. ఆ తర్వాత అధునికీకరణ, నగరీకరణల్లో భాగంగా గ్రామాలనుంచి పట్టణాలకు వలసలతో పాడు బడ్డ ఊరు కనిపిస్తుంది. వీటనిటి మధ్యా నిష్కృతిలేని కొన్ని ఆత్మల తాలూకు మూలుగులు వినిపిస్తాయి.
Pedro_Páramo
ఉత్తమ పురుషకథనంలో వర్తమానంలో సాధారణంగా మొదలయ్యే కథ హువాన్ ప్రెసియాడో వల్లకాటి లాంటి ఊరు కోమలా చేరగానే మారిపోతుంది. ప్రథమ పురుష కథనంలోకీ, భూతకాలంలోకీ ఆసులో కండెలా తిరుగుతూ ఉంటుంది. కథ చెప్పే పాత్ర మారుతూ కథనం ముక్కలు ముక్కలుగా సాగుతూ తెగుతూ నడుస్తుంది. తలపోతలూ, వలపోతలూ, గొణుగుళ్ళూ, సంభాషణలూ కలగలిసిపోయి ఎవరి గొంతు ఏదో గుర్తు పట్టడానికి పాఠకుడికి సమయం పడుతుంది.  చదవడం పూర్తయ్యాక ఆ పాడుబడ్డ ఊళ్ళో సంచరించే ప్రేతాత్మల ఘోషలు పాఠకుడినీ వెంటాడుతాయి.
pedro_paramo1
నవలను process of elimination గా వర్ణించే హువాన్ రుల్ఫో ఈ నవల గురించి అన్న మాటలు –  “చిన్న కథలు రాయడం వల్ల క్రమశిక్షణ అబ్బింది. నేను కనపడకుండా పోవలసిన అవసరమూ, నా పాత్రల్ని వాటి ఇష్టానికి మాట్లాడనివ్వవలసిన అవసరమూ తెలిశాయి. దాని వల్ల కట్టుబడి (structure) లేనట్టుంటుంది గానీ ఉంది. అది ఏకకాలంలో జరిగినట్టే ఉండి ఏ కాలానికీ చెందని నిశ్శబ్దాలతోటీ, వేలాడే దారాలతోటీ, తెగిన దృశ్యాలతోటీ ఏర్పడి ఉంది.”
ఈ అనువాదానికి ఆధారం Margaret Sayers Peden ఇంగ్లీషులోకి చేసిన అనువాదం. వదిలిన, కలిపిన వాక్యాలు దాదాపుగా లేవు.

-చందూ