ఈమధ్య ఓ జర్నలిస్టు మిత్రుడు అనారోగ్యంతో చనిపోయాడు. సంవత్సరాల తరబడి నిర్లక్ష్యానికి, అస్తవ్యస్తమైన biological clockకి గురైన ప్రాణం అలా కాక ఇంకెలా పోతుంది? అలానే పోయాడు శివకుమార్. ఓ మంచి జర్నలిస్టు, మంచి sense of humour వున్న వాడు, గొప్ప కొలీగ్. కంప్యూటర్లు, ఇంటర్నెట్ జర్నలిజంలో ఎలాటి విస్ఫోటనాలు సృష్టించబోతున్నాయో ఓ ఇరవై ఏళ్ల క్రితమే ఊహించగలిగినవాడు. టెక్నాలజీ నేర్చుకోకపోతే ఎంత పెద్ద జర్నలిస్టయినా మూలనపడాల్సిందే. “Technology and computers are going to be levelers,” అని చెప్పినవాడు.
(ఈ వ్యాసం మొత్తంలో ‘డు’ అని సౌలభ్యం కోసం మాత్రమే వాడేను. కానీ, ఇది జర్నలిస్టులైన మహిళలను కలుపుకుని రాసింది. నిజానికి, మహిళలు అదనంగా – పురుషస్వామ్యమనే పీడనని భరిస్తున్నారు. అది వాళ్లెవరైనా చెప్తే తప్ప ఆ తీవ్రతని వర్ణించడం కష్టం.)
అసహజ మరణాలు జర్నలిస్టులకు కొత్త కాదు. అసహజ మరణాలగురించి వాళ్ళు రాస్తారు, మంచి శీర్షికలతో ప్రచురిస్తారు. కానీ, వాళ్ళు కూడా అసహజ మరణాలకు, లేదా తీవ్ర అనారోగ్యాలతో మూలనపడతారు. అయితే, వీళ్ళు చాలా సందర్భాల్లో ఓ సింగిల్ కాలమ్ కి కూడా నోచుకోరు. ఓ దౌర్భాగ్య మరణం. దౌర్భాగ్య జీవితం.
జర్నలిస్టుల గురించి చాలా జోకులున్నాయి. నేను కూడా వేస్తాను. Quality of life వుండని జర్నలిజంలోకి పిల్లలు శలభాల్లా వచ్చి పడకూడదని అనిపిస్తూ వుంటుంది. కానీ, well-meaningగా ఆలోచించే వాళ్ళు జర్నలిజంలో లేకుంటే ఎలా అనికూడా అనిపిస్తూ వుంటుంది.
యూనివర్సిటీలో ఓ ప్రొఫెసర్ ఓసారి క్లాస్ లో అన్నారు, ప్రపంచంలో ఎందుకూ పనికిరాని వాడు జర్నలిస్టు అవుతాడని. మేం పగలబడి నవ్వేం అప్పుడు. “అందుకూ పనికి రాకపోతే, జర్నలిజం టీచర్ అవుతాడని,” తనమీద తనే జోక్ చేసుకున్నారు కూడా.
“నువ్వు మనిషివా, జర్నలిస్టువా?” అనీ, ఇంకా ఎన్నో రకాలుగా జర్నలిస్టులు తమ మీద తామే జోకులు వేసుకున్న సందర్భాలున్నాయి.
జోకులు సరే, సమాజంలో జర్నలిస్టుల బాధ్యత గురించి కొత్తగా చెప్పుకోవాల్సింది ఏమీ లేదు. మంచీ వుంది, చెడూ వుంది. చెడే ఎక్కువగా వుందన్న మాటకూడ వాస్తవమే. కానీ, మంచి జర్నలిస్టులు చేస్తున్న కృషి తక్కువేమీ కాదు. తమకు వీలైనపుడు, లేదా తమకున్న కొంచెం spaceని తెలివిగా వాడుకుని ప్రజల సమస్యలకు చోటు కల్పించే, ప్రచారం కల్పించే జర్నలిస్టులు ఎందరో వున్నారు. నిశ్శబ్దంగా ఎంతో పనిచేస్తున్నారు మంచి జర్నలిస్టులు కొందరు. వాళ్ళ గురించి ఎవరికీ తెలీదు. తెలియాలని అనుకోరు కూడా. ఓ గొప్ప వార్త రాసిన రిపోర్టరో, ఓ గొప్ప శీర్షిక పెట్టిన సబ్-ఎదిటరో ఎప్పుడో ఒకప్పుడు, ఏదో ఓ రోడ్డు మలుపు దగ్గరో కనిపించి వుంటాడు. కానీ, faceless జర్నలిస్టులు మనమధ్య తిరుగుతూ, మన సమస్యలు, మన సంతోషాలు గమనిస్తూ వుంటారు. (సీనియర్ జర్నలిస్టు శశాంక్ మోహన్ పెట్టేరొకసారి ఓ శీర్షిక – సరదా సరదా సిగిరెట్టూ, పైలోకానికి తొలిమెట్టు అని).
ఎంత మంచివాడైతే, ఎంత తెలివైన వాడైతే, ఎంత గొప్ప కొలీగైతే ఎవరికి లాభం? తనకి, తనకుటుంబానికి మాత్రం కాదు. అంటే, లక్షలు కోట్లు సంపాదించడంలేదని కాదు. తనమీద తాను పెట్టుకోగలిగిన, తన కుటుంబం మీద పెట్టుకోగలిగిన టైమ్ పెట్టుకోలేదు. ఏ సాయంత్రమూ, ఏ ఉదయమూ (రాత్రి లేటవడం వల్ల) పిల్లకు పెట్టలేడు. పిల్లల బాల్యంలో, చదువులో భాగస్వామ్యం వుండదు. కుటుంబంతో వెళ్లగలిగే సరదాలకు, సందర్భాలకు వెళ్లలేడు. వెళ్ళినా అందరూ వెళ్లిపోయాకనో, లేదా అక్కడ అందరికీ ఉత్సాహం అయిపోయాక, ఆ సందర్భం అయిపోయాక, కుటుంబ సభ్యులు చిన్నబోయాక.
(మెజారిటీ) జర్నలిస్టుల జీవితాలు దుర్భరం. బ్రోకర్లుగా మారి, పార్టీల కార్యకర్తలుగా మారి, పోలీసు దూతలుగా మారి, అవకాశవాదులుగా మారి డబ్బులు సంపాదించిన, సంపాదిస్తున్న జర్నలిస్టుల గురించి కాదు. ఆర్ధిక పరమైన దుర్భరత్వమే కాదు. మానసికంగా తీవ్ర వత్తిళ్ళకి గురై, ఆ వత్తిళ్లను తట్టుకోడానికి ఏదో ఒక అలవాటు చేసుకుని, అది వ్యసనమై చుట్టుకుని చతికిల పడ్డ జర్నలిస్టుల సంఖ్య చాలా ఎక్కువ.
తెలివితక్కువ లేదా అహంకారులైన ఎడిటర్ల బారిన పడి ఆరోగ్యాలు, ఉద్యోగాలు పొగుట్టుకున్న జర్నలిస్టులు ఎందరో. ఈ దుస్థితి తెలుగు జర్నలిజంలో మరీ ఎక్కువ. అవకాశాలు తక్కువగా వుండడం వల్ల, పేపర్లన్నీ బాధిత జర్నలిస్టుల పట్ల పత్రికా యాజమాన్యాలన్నీ మూకుమ్మడి నిషేధాన్ని విధిస్తాయి. ఎక్కడా వుద్యోగం రాదు. రాయడం తప్ప ఇంకే పనీ చేతకాని జర్నలిస్టులు ఎక్కడో అనామకంగా రోజులు వెళ్లదీస్తారు. ఎక్కడో అక్కడ ఏదో వుద్యోగం సంపాదించినా అదీ సజావుగా సాగదు.
ఇరవై ఏళ్ల క్రితం ‘ఉదయం’ మూతపడ్డాక ఉద్యోగాలు కోల్పోయి, ఇప్పటికీ సరైన జీవనోపాధిలేని జర్నలిస్టులు తెలుసు నాకు. ఎక్కడైనా బస్సులో వెళ్తున్నపుడో, రోడ్డుమీద నడుచుకుంటూ వెళ్తున్నపుడో తారసపడతారు. మనసు చిపుక్కుమంటుంది.
అలాటివాళ్లూ, ఇంకా రిటైరైన వాళ్ళు ఎక్కడైనా కనిపించినపుడూ కనిపించినపుడు, “ఎలా వున్నారు? ఎలా గడుస్తుందీ,” అని అడగకుండా వుండలేను.
సరే, తిరగగలిగినపుడు వుద్యోగం వుంటే వుద్యోగం లేకపోతే ఇంకేదో పని చేసుకుంటూ బతుకుతారు. మరి ఆ తర్వాతో? ఉద్యోగం వున్నపుడు వాళ్ళు తెలుసు వీళ్ళు తెలుసు అని గొప్పలు పోయిన జర్నలిస్టులు, కింది ఉద్యోగులని నీచంగా చూసిన జర్నలిస్టులు, డెస్కు తప్ప లోకమే తెలీకుండా బతికిన జర్నలిస్టులు, పేపర్ గొప్పని పేపర్ యాజమాన్యం గొప్పని తమదిగా భావించి వూడిగం చేసిన జర్నలిస్టులు – వీళ్ళందరూ హఠాత్తుగా ఉద్యోగాలు కోల్పోయి ఇబ్బందులు పడ్డ ఉదాహరణలు ఎన్నో.
అందుకే, శాపగ్రస్తులు జర్నలిస్టులు. అంటే మిగతా వృత్తుల్లో వున్నవాళ్లు కాదని కాదు.
ఇది మా జీవితం.
*
తాజా కామెంట్లు