Archives for March 2016

-ల.లి.త.

~

ల.లి.త.

‘మొత్తానికి మన తెలుగువాళ్ళకి వందకోట్ల లాటరీ తగిలినట్టు ఏకంగా ఉత్తమ సినిమా జాతీయ పురస్కారం వచ్చేసిందోచ్’ అని సంబరపడాలో లేక మన సినిమాతో ఉత్తమ సినిమా బహుమతి స్థాయి కిందకి దిగిందని విచారించాలో తెలియటం లేదు. పక్కనున్న తమిళ, మళయాళ, కన్నడ, మరాఠీ సినిమాల్లా బుద్ధిబలంతో కాకుండా బాహుబలంతో సాధించిన బహుమతిలాగా ఉందిది.  వేరే సినిమాలేవీ చూడకుండానే తెలుగు సినిమాకి జాతీయ స్థాయి గుర్తింపు రాలేదేమని నూతిలోకప్పల్లా బాధపడేవాళ్ళకి మాత్రమే ఈ గుర్తింపు ఆనందాన్నిస్తుంది.

అందరినీ అలరించే పాపులర్ సినిమా, కొంతమంది మేధావుల సృష్టికే పరిమితమయే ఆర్ట్ హౌస్ సినిమాల మధ్య అవార్డుల పోటీలో ప్రభుత్వం ఇచ్చే సినిమా పురస్కారాలు ఆర్ట్ హౌస్ కే ఇంతవరకూ దక్కుతున్నాయి. జాతీయ ఉత్తమ చిత్రంగా ఎన్నికయే సినిమాకు ఖచ్చితంగా మంచి ప్రమాణాలను అనుసరిస్తూ వస్తున్నారు. కొన్ని సంవత్సరాలుగా ఉత్తమ నటుడు, నటి బహుమతులు నెమ్మదిగా ఆర్ట్ హౌస్ నుంచి ప్రధాన స్రవంతి సినిమాలకు కూడా రావటం మొదలయింది. ఇప్పుడు బాహుబలికి ఉత్తమచిత్రం పురస్కారం రావటంతో ఈ అత్యున్నత బహుమతి కూడా  ప్రధానస్రవంతి సినిమావైపుకి చూడటం మొదలు పెట్టిందని అనుకోవచ్చు. ఇది ఎలాంటి మార్పుకు ప్రారంభమో చూడాలి.

ఒక చిత్రం గానీ ఒక రచనగానీ ఉత్తమమైనదని నిర్ణయించటానికి దాని జనరంజకత్వాన్ని లెక్కలోకి తీసుకునే పద్ధతి సరైనది కాదు. ఈ ప్రమాణం సాహిత్యంలోకి కూడా వస్తే చేతన్ భగత్ కి  సాహిత్యంలో అత్యున్నత పురస్కారం ఇవ్వాలి.  ప్రపంచంలో ఎక్కడైనాసరే పాపులర్ సినిమా ఏ ప్రశ్నలూ వెయ్యదు.  కొత్త ఆలోచనలకు అవకాశం అక్కడ తక్కువ. ఓ రెండుగంటలు ప్రేక్షకులకు కలల్ని అమ్మటమే దానిపని.  వ్యాపారవిలువల్ని పక్కనపెట్టి, జీవితాన్ని అన్నిరంగుల్లోనూ నిజాయితీగా చూపించే ప్రయత్నం ఆర్ట్ హౌస్ సినిమాల్లో ఎక్కువగా ఉంటుందిగనుక జాతీయ బహుమతులు వాటికే వస్తాయి.  కలల్ని అమ్మి జనాన్ని నిద్రపుచ్చే సినిమాలు కాకుండా నిజాలు చెప్పి జనాన్ని ఆలోచింపజేసే సినిమాలకు బహుమతులు ఇవ్వటం ప్రభుత్వధ్యేయంగా ఉండేది. ఉండాలి కూడా.  సహజంగానూ  కళాత్మకంగానూ సినిమా తీసే పద్ధతిలో నిజానికి ఆర్ట్ హౌస్, పాపులర్ సినిమాల తేడా రానురానూ చెరిగిపోయి  మల్టీప్లెక్స్ సినిమాగా కుదురుకుంది.  కానీ అవి  నగరాల్లోని మధ్యతరగతి జీవితాన్నీ ప్రముఖుల జీవితచరిత్రలనే  ఎక్కువగా ఆశ్రయిస్తున్నాయి.  సారంలో మాత్రం తక్కువ డబ్బుతో తీస్తున్న ప్రాంతీయ సినిమాదే ఇప్పటికీ పైచేయి. సరైన ఆకృతి దిద్దుకోకపోయినా  సారవంతమైన సినిమాకే  ఉత్తమ చిత్రం బహుమతి వచ్చిన సందర్భాలూ లేకపోలేదు.  నేలమీద నిలబడటమే ఉత్తమ చిత్రం బహుమతికి  ప్రధాన అర్హతగా ఉంటూ వస్తోంది ఇప్పటివరకూ. డెబ్భైల్లో ఎక్కువగా వచ్చే ప్రాంతీయ సినిమాల మధ్య ఈ బహుమతి కోసం పోటీలూ వివాదాలూ లేకపోలేదు గానీ బాలీవుడ్ వీటి మధ్యలో ఎప్పుడూ దూరలేకపోయింది.

తెలుగులో తీసిన సినిమాలకు జాతీయ స్థాయిలో ఖచ్చితంగా అన్యాయం జరిగింది. అందులో అనుమానం లేదు. తెలుగులో మృణాల్ సేన్ తీసిన ‘ఒకవూరి కథ’ ( ప్రేంచంద్ కఫన్ కథ ఆధారంగా తీసిన సినిమా), రవీంద్రన్ తీసిన ‘హరిజన్’, గౌతమ్ ఘోష్ తీసిన ‘మాభూమి’, శ్యాం బెనెగల్ తీసిన ‘అనుగ్రహం’  చాలా బలమైన సినిమాలు. ‘ఒకవూరి కథ’ కనీసం ఉత్తమ ప్రాంతీయ చిత్రంగానైనా ఎన్నికయింది. మిగతా మూడిటికీ ఏ బహుమతీ రాలేదు. ‘హరిజన్’ ప్రింట్ కూడా మిగలకుండా మాయమవటం గొప్ప విషాదం. కానీ ఈ సినిమాలను తెలుగువాళ్ళు కాదు, ఇతర భాషల దర్శకులు తీశారు. బహుమతులు రాకపోయినా ఎంతోమంది మెప్పు పొందిన సినిమాలివి.

సాహిత్యమూ సినిమా చెయ్యాల్సిన పని జీవితపు కిటికీలన్నిటినీ తెరిచి వెలుగు ప్రసరించటం ఒక్కటే కాదు. ఆ వెలుగుల్ని సొగసుగా పట్టి చూపిస్తేనే అది మంచి సాహిత్యమో  సినిమానో అవుతుంది. జీవమున్న చిత్రాలకు బహుమతులు రావటంతోపాటు వాటిని జనం అంతో కొంతో ఆదరించిన మంచిరోజులు ఉండేవి. దూరదర్శన్ ఒక్కటే ఉన్నప్పుడు ఇంగ్లీష్ సబ్ టైటిల్స్ తో ఈ చిత్రాలను చాలామంది చూసేవాళ్ళు.  రానురానూ ఉత్తమ జాతీయ చిత్రాలుగా ఎన్నికైన ప్రాంతీయ సినిమాల గురించి మీడియాలో పట్టించుకునేవాళ్ళు లేకుండా పోయారు.  నెమ్మదిగా జాతీయ బహుమతులు ప్రధాన స్రవంతి సినిమావైపుకు రావటంతో వీటికి ఆకర్షణ పెరిగినట్టయింది. అంటే ఇవి కూడా  ఫిల్మ్ ఫేర్ అవార్డుల్లాగా మారుతున్నాయని అనుకోవాలి.  దీని అర్థం .. చివరికి బాలీవుడ్ కే అన్నీ దక్కుతాయి. పరిస్థితి ఇలాగే కొనసాగితే ప్రాంతీయ సినిమా బడుగులు ఈ బహుమతుల ఆశ కూడా వదులుకోవాల్సిందే. బాలీవుడ్ మెరుపుల ముందు ప్రాంతీయ సినిమాల లోచూపూ నిరాడంబరత్వమూ ఎక్కడ ఆనుతుంది? బాహుబలికి వచ్చిన బహుమతి తెలుగువాళ్ళ కళాత్మక దృష్టికి వచ్చిన మెప్పుకోలు కాదు. CGI హంగులతో హిందీలో బాలీవుడ్ నీ, కరణ్ జోహార్నీ, రమేష్ సిప్పీవంటి వ్యాపార సినిమా దర్శకుడినీ మురిపించినందుకు వచ్చిన బహుమతి. జ్యూరీలో ఉన్న సభ్యుల తెలివిమీద కూడా అనుమానాలు వచ్చే సందర్భం ఇది. సాంస్కృతిక సంస్థల సింహాసనాలమీద ఆ రంగాల్లో కనీసార్హతా, విద్యా లేని అనామకులు కూర్చుంటున్న రోజుల్లో రమేష్ సిప్పీ జ్యూరీ విచక్షణకూడా ఏమంత గొప్పగా లేదు.

హాలీవుడ్ లా భారీ సినిమాలు తీయటమే సినిమా కళ అనుకుంటే అస్థిపంజరానికి కిలోలకొద్దీ నగలు తగిలించినట్టే ఉంటుంది. రక్తమాంసాలున్న మనుషులను చూపించే సినిమాలనూ, మనఆలోచనలను మరింత ఉన్నతస్థాయికి తీసుకెళ్ళి మానవత్వాన్ని ఆవిష్కరించే సినిమాలనూ  ప్రోత్సహించటం ఒక్కటేకాదు. వాటిని ప్రచారం చేసి జనంలోకి తీసుకెళ్ళే పని కూడా నిజానికి ప్రభుత్వమే చేయాల్సిన రోజులివి. ప్రభుత్వమే ఉత్తమ జాతీయ చిత్రం అవార్డు వచ్చిన సినిమాలను దేశంలోని అన్నిభాషల్లోకీ డబ్ చేయించి అన్ని ప్రైవేటు టీవీ చానెల్స్ లో వేయటాన్ని తప్పనిసరి చేస్తే ఎంత బాగుంటుందో!  కానీ, అందరికీ కావలసిన చదువునీ వైద్యాన్నే వదిలేసిన ప్రభుత్వాలు కళాపోషణ పనుల్ని  నెత్తిన వేసుకుంటాయనుకోవటం అత్యాశ.  కనీసం ఉన్న అవార్డులు ఇచ్చేటప్పుడైనా బాధ్యత వహించకపోతే  బాలీవుడ్ అన్నిటినీ మింగేస్తుంది. కిందటి సంవత్సరం ఉత్తమ చిత్రంగా బహుమతి పొందిన ‘కోర్ట్’ సినిమా చూద్దామంటే ఎక్కడా దొరకదు. ‘షిప్ ఆఫ్ తిసియస్’ ను కిరణ్ రావు, ఆమిర్ ఖాన్ లు భుజాన వేసుకున్నారు కాబట్టి నలుగురికీ తెలిసింది. బాలీవుడ్ తారలకు జాతీయ బహుమతి వస్తే ప్రముఖ వార్త అవుతుంది. ట్రాన్స్ జెండర్ గా నటించిన సంచారి విజయ్ కి కిందటి సంవత్సరం ఉత్తమ నటుడి బహుమతి వచ్చింది. ఒక్క కన్నడిగులకు తప్ప అతనెవరో దేశంలో ఎవరికీ తెలియదు.

బాహుబలిని జ్యూరీ “మహోన్నత స్థాయి నిర్మాణ విలువలతో సినిమాటిక్ మెరుపుతో తెరమీద కాల్పనిక ప్రపంచాన్ని సృష్టించిన ఊహాత్మక చిత్రం” అని మెచ్చుకుంది.  చిన్నపిల్లకి కూడా కంప్యూటర్ గ్రాఫిక్స్ అని తెలిసిపోయే దృశ్యాలు బాహుబలిలో చాలా ఉన్నాయి. శివలింగాన్ని ఎత్తటంలో, వందలమంది లాగలేని విగ్రహాన్ని ఒంటి చేత్తో ఆపటంలో, ఒక్కోటీ కిలోమీటరు దూరానున్న కొండలమీదనుంచి దూకటంలో హీరో దైవ సమానుడిలా ఉంటాడు.  అలసట, కష్టం వంటివి అంటని మానవాతీత హీరోని చూస్తూవుంటే  ఏ ఉద్వేగమూ కలగదు.  కొన్నిచోట్ల చాలాబాగా, చాలాచోట్ల నాసిరకంగా ఉన్న గ్రాఫిక్స్ ని బాహుబలి సినిమాటోగ్రాఫర్  సెందిల్ కుమార్ కూడా సమగ్రంగా ఉన్నాయని అనలేకపోయాడు.  సరిగ్గా అతకని గ్రాఫిక్స్ నీ దేవుళ్ళలాంటి హీరోలనీ పూజించే సినిమాల్లో తెలివైన ప్రేక్షకుల ఊహలు ఎంతదూరం వెళ్ళగలవు? అక్కడే చతికిలబడతాయి. అద్భుతకాల్పనిక ప్రపంచాన్ని సృష్టించిన బాహుబలిలో, విశ్వాసం పేరుతో బానిసత్వాన్ని romanticise చేయటం ఉంది. యుద్ధవిద్య నేర్చిన అమ్మాయిని వొట్టి అందమైన బేలగా మార్చటం ఉంది. కంప్యూటర్ గ్రాఫిక్స్ లోకాల్లో తిరిగే మూసలు తప్ప మనుషులు లేరు. తెలుగు పాపులర్ సాంఘిక సినిమాలోంచి బాహుబలిలోకి పాకిన మూసలివి.  సుమోలు గాల్లో పేల్చేసి, యాభైమందిని నరికి పారేసే తెలుగుసాంఘికాల హీరో  జానపద బాహుబలిలో గ్రాఫిక్ కొండలమీదా జలపాతాలమీద దూకుతూ తేలుతూ, బాలీవుడ్ చేరి, అవార్డు కొట్టేశాడు. ‘దబాంగ్’ లాంటి మగ దబాయింపు మూస హిందీ చిత్రసీమలో ఎలాగూ ఉండనే ఉంది.  తల్లిస్థానంలో స్త్రీని కీర్తిస్తూ, భార్యగా ప్రియురాలుగా స్త్రీని తనకంటే తక్కువగా చూసే మగవాళ్ళు ఎక్కువగా ఉన్న ఉత్తరాదికి, దాన్నే తెరమీద  చూపించిన బాహుబలి నచ్చటంలో ఆశ్చర్యం లేదు. బాహుబలి అందించినది ఏ కొత్తదనమూ సున్నితత్వమూ లేకుండా ఒట్టి వ్యాపారంగా మారిపోయిన కళ.

బాహుబలి హాలీవుడ్ సినిమాలాగా వచ్చిందని చాలామంది సంతోషపడుతున్నారు. మరి ఏ ఒక్క హాలీవుడ్ చిత్రంలోనైనా ఆ కథ జరిగిన స్థల కాలాలు మనకి అర్థం కాకుండా ఉంటాయా? నాసిరకం హాలీవుడ్ సినిమాల్లో కూడా ఆ మనుషులు తిరిగే చోట్లు, బతికిన కాలం, నివసించే భవనాలు ఎలా ఉండాలో ఆలోచించుకున్నాకే వాళ్ళు సినిమా తియ్యడానికి దిగుతారు.  బాహుబలిలో నయాగరాని మించిన జలపాతాలు, ఆపైన మంచు కొండలు, ఇంకా పైన పచ్చని నేలలో దేవాలయాలలాంటి కోటలూ, యుద్ధం చేసే చోట తాటితోపులూ ఉంటాయి.  ఈ సినిమా కోసం భూగోళాన్ని ఇన్నిరకాలుగా సాగ్గొట్టేరు. మనకి తెల్సిన జాగ్రఫీ మర్చిపోవాల్సిందే. ఎంత చందమామ కథ అనుకున్నా ఇలాంటి రసహీనతని భరించటం కష్టం.  ఇంత అడ్డూ అదుపూ లేని కాల్పనిక ప్రపంచంలో విహరింపజేయటం హాలీవుడ్ కి కూడా చేత కాదు. వాళ్ళ సినిమాల్లో ఎంత పెద్ద హీరో అయినా పాత్రలోకీ ఆ పాత్రకు సంబంధించిన ప్రపంచంలోకీ చుట్టూరా ఉండే మనుషుల మధ్యలోకీ ఒదగాల్సిందే. మన హీరోలు దేవతలు కాబట్టి,  వాళ్ళకోసం పాత్రలనూ ప్రదేశాలనూ దర్శకులు రత్నాలు పొదిగిన దుస్తుల్లా తయారుచేసి తొడుగుతారు. ఆ దేవతావస్త్రాలను మెచ్చుకు తీరాలి కాబోలనే నిరంతర భ్రమలో వున్న జనం చూస్తూ చప్పట్లు కొడుతూ ఉంటారు.  ఇప్పుడు ప్రభుత్వం కూడా చప్పట్లు కొట్టడానికి తయారయింది.

సున్నితమైన కొత్త ఫాంటసీలా కథ చెప్తూ ‘ఈగ’ తో దేశమంతటినీ ఆకర్షించిన రాజమౌళి మంచి ప్రజారంజక దర్శకుడు. ఇప్పుడు పెద్ద హీరోల అహంకారానికీ దర్జాకూ తగ్గ కథల దుస్తులు అల్లుతూ, హాలీవుడ్ కలలుకంటూ, ఆత్మలోపించిన సినిమాలు తీస్తున్నాడు. ఆయన్ను అందుకు తగ్గట్టే గుర్తించి, బాహుబలికి ఉత్తమ ప్రజారంజక సినిమా కేటగిరీలో బహుమతి ఇచ్చివుంటే బాగుండేది. ఒకప్పటి ప్రమాణాల ప్రకారం శంకరాభరణం ఉత్తమ ప్రజారంజక సినిమాగానే ఎన్నికయింది. ఇప్పటి భారీ ప్రమాణాల ప్రకారం బాహుబలిని ఈ విభాగంలోనే చేర్చొచ్చు.

బాహుబలికి (అదీ ఇంకా సగం సినిమానే) అర్హతలేని బహుమానం దక్కింది. మన సినిమాల ఆరోగ్యానికి ఈ కొత్తధోరణి జాతీయ బహుమతులు మంచి చెయ్యవు.

-పప్పు నాగరాజు 

~

అనగనగా అంటూ మెదలయ్యే కథలు కొన్నుంటాయి.

స్థలకాలాలతో మొదలయ్యేవి మరికొన్ని.

చెప్పుకునేవి కొన్ని,

చదువుకునేవి కొన్ని,

కోవెల ఎదురుగా, కోనేరు వారగా,  ఓ వేసవి మధ్యాహ్నం పెద్ద రావిచెట్టు చప్టా మీద పడుకునుండగా, ఉండుండి వీచే గాలివాటుకి జల జలమంటూ రావాకులు వినిపించిన కథ ఒకటుంది.

****

దశాశ్వమేథ్ ఘాట్ కూడా గంగలాగే కాలాన్ని ఎప్పుడూ లెక్కచెయ్యనట్టే ఉంటుంది. అక్కడి చెక్క బల్లలు, గొడుగులు, పడవలు, పూజారులు, మంగలివాళ్ళూ అనాదిగా అలానే ఉన్నారేమో అనిపిస్తుంది.  నిరంతరంగా ప్రవహించే నదీ, నిశ్చలమైన ఘాట్లూ, ఎప్పుడూ సజీవంగా ఉండే చావూ, సనాతనమైన భక్తీ  కలగలిసిన స్టిల్ ఫొటో అది.

డెబ్భైఏళ్ళ జీవితం జ్ఞాపకంగా మారగా, మిగిలింది మట్టికుండలో పట్టుకుని పడవమీద గంగ మధ్యకి పోయి, తండ్రి అస్ఠికలు గంగలో కలుపుతున్నప్పుడు మొదటిసారిగా వచ్చింది పొగిలి పొగిలి దుఃఖం – లోలోపల పొరల్లోంచీ, నరాలని తెంపుతూ, తెరలు తెరలుగా, ఒక వరదగా.

“జీ భర్ కే రో లో బేటా, తుమ్హారే ఆఁసూ గంగా మాఁ కో  బహుత్ ప్యారే  హై, యే ఆఁసూ హీ తో ఉన్ కీ  ప్యాస్ మిటాతే హై” అన్నాడు పడవ నడుపుతున్న ముసలితాత.

పదమూడోరోజు తెల్లార్నే రామ్ నగర్ దుర్గామందిరం మెట్లు ఎక్కుతుంటే, పొగమంచుతో ఆర్ద్రమైన కోవెలలోంచి, చీకటిని మాత్రం చూపించే చిట్టి దీపాల కాంతిలో కనిపించాడతను – పొడుగాటి గడ్డం, తీక్షణమైన చూపులు, చేతిలో వంకర్లు తిరిగిన పెద్ద కర్ర, అది దేహమో, ఏ అగ్నిపర్వతంలోంచో పెల్లుబికిన లావానో చెప్పడం కష్టం. ఒక్కదాటులో దగ్గరకొచ్చి, భుజంమీద కర్రతో తాటించి “మాకా ఆశీర్వాద్ హై. మగర్, తుమ్కో బహుత్ దర్ద్ సహానా పడేగా”. అంటూ, గిరుక్కున వెనక్కి తిరిగి ఎటో వెళ్లిపోయాడు.

లోతుతెలియని ఆర్తిలోకి దూకడం దుస్సాహసం. అనాటి నుండీ ఏదో తెలియని వెలితి – నిజం కోసం, స్పూర్తి కోసం, మెదడుని, మనస్సుని, ఆత్మని, దేహాన్నీ కలిపే ఏకసూత్రం కోసం.

తిరగని చోటూ లేదు, కలియని జ్ఞానీ లేడు, చదవని పుస్తకమూ లేదు.

వెతుకులాటలో నిజాయితీ ఉంటే, వెదుకుతున్న తీగ ఏదో ఒకరోజు దానంతట అదే కాలికి తగులుతుంది.

“Saying yes to this path is saying no to all imagined escapes”.

చదువుతున్న పుస్తకం చేతిలోంచి అప్రయత్నంగా జారింది. ఆ ఒక్క వాక్యం, అప్పటివరకూ బతికిన అబద్ధపు జీవితం మీద పడి  బద్ధలైన అణుబాంబు. రాత్రి గడిచేలోగా, కొన్ని వందల జీవితాలు,  కొన్ని వేల గొంతుకలు కాలి బూడిదైపోయాయి. అనాటినుండీ, ఏవో అనుభవాలూ, కొన్ని అదృష్టాలూ, అర్థంకాని ఇన్‌ట్యూషనూ బంతిని లాగే దారంలా ఎటో లాక్కుపోతుండేవి. మానవ జీవితానికి సంబంధించిన సాధారణమైన ఆనంద విషాదాలు ఏవీ అంతగా పట్టేవి కావు – అన్నిటిలోనూ ఉన్నా, అన్నీ ఉన్నా, ఏదీ తనది కానట్టుగా ఒక మైమరపు ఆవహించి ఉండేది.

అలాటి ఉన్మాదంలో, కొలొంబియాలో సాంతామార్టాకి దూరంగా అమేజాన్ అడవుల మధ్య మూడువారాలు..

ఎనిమిదో రోజు కనిపించింది ఆమె, కొండ కింద సెలయేరులోంచి, కర్ర బిందెలో నీళ్లు ఎత్తుకుంటూ.

పేరు మెండోజా.

జగన్మోహనమైన చిరునవ్వు, భక్తినీ, విశ్వాసాన్ని, పాటని ఒక బిందువుగా గుండెలో బంధించినట్టు ఏదో అలౌకికమైన సంతోషం ఆమె దేహమంతా వ్యాపించికుని ఉండేది.

ఎన్ని మాటలో, అంతకంటే ఎక్కువ మౌనం,  ఎంత సాంగత్యమో అంతకంటే ఎక్కువ ఎడబాటు.

“ప్రేమించావా, ఋజువేంటి?” అనేది పగలబడి నవ్వుతూ.

“ఎప్పటికీ మర్చిపోలేను, అది చాలదూ?”

మళ్లీ అదే నవ్వు, జలజలమని రావాకులు రాలుతున్నట్టే.

చుబుకం పట్టుకొని, తల ఆడిస్తూ, ఆకతాయిగా, “మరిచిపోవూ? భలే.. అది చాలా సుళువు కదూ? నిరంతరంగా జ్ఞాపకంలో ఉండాలి, నీకది సాధ్యమా?”

“అయితే, నాలోని నేనుని ఇకనుంచీ నీపేరుతోనే పిలుచుకుంటా, అది చాలా?”

ఒక్కసారిగా ఆమె కళ్ళల్లో మునుపెన్నడూ లేని తీక్షణత. క్షణ క్షణానికి బరువెక్కుతున్న మౌనం ఒక అరగంట తర్వాత ఇద్దరినీ కలుపుతున్న ధ్యానంగా మారింది.

ఏదో నిర్ణయానికి వచ్చినదానిలా, దిగ్గునలేచి నిలబడి, ప్రాణాలన్నీ పెదాలలోకి లాక్కుంటూ ముద్దుపెట్టుకుంది. తన జేబులోంచి కొన్ని మష్రూములు తీసి ఇచ్చింది. “ఈ రాత్రికి వీటిని తిను. జీవితంలో మరోసారెప్పుడో తప్పకుండా కలుసుకుందాం” అని చెప్పి వడివడిగా కొండదిగి వెళ్లిపోయింది.

ఆ రాత్రి, నిద్ర గగనం – గుండెల్లో కర్పూరం వెలిగించినట్టూ,శరీరంలోని అణువణువూ మొదటిసారి మేల్కొన్నట్టూ. అంతలోనే, ఏదో విషం ఒళ్ళంతా పాకుతున్నట్టుగా  వెన్నులోంచి భయంకరమైన నొప్పి. ఇంతలో, బయట వీధిలోంచి ఎవరో పిలిచారు. బయటకి వచ్చి చూస్తే, ఇద్దరు నేటివ్ ఇండియన్లు ఉన్నారు. తమ వెంట రమ్మన్నట్టుగా సైగ చేసారు.  మౌనంగా నడుస్తూ, ఊరి చివరకి రాగానే, ఇద్దరూ చెరో వైపు నిలబడి, చేతిలో చెయ్యి పట్టుకున్నారు. అంతే, ముగ్గురూ కలిసి ఒక్కసారిగా గాలిలోకి ఎగిరి పక్షుల్లా పయనించసాగారు.

ఆండీస్ పర్వాతాలమీదనుండీ ఎంతో సేపు ఎగిరాక, ఒక చిన్న ఊరు కనిపించింది అడవుల మధ్యలో. అక్కడ దింపారు, అక్కడ ఉన్న ఒక గుడిసెలోకి తీసుకుపోయారు. అందులో కొంతమంది మనుషులు వలయాకారంగా కూర్చుని ఉన్నారు. మధ్యలో ఒక చిన్నదీపం వెలుగుతోంది.

ఒక మనిషి డప్పు వాయించటం మెదలెట్టాడు. అది ఒక చిత్రమైన లయ అందుకోగానే, గుంపు నాయకుడు అందరికీ నానక్టల్ మష్రూములు ఇచ్చాడు. అతని సైగతో ఒకామె అడవులని, ప్రకృతిని గానంచేసే పియోటే ఇండియన్ పాట పాడడం మొదలెట్టింది. ఆమె గొంతులో అడవిలోని చెట్లమధ్య వీచే గాలీ, కీచురాళ్ల రొదా, పులుల ఘాండ్రింపూ, నెమళ్ల క్రేంకారం –  అన్నీ కలగలసి అడవే మూర్తిమంతమై పాడుతున్నట్టుగా ఉంది:

హే యా నా హీ యానా నీ

హే యానా హీ యా నా నీ

హే యానా హీ యోయి నా నీ, హె యానా హా యోయి హెయ్ నీ

హే యానా హీ నీ నా డోక్ ఇగో హా కో ఒంటా

(May the Gods bless me.

Help me, and give me power and understanding)

పాట పూర్తయ్యేసరికి అడవి, నది, చుట్టూ మనుషులూ అందరితోనూ ఐక్యం అయిపోతూ, అంతకు ముందెన్నడూ ఎరగని వేరే స్పృహ.

పక్కన కూర్చున్న వ్యక్తి పరిచయం చేసుకున్నాడు.  “నా పేరు మైకేల్, మైకేల్ బారెట్”  మామూలు మాటల్లో పరిచయం చేసుకుంటున్నట్టే,  న్యూస్ పేపర్ చదివినట్టు, మైండంతా చదివేసాడు.

“You are looking for the king – El Shah, the one who can teach you?”

“…”

చెవిలో రహస్యం చెప్పినట్టుగా అన్నాడు

“రాంచియో డి అమీగోస్, తెహువాఖాన్, మెక్సికో”

“ఓ మూడు నెలల్లో అక్కడికి రా”

“Have faith in your heart and a song in your eyes. you will find the way”.

తెల్లవారు ఘామున తిరిగి ఆకాశమార్గన్నే హొటల్ దగ్గర దింపేసారు ఆగంతకులిద్దరూ. కలో, నిజమో ఎప్పటికీ తెలియకపోయినా, అనుభవంగా మాత్రం అది గొంతులో దాహం లాంటి పచ్చినిజం.

****

ఎడ్వంచర్ ప్రారంభించినప్పుడు తొలకరి చినుకుల్లో తడిసినట్టు గమ్మత్తుగా,  అమాయకంగా ఉంటుంది.   హఠాత్తుగా అపనమ్మకం రూపంలో ఆందోళన ఎదురవుతుంది.  ఏదో ఆవేశంలో మెక్సికోకి విమానం ఎక్కేసినా, మెక్సికోసిటీ లో దిగగానే లక్ష అనుమానాలు – ఎవరో ఒకతని మాట పట్టుకుని, దేశం కాని దేశంలో ఎడ్రసు కూడా తెలియకుండా ఎక్కడకని వెళ్ళడం? అసలా మైక్ అనే వ్యక్తి ఉన్నాడా, అప్పుడు జరిగింది అంతా కలా? ఆ రాంచ్ ఉందా, అదో మెటాఫరా? అక్కడికి తోవ ఎలా తెలుసుకోవడం?

మెక్సికోసిటీ నుండి తెహువాఖాన్ కి ఆరుగంటల బస్సుప్రయాణం అనుమానాల చక్రాలమీద ఊగిసలాడుతూ జరిగింది. బస్టాండులో దిగేసరికి రాత్రి పదయ్యింది.

ఎందుకో మైక్ చెప్పిన ఆఖరి మాటలు గుర్తొచ్చాయి.

అంతలోనే, “అమీగో.. are you the one from the East?”, అంటూ వెనకనుంచీ ఎవరో భుజం చరిచారు.

“ఆ, అవును… రాంచియో అమీగోస్…” అస్పష్టమైన గొణుగుడు.

“Mike told us that you would be coming, how nice to see you..”  చిరకాల స్నేహితుడిని పలకరించినట్టు, అలవోగ్గా మాట్లాడుతూ, “నా పేరు పెట్రీషియా, చీలీ నుంచి వస్తున్నా” అని గలగలా మాట్లాడుతూనే, చెయ్యి పట్టుకుని కాంపుకి వెళ్లే బస్సువైపు లాక్కెళ్లింది.

బస్సులో లగేజీ పెడుతుంటే “అదేంటి – నువ్వు టెంట్ తెచ్చుకోలేదా, రెండు వారాలు ఎక్కడుంటావూ, చెట్టుకిందా?” అంది పగలబడి నవ్వుతూ.

సుమారుగా ఐదొందల మంది ఎన్నో దేశాలనుంచీ వచ్చిన వాళ్లంతా ఉన్నారక్కడ – గాలంతా నిండిన ఒకరకమైన కేరింత. చిన్న చిన్న గుంపులుగా గూడి ఏవో మాటలు, పాటలు, రాత్రి స్పాంటేనియస్గా స్పానిష్ గిటార్లతో పాటలు, ఆడా, మగా అనిగానీ, చిన్నా పెద్దా అనిగానీ, దేశాలు, రంగులూ గానీ ఏ తేడాలూ, ఏ అహాలు లేని చోటది.

రెండు రోజులయినా, షేక్ జాడ లేదు.

“ఆయన ఎక్కడా కనిపించలేదామిటా అని ఆశ్చర్యపోతున్నావా”? నవ్వుతూ అడిగింది కాథరీన్. షికాగోనుంచి వచ్చిందామె.

“ముందు వంట రుచి చూడు, వచ్చింది అందుకే కదా? వంటాయనతో ఏం పని?”

“…..”

“ఇంకా రాలేదు, ఇంకో నాలుగురోజుల్లో వస్తారేమో.  కానీ పైకోసారి చూడు – పైన ఎగురుతున్న గద్దని చూసావా? అది అలా గిరికీలు కొడుతూ ఉంటుంది, కింద చిన్న సూది కదిలినా అది పసిగడుతుంది. It will dive exactly at the right moment. ఆయన కూడా నీకలానే తారసపడతాడు, దాని గురించి నువ్వింక పెద్దగా ఆలోచించకు” అనేసి, సాక్సఫోను అందుకుని వాయించటం మొదలెట్టింది.

కాంపింగ్ స్థలానికి కాస్త దూరంగా, పెద్ద చెట్ల మధ్య ఒక ధ్యానమందిరం లాంటిది కనిపించింది. దాన్ని శ్రద్ధతో ప్రేమతో కట్టినట్టు అక్కడి వాతావరణంలోని అనుభూతి వల్ల తెలుస్తుంది. చుట్టూ గులాబీ తోట, కాలిమార్గం అంతా ఎవరో శ్రద్ధగా అమర్చిన గులకరాళ్లు. మందిరం చుట్టూ చిన్న ఫౌంటెన్లు. ఆ మందిరంలోంచి ప్రసరిస్తున్న ఒకానొక అలవికాని ఆనందాన్ని, అక్కడంతా పరచుకున్న నిశ్శబ్దం తన ఒళ్లంతా నింపుకుంటూ అక్కడనుంచీ కదలడం ఇష్టంలేక బాసింపట్టువేసుకుని కూర్చుంది.

అక్కడ ఉన్న బెంచీమీద కూర్చునుండగా, మందిరం తలుపుతీసుకుని, తెల్లటి బట్టలలో దేవకన్యలా మెరసిపోతూ వచ్చింది టుటూసు. దగ్గరకొచ్చి నవ్వుతూ పలకరించింది.

“టుటూసూ, నేను లోపలకి వెళ్ళొచ్చా?”

“Yes my friend. By all means go. Experience the baraka, and keep it in your heart” అని చెంపలమీద చిన్నగా ముద్దుపెట్టి, వెళ్లిపోయింది.

లోపల గడిపిన అరగంట మాటల్లో చెప్పలేని అనుభూతి.

ఉలివెచ్చని తాకిడికి

రాతిదుప్పటిలో నిద్రపోతున్న శిల్పం

బద్ధకంగా బయటపడింది

ధ్యానముద్రలో కాలాన్ని బిగపెట్టిన మౌనికి

మనసుతెరుచుకొని,

పెదాల జారిన చిర్నవ్వొకటి

పాటై,

గాలిగోపురం గూటికి చేరింది

మరుసటి రోజు వచ్చాడాయన. తెల్లటి బట్టల్లో, ఆరడుగుల పొడుగు, గద్దముక్కు, ఒళ్ళంతా ఒకరకమైన వెలుగు. ఆ కళ్ళల్లో బిగ్ బాంగ్ విస్ఫోటం ఇంకా అలాగే ఉంది. ఆయన చూపులు ఒకపక్క మొత్తం కాంపంతా పరుచుకుంటూనే, మరో పక్కనుంచీ ప్రతి వ్యక్తినీ ప్రత్యేకంగా పలకరిస్తున్నాయి. ఎవరెవరో ఆయనతో ఏదేదో మాట్లాడుతున్నారు.

ఆయన్ని చూస్తుంటే ఒక్కో క్షణం ఒక్కో అనుభూతి – ఒకసారి ఆయనో దిగుడుబావి, కాని అది దాహం తీర్చే బావి కాదు, అందులోకి దూకి ఆత్మార్పణం చేసుకోవాల్సిన బావి. మరోక్షణం ఆయనో పచ్చని లోయ, కొండ అంచులనుంచీ అందులోకి అమాంతంగా జారిపోవాలనే తపన.

ఇంతలో మైక్ కనిపించాడు.

“హౌ ఎబౌటె బీర్?”

“ష్యూర్”

మౌనంగానే మూడు బీర్లు అయాయి.

“నువ్వొక పులి గుహలోకి వచ్చావు. దానికి ఇప్పుడు నిన్ను వేటాడే తొందరేం ఉండదు. ఎప్పుడో ఒకప్పుడు అది నిన్ను వేటాడుతుంది. అందుకని, దాని గురించి ఇక ఆలోచించకు, అంతవరకూ.. “ అని చేతులు చుట్టూ చాపి  కేరింతలు కొడుతున్న కాంప్ అంతా చూపించాడు.

మర్నాడు ఆయనే దగ్గరకి రమ్మని సైగచేసాడు తర్జనితో.

“That condensed tear in your heart,

that became a precious pearl – give it to me

I give you a life of suffering and everlasting joy in return”

****

తప్పిపోయిన చరణం

తిరిగి పద్యాన్ని చేరుకుంటుంది ఎప్పటికైనా

తెంపబడ్డ వాక్యం

ఏ దివ్య చరణ సన్నిధినైనా చేరగలదా,

ఏనాటికైనా?

రోజువారీ ప్రపంచంలో ఉద్యోగాలూ, పుస్తకాలూ,కంప్యూటర్లూ, డబ్బులూ, స్నేహాలూ, అనుబంధాలూ ఇవన్నీ నిస్సారంగా చప్పగా ఉండే నిజాలు, దానికి సమాంతరంగా మరో సర్రియల్ జీవితం నడిచేది. విశ్వాసానికి, అపనమ్మకానికి మధ్య వంతెనగా చీలిపోయిన జీవితం కాన్వాస్ మీద  రెండు చుక్కలుగా విడిపోయింది అస్తిత్వం — ఆ చుక్కలు కదులుతాయి, నడుస్తాయి, ఒక్కోసారి అర్థవంతంగా ఆగిపోతాయి, స్థలాలు, కాలాలు, చుట్టూ మనుషులూ వీటన్నింటి మధ్యనుంచీ ఆ చుక్కలు ఆగకుండా, ఒక్కోసారి ఎన్నో ఏళ్లు చాలాదూరంగా నడుస్తూ, తిరిగి కలుస్తూ ఏదో చిత్రాన్ని పూర్తిచెయ్యాలన్న తపనతో కలిసి విడిపోతూ ఉండేవి.

కాలం గడుస్తున్నకొద్దీ, రాత్రిపూట నడిచే సర్రియల్ ప్రపంచమే నిజం అయిపోయింది, చుట్టూ మనుషుల ఆలోచనలూ, ఆందోళనలూ, ఆత్మవంచనలూ, అహాలు, నమ్మకద్రోహాలు క్రమక్రమంగా భరించరానివిగా మారి పగళ్లన్నీ సమ్మెటపోటుల్లా ఆత్మని ఛిద్రం చేస్తుండేవి.

మాటగా మారిన ప్రతి పదమూ నిస్సారమై, కవితగా మారిన ప్రతి అనుభవమూ విఫలమై, మౌనంగా మిగిలిన కవిత్వ క్షణాలే ఊపిరిపాటకి లయని కూర్చేవి. అదీ ఎంతో కాలం మిగలలేదు. తేనెటీగలు ఖాళీచేసి, వదిలివెళ్లిపోయిన మైనం ముద్దలా మిగిలిన హృదయాన్ని ఎలా నింపుకోవాలో తెలీక, వాస్తవికత నుంచీ అధివాస్తవికతలోకి, అధివాస్తవికతనుంచీ ఒక మంత్రనగరిలోకీ జారిపోయి, కేవలం ఒక భావనా ప్రపంచం మాత్రం మిగిలింది.
నది మీద సూర్యాస్తమయాలు మాత్రం జారవిడుచుకోలేని క్షణాలు. అలాంటి ఒకనాటి సాయంత్రం, నీటిమీద తేలుతూ తామరాకులతో చేసిన ఒక చిన్న దొప్పలాంటిది తేలుకుంటూ వచ్చింది, అందులో నాలుగైదు దేవగన్నేరు పువ్వులు, ఒక పద్యం, వాటి మధ్యలో ఒక ప్రమిదలో ఉప్పగా — బహుశా కన్నీళ్లేమో.

ఆనాటి నుండీ ప్రతీరోజూ అదే సమయానికి ఆ దొప్ప వచ్చేది – ప్రతిరోజూ అందులో ఒక పద్యం. ఆ పద్యం నిండా గుండెలుపిండే బాధా, ఒంటరితనమూ, విరహమూ, ఏవో గాయాల మచ్చలూ, స్వేచ్ఛకోసం ఆరాటమూ, వదిలి వెళ్లిపోయిన స్నేహితుడికోసం జీరవోయిన పిలుపూ అన్నిటికీ మించి, పట్టుకుంటే కాటేసే కాంక్ష.

మరో దుస్సాహసానికి తెరచాప ఎత్తక తప్పలేదు. ఆ దొప్ప వచ్చిన దిశగా నదికి ఎదురుగా నడుస్తుంటే, ప్రతిరోజు ముందురోజుకంటే కాస్త ముందుగానే అది దొరికేది. అలా కొన్ని రోజులపాటు నడక.

ఒకచోట నది చాలా వెడల్పుగా పారుతోంది, అక్కడ రెండుగా చీలిన నది పాయల మధ్య ఒక చిన్న లంక కనిపించింది. దానిమీద ఒక దుర్భేద్యమైన కోట, చుట్టూరా దేవగన్నేరు చెట్లు, కానీ వాటికి ఒక్క ఆకుకూడా లేకుండా పూర్తిగా ఎండిపోయి, యుగాలుగా ఒక నీటిబొట్టుకోసం తపిస్తున్నట్టు జడులై ఉన్నాయి.

ఆ రోజు మధ్యాహ్నం ఆ మేడలోంచి ఒక స్త్రీ ఆ దొప్పని నదిలోకి విసిరింది. అశ్రుపూరితమైన ఆమె కళ్ళలోని ఎర్రటి జీరలో సూర్యాస్తమయమవుతున్న ఆకాశం గోచరమయ్యింది.

ఆ కోటలోకి పోవడానికి మార్గాలేమీ లేవు. కోట చుట్టూ ఏవో మాయలు దాన్ని రక్షిస్తున్నాయి. లోపలనుంచీ ఒక చీమకూడా బయటకు రావటానికి గానీ, బయటనుండీ ఒక ఈగ లోపలకి దూరడానికి గానీ మార్గంలేదు. అందుకేనేమో, ఆమె విడుదలకోసం, ఆ చెరనుంచీ విముక్తికోసం అంతగా తపిస్తోంది.

ఎన్నోరోజుల పడిగాపుల తర్వాత, హఠాత్తుగా ఒక తెల్లటి చేప ఈదుకుంటూ దగ్గరకి వచ్చింది, తనతో రమ్మంటున్నట్టుగా ఏదో సైగలు చేస్తూ..

మెండోజా!!!???

ఎన్ని యుగాల జ్ఞాపకాలో గుండెలోంచి ఒక్కసారిగా ఉప్పెనగా పెల్లుబికాయి – వాటి పోటు నదిలోకి విసురుగా తోసెయ్యటంతో, ఆ చేప వెనకాలే ఈదుకుంటూ వెళ్ళకతప్పలేదు. ఆశ్చర్యంగా, నీటిలోపల నుంచీ ఆ కోటలోపలకి ఒక చిన్న సొరంగ మార్గం ఉంది.

“వచ్చావా, ఇన్నేళ్లూ ఎందుకు రాలేదు?”

“….”

“నీపేరు?”

“అప్పుడే మరచిపోయావా … మరీచూ”

“ఈ మేడలో ఇలా ఎందుకుండిపోయావు? బయటకెందుకు రావు? రోజూ ఆ పద్యాలు ఎందుకలా నదిలోకి వదులుతావు?”

“మా నాన్న పెద్ద మాంత్రికుడు. నన్ను ఈమేడలో బంధించి, అష్టదిగ్బంధనం చేసి, బయటకు పోయాడు నా చిన్నప్పుడు. మరలా తిరిగి రాలేదు. అప్పటినుండీ ఇక్కడే బంధిగా ఉండిపోయాను. నన్ను విడిపించే నీకోసం ఎదురుచూస్తూ. నిన్ను పిలవడానికే ఆ పద్యాలు నదిలో వదులుతుంటాను.”

“నాతో వచ్చేయి మరీచూ, ఇక నీకు ఎప్పటికీ ఒంటరితనం ఉండదు, విశాలమైన ప్రపంచం అంతా మనదిగా విహరిద్దాం”

“ప్రేమించావా? నీ ప్రేమలో బంధిగా ఉండలేను, అంతకంటే ఈ మేడే నయం నాకు – నువ్వెళ్లిపో ఇక్కడనుండీ” మళ్లీ అదే కన్నీరు, ఒక్కో కన్నీటి చుక్కలో ఒక్కో తుఫాను.

అప్పుడొచ్చాడతను, ఆకాశం నుండీ ఊడిపడ్డ ఉల్కలా.. ఆకుపచ్చని అంగారఖాలో, కరిగించిన వెండిలా ఉన్న బవిరిగడ్డం, నిప్పు కణికల్లాంటి కళ్లు, అదే గద్దముక్కు..

“నీకు స్వేచ్ఛకావాలి కదూ” ఆ గొంతులో ఉరుములు

“అవును బాబా..”

చర చరా గోడదగ్గరకి నడుచుకుంటూ వెళ్లాడు, అక్కడ డాలు కింద ఉన్న పెద్ద కత్తిని చర్రున లాగి, ఆమె రెండు చేతులూ, నిర్దాక్షిణ్యంగా నరికేసాడు. బాధతో ఏడుస్తూ కింద పడిపోయింది ఆమె. రక్తసిక్తమైపోయిన ఆమెని, నడుంపట్టుకుని గాలిలోకి ఎత్తాడు సునాయసంగా, రెండు కాళ్లూ విసురుగా నరికేసాడు. మేడపైనుంచీ, ఆమెని నదిలోకి విసిరేసాడు అదే ఊపుతో.

నదిని తాకుతూనే ఆమె తెల్లటి చేపగా మారిపోయింది, ఒక్కసారి పైకి ఎగిరి వీడ్కోలు చెప్పినట్టుగా చూస్తూ నీటిలో మునిగి మాయమైపోయింది.

“ఏమిటిదంతా, ఎవరు నువ్వు?”

శరీరాన్ని చీల్చుకుంటూ తీక్షణమైన అదే చూపు

“నువ్వే కదూ, ఆరోజు కాశీలో దుర్గా మందిరం దగ్గర కనిపించిన సాధువ్వి?”

“సరిగ్గా చూడు బేటా, నన్ను నువ్వు చాలా సార్లు చూసావు, నీ తోలు కళ్లతో కాదు, నీ గుండెల్లో పొదిగిన ముత్యంతో చూడు – ఇంకా గుర్తు పట్టలేవా?”

అప్పుడు కనిపించాడు – ఎన్నో రూపాల్లో – మెండోజా, మరీచూ, మైక్, మెక్సికోలో కనిపించిన షా.. అన్నీ అతనే!!

అప్పుడు కూలిపోయింది ఆ కోట

వెయ్యి శకలాలుగా

దేవగన్నేరు చెట్లన్నీ

ఒక్కసారిగా పుష్పించాయి,

శతకోటి వెన్నెల రవ్వలుగా

****

చిల్లుపడ్డ గుండెకి తాపడం వేసుకోమని రావిచెట్టు రెండు ఆకులు బొట బొటమని రాల్చింది.

*

– ప్రసాద్  బోలిమేరు

~

ఓ పక్క
రాగాలు
పండుటాకుల్లా రాలి తేలుతుంటే
ప్రతికొమ్మా ఓ వాయులీనమే
వెర్రెక్కిన గాలికుంచెకు నేలనేలంతా
రాగక్షేత్రమే
 
మరోపక్క
వగరెక్కిన మోహం
పాటలపులకింతగా
రెమ్మరెమ్మా ఓ సింగారగానం
 
కాదా?
ఈ రుతువుల స్వరమేళనం
పురాతనగేయపునర్నవీకరణం
పులకరిస్తున్నప్రాణానుకరణం
పురిటినొప్పుల బృందగానం
 
ప్రతి సీతాకోకచిలుకా
నిలకడ లేని ఓ వన్నెల ఆలొచనే
రేపటివిత్తుని మోసుకెళ్తున్న
ఓ పరాగరేణువే
ప్రతి ఫలమూ ఓ పువ్వు ధ్యానమే

ప్రతి ఆరాటం
వీడుకోలు, ఆహ్వానాల సంయోగం
శిశిర పవనాల నీడ
వసంత కవనాల జాడ
చూలాలి బుగ్గ మీది

తీపి ఏడుపు చార.

నిన్నటి విషాదగానం గుర్తులేకుంటే
రేపటి నిషాద గీతాన్నెలా గుర్తుపట్టాలి?

*

– ఊర్మిళ

~

ఓ ముడుచుకున్న

మాగన్ను దావానలమా!

ఓ తిరగబడ్డ కాలమా!!

మరీచికా గగనమా

శూన్యం నిండిన విశ్వాంతరాళమా!

ఖండఖండాలుగా

స్రవించిన రుధిరమా!

వలయ వలయాలుగా

ఘనీభవించిన దేహమా!!

వెయ్యిన్నొక్క అలలుగా

ఎగసిన ఆశల శిఖరమా!

అగాథం అంచులో

వేలాడుతున్న జీవిత చక్రమా!

పిడచకట్టిన కుహరంలో

తిరగాడుతున్న దాహమా!

ఎండిన మొండి మానుపై

తెగిపడిన గాలిపటమా!

శ్మశాన సమాధులపై

లిఖించిన మోహగీతమా!

పేర్చిన చితిమంటలో

ఎగసిన మమతల మకరందమా!

సూర్యాస్తమయాల కౌగిలిలో

నలిగి నర్తించిన కాంతిపుంజమా!

పెనుగాలి తుపానులో

సుడులు తిరగాడిన విహంగమా!

కారుమబ్బుల కారడవిలో

నిటారుగా నిలిచిన తిమింగలమా!

మొగ్గ తొడిగిన మామిడి చెట్టుపై

ఊయలూగుతున్న నిశాచరమా!

ఒగ్గిపట్టిన దోసిలిలో

రాలిపడిన ధూళి లేపనమా!

గరకు తేలిన నేలపై

పరుగుపెడుతున్న పాదరసమా!

పూపుప్పొడిలా

రాలిపడిన నిశి నక్షత్ర సంయోజనమా!

పొద్దు తిరుగుడు పువ్వులో

పారాడిన పసరికమా!

విచ్చుకున్న ఉమ్మెత్త పొదిలో

విరబూసిన పచ్చగన్నేరు లాస్యమా!

ఏది నీ మజిలీ!

బాటసారి దారి పొడవునా…

గిరకలేని బావులే కదా..! *

*

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి

పదాలు: మానస చామర్తి

~

తెలిమబ్బు తొంగి చూసుకుంటుందని

కావి రంగు నీటి అద్దాన్ని

ఆకులు అదేపనిగా తుడిచే దారి

సరిగంగ స్నానాల్లో

కొబ్బరాకులు వణికి వణికీ

ఒళ్ళు విదుల్చుకు నాట్యాలాడే దారి

ఎవరో విసిరిన

గచ్చకాయ పచ్చిక మోవిపై

పుట్టుమచ్చలా కవ్వించి

ఆకర్షించే దారి

నీలి నీలి పూవులు

గరిక కురుల్లో నవ్వీ నవ్వీ

నీలాకాశపు తునకల్ని నేలకు దించే దారి

ఒక పసిపాప కేరింత,

పేరు తెలియని పక్షి కూతా

నీరెండ కిరణాల్లా

ఏ వైపు నుండో తేలి వచ్చి

ఉదయాన్నే హృదయాన్ని వెలిగించే దారి.

*

ఉక్రేనియన్ రచన: ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా

అనువాదం: అనంతు 

~

“మన’’( జీవిత) కాలంలో్ అసాధ్యమనిపించే కార్యకలాపాల, ఘటనల విలీనతనూ, లేదా కదంబాన్నీ ప్రతిపాదించి ‘వలయకాలం’ అనే నవీన కోణాన్నీ, శైలినీ ఆవిష్కరించిన ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా ఉక్రేనియన్ సర్రియలిస్ట్ రచయిత్రి.

1931, మార్చి 19 న తూర్పు ఉక్రేనియాలో పుట్టి, రెండో ప్రపంచ యుద్ధ కాలంలో జర్మనీకి వెళ్ళి, 1950లో న్యూయార్క్ నగరానికి తరలీ, ప్రస్తుతం మ్యూనిచ్ (జర్మనీ) లో నివాసముంటున్న ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా  అస్తిత్వం గూగుల్ లో అమెరికన్ జాతీయత, స్వంత గడ్డ (ఉక్రేనియా) లో విదేశీ రచయిత.

ఈ మెను తన పిత్రు దేశం ఆమోదించిందీ, అక్కున చేర్చుకున్నదీ, అర్థం చేసుకున్నదీ, గౌరవించిందీ ఎనిమిది దశాబ్దాల తర్వాతే. ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా 80 వ పుట్టిన రోజు పర్వదినాన ఉక్రేనియా 10 సంకలనాల్లో ఆమె సంపూర్ణ రచనలను ప్రచురించి తన చారిత్రక పొరబాటుకు దిద్దుబాటు చేసుకుంది.

ప్రస్తుత రచన ‘జలపిత’ (Djalapita) 1962 లో ప్రచురితం.

ఈ రచనలో వాస్తవికత, అధివాస్తవికత, మంత్రవాస్తవికత, జానపద కథనం, వ్యంగ్య ప్రకటన, నిరసన గొంతు, ధిక్కార స్వరం చెట్టపట్టాలేసుకుని కని, వినిపిస్తాయి.

ఇందులో స్రజనాత్మకత, ఆవిష్కరణాత్మక శైలికి కవలగా హేతుబద్ధ, తర్కబద్ద రుజు వర్తన కాల గమనాన్ని నడ్డి విరిచే తత్వ విచారం పాటించింది.

కాలం రుజు వర్తని అనే ‘మన’ హేతు బద్ధతనీ, తర్క విధేయతనీ అదే పనిగా తుత్తునియలు చేసి భూత, భవిష్యద్ వర్తమానాలను తోబుట్టువులను చేస్తుంది.

దీన్నే తను వలయకాలం(round time)గా ప్రతిపాదించింది.

ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా బౌద్ధాన్నీ, సంస్కృత  వాంగ్మయాన్నీ చదువుకుంది.

ఈ జలపిత పదబంధం, పదచిత్రం (తాత్విక ప్రతిపాదన) ఆ ఎరుకలోంచి జనించి ప్రవహించినదే.

ఇంతకీ ఇది కథా, కవితా, విడి విడి అంకాల మాలికా?

 లేక ఉట్టి పిచ్చి ప్రేలాపనా?

 లేక మన గిరి గీతల ఆవల పారే కొత్త నీటి పాయా?

తేల్చుకునేది ఎప్పుడూ  పాఠకుల, విమర్శకుల రసగ్న విగ్నతే.

రచనలదీ, వాటి రచయితలదీ కాదు.

జలపిత

రచయిత – ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా, ఉక్రేనియా

1962  లో ముద్రితం

ఆంగ్ల అనువాదం– రోమన్ ఇవాష్కివ్

తెలుగు – అనంతు చింతలపల్లి

*

“నన్ను చంపేందుకు కత్తి నీడ చాలు’’ జలపిత అన్నాడు.

“అయినా సరే నా పైకి కత్తినే దూయాలనకుంటున్నావా?’’

*

మేఘాలే జలపిత ఆహారం.

అతని అరికాళ్ళు మేఘాలు. అతని చేతులు కూడా.

అందుకే ప్రతిసారీ జలపిత పేరు మారిపోతూ వుంటుంది.

*

జలపిత సర్వత్రం.

ప్రతి జీవీ, ప్రతి వ్యక్తీ అతనే. కానీ అతను ఎవ్వరూ కాదు.

అతనే జలపిత.

*

రెండు వేల సంవత్సరాల క్రితం జలపిత ఆత్మకథ రాసే ప్రయత్నం జరిగింది.

కానీ పదాల్లో జలపిత ఇమడకపోయేసరికి ఆ ప్రయత్నం మానుకున్నారు.

అతను పదం నుంచి పిండి రాలినట్టు రాలాడు. ప్రజలంతా అటు ఇటూ పరుగులు తీసారు.

అతని కోసం ఆకాశం కేసి, నేలకేసీ చూసారు.

జలపితను వర్ణించడం అసాధ్యం.

*

ఉద్వేగం బట్టి జలపిత పేరు మారుతుంటుంది. వాతావరణ మార్పుల వల్ల కూడా.

నీటికి అతను ఎంత చేరువలో వున్నాడన్న సంగతి మీద ఆధారపడీ అతని పేరు మారుతూపోతుంటుంది.

*

జలపిత బేబెల్ స్తంభం కొసకు లిఫ్ట్ లో వెళ్ళి ఒకసారి కిందకు తేరిపార చూసాడు.

ఆ పట్నం వీధుల్లో దుమ్మలో ఒక బూరబుగ్గల పిల్లవాడు తన ముక్కు లాక్కుంటూ కనిపించాడు.

“ఈ పిల్లవాడు నా శిష్యుడు అయ్యే అవకాశం వుంది’’ అనుకున్నాడు జలపిత.

“ఎందుకంటే అతనికి జీవన రహస్యం విచ్చుకున్నస్వాతి ముత్యపు చిప్ప.’’

జలపిత తన అదనపు పాదాన్ని ఆ స్తంభం కొనపై నుంచి సరిగ్గా ఆ వీధిలోకి మోపి ఆ పిల్ల వాడి పక్కన కూర్చున్నాడు.

“మీ శిష్యుడినేనా?’’ ముక్కు లాక్కోవడం ఆపి అడిగాడు ఆ పిల్లవాడు.

“కాదు’’, జలపిత ఆలోచించాడు.

ఈ పిల్ల వాడికి స్థిమితం లేదు.

ఇతను నా శిష్యుడు ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ కాలేడు.

*

జలపితను ఆరగించవచ్చు. జలపితపైన నడవచ్చు.

అతనొక మైదానం.

*

జలపిత గుర్రపు పందేలకు వెళ్ళి మొదటి వరసలో కూర్చున్నాడు.

పక్కనే ఒక ముసలి మహిళ. వయసు పైబడి చూపు దూరమవుతోంది.

ఆమె జలపితను గుర్రం అనుకుని భ్రమించి భయంతో అరిచేసింది. ఆమె జలపిత దృష్టిలో పడింది.

ఎందుకంటే ఆమె తన కళ్ళద్దాలు ఇంట్లో మరచి వచ్చింది. అందుకే గుర్రపు పందేలను చూడలేకపోయింది.

ఆమె చూడగలిగిందల్లా ఒక్క జలపితనే.

ఆమె అరుపును కూడా ఎవ్వరూ పట్టించుకునే పరిస్థిలో లేరు. అంతా పందేల్లో తలమునకలైపోయారు.

ఇంతలో ఆమె చూపునుంచి తప్పించుకుని తన ఎడమ చేతి వెనక్కి వెళ్ళిపోయి నక్కి దీర్ఘ ఆలోచనల్లోపడ్డాడు జలపిత.

గుర్రాలు వేరుగా, వేగం వేరుగా పరిగెత్తుతాయన్నది అతని ఆ ఆలోచనల సారం.

*

రాత్రంతా ఎటు పడితే అటు తిరిగి మెల్లిగా ఒక బాయిలర్ గదిలో నిద్రపోయాడు.

నిప్పురాజేసేవాడు భలే సోమరి. వాడికి బొగ్గులు, మొద్దులు వెతికి తెచ్చి వేసే ఓపిక లేక అక్కడే కనిపించిన జలపితను ఆ మండుతున్న భట్టీలోకి వేసి అగ్గి రాజేసాడు.

ఆ ఆకాశ హర్మ్యానికి వెచ్చదనాన్నిచ్చే ఆ భట్టీ గొట్టంలో తన దేహం పయనించడం గమనించిన జలపిత ఆశ్చర్యపోయాడు.

మొదట్లో ఆవిరితో కలిసి పయనించడం ఆహ్లాదంగా తోచింది అతనికి.

కానీ కొద్దిసేపటికే బేజారనిపించి ఆ భట్టీ గొట్టాన్ని పగులగొట్టి బయటపడ్డాడు.

అగ్నిమాపక దళం, భద్రతా సిబ్బందీ ఆ భవనం చుట్టుముట్టి నిచ్చెనలు వేస్తున్నారు హడావిడిగా.

ఈ లోగా భట్టీ గొట్టాలనుంచి తన దేహాన్ని కూడబలుక్కుని జలపిత వాళ్ళతో ఇలా అన్నాడు.

“జలపితతో భవనాలను వెచ్చబరచడం ప్రమాదకరం.’’

*

పదాన్ని విశ్వసించాడు జలపిత. అయితే ఆ పదం అతని ఎముకలన్నిటినీ విరిచి, అతని ఆత్మనంతా నుజ్జునుజ్జు చేసేసింది. అదే పదం జలపితను గానుగలో వేసి సిమెంట్, కంకర, చెదారంతో కలిపేసింది.

పాపం జలపిత ముక్కలుముక్కలై పడి వున్నాడు.

గానుగ చుట్టూ తిరుగుతున్న ఆ అవిశ్వాస పదం ఇలా పాడుతోంది తనలో తానుః

“వెర్రిబాగులోడులే జలపిత.

నమ్మతాడా ఎవడైనా పదాలను.

నమ్ముకుంటాడా ఎపుడైనా పదాలను.’’

*

జలపితతో వాళ్ళు బలవంతంగా నీళ్ళు మోయించారు.

నీటిని ఛిద్రం చేయడం ఇష్టం లేక అతను మొత్తం నదినంతా తన దోసిలిలో పట్టి తెచ్చి బల్ల మీద పెట్టాడు.

నదిని తిరిగి మళ్ళీ తీసుకుపొమ్మని అతణ్ణి ఆదేశించారు.

అత్యంత విధేయతతో జలపిత తీరం పక్కకు నదిని చేర్చాడు.

అతను చాలా సేపు అలా నిశ్చలంగా నిలబడిపోయాడు.

తనతో పాటు ఇతరులూ విస్థాపన చెందినందుకు బాధపడ్డాడు.

జలపిత చాలా మంచోడు.

*

జలపిత ఉద్యానవనానికి వెళ్ళి మొదటి వరుసలోని బల్ల పైన కూర్చున్నాడు.

దాహంలో వున్న జనాలు ఒకే ఒక్క నీటి చుక్క కోసం ఎంత తహతహలాడతారో అచ్చం అదే శైలిలో ఎంతగానో ఏడవాలనుకున్నాడు.

కానీ అలా చేయడం అతనికి చేతకాదు; తెలియదు.

తన బాహువులు, అరి పాదాలూ నేలకు ఆనించి చాలా బాధగా, గజిబిజిగా కూర్చున్నాడు.

దాంతో అతని చుట్టూ పిల్లలు మూగారు. ఆ పిల్లలు అతనిపైన ఇసుక చల్లుతున్నారు.

తన పెదాలపైన క్రమంగా మీసాలు ఏర్పడుతుండగా జలపిత ఇలా అనుకున్నాడుః

“కనీసం ఒక్క రోజన్నా చనిపోవడం ఎంతబాగుండునో.’’

అతని పైనంతా పిల్లలు దోగాడుతున్నారు.

పిల్లలు తడి ఇసుక అంటిన తమ చేతుల్తో జలపిత ఆకుపచ్చ కనురెప్పల వెంట్రుకలను పీకారు.

అవి బల్లుల్లా విడివడి గడ్డిలోకి కనుమరుగయ్యాయి.

జలపిత తరచూ ఉద్యానవనానికి వెళ్ళేవాడు. అప్పుడల్లా తనే గాలి లోని జాగాలనంతా ఆవరించాలని అనుకునే వాడు. అప్పుడు ఆ జాగాలంతా భారీ పుట్టగొడుగుల్లా ఉద్యానవనమంతా వెలిసేవి.

అటుగా వెళ్ళేవాళ్ళు ఓ గుప్పెడు జలపిత ఆలోచనలను కోసుకుని వెళ్ళే వాళ్ళు.

*

జలపిత ఒక నీటి టెలిగ్రాఫ్ యంత్రాన్ని ఆవిష్కరించాడు.

మనం చేయవలసిందల్లా మన ముఖాన్ని నీటిలో పెట్టి ఆలోచనల్ని విరజిమ్మడమే.

అవి అలా భూగోళం వేరే అంచుకు ప్రసారం అయిపోతాయి.

మీకు టెలిగ్రాం అందాలంటే మీ దగ్గర ఆ నీటిని ఆపే కుళాయి మీట వుండాలంతే.

*

ఆవిరి స్నానం చేసే గదిలోకి వెళ్ళాడు జలపిత. గదిలో వున్న పై అంచు బల్లను చేరుకుననేందుకు దోగాడాడు. జలపితను అమితంగా సంతోషపరచాలన్న తపనతో ఆ ఆవిరి గది మాలి జలపిత కాలికి ఆవిరి పట్టాడు.

దాంతో జలపిత కాలు ఊడి కిం…ద…ప..డిం..ది.

అది అమాంతం ఆవిరి గదిలో తలంటుకుంటున్న ఒక మెథడిస్ట్ పైన పడి హతమార్చింది.

తన నిర్లక్ష్యం వల్లే ఒక నిండు ప్రాణి కన్నుమూసిందని చాలా సేపు వేదన చెందాడు జలపిత.

*

విషయాల ద్రవ్య స్థితి గురించి ఆలోచిస్తూ తీరం వెంట నడుస్తున్నాడు జలపిత.

అప్పుడే అక్కడికి చేరిన ఒక అమ్మాయి ఒక పదంతో అల్లిన ఒక కళ్ళెం జలపితపై వేసింది.

ఆ పదం జలపిత తలలోని అన్ని ఆలోచనలనూ చెదారంలా మార్చేసేసరికి అతను ఓ కుప్పలా మారిపోతున్నాడు.

తనెంత పని చేసిందో ఆ అమ్మాయికి అస్సలు తెలియదు.

జలపిత తీరంలో పడి వున్నాడు. అలలు అతనిపై కదలాడుతున్నాయి.

“హమ్మా… చాలా కష్టంగా వుంది.’’ జలపిత ఫిర్యాదు చేసాడు.

ఆ ఫిర్యాదు పట్టించుకోని అలలు అటూ ఇటూ తిరుగుతూ అలవోకగా జలపిత దేహంలోని ఒక్కో అంగాన్ని, భాగాన్ని, అవయవాన్ని, చివరకు అతని ఆత్మనూ తుడిచిపెట్టేసాయి.

ఇసుక గతుకుతూ చాలా ఇబ్బంది పడ్డాడు జలపిత.

“జలపిత జలపితే ఎందుకు?’’, తనని తాను ప్రశ్నించుకున్నాడు.

జలపిత మరణానికి ఒక నిర్లక్ష్య ఆలోచన చాలు.

*

బాగా అలసిపోయాక నేలపై చేరగిలపడి తన చుట్టూ వున్న మైదానాలను కలగాపులగం చేసాడు జలపిత.

అప్పుడు దృశ్యాలతో సాలిటైర్ అడాడు.

అప్పటికి గాని అతని మనసు కుదుటపడలేదు.

*

జలపిత ఎప్పుడు యాత్రలకు వెళ్ళినా తన జేబులో ఒక మైదానాన్ని అదనంగా ఉంచుకునేవాడు.

*

జలపిత ఒక బంక కనుగొన్నాడు.

అది మధుర క్షణాలను ఏకంగా ఏడాదులుగానూ చేయగలదు.

దుఃఖ గడియలను కుదించనూ గలదు.

శతాబ్దాలను, యుగాలను కూడా చీమకాలంత చిన్నగా, చిటికె అంత సన్నగా, మెరుపంత లిప్తంగా చేసేయగలదు.

*

అలా వీధుల్లో నడుస్తుండగా ఒక ముసలి మహిళ బాగా బరువున్న సూట్ కేస్ మోసుకుంటూ వెళ్ళడం గమనించాడు జలపిత. తను సాయం చేస్తానని అడిగాడు. అంతే అలా అనీ అనగానే వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటే ఆమె నీడకూడా ఎక్కడా కనిపంచలేదు. ఆశ్చర్యం వేసింది జలపితకి. ఉత్తర క్షణంలో తనకే తోచింది. మనుషులు తను నడిచినట్లు నడవలేరని. అలా ఆ మహిళ ఒక అడుగు వేసిందో లేదో జలపిత నగర శివారుకు చేరుకున్నాడు.  చేసేదేమీ లేక వెనక్కి వెళ్ళి తన నుంచి తప్పి పోయిన మహిళను వెతికాడు.  తన లగేజీతో జలపిత ఉడాయించాడని ఆమె గ్రహించేలోపే ఆమెను చేరుకున్నాడు.

*

జలపిత ఒక కచేరీకి వెళ్ళాడు. ఆ సంగీతం అతడి దేహాన్ని చిన్ని ధూళి రజనులుగా మార్చి వేసింది.

ఆ రజను కణకణంగా తిరిగి కూర్చుకునేందుకు అతనికి సుమారు ఏడాది పట్టింది.

*

రెడు ప్రేమ పక్షులు జలపిత సాయం అర్థించాయి.

“మాకు నిలువ నీడ లేకుండా పోయింది. ఎటు చూసినా కార్లు, ఇళ్ళు, వీధులే.’’

ఆ దంపతుల అభ్యర్థన తిరస్కరించలేకపోయాడు జలపిత. వీధులను కట్టేందుకు వాడే బింగరాళ్ళపై వాలాడు.

అతని శరీరం వ్యాకోచించింది. అది క్రమంగా చెట్లుగా, పొదలుగా అవతరించింది.

ఆ పరిసరాల్లో వున్న కార్లన్నీ కొత్తగా నెలకొన్నఆ ఉద్యానవనం చుట్టూ తిరిగి పోవాల్సి వచ్చింది.

*

జనాలకు మరీ దగ్గరవడం వల్ల తనలో కలిగిన క్షోభ నుంచి, ప్రేమ నుంచీ స్వాంతన పొందేందుకు వర్షాన్ని అవిష్కరించాడు జలపిత ఒకానొక నిద్ర లేని రాత్రిలో.

*

జనాలు జలపితని వేధించారు.

కానీ తనను తాను రక్షించుకునేందుకు కూడా ఎలాంటి ప్రయత్నం చేయలేదు జలపిత.

అంతటి మంచితనం అతనిది మరి.

*

జలపిత వీధిలో నడుస్తున్నప్పుడు, “ఎందుకు జనాలు చేతులూపుకుంటూ నడుస్తారు’’ అని ఆలోచించాడు.

అతనికి ఈ సమాధానం దొరికిందిః స్థలాన్ని కొలిచేందుకూ, స్థిమితాన్ని కొనసాగించేదుకూ, విశ్వాంతరాళ వాయువులు తమలో ప్రసరింపచేసుకునేందుకూ మనుషులు చేతులూపుతూ నడుస్తారు.

*

మితి మీరిన డొల్లతనం తనను ఆవరించినపుడు జలపిత ఒక వ్యాపారం మొదలు పెట్టాడు.

స్వర్గ తుల్యమైన లోయలనూ, మేఘాల బావులనూ, మడతపెట్టిన ఉరిమే మేఘాలను, ఉరమని వాటినీ అద్దెకివ్వడమే అతని కొత్త వ్యాపారం.

నిరుద్యోగులకు ఎలాంటి అద్దె లేదు.

ఇక ఉన్నవాళ్ళకు వాళ్ళ వాళ్ళ జీతాలను బట్టి అద్దె ఐదుసెంట్ల నుంచి వెయ్యి డాలర్ల వరకూ నిర్ణయించాడు.

జలపిత తన వ్యాపారంలో భాగంగా గ్నాపకాలతో కట్టిన మైదానాలనూ విక్రయించాడు.

*

జలపిత మహాసముద్రం పైన ఒక వంతెన నిర్మించాడు. దానిపైన జనాలు నడుస్తున్నప్పుడు ఆ ఎత్తుకు భయపడి కిందపడిపోకుండా వంతెనకు అటు ఇటూ చెట్లను నాటాడు.

ఆ వంతెన చిత్తడిగా వుండింది.

ఎందుకంటే దాన్ని మహాసముద్రపు నీటితోనే జలపిత నిర్మించాడు.

దాన్ని ముగ్గురు తాగుబోతులు దాటే దుస్సాహసం చేసారు.

వారికివేమీ లెక్కేలేదుగా మరి.

*

కోర్టు అధికారులు జలపిత దగ్గరికి వచ్చి తమతో విబేధించమని ఆహ్వానించారు.

అప్పుడు జలపిత సూర్యుడివైపు చూస్తూ నీటిలో వున్నాడు.

చుట్టుపక్కల చుక్క నీరూ పడకుండా జాగ్రత్తగా తన తడి దేహాన్ని పిండుకుంటుండగా న్యాయాధిపతులు జలపితని ఇలా ప్రశ్నించారుః

“న్యాయం అంటే ఏమిటి?’’

“మిల్లీ మీటర్లలో కొలిచే మంచితనమే న్యాయం.’’

ఇలా జలపిత తన జవాబు చెప్పిచూసేసరికి విచారణ గదిలో ఎవరూ కనిపించకపోవడం గమనించాడు.

తన తడి దేహం పిండగా రాలిన నీటిలో న్యాయాధిపతులు కొట్టుకుపోవడాన్ని జలపిత గమనించనేలేదు.

వాళ్ళంతా ఒక నదిలో తేలారు.

చావు బతుకుల మద్య వున్న వాళ్ళను గట్టుకు తెచ్చింది ఇంగ్లీషు పర్యాటకులున్న ఒక పెద్ద పర్యాటక నౌక.

*

అవపాతాన్నీ, తాపమానాన్నీ కొలిచే పరికరంగా కూడా జలపితని వాడడచ్చు.

*

ఒక వ్యక్తి బొద్దింక మెడకు తాడుకట్టుకుని జలపిత దగ్గరకు వచ్చి తమ తగవు తీర్చమని కోరాడు.

“ఇతను నా జీవితం దుర్భరం చేస్తున్నాడు.’’ బొద్దింకని చూపుతూ ఫిర్యాదు చేసాడు ఆ వ్యక్తి.

“మంచిది.’’ అని మనిషి, బొద్దింకల దేహాలను తారుమారు చేసాడు జలపిత.

కొద్ది రోజుల తర్వాత వ్యక్తి మెడకు తాడు కట్టుకుని బొద్దింక వచ్చింది.

అట్లాంటి దయలేని వ్యక్తితో జీవించడం దుర్లభంగా వుందని జలపితతో వాపోయింది బొద్దింక.

అప్పుడు ఎవరి దేహం వారికి తిరిగి ఇప్పించాడు జలపిత.

ఇద్దరూ చెరో దారిలో వెళ్ళిపోయారు.

అయితే చాలా దూరం ఒకరినొకరు వెనక్కి తిరిగి చూసుకుంటూనే నడిచారు.

*

లౌకిక వ్యవహారాల నుంచి కాసేపు దూరంగా వుండాలని నిశ్చయించుకున్నాడు జలపిత.

విశ్వపు అట్టడుగు పొరల్లోకి వెల్ళిపోయాడు.

తన కాళ్ళను శూన్యంలో వేలాడేసి, తన తల ఆకాశమంతా వ్యాపించడాన్ని వినడం మొదలుపెట్టాడు.

సరిగ్గా అప్పుడే ఎవరో తన బొజ్జ దగ్గర గిలిగిలి పెట్టారు.

జలపిత కిందకు చూసి నిట్టూర్చాడు.

ఒక వ్యక్తి కుమారుడికి తనే మార్గదర్శిగా వ్యవహరిస్తానని ఎప్పుడో ఇచ్చిన తన మాట గుర్తుకు వచ్చింది జలపితకి. భూమి మీద నిలబడి ఒక పూల రెమ్మతో జలపితకు గిలిగిలిపెట్టింది ఆ తండ్రే.

అతను నామకరణ ఉత్సవాన్ని గుర్తుచేసాడు జలపితకి. ఆ పూలరెమ్మను విరిచిపారేయాలనుకున్నాడు జలపిత.

ఆ వ్యక్తికి ఉన్నదల్లా ఆ పూలరెమ్మ ఒక్కటేనన్న విషయం జలపితకు గర్తుకు వచ్చి జాలిపడి విరమించుకున్నాడు.

జలపిత మంచితనం అనంతం.

*

తన తల శకలాల కోసం తడుముకున్నాడు జలపిత.

వాటిని అంతరాళం అంతటా చల్లాడు.

అదంతా తన మామూలు రూపం తీసుకునేంతవరకు నిరీక్షించే వ్యవధిలేకపోవడంతో వాటినంతా గాలితో మిళితం చేసేసాడు.

తన అరికాళ్ళతో తాడించి సతత హరితంగా మార్చేందుకు ప్రయత్నించాడు.

అవి వాటి మార్గంలో పేలిపోయి విచ్చలవిడిగా పడిపోకుండా జాగ్రత్త పడ్డాడు.

ఆ సాయంత్రం సదరు మార్గదర్శి జలపిత ప్రవర్తన చాలా నిర్లక్ష్యంగా వుందన్న వదంతులు వ్యాపించాయి.

అతను మందు కొట్టాడు. చిందేసాడు. అసభ్యకరమైన జోకులు వేసాడు.

తర్వాతి కాలంలో అవన్నీ కొన్ని ఆఫ్రికా మతాల జడ సిద్ధాంతాలుగా ప్రాచుర్యం పొందాయి.

*

జలపితను బానిసగా అమ్మేసారు. చలువరాతి నేలను శుభ్రం చేయడం అతని రోజువారీ పని.

అతను నేలను ఎంతగా శుభ్రం చేసాడంటే, వచ్చిన అతిధులు కాలుమోపగానే సర్రున కిటికీల్లోంచి, తలుపుల్లోంచీ జారి పడిపోయారు.

*

ఎండ విపరీతంగా వెన్న ఒక రోజు తాపం చల్లార్చుకునేందుకు జలపిత ఒక పుచ్చకాయలోకి వెళ్ళిపోయాడు.

ఆ పుచ్చకాయను తీగ నుంచి తెంపి సంతకు తీసుకు వెల్తున్నారన్న విషయం గమనించనేలేదు జలపిత.

తీరా పుచ్చకాయను ఒప్పలు కోస్తుండగా అందులోంచి బయటపడ్డాడు జలపిత.

అప్పటికే అతని అరికాళ్ళు చెక్కివేయబడ్డాయి.

పుచ్చకాయ రసంలోంచి తన బాహువులను కూడబలుక్కుని ఒక్కసారి విదిలించుకున్నాడు.

భయ భ్రాంతులైన అతిథులు తమ కంచాలను గిరాటేసి కుర్చీల్లోంచి తూలిపడ్డారు.

ఎటుపోవాలో తోచక తొక్కిసలాట జరిగింది.

పుచ్చకాలయలు కోసుకునే చాకులతో ఒకరినొకరు పొడిచేసుకున్నారు.

ఆ విపత్తను చూసిన జలపిత అతిథుల దేహహాలలో దిగబడిన చాకులను తీసివేసి వాళ్ళందరినీ యధావిధిగా విందు బల్ల ముందు ఆశీనులను చేసాడు. వారి గాయాలను తడిమి స్వస్థత చేకూర్చి దగ్గరలో వున్న కొలను నుంచి కొంత నీటిని తెచ్చేందుకు వెళ్ళాడు.

ఆ కొలను దగ్గరే పిట్టలు నివాసం వుండేది.

ఆ కొలను దగ్గర ఏవేవో మాటలు ఉచ్చరించాడు.

దాంతో పరిశ్రమల్లో, జీవితాల్లో విప్లవాత్మకమైన మార్పు వచ్చేసింది.

అతను ఉచ్చరించిన మాటల్లో మచ్చుకు ఒకటిః  చాకు లేకుండా కూడా పుచ్చకాయ తినవచ్చు.

*

“నువ్వు లేకుండా నేను బతకలేను.’’ జలపితతో అంది ఓ నీటి చుక్క.

“నువ్వు చాలా గొప్పవాడివని నాకు తెలుసు. నువ్వు జలపితవి. నేను మామూలు నీటి చుక్కని.

అయినా అదంతా నాకు పట్టదు. ఎందుకంటే నేను నువ్వు లేకుండా బతకలేను.’’

జలపిత నిశ్చేష్టుడయ్యాడు.

అంతటి ఆశ్చర్యంలో నిలుచున్న చోటే మూడు రోజులు స్థాణువై వుండిపోయాడు.

నాలుగో రోజు జలపిత ఇలా పలికాడుః

“నేను లేకుండా బతకలేక పోతే, నాతోనే బతుకు.’’

ఇలా అనగానే అతని చెవి వెనుకకు చేరింది నీటిచుక్క.

లోకమంతా పగలబడి నవ్వింది.

నీటి చుక్కతో ఏదో లోపాయకారి ఒప్పదం చేసుకుని దాన్ని జలపిత పటాయించాడని అనుకున్నారంతా.

“నువ్వు ఊహించగలవా ఇది?’’ కిందపడి దొర్లుతూ పగలబడి నవ్వుతూ ఒక కొండముచ్చు ఇంకో ముచ్చుతో పిచ్చాపాటి మాట్లాడుతోందిలా.

“వాళ్ళు పక్కపక్కన నడుస్తుంటే, వాళ్ళంత ఎత్తు వుంది అది. వాళ్ళిద్దరినీ చూసిన ఓ గోమాత నవ్వాపుకోలేక పొరబోయి చనిపోయిందికూడా,’’ అంది నవ్వుతూ ఇంకో కొండ ముచ్చు.

అప్పుడు మనుషులనూ, జంతువులనూ కలిపి జలపిత అడిగాడు.

“ఇందులో అంత పగలబడి నవ్వే సంగతి ఏముంది?’’

“అది చిన్నది. నీకన్నా సిగ్గు వుండొద్దా జలపితా!” అని అడిగారంతా.

తన అరచేతిలో వున్న నీటి చుక్కను వారికి చూపుతూ జలపిత అన్నాడు.

“చిన్నదీ, పనికి మాలినదీ అంటూ ఏదీ లేదు.’’

ఆ నీటి చుక్కలో తమ ఛిద్రమైన ముఖ బింబాలను చూసుకున్న వాళ్ళంతా భయంతో తలో దిక్కు పారిపోయారు.

ఆ నీటి చుక్క అంతకంతకూ పెరిగి వాళ్ళ ముందు సూర్యుడంత పరిణామంలో వ్యాకోచించింది.

అందరూ దాని ముందు ఇసుక రేణువుల్లా వున్నారు.

ఇదే జలపిత సంకల్పం.

*

వీధిలో నడుస్తున్న రెండు దీపాలు జలపితని నిలదీసాయి.

“నువ్వు ప్రకాశమా?’’

“నేను మిణుకు’’ బదులిచ్చాడు జలపిత.

దాని తర్వాత అందరూ కలసి పబ్ కి వెళ్ళి మందుకొట్టారు.

“నీటి నుంచి దుఃఖం జనించింది.’’ అన్నాడు జలపిత

*

ఇసుకలో కూర్చుని తన పిడికిళ్ళతో కళ్ళు నులుముకుంటున్న ఒక పిల్లవాడు జలపితను “పవనం అంటే ఏమిటి?’’ అని అడిగాడు.

“పవనం నైరూప్య జలం.’’ జలపిత జవాబు.

*

“జనాలు ఎందుకు పొగతాగుతారు?’’ అని గందరగోళ పడి, మళ్ళీ తనే చటుక్కున తమాయించుకేని “తమ గౌరవార్ధం ఇంకెవ్వరూ అగరబత్తీలు వెలిగించరు కాబట్టి తమను తామే గౌరవించుకోవాలన్న దిగులుతో జనాలు పొగతాగుతారు.’’ అని నిర్ధారించుకున్నాడు జలపిత.

*

సాంకేతికత పరమావధిపైన తన అభిప్రాయం వెలుబుచ్చాలని జలపితను కోరారు.

“జనాలు తమ వెంట్రుకలతో తమనే పైకి లేపుకునే సత్తా ఇస్తుంది అది.’’ ఇదీ జలపిత సమాధానం.

అయితే అదేదో మెట్ట వేదాంతంలా వుందనిపించి పత్రికా విలేకరులు అతని సమాధానాన్ని నమోదే చేసుకోలేదు.

*

జలపిత నది పక్కన బల్ల మీద నిద్రపోతున్నప్పుడు ఇద్దరు ఆకతాయిలు అతని గుండెలోకి గాలం వేసి చేపల వేట మొదలుపెట్టారు.

ఒక ఆకతాయి జలపిత గుండెలోంచి జల్ల చేపని లాగేసినప్పుడు మెలకువ వచ్చింది.

కానీ నిద్రలేవాలని లేదు జలపితకి.

ఆకతాయిల వైపు చూసి తన మనికాలితో మెల్లగా బల్లను తాకాడు.

ఆ కుదుపుకి ఆకతాయిలు బోర్లాపడి ముక్కులు పచ్చడి చేసుకోకుండా జాగ్రత్తగానే బల్లను తాకాడు జలపిత.

వారి కాలి కింది బల్ల రెండు గా చీలిపోయింది.

ఒక ముక్క జలపితని నేరుగా మహాసముద్రం లోకి తీసుకువెళ్ళింది.

*

ఈతగాళ్ళు జలపిత దగ్గరికి వచ్చి ఫిర్యాదు చేసారు.

“లావుగా వున్న వాళ్ళు మమ్మల్ని ఈత కొట్టనివ్వడం లేదు. వాళ్ళు దిగగానే నదిలోని నీళ్ళన్నీ చెల్లా చెదరై బయటపడిపోతున్నాయి.’’ అన్నారు బక్క ఈతగాళ్ళు.

“బక్కవాళ్ళు మమ్మల్ని ఈత కొట్టకుండా ఆపుతున్నారు. వాళ్ళు ఈతకు దిగితే నీళ్ళు జ్యామితిగా, డొల్లగా తయారవుతున్నాయి. అట్లాంటి నీటిలో ఎవరైనా ఎట్లా ఈత కొడతారు?’’ అని వాదించారు లావున్న ఈతగాళ్ళు.

జలపిత వాళ్ళిద్దరి వంకా చూసాడు. ఇసుక వైపు చూపు సారించాడు.

అక్కడే ఈతగాళ్ళంతా నిలబడేది.

అప్పుడు వాళ్ళ కోసం రెండంస్తుల నీటిని సృష్టించాడు జలపిత.

ఒక అంతస్తులో బక్కవాళ్ళు, మరో అంతస్తులో లావు వాళ్ళు ఈతకొట్ట వచ్చు.

*

“లోకాన్ని వగతుగా చేస్తున్నాడు జలపిత.’’ అని అభిప్రాయపడిన బుధ వర్గం జలపితపైన వ్యాకరణం విధించాలని నిశ్చయించుకున్నారు.

జలపిత అసలు జలపితే కాదనేసారు.

అతని మూలాలు అనుమానాస్పదమైనవి అన్నారు.

బహుశా సంస్కృతంలో వున్న “జలి – పితర్ ‘’ అన్న రెండు పదాల అపభ్రంశమే అతను అని తేల్చారు.

జలపితర్ అంటే నీటి తండ్రి. జల చర అంటే నీటి జీవి.

జలపితను తోసిరాజంటే తప్ప లోకంలో ఎక్కడుండాల్సింది అక్కడ వుండదు అని బుధ వర్గం అభిప్రాయపడింది.

పైగా సంస్కృతం ఒక మృత భాష; జలపిత కూడా అంతే – అని తేల్చేసిన బుధవర్గం తమ గ్రంధాలను తెరిచింది.

అయితే బుధవర్గం ఇలా జలపితను తూష్ణీకరించి అతని పేరు మూలాలగురించి మల్లగుల్లాలు పడుతుండగా వ్యాకరణ గ్రంథంలో సరిగ్గా అప్పుడే చేరిన జలపిత పేరు తాజా దవన దళంలా పరిమళించింది.

తమ అసలు సంగతి మరచి పోయి బుధ వర్గం తమ సులోచనాలను తొలగించి నీటి శబ్దానికి నిశ్చేష్టులయ్యారు. జలపితలోపల పాడుతున్న పక్షులతో జత కలిపి చిందేసింది బుధవర్గం.

*

ఇనుముకు తనే సూర్యుడినని వాన ఎలా భరోసా ఇచ్చిందో నీటి గొట్టంలో ఉన్నప్పుడు విన్నాడు జలపిత.

వాన భాషలో అన్నన్నేసి అచ్చులు లేకపోయి వుంటే ఈ విషయం ఇనుముకు చటుక్కున అవగతం అయ్యి వుండేది కదా అనీ అనుకున్నాడు జలపిత.

*

“కొంచెం తప్పుకో’’ చెట్టు కొమ్మల మద్యలో నిద్రిస్తున్న జలపితను ఓ చిట్టి గువ్వ అడిగింది.

జలపిత జరిగాడు.

సగం విశ్వం ధ్వంసం అయ్యింది.

గువ్వ కిచకిచమంది.

అప్పుడు జలపిత అన్నాడుః “స్థూలాన్ని ధ్వంసం చేయగలదు సూక్ష్మం.’’

*

ఒక రోజు ఉదయం తప్పనిసరిగా ఆసనాలు వేయాల్సి వచ్చింది.

నిరాకరించడానికి తటపటాయించాడు జలపిత.

అందుకే సూర్యగ్రహణం తెప్పించాడు.

తమ చాకచక్య లేమికి వేరెవ్వరూ చంకలు గుద్దుకోకుండా అలా చేసాడు.

*

గాలికి అభిముఖంగా తన పాదాన్ని గీకాడు జలపిత.

అలా గాలితో చదరంగం ఆట మొదలైంది.

“ఆటకట్టు, అబ్బాయి.’’ అంది గాలి.

తన తర్వాతి అడుగు గురించి జలపిత తీవ్రంగా ఆలోచిస్తూ వున్నాడు చాలాసేపు.

చివరికి స్పందించి “కట్టుకు పై కట్టు’’ అని చెప్పి ఆట గెలిచాడు.

*

‘జనాలు ఎందుకు నీట మునిగిపోతున్నారు?’ అని ఒక సారి జలపిత సుదీర్ఘంగా ఆలోచించాడు.

ఎందుకంటే అతనికి నీటి గురించి బాగా తెలుసు.

పైగా నీరు సుదీర్ఘమనీ, అందులో మునిగే వీలే లేదనీ అతనికి బాగా తెలుసు.

ఖచ్చితంగా నీటిలో రంధ్రాలేవో వుండి వుండాలి.

వాటిల్లో పడే జనాలు అలితిగా చనిపోతున్నారని నిర్ధారణకు వచ్చాడు జలపిత.

ఈ రంధ్రాలను దిండ్లతో కనుక పూడ్చ గలిగినట్టయితే జనాలు నీట మునగడాన్ని నివారించవచ్చు.

*

ఒక వేసవి కాలంలో గ్రంధాలయం ముందు జలపిత నడుస్తున్నప్పుడు దాని నిశ్శబ్దానికీ, నిర్మలతకీ ముగ్ధుడయ్యాడు.  కిటికీలకున్న దోమ తెరల్లోంచి తన దేహాన్ని లోనికి అనుమతించాడు.

పుస్తకాల అరల మధ్య నిద్ర పోయాడు.

ఎంత ఘాడంగా నిద్రించాడంటే అతని చేతిలో కొంత భాగం, భుజంలో కొంత భాగం పుస్తకాల్లో కూరుకుపోయేంతగా.

లోహ ముఖపత్రాలతో రూపొందించిన ఒక అతి భారీ, అతి పురాతన పుస్తకాన్ని గ్రంధమాలి తన పొత్తిలి లోకి చొప్పిస్తున్నప్పుడు జలపితకు మెలకువ అయ్యింది.

అది జలపిత ఉరఃపంజరానికీ, పొత్తి కడుపుకూ మధ్య ఇమడటం లేదు.

తన ఖాళీ కడుపుపైన ఇలాంటి అనుకోని దాడి ఇబ్బందిగా అనిపించింది జలపితకి.

అయితే ఆ వృద్ధ గ్రంధమాలికి తను తక్షణం కనిపిస్తే గుండె ఆగి చస్తాడని జలపితకి తెలుసు.

పైగా అతను జలపితకు సుపరిచితుడు.

పైగా అతనికి మూఢనమ్మకాలెక్కువ.

పైగా అతని భార్య గయ్యాళి.

అందుకే అయ్యో పాపం అనుకుని జలపిత అతనికి కనిపించడం మానివేసాడు.

ఆ పాత గ్రంధాన్ని తన దేహంలో సర్దుకునేందుకు తన పొత్తి కడుపును మెడవరకు జుర్రుకున్నాడు జలపిత.

ఆ తర్వాత తన పేగుల్లో పడిన ముద్రలను తొలగించుకునేందుకు దాదాపు కొన్ని వారాలు తన పేగులను ఇస్త్రీ చేసుకోవడంలోనే తలమునకలైపోయాడు.

“నా ముఖం చూసిన వారంతా నీటి వంక చూస్తారు.’’ ప్రకటించాడు జలపిత.

*

గణిత శాస్త్ర వేత్తల సమావేశానికి జలపితని ఆహ్వానించారు.

అంతరాళ వంపుల నియమాలను లెక్కించే క్రమంలో పాల్గొనేందుకే అందింది ఆహ్వానం.

ప్రతిపాదిత సిద్ధాంతాలన్నింటినీ ఆలకించాడు జలపిత.

అప్పుడు తన అతి పిన్న వయసు చిటికెన వేలు మూత తీసాడు.

దాని లోపలినుంచి ఒక పుష్ఫాన్ని బయటికి లాగాడు.

ఫలితాన్నిగణిత శాస్త్ర వేత్తలకు వివరించాడు.

ఈ ఆవిష్కరణకు ముగ్ధులైన వాళ్ళందరూ తమ కుర్చీలను గిరాటేసేసి పరిగెత్తారు.

దారిలో వాళ్ళ కళ్ళద్దాలు వదులుకున్నారు.

నేరుగా పచ్చిక మైదానాల్లోకి వెళ్ళి సీతాకోకచిలుకలను వడిసి పట్టుకోవడంలో నిమగ్నమయ్యారు.

*

జలపిత మొక్కల్లోపలికి వెళ్ళిపోయాడు.

వాటిల్లోనే రెండు వందల సంవత్సరాలు యానించాడు.

జలపితలో వున్న ఏకైక శాశ్వత గుణంః  మంచితనం.

ఇక తక్కినదంతా మిణుకే.

*

జలపిత రాయబారిగా నియోగించబడినప్పుడు అతనికి ఒక భారీ ఉక్కు కవచాన్నిచ్చారు.

కనీసం అలాగైనా తన నిర్లక్ష్యపు అరికాలితో దాన్ని నిమరడని.

కనీసం దాన్ని ధరించినప్పుడు అలా చేయడనీ.

అయితే జలపిత భావాల భట్వాడాధారుడన్న విషయమే మరచిపోయారు.

అతను ఇంత వరకెన్నడూ భావాలలోని లీలా మాత్ర లేశాన్నీ కనీసం నలపలేదు; కనీసం ఏమార్చనూలేదు.

జలపిత లాలిత్యం చెక్కు చెదరనిది.

*

జలపిత ఒక చిత్ర కళా ప్రదర్శనకు వెళ్ళాడు.

కళాఖండాలన్నీ సిగ్గుతో తమ చట్రసమేతంగా చడీ చప్పుడూ చెయ్యకుండా గది నుంచి నిశ్శబ్దంగా వెళ్ళిపోయాయి.

*

“జనాలు ఎందుకు నీడలు చేస్తారు?’’ అని అడిగారెవరో జలపితని.

“ఎందుకంటే లోపలి కాంతి జనాల్లో పెద్దగా పనిచెయ్యదు కాబట్టి.’’ అని బదులిచ్చాడు.

జలపిత ఎప్పుడైనా ఆటోరిక్షాలోనో లేదా మరో డొంకదారి రవాణా వాహనమో ఎక్కినప్పుడు తన అదనపు అరికాళ్ళను, కాళ్ళనూ లగేజీ భద్రపరిచే గదుల్లోనే పెట్టేసుకునేవాడు.

*

జలపిత బంగారం.

నిజానికి కంసాలులు అతడిని తరచూ వాడుకునేవారు.

ఇంకా చెప్పాలంటే జాతరలకు వెల్ళినప్పుడు నగ లాగా అతడిని ధరించేవారు జనం.

*

“వస్త్రాలు దేహానికీ, ఆత్మకీ గిరిగీస్తాయి.’’ అనుకున్నారు జనం.

అందుకే చివరికి జలపితని తొడుక్కున్నారు.

అలాగైనా అతడిని వర్గీకరించి, నిర్వచించాలని అనుకున్నారు.

కనీసం అతని అభిమానులు అలా అభిప్రాయపడ్డారు.

తీరా ఇది ఆచరించబోతే మరో మీమాంస ఎదురైంది.

ధరించిన వస్త్రాలకి ఆవలా జలపిత ఎంతగా వున్నాడంటే, పెద్ద పెద్ద నిపుణలు కూడా ఈ సంశయాన్ని పరిష్కరించడంలో విఫలమయ్యారు.

ఇంతకీ జలపితకి వస్త్రాలున్నాయా?

లేక వస్త్రాల చుట్టూ ఆవరించిన ఆచ్ఛాదనే జలపితా?

ఎందుకంటే అవి రెండూ కూడా జలపితే కదా!

*

ఒక దంపతులు సినిమాకి వెళ్దామనుకున్నారు.

అయితే అంత తక్కువ వ్యవధిలో తమ మూడు మాసాల పాపను చూసుకునేందుకు ఒక ఆయాను వెతికి పట్టుకోవడంలో విఫలమయ్యారు.

ఆ కారణంగా పాపను చూసుకోమని జలపితని కోరారు.

తన విధిని జలపిత తూచ తప్పకుండా నిర్వహించాడు.

ఎంతగా అంటే, కొన్ని గంటల్లో కన్నవారు సినిమా నుంచి తిరిగి వచ్చేసరికి ఆ పిల్లవాడు 20 ఏళ్ళ వాడయ్యడు.

ఆ యవ్వనుడు తనకు వెంటనే పెళ్ళి చేయమనీ, లేకపోతే సన్యాసం తీసుకుని లోక కల్యాణం కోసం పాటు పడతానని బెదిరించాడు.

ఈ యువకుడి కన్న వారి ప్రతిస్పందన చరిత్రలో నమోదు కాలేదు.

*

జలపిత ఒక జల్లెడ కనుగొన్నాడు.

అందులోంచి చెడ్డవాడిని జల్లిస్తే మంచివాడయిపోతాడు.

రాజకీయ కారణాల వల్ల ఈ జల్లెడని నిషేధించారు.

*

ఒక పేరు ప్రతిష్టలున్న రాజకీయ వేత్త వివాహ మహోత్సవంలో జలపితని ప్రసంగిచమని కోరారు.

జలపిత తన మాటలు మొదలు పెట్టగానే అందరూ పరారయ్యారు.

కారణంః  అతను ఉపన్యాసం ఇవ్వడానికి బదులు ఒక పిట్టల గుంపును ఆకాశంలోకి వదిలాడు.

పైగా జలపిత తన మాట నిలబెట్టుకోలేదని అతిథులంతా ఫిర్యాదు చేసారు.

ఈ సారి ఆశ్యర్యపోవడం జలపిత వంతయ్యింది.

ఎందుకంటే ఇప్పటివరకు అతను చేసిన ఉపన్యాసాలన్నింటిలోకీ అదే అత్యంత గొప్పదని అతని నమ్మకం.

అందుకే అసలు తననుంచి జనం ఏమి కోరుకుంటున్నారో జలపితకి కొంచెం కూడా బోధపడలేదు.

*

జలపితను పుట్టినరోజు వేడుకలకు పిలిచారు.

తొందదరగా వెళ్ళాలి. ఇప్పటికే చాలా ఆలస్యం అయ్యంది.

జలపిత సత్కార్యాలు చేయడంలో పుణ్యకాలం గడచిపోవడమే ఈ ఆలస్యానికి అసలు కారణం.

అందుకే చాలా హడావిడిగా వెళ్తున్నాడు.

హఠాత్తుగా అతనికి ఒక చిన్న నీటి పాయ తన కాళ్ళ ముందే తగిలింది.

తన దారిని అడ్డుకుంటోంది ఆ పాయ.

తన హడావిడిలో జలపిత ఆ పాయను దాటేందుకు అంజె వేయబోతున్నాడు.

అప్పుడే తట్టింది.

కాళ్ళ ముందు పడివున్న వాటిని దాటడం అరిష్టం అని.

అందుకే ఇబ్బందికి లోనయ్యాడు జలపిత.

అందుకే ఆ నీటి పాయ వెంట వెళ్ళి, దాని చుట్టూ తిరిగి వేడుకలకు ఆలస్యం కాకుండా చకచకా వెళ్ళిపోయాడు.

అలా వెళ్తున్నప్పుడు ‘చిన్నా, పెద్దా’ విషయాల గురించి దీర్ఘంగా ఆలోచించాడు.

*

ఒక కోళ్ళ ఫారంలో గుడ్లు పొదగవలసి వచ్చింది.

చాలా శ్రద్ధగా గుడ్లను పొదిగాడు జలపిత.

ఎంత శ్రద్ధగా అంటే ఒక విమానయాన కంపెనీ తన కోళ్ళ ఫారంకు వ్యతిరేకంగా కోర్టులో దావా వేసేంత.

దావా సారాంశంః జలపిత సద్దుమణగకపోతే ఇక మా విమాన యాన కంపెనీ మూసుకోవాల్సిందే.

జలపిత కోళ్ళఫారంలో పనిచేయడం మొదలు పెట్టినప్పటి నుంచి దూర విమాన ప్రయాణాలు చేసే వారంతా విమానాలు ఎక్కడం మానేసి కోళ్ళపైనే ప్రయాణించడానికి మొగ్గుచూపుతున్నారు.

ఆ కోళ్ళు ప్రయాణికులను అంత వేగంగా, అంతే భద్రంగా తీసుకువెళ్తున్నాయి మరి.

*

జలపిత ఆవిష్కరణలన్నింటిలోకీ తూర్పు దేశాల్లో అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన వాటిలో కొన్ని ఇలా వున్నాయిః

తీరిక లేని పొగతాగే కుక్క పిల్లల యజమానుల కోసం జలపిత రూపొందించిన కొత్త కుక్క పిల్లలు.

ఈ కుక్క పిల్లలు తమ యజమానులు వదిలిన సిగరెట్ పొగ రింగులపైన నడిచివెళ్ళగలవు.

దీని వల్ల కుక్కలకు ఎలాంటి అనారోగ్యం కానీ, ఇతర హానీ కానీ వుండదు.

ఇక పొగ తాగని యజమానలకూ ఈ కొత్త కుక్కపిల్లలు మరో వెసులుబాటును కల్పిస్తాయి.

పొగతాగని యజమానుల ఊపిరి వెంట ఈ కుక్క పిల్లలు నడవగలవు.

మరో ఆవిష్కరణః ఇది మరో అద్భుతం.

శుభ్రత పట్ల విపరీతమైన శ్రద్ధ వున్న సంపన్నమహిళల సౌలభ్యం కోసం జలపిత చేసిన ఆవిష్కరణ ఇది.

స్వచ్చంధ శౌచ్య రబ్బరు బూట్లు.

ఈ బూట్లు దుమ్మును తమంతట తామే తుడిచిపెట్టుకుంటాయి.

*

“లోకంలో ‘ఆత్మమితి’ ఆవిష్కరించబడిన తర్వాతే తమకంటూ ఆత్మ ఒకటి వుందన్న విషయం మానవాళికి బోధపడింది.’’ నిర్ధారించాడు జలపిత.

సకాలంలో అవతరించడంలో విఫలమైన ఓజోను పొరే జలపిత.

కానీ జలపిత గురించి ఆలోచించిన ఉత్తరక్షణం అతను అప్పటికే తన బాహువులనూ, కాళ్ళనూ గాలి నుంచి లాగేసుకుంటూ వుంటాడు.

*

అనువాదకుడి మాట

జలపిత కథ(?) నా చేతికి అందినప్పుడు… ఇది తెలుగులో ఇప్పుడు ఎందుకు?

తెలుగుకి ఎందుకు? అని తోచింది.

మొదలు, మధ్య, ఘర్షణ, అవరోధం, సమస్య, ముగింపు, తెగింపు, పరిష్కారం, ఆశావాదం అనే లెక్కల తక్కెడల జల్లెడలో ఎల్లెడలా కొట్టుమిట్టాడే లేదా కొడిగడుతున్న మన కథా templates కి ఆవల కూడా కథాకథన నిర్గమనాలూ, నిమజ్జనాలూ జరిగాయనీ, జరుగుతాయనీ, జరుగుతన్నాయనీ, జరగాలనీ మరోసారి ఆశించేందుకే (నా మటుకు నేను) ఈ జలపితనీ, ఈ ఎమ్మా అందిజెవ్ స్కా నీ అనువదించాలని అనుకున్నాను.

ఎమ్మాని విస్మరించి, తూష్ణీకరించిన ‘ఆధునిక వాస్తవికతా వాద’ సరళినీ, తర్క హేతు రుజు మార్గాన్నీ, దాని కాలిక గమనాన్నీ ఏక కాలంలో, ఏకైక సమయంలో ప్రోది చేసుకుని పొందు పరచి పొదిగి… ఎవరైనా ఆ గుడ్డును పగలేసే ఆ తంతును కనులారా చూడాలని, ఆ పగిలి వచ్చే బిడ్డల రెక్కలను కౌగిలించుకోవాలనీ ఆమెకు ఇప్పుడు పాల్పడ్డాను.

ఇందులోని ‘పదాలు కట్టేయలేని’ ఆలోచనలు తెలుగు కథా, నిర్మాణ, శైలీ, నిపుణత, పాండిత్య ప్రకర్షలకీ ఏ రెండు గింజలయినా సాదరంగా చల్లకపోతాయా అనే బలమైన, బలహీనమైన మూఢనమ్మకంతోనే ఇది అనువదించాను.

ఎమ్మా అందిజెవస్కా పదాన్ని శంకించింది.

భాషేతర వాస్తవికతలో పదం తల వొంచుకుని చేతులు కట్టుకుని చిత్తగించవలసి వుంది ఇంకనూ…

గిరిలోపలి మన పదాలు వినోదమే.

అది మనుగడ కాదు.

గిరిబయట మనకింకా అందని పదాలు నవ్య నిర్వచనాలు.

లేదా నూతన కరచాలనాలు.

ఇటు మన గిరులకీ.

మన నలిగిన/రొడ్డుకొట్టుడు పదాలకీ.

*

కథల వల్ల ప్రయోజనం ఏమిటి?

ఇదొక ఎడతెగని చర్చకి దారి తీసే ప్రశ్న. ‘ఏ ప్రయోజనం లేదు’ నుండి ‘ప్రపంచాన్ని మార్చటం’ దాకా రకరకాల సమాధానాలొస్తాయి. వీటిలో నాకు నచ్చినది: “Entertain and inform” – ఆ క్రమంలో. పాఠకులని వినోదపరుస్తూ వాళ్లకి ఎంతోకొంత ఉపయుక్తమైన సమాచారాన్ని అందించగలిగేదే నా దృష్టిలో ప్రయోజనకరమైన కథ.

అయితే – ఏదేని సమస్య గురించిన సమాచారం తెలియజేయటానికి, దానిపై పాఠకులకి అవగాహన కలిగించటానికి సాహిత్యంతో పనేంటి? అందుకోసం కథలూ, నవలలూ రాయాల్సిన అవసరమేంటి? సదరు సమస్యపై సమాచారాన్ని క్రోడీకరించి, సంఖ్యలూ అవీ జతపరచి శుభ్రంగా ఓ వ్యాసం రాసేయొచ్చుగా. అది మరింత ప్రభావశీలంగా ఉంటుంది కదా.

లేదు. వ్యాసాల ద్వారా సమస్యల గురించిన సాధారణ సమాచారం లభిస్తుంది, స్టాటిస్టిక్స్ తెలుస్తాయి. కానీ ఆ సమస్య బారినపడ్డ మనిషి అనుభవించే వేదన ఈ వ్యాసాల్లో కనబడదు. కష్టసుఖాలకి మనుషులెలా స్పందిస్తారు, వాటినెలా ఎదుర్కొంటారు,  అవి మానవ సంబంధాలని ఎలా ప్రభావితం చేస్తాయి – ఇటువంటి సమాచారాన్ని పాఠకులకి అందించగలిగేది సాహిత్యం మాత్రమే.

ఇక్కడ గమనించాల్సిన విషయమొకటుంది. సాహిత్యం పని సమాచారాన్ని చేరవేయటమే. బోధించటం కాదు. హితబోధలు చేయటం కాదు. ఎందుకంటే, కథలు చదివి మనుషులు మారిపోరు. కథల వల్ల పాఠకుల నైతిక వర్తనం మారదు. కాబట్టి సందేశాలిచ్చే కథలకి బదులు సమాచారాన్నిచ్చే కథలు రాయటం మెరుగు. వీలైనంత కచ్చితమైన సమాచారాన్ని పాఠకులకందిస్తే, ఆసక్తి కలిగినవాళ్లు ఇతర మార్గాల ద్వారా మరింత లోతుగా వివరాలు తెలుసుకుంటారు. చదివినవారికి అందులో ప్రస్తావించిన విషయాల మీద ఆసక్తి, అవగాహన కలిగించగలిగితే ఆ కథ ధన్యమైనట్లే.

మరి వినోదం సంగతేమిటి? నా దృష్టిలో కథ – ఆ మాటకొస్తే ఏ కళకైనా – ప్రధమ పరమార్ధం వినోదం కలిగించటం. మిగతావన్నీ ఆ తర్వాతే. వినోదం పాళ్లు పిసరంతైనా లేకుండా సమాచారాన్ని బదిలీ చేయటమే ఏకైక పనిగా రాయబడ్డ కథల వల్ల ఎటువంటి ప్రయోజనమూ ఉండదు. ఇక్కడ ‘వినోదం’ అంటే నవ్వు తెప్పించటం, సంతోష పరచటం అని పొరబడకండి. ఆంగ్లంలో ‘entertainment’ అనే పదానికి ‘diversion’ అనే అర్ధమూ ఉంది. నేను ఆ అర్ధంలో వాడాను. వినోదాత్మకమైన కథలు చదవటాన్ని “escaping from reality” అంటూ వెక్కిరిస్తారు కొందరు. నేను మాత్రం దీన్ని “escaping into an alternate reality” అంటాను. కథ పని చదువుతున్నంతసేపూ పాఠకుడిని మరో ప్రపంచంలోనికి తీసుకుపోవటం. పాఠకుడికి కనీసం ఒకటైనా కొత్త విషయం చెప్పటం. ఆ మేరకి అతని/ఆమె దృష్టి పరిధి పెంచటం. అది చెయ్యలేని కథ రాయటం అనవసరం.

పైదంతా రచయిత కోణం నుండి కథ ప్రయోజనం ఏమిటో వివరించే ప్రయత్నం. దీన్నే పాఠకుడి కోణం నుండి ఇలా చెప్పొచ్చు:

“కథ పరమార్ధం పాఠకుడితో ఆస్వాదించబడటం”

అంతే.

*

                   -బమ్మిడి జగదీశ్వరరావు

~

ఉదయ భానూ..!

ఉన్నావా..?

కవిత్వంలో మాత్రమే సాధ్యం కదూ.. నిన్ను నీవు పలుకరించు కోవడం.. నిన్ను నీవు పరిచయం చేసుకోవడం.. నిన్ను నువ్వు పరామర్శించు కోవడం.. నీలోకి నువ్వు తొంగి చూసుకోవడం.. నీలోని ప్రపంచాన్నే కాదు, నీ చుట్టూవున్న ప్రపంచాన్ని అనుభవంలోకి తెచ్చుకోవడం.. కవిత్వంలో మాత్రమే సాధ్యం కదూ..

కవిత్వం జీవితం కదూ.. జీవితంలో కూడా సాధ్యమే కదూ..

ఏమో.. అందుకేనేమో.. నాకు నేనే వుత్తరం రాసుకోవడం కోవడం చూస్తే భలే చిత్రంగా వుంది! విచిత్రంగానూ వుంది! నిజానికి యెవరికి వుత్తరం రాయాలో తెలీదు! చుట్టూ అందరూ వుండి వొక్కోసారి మనకు మనమే వొంటరి అవుతాం! వొంటరిగ అనిపిస్తాం! రోహిత్ అలాగే వొంటరయ్యాడు! సమూహం నుండి తాత్కాలికంగానైనా వేరవుతాం! వేరు చేయబడతాం! రాజ్యానికా బలం వుంది! బలగం వుంది!

మనసు నిండా రాయాలని వుండి కూడా రాయలేని వేళ్ళు.. నొప్పి పుడుతున్న వేళ్ళు.. కనీసం పెన్ను పట్టలేని వేళ్ళు.. కంప్యూటర్లో బటన్ వొత్తలేని వేళ్ళు.. నా వేళ్లే.. అందమైన అక్షరాలు అనంతంగా రాసిన వేళ్లే.. నా వేళ్లే.. పోలీసుల యినుప బూట్ల కింద నలిగిన వేళ్లే.. నా వేళ్లే.. పోలీసు వేను మెట్ల మీద నలిగిన నల్లని నా వేళ్లే.. నావి కాకుండా.. నా స్వాధీనంలో లేకుండా..

వేళ్లేనా నొప్పి పడుతున్నది.. ఈ దేహంమొత్తం ఈ దేశంమొత్తంలానే నొప్పి పడుతున్నది.. కాళ్ళు యిద్దరు.. చేతులు యిద్దరు.. పట్టుకున్నారు.. వొకడు.. ఆరున్నర అడుగుల దేహమున్న వాడొకడు.. దున్నపోతులా వున్నాడు.. గుండెలమీద.. పొట్ట మీద.. తొడల మీద.. పిచ్చి పట్టినట్టు గెంతుతున్నాడు.. శరీరాన్ని మట్టి ముద్దను చేసి కుమ్ముతున్నాడు.. వాడూ మనిషే.. వాడిలోని మృగమేదో.. రంకేలేస్తోంది.. దుంకులు దుంకుతోంది..

కళ్ళు మూసినా తెరచినా వాడి ముఖమే! ఆ మృగం ముఖమే! వాడి స్వరమే! ‘లంజా కొడకా.. లంజా కొడకా..’ నా చెవుల్లో యిప్పుడు కూడా ప్రతిధ్వనిస్తోంది!

‘అసలేం జరిగింది?’ యెవరికి వారే అడుగుతున్నారు! ఏం జరుగుతుంది? సెలవుమీద వెళ్ళిన వీసీ పొదిలి అప్పారావు యూనివర్సిటీకి మళ్ళీ వచ్చాడు! తన రాకను పండగ చేసుకొమ్మని రహస్యంగా సర్క్యులర్లు పంపాడు! మెయిల్స్ చేసాడు! రహస్యమెప్పుడూ బహిరంగమని ఆయనకు తెలుసు! రహస్యమే రాజ్యమేలుతుందనీ తెలుసు! రహస్యమే అద్భుతంగా ప్రచారం అవుతుందనీ తెలుసు! తెలిసిందే చేశాడు! తెలిసే చేశాడు! వేడుకగా తనని ఆహ్వానించమని టైంటేబుల్ని తనే యిచ్చాడు! తన అనుయాయులకు కార్యక్రమం తనే రాసిచ్చాడు! తనకు యెలా గ్రీటింగ్స్ తెలపాలో కూడా రాసిచ్చాడు! తనడబ్బా తనే కొట్టుకున్నాడు! టైం టు టైం జరిగే ప్రోగ్రాంషీట్ జిరాక్స్ కాపీలను విద్యార్థులలోకి వెళ్ళేలా చూసాడు! రెచ్చగొట్టాడు! మీరు నా వెంట్రుక పీకలేరని పరోక్షంగా అనిపించేలా ప్రత్యక్షంగానే అల్టిమేటం యిచ్చాడు!

విద్యార్థులు తనని అడ్డుకోవడానికి వస్తారని తెలుసు! విద్యార్థుల మిలిటెన్సీ తెలుసు! తను సేఫ్ గా వుండాలంటే యేo చెయ్యాలో కూడా తెలుసు! మీడియాని తిప్పుకోవడం తెలుసు! కొందరయినా తిరగరని తెలుసు! అందుకే తన అనుయాయులైన సంఘం విద్యార్ధులతో ఫర్నిచర్, అద్దాలు, టీవీలు ధ్వంసం చేయించాడు! కోపంతో వున్న విద్యార్ధులు వొచ్చి జత కలిసారు! అసలు పని చేసిన వాళ్ళు పక్కకు తప్పుకున్నారు! స్క్రీన్ మీదకొచ్చి వీడియోలకూ ఫోటోలకూ చిక్క వలసిన వాళ్ళే చిక్కారు! స్క్రిప్ట్ ప్రకారమే షూట్! దిగవలసిన సమయానికే పోలీసులు దిగారు! పోలీసులంటే క్యాంపస్ పోలీసులు కారు.. తెలంగాణ పోలీసులే!

పోలీసులు మొదట నెమ్మదిగా వొక్కొక్కర్నీ లాక్కు వెళ్ళారు! తరువాత వేగం పెంచారు! వందలమంది పోలీసులు! ఈడ్చి పడేశారు! రాకుండా లొంగకుండా పెనుగులాడుతూ వున్న వాళ్ళని డొక్కలోతన్నారు! విద్యార్ధులు మెలితిరుగుతూనే నినాదాలిచ్చారు! అంతే అమ్మాయిలని చూడకుండా చెంపలు చెల్లుమనిపించారు! బూతులు తిట్టారు! ‘రేప్ అయిపోతారే లంజముండల్లారా’ అని హెచ్చరించారు! అబ్బాయిలకయితే రెండుకాళ్ళ మధ్య యెక్కడ తంతే గింజుకుంటామో అక్కడ తన్నారు! తరిమి కొట్టారు! దొరికిన వాళ్ళని దొరికినట్టు చితక్కొట్టారు! విద్యార్థులు ఆవేశం పట్టలేక రాళ్ళు రువ్వారు! పోలీసులూ రాళ్ళు రువ్వారు! చెట్టుకొకర్నీ పుట్టకొకర్నీ చేశారు! చీమలపుట్టని కదిపినట్టు కదిపారు! ఒక్కొక్కర్నీ చేసి కొట్టారు! వందలమందిని యెత్తుకెళ్ళారు! ఎక్కడకు తీసుకు వెళుతున్నారో తెలీదు! ఏం చేస్తున్నారో తెలీదు! అప్పటికి నేను హ్యుమానిటీస్ బిల్డింగ్ దగ్గర వున్నాను! నీళ్ళు తాగి వచ్చాను! పొంచివున్న ప్రమాదాన్ని పసిగట్టాను! తప్పించుకున్నాను!

ఇరవై ఆరుగురు విద్యార్థులు అరెస్టు! ఇద్దరు ఫేకల్టీలు అరెస్టు! మొత్తం యిరవై యెనిమిది మంది అరెస్టు! చర్లపల్లి జైల్లో పెట్టారు! ఇరవై యిద్దరు అబస్కాండు.. అని చూపించారు!

వీసీ వొస్తున్నాడనగా నెట్ బంద్! వొచ్చాక ఆవాళ మధ్యాన్నం నుండే మెస్సులు బంద్! మంచినీళ్ళు బంద్! కరెంటు బంద్! నాన్ టీచింగ్ స్టాఫ్ ని తన కంట్రోల్లోకి తెచ్చుకొన్నాడు! తను తెర వెనక వున్నాడు! తెర ముందు లొల్లి విద్యార్థులకు నాన్ టీచింగ్ స్టాఫ్ కూ! అదే అదునుగా ప్రచారం చేశాడు! చివరకు షాపింగ్ కాంప్లెక్స్ లోని షాపుల్ని సయితం మూయించాడు! పోనీ యూనివర్సిటీ బయటి నుండి ఫుడ్ లోపలకు తెచ్చుకుందామంటే లేదు! సరే యూనివర్సిటీ బయటకు పోదామంటే లేదు! గేట్లు మూయించేశాడు! పిల్లిని తలుపుమూసి కొట్టినట్టుగా పిల్లల్ని కొట్టించాడు! పిల్లి తిరగబడదా? పిల్లలు తిరగబడరా? తిరగబడితే తప్పవుతుంది! నేరమవుతుంది! నేరం చేసి వాళ్ళకో అవకాశం యివ్వకూడదు అని అనుకున్నాం!

అప్పుడు కూడా ఆ సమయంలో కూడా తెలంగాణ వుద్యమమే మాకు ప్రేరణ! వంటా వార్పుకు దిగాం! మూడు రాళ్ళు తెచ్చి పొయ్యి పెట్టాం! రాళ్ళ మధ్యన వంటేమిటి? క్యాంపస్ రోడ్లమీద అనుకున్నాం! అలా అయితే మా ఆకలి లోకానికి తెలుస్తుందని అనుకున్నాం! అన్నం దొరికే మార్గం అదొక్కటే అనుకున్నాం! రోడ్డు మీద మూడు రాళ్ళ పొయ్యి.. కర్రా కంపా యేరి తెచ్చుకున్నాం! వంట చేసుకుంటున్నాం! నా తోటి వాళ్ళు ఫోటోలు తీస్తున్నారు! యిది చరిత్రలో వొక రోజు అనుకున్నాం! ఎందుకంటే తెలంగాణ ప్రేరణగా వంటా వార్పే కాదు, తెలంగాణ వుద్యమం నా యంఫీల్! తెలంగాణ వుద్యమ కవిత్వం మీద నా పీహెచ్డీ! ఏడేళ్ళుగా తెలంగాణ వుద్యమంలో వున్నాను! విరసంలో వున్నాను! ‘జంగ్’ తెలంగాణ వుద్యమ కవిత్వం ప్రచురించాను! ప్రత్యేక తెలంగాణని నాకళ్ళతో చూసాను! నా ఆలోచనల్లో పప్పు వుడికింది! తాళింపుకు పచ్చిమిరపకాయలూ వుల్లిపాయలు కోసి పెట్టుకున్నాం! రుచిగా తిందాం అనుకున్నాం! ఆకలికి యెలా వండినా రుచిగా వుంటుందని నవ్వుకున్నాం!

తెలంగాణ వుద్యమంలో వంటా వార్పూ పబ్లిక్ రోడ్లమీద చేసి నెగ్గినం గాని.. మా ఆకలి తీరడానికి, అదికూడా పబ్లిక్కు సంబంధం లేని రద్దీలేని క్యాంపస్ రోడ్లో చేయడం నేరమయింది! పోలీసులు వచ్చారు! రోడ్లమీద ఆటలేమిటి అన్నారు! ఆటలు కాదు, ఆకలి అన్నాం! ‘మీకు బాగా కొవ్వు పట్టింది.. తియ్యండి.. వంటా వార్పూ లేదు.. లంజ కొడుకుల్లారా..’ లాఠీలతో అందర్నీ వొక వైపుకి తరిమి నన్ను మరో వైపుకి తరిమారు.. షాపింగ్ కాంప్లెక్స్ యెదురుగా వున్న కచ్చా రోడ్డు మీదికి మెడకింద చెయ్యిపెట్టి.. లాక్కెలుతూ వాడే.. మృగంలాంటి ఆ మనిషే.. లాల్ మథర్ గచ్చిబౌలి క్రైమ్ బ్రాంచి ఇన్స్పెక్టర్.. బలంగా వేన్లోకి తోసాడు! వేన్లో పడ్డానో లేదో.. వేన్ విండోస్ మూసేశారు! వేన్ డోర్స్ కూడా! నా గుండెలమీద తొడలమీద తొక్కుతూనే వున్నాడు! సహకరిస్తూ లోపల పోలీసులు! బయట వేన్ చుట్టూ గుంపుగా పోలీసులు! అమాయకంగా యేమీ జరగనట్టు పోలీసులు!

నా మీద వోరల్ చార్జిషీట్.. రోహిత్ పోస్టుమార్టం అప్పుడు వున్నడు వీడే.. డెడ్ బాడీని గుంటూరు వెళ్ళనివ్వకుండా ఆపింది వీడే.. యూనివర్సిటీల అణచివేతలని కుల వివక్షతలని కొట్లాటలల్ల వున్నది వీడే..

మధ్యలో మా యూనివర్సిటీ సేక్యూరిటీ ఆఫీసర్ టీవీ రావ్ వచ్చాడు, విండో తెరిపించి చూసి ‘ఈ లంజ కొడుక్కి బాగా బలుపు సార్.. తొక్కండి సార్ కొడుకును..’ అన్నాడు. మళ్ళీ ఒళ్ళు నెత్తురు యింకిన మట్టి ముద్దయింది!

వాళ్ళ మాటల నుడుమ కుమ్ముతూనే వున్నారు.. ఎడమ చేత్తో జుత్తు పట్టుకు యెత్తి కుడి చేత్తో దవడల మీద గుద్దు మీద గుద్దు గుద్దుతూనే వున్నారు! నన్ను లేపి కూర్చోబెట్టి నా తల స్టడీగా వొకడు పట్టుకుంటే మరొకడు చేతికి మెత్తటి గుడ్డ చుట్టి పిడిగుద్దులు కురిపిస్తూనే వున్నారు.. కనపడని పోలీసు దెబ్బలంటే తెలిసింది.. అంతలోనే మళ్ళీ కింద పడేసి తొక్కాడు.. వొక క్షణం అయితే ఊపిరి ఆగిపోతుందనిపించింది.. చిన్న పిల్లల కాలో చెయ్యో తగిలితేనే గింజుకు పోతామే.. అలాంటి టెస్టికల్స్ మీద బలంగా తన్నాడు! నా ప్రాణం నన్ను వీడి పోయిందా.. తెలీదు.. తలచుకుంటే యిప్పుడు కూడా వొళ్ళు జలదరిస్తోంది..!

‘ప్లీజ్ సార్.. వద్దు సార్.. ఆపరేషనయ్యింది..’ కళ్ళలో నెత్తురు తిరుగుతుంటే అడిగా. ఎక్కడన్నాడు. అబద్దం ఆడుతున్నానని అనుకుంటాడని చూపించా. పోలీసు అని మరిచిపోయా. నిజాయితీగా చెప్పా. వదిలేస్తాడని ఆశ పడ్డా. ఫాంటు విప్పి చూపించా. మల ద్వారం దగ్గర కుట్లు.. సాక్ష్యంగా వేళ్ళాడుతున్న దారాలు.. సరిగ్గా అక్కడే.. గురి తప్పకుండా తన్నాడు! ప్రాణం తెగింది.. విలవిలలాడాను.. పులులకు దొరికిపోయిన లేడి పిల్లనయాను.. నాది గట్టి ప్రాణమే! వున్నాను.. పుండు.. పచ్చి పుండయిపోయాను.. నెత్తురు చుక్క నేల రాలలేదు.. ప్రాణం పొతే యెలావుంటుందో టెస్టికల్స్ మీద తన్నినప్పుడు తెలిసింది! ప్రాణంతో వున్న గుడ్డు పగిలినట్టయింది! ప్రాణం పోయినా బాగున్నని వొక్క క్షణం అనిపించింది!

నా పొట్టలో పేగులు చిరిగే వుండాలి.. పక్కటెముకలు పగిలే వుండాలి.. ఎడమ చెవిలో కర్ణభేరి చిట్లే వుండాలి.. ఎడమ కంటి రెటీనా చిరిగే వుండాలి.. పొత్తికడుపు పొరలు తెగేవుండాలి..

‘చాలు వదిలేయండి’ అన్నాడు ఓ అధికారి. ఇంకో అధికారిణి చెవి దగ్గరకు వచ్చి ‘నిన్ను చంపేస్తాం..’ అని చెప్పింది. ఎందుకో నేను వినడమే తప్ప చూడని జార్జిరెడ్డి ఆ సమయంలో గుర్తుకు వచ్చాడు!

అక్కడికి యెంతోసేపు తెలివి లేదు, తెలివి వొచ్చేసరికి ఆసుపత్రిలో వున్నాను.. ఎవరెవరో వస్తున్నారు.. పోతున్నారు.. సెల్లో రికార్డు చేస్తున్నారు..

మూడ్రోజులకి అన్నిరకాలుగా ఆరోగ్యంగా వున్నానని డిశ్చార్జ్ చేసారు! రిపోర్టులలో నాకు ఆపరేషన్ అయినట్టే లేదు!? యూనివర్సిటీకి వస్తే యెందుకో యేదో నమ్మకమూ తెగువా వచ్చి వంట్లో చేరింది! సత్తువ వొచ్చింది!

ఫాక్ట్ ఫైండింగ్ కమిటీ ప్రెస్ మీట్ పెడితే.. వెళ్ళా, అందరూ కూర్చోమన్న వాళ్ళే.. కూర్చోలేనే! నొప్పి! ‘లెఫ్ట్ చీక్ మీద చిన్న దెబ్బ తప్ప ఉదయ భానుకి దెబ్బలేమీ తగల్లేదు..’ అని పోలీస్ కమీషనర్ చెప్పాడని ఢిల్లీ నుండి వచ్చిన హక్కుల సంఘం ఆమె చెప్పి నవ్వింది!

కళ్ళముందు సాక్ష్యంగా శవంలా తిరుగుతూ నేను..

మూడురోజులుగా భోజనం లేదు! తింటే వాంతి అయిపోతోంది! నీరసంతో ఎన్నాళ్ళు? అడుగుతున్నారు.. తెలీదు.. రోహిత్ గుర్తుకొస్తున్నాడు.. ఓడిపోవడమంటే యేమిటో తెలుస్తోంది.. తెలిసే కొద్దీ రోహిత్ అర్థమవుతున్నాడు! సూసైడ్ చేసుకున్నాడనే రోహిత్ మీద మునుపు వున్న కంప్లైంట్ యిప్పుడు లేదు..

కేసీఆర్ వివక్ష గురించి అసెంబ్లీల మాట్లాడితే నవ్వొచ్చింది! పోలీసుల మీద జాలి చూపించడం చూస్తే.. అరిటాకుతో పోల్చడం చూస్తే జాలేసింది! వీసీని కొట్టి చంపేస్తే.. సియ్యమ్ము పడ్డ బాధ చూస్తే అతని బాదేందో స్పష్టంగానే అర్థమయ్యింది! ‘వీసీని రీకాల్ చేయిస్తా..’ సభకు హామీ యిచ్చి -‘ఎక్సెస్ ఫ్రం ది పోలీస్ వుంటే ఇమ్మీడియట్ ఎంక్వయిరీ చేయిస్తా’నంటున్నాడు. ‘సోషల్ వెబ్ సైట్లలో కావలసినన్ని సాక్షాధారాలు వున్నాయి..’ కళ్ళున్నా చూపులేదు అని మిత్రులు మాట్లాడుకుంటున్నారు!

‘అమ్మ బాధపడిందా..?’ చూడ్డానికి వచ్చిన ఫ్రెండ్ అడిగాడు. అమ్మ గుర్తొచ్చింది! అమ్మ మాటా గుర్తుకు వచ్చింది! ‘కనీసం మీ సెక్యూరిటీ ఆఫీసర్నన్నా కొట్టి రారా యింటికి..’ అమ్మ ఆగ్రహానికి నవ్వుకున్నాను! అమ్మలోని ఆగ్రహం చాలా మంది మాటల్లో చూసాను! రోహిత్ కోసం అందరూ వున్నట్టే.. నాకోసం యెందరో వున్నారు! ఒకరి కోసం వొకరున్నారు! సమూహంలోంచి నన్ను వేరు చేసినా నేను వొంటరి కాననిపిస్తోంది!

నీకు భయం లేదురా భానూ..

నువ్వేరా నేను!

నీ

ఉదయ భాను

-ల.లి.త.

~

“భాషంటే ఓ అంటురోగం. అంతకు మించేం లే..”  ధాటిగా చెప్పేడు మా చెడ్డీల్నాటి నేస్తం సీనుగోడు.

“సగంనిజాల్ని గెట్టిగా చెప్పీసీవాళ్ళలో ముందువరస నీదే.  భాషంటే ఇంకా చాలావుందని చెప్పిన శాస్తుర్లంతా మొత్తుకోరూ? దానికెంత పెద్ద శాస్త్రముందిరా!” కళ్ళు పెద్దవి చేస్తూ అన్నాను వాడి పళ్ళెంలో మరో దిబ్బరొట్టి ముక్క వేస్తూ.

“సుబ్బలచ్చిమి కవుర్లు సెప్పకే… అదంతే..” అని అల్లంపచ్చడీ రొట్టిముక్కపెచ్చుతో పాటు మాటల్ని కూడా నొక్కి నవిలీసేడు వాడు.

“నిరూపించరా అప్పారావ్..” అని నేనూ తగ్గకుండా నిలేశా.

“ఇవాళ దిబ్బరొట్టి వేస్తున్నాతల్లీ”. “ఇంకో రొట్టిముక్క వేసుకోరా” అని  వెన్నపూసిన దిబ్బరొట్టి జపం మీ అమ్మ వందలసార్లు చేసేకేకదా, దీనిపేరు ‘దిబ్బరొట్టి’ అని మన బుర్రల్లో నాటుకుంది! ఇంత కష్టపడి రెండు మూడు తరాలుగా మాటలు నాటి పెంచుతూ ఉంటేనే కదా భాష తేనెలో ముంచిన రొట్టెలా రుచులూరేది!”

“అంటురోగం అని చెప్తూ భాష నాటుడు కార్యక్రమంలోకి పోయావ్.  తిండెక్కువైనప్పుడల్లా పీతలా నడిచే నీ మెదడు లక్షణం ఏ మాత్రం మారలేదురా.” అని పొగిడేను.

“తిండెక్కువ పెట్టి గెరిల్లాయుద్ధం చేసే నీ బుద్ధీ అలాగే ఉందిగా”.. వాడూ పొగిడేడు నన్ను.

“బాసింపట్టు వేసుకున్నావుగా దిగరా ఇంక వాదంలోకి!”

“సుబ్బరంగా ‘మఠఁవేసుకుని’ కూచున్నానే.  విజయవాడెళ్ళి మన ‘మఠా’న్ని ‘బాసింపట్టు’ చేసీసేవు. ఇదీ అంటురోగమంటే. ఒక్కటే దెబ్బకి నిరూపించి పారేసినానా నేదా సుబ్బలచ్చిమీ”

“మఠం వెయ్యడాన్ని ఒక్కో వూళ్ళో ఒక్కోలా అంటార్లేరా బంకుశీనూ. నాలాంటి పండితుల్ని విడిచిపెట్టి సాధారణీకరించవోయ్.”

“రెండూర్లు తిరిగి నాలుగు ముక్కలు ముక్కునట్టుకున్న నీలాటోల్లంతా శాత్రం మాటాడీసీవోలే.  గట్టిగా పదివాక్యాలు గుంటూరుభాషలో మాట్లాడు నీ సంగతి తేలుస్తా.”

“అల్లంపచ్చడి ఘాటు తలకెక్కేక నీమాట నువ్వే వినవురా మహేశ్ బాబూ. నామాటలేం వింటావు?”

“ఇదీ నీ గెరిల్లా యుద్ధతంత్రం. కాలికేస్తే మెడకీ మెడకేస్తే కాలికీ.. నీ మొగుడు ఎప్పుడూ లాగిపెట్టి తన్నలే?” ఉక్రోషం వొచ్చీసింది శీనయ్యకి.

“నువ్వు తన్నగలిగేవనా అతను తన్నడానికి?”  ప్రకాశ్ రాజ్ లాంటి శీనుగాడి ఆకారాన్ని చూస్తూ కొంచెం భయంగా  అన్నాను.

“నీతో ఇలా లాభం లేదు.  నేను పూర్తిగా చెప్పేకే నీకు మాటాడ్డానికి అనుమతి ఉంది.”  అంటూ నా మాట చొరనివ్వకుండా కన్హయ్యా కుమార్ లా రంగఁవెక్కి కదం తొక్కేడు మావాడు.  వాడి ‘ఆగ్న’ దాటలేక బ్రాకెట్లలో నిశ్శబ్దంగా మాట్లాడుకున్నాన్నేను. దాని విధానమిది …

“దిబ్బరొట్టె పేరుతో తరాలుగా మన తలకెక్కిన ఈ అద్భుత పదార్థాన్ని మనచేత ఎవరైనా ‘పాన్ కేక్’ అనిపిస్తే అది   అంతర్జాతీయ కుట్ర. రసాయనాయుధాలకంటే బలమైనది అన్యభాషాప్రసారం.  ఇది గమనించకుండా అన్యమత ప్రచారం అంటూ ఊగిపోతున్న ఆంధ్రదేశపు హిందూవాదులు తెంగ్లిష్ ప్రచారాన్ని ఎందుకు ఖండించరని అడుగుతున్నా.  అడుగుతున్నా నేనడుగుతున్నా.. మొబైల్ ఫోన్ని “చరవాణి” అని వాడుకలోకి తెస్తూ తరవాణిని   గుర్తుకు తెప్పిస్తున్న పత్రికాధిపతిని! (అబ్బ. పొద్దున్నే వాము కలిపిన తరవాణిలో ఆవకాయో మిరపకాయో కొరుక్కుని బొజ్జనిండా తిని, బళ్ళో మత్తుగా ఊగిన రోజుల్ని ఏమన్నా తిరగదోడేవా ప్రియనేస్తం!)  ఏమనీ? తెలుగు వార్తాపత్రికలూ టీవీచానెళ్ళ మధ్య నలుగుతున్న తెలుగోళ్ళని ఒక్కసారంటే ఒక్కసారి… రక్తాశ్రువులొలుకుతున్న తెలుగుతల్లి కళ్ళలోంచీ  పరిశీలించమని… ఓపక్క పత్రికల్లో తెలుగుని ఉద్ధరిస్తూ  మరోపక్క కొత్త కొత్త దూరదర్శన పాయల్ని (టీవీ చానెల్స్)  మూర్ఖానందపు పెట్టె (టీవీ) లోకి పంపిస్తూ వాటిద్వారా తెలుగుభాషా కల్పవృక్షాన్ని నాశనం చెయ్యటం కోసం పరదేశీ వేరుపురుగుల్నీ, కాండంతొలిచే పురుగుల్నీ అగ్గితెలుగునీ, అదే.. అగ్గితెగుల్నీ వ్యాపింపజేస్తున్న తీరుని ప్రశ్నిస్తున్నా. దీనివల్ల జనం, చదూతున్న పత్రికలభాషనీ చూస్తున్న టీవీ తెంగ్లిష్ నీ  వింటున్న ఎఫ్ఫెమ్ రగడనీ (బాగా చెప్పేవ్. తెంగ్లిష్ నగిషీల్లో ఆర్జేల పనితనం తనిష్క్ ని మించినదే)  కలిపి గిలకొట్టి,  కొత్తరకం కంగారుభాష మాటాడుకుంటూ గెంతుకుంటూ పోతున్నారని నేను సోదాహరణంగా వివరించగలను మీడియా మహారాజులారా!  చిత్తశుద్ధి లేని మీ శివపూజల్ని నేన్నిరసిస్తున్నా”. (ఉపన్యాసం బాగుంది గానీ ‘లక్స్ సినిమాతారల సౌందర్య సబ్బు’ నాటి రోజుల్నుండీ ఈనాటిదాకా టీవీ యాడ్ లు కూడా తెలుగుని మరీ దుంపనాశనం చేసిపెడుతున్నాయిరా నాయినా).

ఊపిరి పీల్చుకోడానికి ఆగేడు శీనుగాడు.

“ఈ మధ్య మనకీ కొత్త కొత్త వంటల చానెళ్ళు వొచ్చీసేయి పిల్లా చూసేవా నువ్వు?  నీలాటి బక్కప్రాణికి అన్నిరకాల  వంటల పేర్లు వింటేనే నీరసం వొచ్చిస్తుంది. మీ అమ్మ వంటలు మర్చిపోతావ్.  మ్మ్.. అలా కాదులే.  మీ అమ్మా అమ్మమ్మల వంటలని కూడా ఎలా చెయ్యాలో వీడియో తీసి ఆ చానెల్ కి పంపిస్తే కాస్త పేరూ డబ్బూ కూడా వస్తుందనుకుంటా చూసుకో.  ఒకటి మర్చిపోకు సుమా.  ఆ వంటెలా చెయ్యాలో పూర్తిగా తెలుగులోనే చెప్పాలని వాళ్లకి షరతు పెట్టు. (‘షరతు’ అనే మాట ఎక్కణ్ణుంచి వచ్చిందో తెల్సుకోవా శీనూ)  ఆ చానెల్ చూసి తీరాల్లే. చక్కగా బొద్దుగా ఉండే అమ్మాయిలే అంతానూ.  (అంతా నీలాగే గుండ్రంగా ఉంటే ఎంతానందంరా నీకూ!)  అరె…  అలా అనుమానంగా చూసి శీలశంక చెయ్యకు. (అదేంట్రా మూలశంకలా?)  స్త్రీవాదమే మాటాడుతున్నాలే. సున్నాకొలత వొదిలి మనుషులంతా ఎవరి కొలతల్ని వారు ప్రేమించుకోవాలని నా ఆశయం. (అలా నీ పొట్ట చుట్టుకొలతని ప్రేమించుకుంటూ ఉండు. గుండెపోటొచ్చీగల్దు.)

ఇంతకీ నువ్వు మాటాడకుండా ఉంటే ఎటో వెళ్తున్నాన్నేను. (మీ మగాళ్ళంతా అంతేగా. దార్లో పెట్టడానికే మేమున్నాం.)  అసలు విషయం ఏమిటంటే అమ్మలూ.. చిన్న అనుకరణ చేసి చూపిస్తా చూడు ఓ కార్యక్రమాన్ని!” –  శీనులోని నటుడు ఆవలిస్తూ నిద్రలేచాడు.

***

పాలకోవా వ్యాపారి  శంకర్రావు గారి దగ్గరకు వంటల చానెల్ అమ్మాయి వచ్చింది.

అమ్మాయి :  “అసలు మీ పాలకోవాకున్న ఇంత టేస్ట్, ఇంత స్పెషాలిటీ ఏంటో అర్జంట్ గా తెల్సుకోవాలని వచ్చేసానండీ.”

శంకర్రావు :  “తప్పకుండా.. రండి… ఊక పొయ్యి మీదే కోవా వండుతామండి. ధాన్యం మిల్లు నుండి తీసుకొస్తామండి ఊక..  రైస్ మిల్లులో రైస్ సెపరేట్ అయ్యేక వొచ్చే పొట్టుని ఊక అంటారండి.

అమ్మాయి :  “జెనరేషన్ ఇంత ఫాస్ట్ గా వెల్తోంది కదా..  గాస్.. గాస్ స్టవ్స్, ఇంకా అప్డేటెడ్ చాలా వచ్చాయి కదా. మీరెందుకింకా ‘ఊక’ వాడ్తున్నారు? (ఊక అనే మాటనే అంత బెరుగ్గా అంటావెందుకు తెలుగుపిల్లా?)  మీ సీక్రెట్స్ లో వన్ అఫ్ ది సీక్రెట్స్ ఊకపొయ్యి అన్నమాట…  సరే. కోవా రెడీ అవడానికి ఎంత టైం పడుతుందండీ?”

శంకర్రావు:  “పదిలీటర్లు పాలు కోవాగా తయారవటానికి గంట, గంటన్నర పడుతుందండి”.

అమ్మాయి :  “ఓకే ఓకే. ఆ పాలు టెన్ లీటర్సాండీ ?

శంకర్రావు:  “అవి ఫార్టీ లీటర్స్అండీ. ఇవి టెన్ లీటర్స్ అండీ.”  (ఒప్పేసుకున్నా శీనూ. భాష వొట్టి అంటురోగమే. పాపం ఆయనకీ అంటించేసిందీ పిల్ల. అసలే అన్యభాషా వ్యాధినిరోధకశక్తి లేనివాళ్ళం).  … కోవాకి పాలు బాగా మరిగి చిక్కబడాలి”.

అమ్మాయి :  “అంటే బాగా రెడ్డిష్ రావాలాండీ?”

శంకర్రావు:  “ఔనండీ రెడ్డిష్ రావాలి”. (ఇదేంబాధ శంకర్రావుగారూ మీకు? మధ్యలో మా కళ్ళు రెడ్డిష్..  ఛ ఛా .. ఎర్రబడిపోతున్నాయ్ ఆర్. నారాయణమూర్తిలా).

అమ్మాయి :  “పెద్దలు నడిచిన ‘మాట’లో (బాట అనే మాట తెలీదీ పిల్లకి) మనమూ నడిస్తే హండ్రెడ్ పర్సెంట్ సక్సెస్ పొందుతామనటంలో మీరు ట్రూ ఇన్స్పిరేషనండీ. ఇది ఎప్పుడు స్టార్ట్ అయిందండీ?

శంకర్రావు :  పందొమ్మిది వందల యాభైలో నాన్నగారు స్టార్ట్ చేశారండీ.. (మీకూ ‘స్టార్ట్’ అయిందండీ అంటువ్యాధి.)

అమ్మాయి :  శివరావు గారంటే మీ ఫాదర్ గారాండీ? మీది పుట్టుకతోనే ‘సంపున్న’ కుటుంబమా?” (నీ సంపుడేంది తల్లీ ?)

***

“ఇప్పుడేమంటావ్? ఈ అమ్మాయిని వేషం మార్చి శంకర్రావుగారింట్లో రెండ్రోజులుంచి వాళ్ళంతా మాటాడుకునే భాషలో ముంచి తీస్తే తప్ప ఈ పిల్ల తన వొచ్చీరాని వింగిలీష్ని ఆయనకీ అంటించడం ఆపదు.  నువ్వూ నేనూ, తెలుగులో కథలూ కబుర్లూ రాసే అల్పసంఖ్యాక వర్గాలవాళ్ళూ, తెలుగు భాషాశాస్త్రవేత్తలూ (ఈ జాతి ఇంకా మిగిలుందంటావా?)  పిల్లలకి బడుల్లో తెలుగు నేర్పించే అభాగ్యులూ మనభాష గురించి ఆలోచిస్తే చాలదు తల్లీ.  టీవీకి తెంగ్లిష్ చీడ వదిలిన్నాడే  తెలుగుజాతి మొత్తం బాగుపడేది. అదెలగంటావా? మొదటగా తెలుగు టీవీ చానెల్ యజమానులందర్నీ కూచోబెట్టి,  దేశభక్తికంటే గెట్టిగా తెలుగుభక్తిని ఒళ్లంతా నలుగుపిండిలా రుద్ది తలంటు పొయ్యాలి.  (తెంగ్లిష్ మదగజాన్ని అణచగలిగే అంకుశాలున్న అసలైన మావటీలెవరో బానే కనిపెట్టేవుగానీ వాళ్ళని లాక్కొచ్చి ఆ ఉద్యోగంలో పెట్టే శక్తి ఎవరికుందో చెప్పలేవు శీనూ నువ్వు.).  తెలుగుమాటల మధ్యలో అతిగా ఇంగ్లీష్ ముక్కలు వేస్తూ దీన్నో వ్యాధిలా అందరికీ అంటించడాన్ని దేశద్రోహనేరమంత..  అదేలే.. భాషాద్రోహనేరమంత  హీనంగా చూస్తూ వేళాకోళం చెయ్యాలి.  ఎవరైనా “సండే.. థర్టీయత్ నైట్.. టూ లాక్స్ తీస్కుని స్టార్ట్ అవుతున్నా”… అంటుంటే  “టీవీ, కంప్యూటర్, కామెరా లాంటివాటికి సరేగానీ  ‘ఆదివారం.. ముప్పయ్యో తేదీ రాత్రి… రెండులక్షలు తీస్కుని బయల్దేరుతున్నా’ అని చెప్పడానికి ఇంగ్లీషుముక్కలెందుకు బంగారూ?” అని నెత్తిమీద సోలడు నూనింకిపోయీలా కొట్టీయాలి. తెలుగుమాటలు అందిస్తూ అంటిస్తూ పోవాలి.  (ముక్యమంత్రిగోరే  తెంగ్లిష్ ని నాలికమీదున్న సరస్వతీదేవిలా మొక్కీసోట  ఇయన్నీ చేసీదెవులో చెప్పకుండా నీ గోలేందిరా?)  ఇంతకు ముందు ఇరుగు పొరుగుల్తో సుబ్బరంగా తెలుగులో మాటాడుకునే ఇల్లాళ్ళభాషని కూడా చెడగొట్టి తెంగ్లిష్ ని నాటుకుంటూపోతున్న టీవీ చానెళ్ళని ఏం చేసినా పాపం అంటదు.  తెలుగు మాటా పాటా మర్చిపోయి,  బుల్లితెరల మీద సినిమాపాటలు పాడి ఎగురుతూ,  టీవీ పీతబుర్రలు కనిపెట్టిన వెర్రాటలాడుతూ, ‘ఆరెంజ్ కలర్ టాప్ మీద జరీ వర్క్ చేసిన హాండ్స్ తో గ్రీన్ కలర్ బాటమ్, కాంట్రాస్ట్ గా బ్లాక్ కలర్ చున్నీ ఉన్న డ్రెస్ నో, పింక్ కలర్ బాడీమీద రెడ్ కలర్ ప్రింట్స్ వేసిన రిచ్ సిల్క్ సారీనో బ్యూటిఫుల్ గిఫ్ట్స్ గా కొడుతూ’ కాలం దొర్లించేస్తున్నారు కొంతమంది ఇల్లాళ్ళు.

అసలూ,  తెలుగురాని వింతజీవాల్ని ఏంకర్స్ అనే పేరుతో మనమీదికి వొదుల్తున్న టీవీ చానెల్ యజమానులు ఇంగ్లీష్ ముక్కలతోనే జ్ఞానం వొచ్చీసిందనుకునే జడ్డితనాన్ని పక్కనపెట్టి,  ఓ చిన్నపని చెయ్యొచ్చుగా!  ఒక్క రెండునెల్లంటే రెండునెల్లు.. టీవీ వ్యాఖ్యాతలుగా ఉద్యోగమిచ్చి తీసుకున్న వాళ్ళనందర్నీ ఓచోట కూచోబెట్టి తెలుగులో శిక్షణ ఇప్పిస్తే వాళ్ళకున్న కోట్లు కరిగిపోతాయా? నడ్డివంచి తెలుగుని వడ్డిస్తే, ఇప్పుడు మాట్లాడుతున్న పిచ్చిభాష మళ్ళీ మాటాడే ధైర్యం చెయ్యగలరా ఈ వ్యాఖ్యాతలు?  చైనావాళ్ళంతటి వాళ్ళే మనవాళ్ళతో ‘మీ పేరేమిటి?’ అనడగటానికి ఎంతోకష్టపడి ఇంగ్లీష్ లో మర్యాదగా ‘వ్హాటార్యూ?’ అంటూ పాపం తప్పోతడకో ఏదోటి మాటాడేసి వ్యాపారవృద్ధి  చేసుకుంటూపోతుంటే,  ఉద్యోగం నిలబెట్టుకోవడంకోసం మనవాళ్ళు మనభాషని ఆపాటి నేర్చుకోలేరా?”

“ఒక కీలకం ఉంది సుబ్బూ.. ‘అన్యాయాలో, అక్రమాలో, హిందూమతపు జడలదెయ్యాలో, వర్గపోరాటాలో, ఆలో పొలో’మంటూ ఆయాసపడేవాళ్ళ  పూలు పుయ్యని ముళ్ళగులాబీపొదలాంటి భాషని టక్కున కత్తిరించి పడేసి సరికొత్త జాతీయాన్ని అందుకుని శైలీ ప్రకటన (స్టైల్ స్టేట్మెంట్ ని ఇలా తెలుగు చేశారా గురూగారూ ?) చేసీసేడు చూడూ.. ఆ కుర్రాడిలా దారి తియ్యాలి.  భావాల ఎత్తూ ఆదర్శాల లోతూ ఇవాళ ఎవరికీ అక్కర్లేదమ్మీ!  దేనిగురించైనా ప్రచారం ఎంత తెలివిగా చేసేవాఁ అన్నదే కిటుకు. తెంగ్లిష్ మీద విరుచుకుపడి, ‘చక్కగా తెలుగు మాట్లాడ్డమే, తెలుగుతో ప్రయోగాలు చెయ్యడమే నాగరికత’ అనుకునేంతగా తెలుగువారందరిలోనూ స్వాభిమానం గంతులు వేసేలా శైలీప్రకటన చెయ్యగల ధీరులు వొచ్చేవరకూ ఇంతే సంగతులు” రొప్పుకుంటూ ఆగింది బండి.

అవకాశం దొరికింది కదాని ముందుకి దూకి,

“ఓకే బాస్. ఏదో పెరిఫెరల్గా మాట్లాడుతూ, ఇంగ్లీష్ వైరస్ ఇంతగా గ్రో అవడానికీ మన రెసిస్టన్స్ లేమికీ గల కారణాలజోలికి వెళ్ళకుండానే ప్రాబ్లెమ్ ని మీరు డీప్ ఫ్రై చేసారనీ,  సాల్వ్ చేసే వర్క్ కి పూనుకున్నారనీ అర్థం అవుతోంది. ఏదెలావున్నా మీరు చెప్పినట్టు తెలుగువంటని ఎక్స్ప్లెయిన్ చేస్తూ స్టార్ట్ చెయ్యడం ముఖ్యం.  మొదటిగా తెలుగులాంగ్వేజ్  మిల్క్ ని విలేజెస్ నుంచి ముందురోజు నైట్ కలెక్ట్ చేస్కుని, దాన్లోవున్న కొద్దిపాటి ఇంగ్లీష్ నలకల్ని ఫిల్టర్ చేసి క్లీన్ చేసుకోవాలి. దీనికి భాషాభిమానం అనే సుగర్ ని ఏడ్ చేసి, పరభాషాద్వేషం అనే చిటికెడు ఇలాచీ పొడిని మిక్స్ చెయ్యాలి.  ఇది ఎక్కువేస్తే పాకం స్పాయిల్ ఔతుంది సుమా.. తరువాత  డయలెక్ట్ అనే ఊక స్టవ్ మీద నేటివిటీ అనే ఇత్తడి కడాయిపెట్టి ఈ మిక్స్ ని డైరెక్ట్ గా వేసి కంటిన్యువస్ గా ఇడియమ్ అనే తెడ్డుతో తిప్పితే ఒకటి రెండు డికేడ్స్ అయ్యాక చక్కటి తెలుగుకోవా స్మూద్ గా టేస్టీగా వస్తుంది. ఈ పని కలెక్టివ్ గా తెలంగాణా ఉద్యమం రోజుల్లో రోడ్లమీద చేసిన వంటలంత ఇంటెన్సివ్ గా చెయ్యాలి.  నీ ప్రభావంతో నేను కూడా ఈజీ సొల్యూషన్స్ చెప్పేస్తున్నా చూసేవా శీనూ!  పోనీ కుంభకర్ణుణ్ణి బుల్లి రాక్షసులు నీడిల్స్ తో పొడిచినట్టు ఆన్లైన్ పిటిషన్స్ పెట్టి మీడియాని పొడుద్దామా?  సరే.  అదలా వుంచి, మన తెలుగు పాలకోవాలోకి వచ్చేద్దాం. డిఫెరెంట్ రుచున్న ఈ స్పెషల్ తెలుగు డిష్ వెరైటీని కొత్త జెనరేషన్ పిల్లలు ఎంజాయ్ చెయ్యటం స్టార్ట్  చేసారంటే తెలుగుమమ్మీ శ్రమ ఫలించినట్టే.  ఎక్సెలెంట్ టేస్ట్ తో ఉన్నఈ కొత్త తెలుగుభాష కాన్సెప్ట్ సినిమాల్లోకి ‘వర్కౌట్’ ఔతుంది. తెలుగు ఫిక్షన్లోకి కూడా ఇంపోర్ట్ ఔతుంది”  అని  చెప్పుకుపోతూ అంతలో తెలివి తెచ్చుకుని,  “అయ్యో, ఏంటో శీనూ, ఒక్కరగంట ఏ తెలుగు టీవీచానెల్ చూసినా, వాటిలో మూడోతరం తెలుగు సినిమా హీరోలూ ముంబై హీరోయిన్ల ముచ్చట్లు విన్నా నాకిలాంటి మాటలే ఒచ్చిస్తున్నాయ్.  వీళ్ళ మధ్య ఝాన్సీ లాంటి మేలిమి బంగారు  వ్యాఖ్యాతలక్కూడా కిలుం పట్టిపోతోంది.” అని గింజుకున్నాను.

“ఇంగ్లీష్, తెలుగు అనే రెండు అందమైన భాషలు పెళ్ళాడి బుజ్జి తెంగ్లిష్ ని ఎప్పుడు పుట్టించేయో మనకి సరిగ్గా అర్థం కాకముందే అది వామనావతారంలా ఎదిగి మననెత్తిన కాలు పెట్టేసింది. ఈ బిడ్డకి ఊబవొళ్ళు వొచ్చేసిందని  అనుకునేవాళ్ళు తక్కువమంది. ఆ కాలు కిందే ఇంకెన్ని తరాల తెలుగువాళ్ళు బతుకుతారో తెలీటం లేదు. ఇప్పటికే సగం చచ్చిన తెలుగు ఇంకే అవతారం ఎత్తుతుందో అంతకన్నా తెలీదు.  ఏంచేస్తాం? ఇప్పుడు నెమ్మదిగా మన చిన్నప్పటి తెలుగుపాఠానికి రా.  చెంపకు చెయ్యి పరంబగునపుడు కంటికి నీరాదేశంబగును. తెంగ్లిష్ నీకు ఎక్కినపుడల్లా చిన్నప్పటి ఈ సంధిసూత్రం గుర్తు తెచ్చుకుంటూ లెంపకాయ్ వేసుకో.  బుద్ధి చెప్పువాడు గుద్దితేనేమయా అన్నాడు వేమన. తెలుగుటీవీ ఏంకర్లనే గ్రహాంతరవాసుల్లోంచి ఉద్భవించి, సమాజానికంతటికీ పట్టిన తెంగ్లిష్ భూతాన్ని పచ్చపచ్చని తెలుగువేపమండల్తో తన్ని మరీ వదిలిస్తే తప్ప మనజాతి బాగుపడదు. జాతి మొత్తం గొడవ మనకెందుగ్గానీ నీపాటికి నువ్వు ఎప్పుడైనా టీవీ చూస్తే తెలుగు వేపమండల వైద్యం చేసుకుంటూ ఉండు” అంటూ ప్రకాశ్ రాజ్ లా నవ్వేడు మా శీనుగాడు.

*

రాయడమంటే ఏమనుకుంటున్నావు…?

 నడిరోడ్డులో నిన్ను నువ్వు నగ్నంగా నిలబెట్టుకోవడమే….రాయడమంటే నీలోపలి అగ్ని గుండాన్ని బద్దలు కొట్టుకోవడం….

 నీకు జరిగింది కథ కాదు– నీలో జరిగింది కథ.

ఈ మూడు ముక్కలు చాలు. కథను, కథా రచనను వెంకట్ సిద్ధారెడ్డి ఎలా భావిస్తున్నారో చెప్పడానికి. మొదటి కథ సోల్ సర్కస్ తోనే ప్రతిభ చాటుకున్నారు సిద్దారెడ్డి.  సోల్ సర్కస్, కాక్ అండ్ బుల్ స్టోరీ, టైం ఇన్ టూ స్పీడ్  ..ఇప్పటి వరకూ రాసింది మూడు కథలైనా ప్రతీ కథా దేనికదే  ప్రత్యేకమైనది.  తనదైన శైలితో, భిన్నమైన గొంతుకతో కథారచన సాగిస్తున్న వెంకట్ సిద్ధారెడ్డితో చందు తులసి  మాటా మంతీ.

మొదటి కథ సోల్ సర్కస్ తోనే ఆకట్టుకున్నారు. ఆ కథ వెనక నేపథ్యం ఏమిటి..?

ఎప్పటినుంచో ఓ మంచి కథ రాయాలని అనుకుంటున్నాను. ఏదో రాయాలి అని ఆలోచించడం. ఏం రాయాలో మాత్ర స్పష్టత లేదు. అలా చాలాకాలం పాటూ ఆలోచించగావచ్చిన కథ సోల్ సర్కస్. ఈ కథే కాదు. మిగిలిన కథలు కూడా అంతే. కథ రాయాలనుకున్నపుడు ఓ ఆలోచన….మెరుస్తూ ఉంటుంది కానీ…కచ్చితంగా ఇదీ అన్న స్పష్టత ఉండదు. ఏదో కొంత రాయడం, దిద్దడం, మళ్లీ రాయడం, దిద్దడం….ఇలా అనేక సార్లు జరుగుతుంది. ఓ వారానికో, సంవత్సరానికో కథ మీద పట్టు దొరుకుతుంది.  ఇక ఆ తర్వాత కథ మనం రాయాల్సిన అవసరం ఉండదు. కథే నాతో రాయిస్తుంది.  ఉదాహరణకు సోల్ సర్కస్ కథలో చిత్వాన్ పాత్ర చనిపోతుందని మొదట కథ రాసేటపుడు నాకు కూడా తెలీదు. అలా రాస్తూ పోతుంటే కథ నన్ను ఆవహిస్తుంది. ఆ తర్వాత వెనక్కు చూసుకోవాల్సిన అవసరం ఉండదు. దానంతట అదే సాగిపోతుంది.
సాధారణంగా మనం చాలా కథలు చదువుతుంటాం. కానీ కథతో  పాటూ గుర్తుపెట్టుకునే పాత్రలు అరుదుగా వుంటాయి. అలాంటిదే చిత్వాన్ పాత్ర.  చిత్వాన్ పాత్రకు మీ జీవితంలో ఎవరైనా ప్రేరణ ఉన్నారా..?
కచ్చితంగా ఫలానా వ్యక్తి ప్రేరణ అని చెప్పలేను కానీ….నేను హైదరాబాద్ కేంద్రీయ విశ్వవిద్యాలయం లో చదివేటపుడు నాకో ఫ్రెండ్ ఉండేవాడు. అతను నన్ను బాగా ఇన్ స్పైర్ చేసినాడు. సాహిత్యం అంటే ఏమిటి..? అసలు ఏ సాహిత్యం చదవాలి. అని నాకు చాలా సలహాలిచ్చేవాడు. దేశ, విదేశాల్లోని మంచి సాహిత్యం గురించి పరిచయం చేశాడు. అలా ఆ సాహిత్యం చదువుతూ అతనితో గంటలు గంటలు చర్చించే వాడిని. ఇక సాహిత్యాభిలాష పక్కకు పెట్టి చూస్తే…వ్యక్తిగతంగా ప్రవర్తన, ఆలోచన అన్ని రకాలుగా ఓ ప్రత్యేకతతో ఉండేవాడు. అలా  అతని గురించి ఓ కథ రాద్దామనకున్నాను. అతనికో భిన్నమైన నేపథ్యం ఉండాలని భావించాను. అప్పుడే ఆలూరి బైరాగి గారి దరబాను కథ చదివి ఉండడం వల్ల అయ్యుండొచ్చేమో – చిత్వాన్ కి నేపాలీ బ్యాక్ డ్రాప్ అయితే ఎలా ఉంటుంది అనుకున్నాను.  అలా నేపాల్ గురించి వివరాలు సేకరిస్తుండగా…నేపాల్ లోని ఓ అడవి చిత్వాన్ అని తెలిసింది. అలా చిత్వాన్ పేరు పరిచయమైంది.  అలా ఆ పాత్రకు చిత్వాన్ అని పేరు పెట్టాను.

ఇప్పటికే సినిమా అనే మరో మాధ్యమంలో ఉన్న మీరు…. ఇలా కథల వైపు ఎందుకు దృష్టి సారించారు. .?
నన్ను అపార్థం చేసుకోనంటే….నన్ను నేను సంతోష పరుచుకోవాడానికి కథలు రాస్తున్నాను. అంటే ఇపుడొస్తున్న కథలేవీ నాకు పూర్తిగా నచ్చడం లేదు. అలాగని ఇపుడొస్తున్న కథలు బాగా లేవని కాదు. మంచి కథలు చాలా వస్తున్నాయి. కానీ ఆ మంచి కథలు కూడా వ్యక్తిగతంగా నన్ను సంతృప్తి పరచడం లేదు. నాకేవో వేరే కథలు కావాలి. అవి ఇలా ఉండాలని చెప్పలేను కానీ, గతంలో అలాంటి కథలు బైరాగి, త్రిపుర, ఆర్.యస్ సుదర్శనం, ఆడెపు లక్ష్మీపతి లాంటి వారు రాయగా చదివాను. వేరే భాషల్లో చాలానే చదివాను. అలాంటి కథలు ఇప్పుడు చాలా కొద్ది మంది రాస్తున్నారు. మెహర్, వంశీధర్, మహి ఇలా కొత్త వాళ్ళు కొత్త టెక్నిక్ తో కథలు రాస్తున్నారు. కానీ ఇప్పుడు రాస్తున్న వాళ్లు రాయగలిగి కూడా విరివిగా రాయడం లేదు. ఆ అసంతృప్తిలోంచి, నాకు నచ్చే కథలు నన్ను నేను సంతృప్తి పరుచుకునేందుకు రాస్తున్నాను. మంచి కథలు రావడం లేదని కాదు…కానీ నాకు నచ్చే కథలు రావడం లేదన్న అసంతృప్తిలోంచి మొదటి కథ సోల్ సర్కస్ రాశాను.

అది రాయడం వెనుక దాదాపు పదేళ్ల వెయిటింగ్ పీరియడ్ ఉంది. ఇది నేను మొదటి కథ అంటున్నాను కానీ, నేను 8^th క్లాస్ లో ఉండగా నా కథ ఒకటి చతురలో వచ్చింది. ఒక ఇంగ్లీష్ కథ కి అనుకరణ అది. ఆ తర్వాత 2005 లో నాలుగైదు కథలు నవ్యలో వచ్చాయి. తర్వాత బ్లాగుల్లో కూడా రెండో మూడో కథలు రాశాను. కాబట్టి సోల్ సర్కస్ మొదటి కథ కాదు కానీ, నాకు నచ్చినట్టు రాసిన మొదటి కథ అది.

2005 లో కథలు రాసిన తర్వాత, ఉద్యోగం, ఆ తర్వాత సినిమాల్లోకి వచ్చాక కథలు రాస్తానని అనుకోలేదు. కానీ రాస్తే బావుంటుందని మాత్రం ఎక్కడో ఉండేది. కానీ రాస్తే అంతకు ముందు రాసిన స్టైల్ లో మాత్రం రాయకూడదని అనుకునే వాడిని. మరి నేను రాయాలనుకునే కథ స్టైల్ ఏంటి? అనే ప్రశ్న మాత్రం అలాగే ఉండిపోయింది.

ఒక రోజు ఢిల్లీలో ఉండగా ఫుట్ పాత్ మీద మురకామీ అండ్ ది మ్యూజిక్ ఆఫ్ వర్డ్స్ అనే బుక్ దొరికింది. అప్పటికే నాకు మురకామీ అంటే చాలా ఇష్టం. ఆ పుస్తకంలో మురకామీ ఒక ఇంటర్వ్యూలో చెప్పిన ఒక విషయం నన్ను బాగా ఆకట్టు కుంది.

I suspect that there are many of you in the audience who think it strange that I have talked all this time without once mentioning another Japanese writer as an influence on me. It’s true: all the names I’ve mentioned have been either American or British. Many Japanese critics have taken me to task for this aspect of my writing. So have many students and professors of Japanese literature in this country.

The simple fact remains, however, that before I tried writing myself, I used to love to read people like Richard Brautigan and Kurt Vonnegut. And among Latin Americans I enjoyed Manuel Puig and Gabriel Garcia Marquez. When John Irving and Raymond Carver and Tim O’Brien started publishing their works, I found them enjoyable too. Each of their styles fascinated me, and their stories had something magic about them. To be quite honest, I could not feel that kind of fascination from the contemporary Japanese fiction I also read at that time. I found this puzzling. Why was it not possible to create that magic and that fascination in the Japanese language?

So then I went on to create my own style.

ఇది చదివాక నాకు బల్బ్ వెలిగింది. అప్పట్నుంచే మళ్లీ కథలు రాయాలనిపించింది.

తెలుగులో మీకు నచ్చిన కథా రచయిత..? కథ…?
అలా చెప్పాలంటే చాలా మంది ఉన్నారండీ.  ముఖ్యంగా శ్రీపాద, మల్లాది లాంటి రచయితలు చాలా ఇష్టం.  త్రిపుర, బైరాగి రచనలు కూడా చాలా ఇష్టంగా చదువుతాను. అలాగే  కంఠమనేని రాధాకృష్ణ మూర్తి గారి కథలు బాగా ఇష్టం. నా దృష్టిలో  తెలుగు కథా రచయితల్లో  ఆయన చాలా గొప్ప రచయిత. ఆ తరహా కథలు తెలుగులో ఇంకెవరూ రాసినట్టు లేరు. ఆయన కథలని ఫలానా వర్గానికి చెందుతాయనో, లేదా ఓ విభాగానికి చెందుతాయనో చెప్పలేని ఏ జాన్రా లోనికి ఇమడని కథలు రాసారాయన.  తెలుగులో  ఉత్తమ కథల్లో ఆయన రాసినవీ తప్పకుండా ఉంటాయి.

మీ కథల్లో ఓ లోతైన తాత్వికత, అన్వేషణ కనిపిస్తుంది…?
బహుశా అది నా వ్యక్తిగత జీవితం, ప్రస్తుతం నా జీవితంలోని పరిస్థితుల వల్ల ఆ తరహా ఆలోచన కనిపిస్తుండవచ్చుననుకుంటా.  హెచ్. సీ.యూలో చదువు పూర్తై ఓ పెద్ద కార్పోరేట్ కంపెనీలో ….లక్షల రూపాయల వేతనం తీసుకుంటూ ఏ సమస్యా లేకుండా జీవితం గడిపిన నేను…ఆ తర్వాత అది జీవితం కాదని తెలుసుకున్నాను. ఓ గమ్యం కోసం, లక్ష్యం కోసం  ఉద్యోగం వదిలేసి ఇండియాకొచ్చాను.  నా గమ్యాన్ని చేరుకునే క్రమంలో ప్రతీక్షణం ఇప్పుడు నేను సంఘర్షణ అనుభవిస్తున్నాను.  రేపు ఎలా గడుస్తుందో తెలీని పరిస్థితి…అభద్రత. బహుశా ఇలాంటి వన్నీ నా ఆలోచనను ప్రభివితం చేస్తుండవచ్చు.  నా బాధను ప్రపంచానికి  చెప్పాలనన్న తపన, ఆరాటం …ఇవన్నీ కూడా నాకు తెలియకుండానే నా కథల్లో ప్రతిఫలించి ఉండవచ్చు.
కవికి గానీ, కథకుడికి గానీ…పోనీ ఏ సృజనకారుడికైనా సామాజిక బాధ్యత ఉండాలని మీరు నమ్ముతారా. ?
ఇలాంటి వాటి మీద నాకు స్పష్టంగా ఓ అభిప్రాయమంటూ లేదు కానీ….ఏదైనా కవితో, కథో రాసేముందు మన భావాలని స్వేచ్ఛగా వ్యక్తీకరిస్తాం. అంతే కానీ సామాజిక బాధ్యత, స్పృహ ఇలాంటి వాటి గురించి ఆలోచించం. ఐతే మన రాతల వల్ల సమాజానికి చెడు చేయకుంటే చాలు అనుకుంటాను.

కానీ మీ కాక్ అండ్ బుల్ స్టోరీ… ఓ సామాజిక అంశాన్ని చర్చించింది.
అక్కడికే వస్తున్నాను. ఆ కథ వచ్చిన సందర్భంలో ఆ రోజు ఉన్న పరిస్థితుల మీద…. మా నెల్లూరు యాసలో ఓ కథ రాయాలనుకున్నాను. అలా కాక్ అండ్ బుల్  కథ వచ్చింది. వాస్తవానికి ఆ కథ మా ఊరిలో జరిగిన ఓ చిన్న  సంఘటన స్ఫూర్తితో రాసినది.

మనం రాసిన కథ సమాజం పైన ప్రభావం చూపుతుందా. ?
చూపుతుందనే అనుకుంటాను. కానీ ఆ ప్రభావం వెంటనే కనిపించకపోవచ్చు. కథ చదివిన పాఠకుడికి మనసులో ఎక్కడో ఆ కథ దాగి వుంటుంది. ఏదో ఓ దగ్గర, ఎప్పుడో అప్పుడు కథలోని ఇతివృత్తం, సందేశం పాఠకుడిని తప్పక ప్రభావితం చేస్తుంది. కాబట్టి కథ గానీ మరోటి గానీ …ప్రభావం చేస్తాయనే అనుకోవాలి.  ఉదాహరణకు ఈ మధ్య అల్లం వంశీ రాసిన మిరకిల్ కథ చదివాను. నాకు చాలా నచ్చింది. అదే విషయం చాలా మందికి చెప్పాను. దాన్ని మిత్రుడు కత్తి మహేశ్ షార్ట్ ఫిలింగా కూడా తీస్తున్నారు. రిజర్వేషన్ సమస్య గురించి సున్నితంగా లోతుగా చర్చించిన కథ అది.  దళితులు మాల పల్లె లోనుంచో, మాదిగ గూడెంలో నుంచో మన మధ్యకి వచ్చే దాకా రిజర్వేషన్ సమస్య కొనసాగుతుంది. కాబట్టి సామాజిక సమస్యల మీద వచ్చే కథలు మన మీద ఎంతో కొంత ప్రభావం చూపుతాయి.

సాధారణంగా కథలు, నవలలు రాసి సినిమారంగం వైపు వెళతారు. మీరు రివర్స్ లో సినిమాల నుంచి కథల వైపు వచ్చారు.
సినిమా కానీ, కథ కానీ ఏదైనా ప్రాథమికంగా సృజన, అనుభూతి ప్రధానమైనవే కదా. సినిమాలకు స్క్రీన్ ప్లే రాస్తున్నపుడే…ఓ దృశ్యాన్ని ఎలా విజువల్ గా చూపించాలో ప్రయత్నిస్తాము. అలాగే నా కథల్లో కూడా విషయాన్ని   సాధ్యమైనంత ఎక్కువగా విజువలైజ్ చేయడానికి ప్రయత్నిస్తాను. అందుకే నా కథలు చదివిన వాళ్లు..ఆ అనుభూతి ఫీలయ్యామని చెపుతుంటారు.
మీ కథల్లో చీకటిని ఎక్కువగా నేపథ్యంగా తీసుకుంటున్నారు….ప్రత్యేకమైన కారణమేమైనా ఉందా…?
నా జీవితం..అంటే నేను వర్క్ చేసేది పగలు కన్నా రాత్రి ఎక్కువగా ఉంటుంది. నాదంతా చీకటి జీవితం..( నవ్వులు) అందుకే చీకటిని ఎక్కువగా ఇష్టపడుతుంటాను. స్నేహితులతో మాట్లాడుతున్నపుడో, రాత్రి నేను ఆలోచించేటపుడో నా కథలు చీకటిలోనే పుడుతుంటాయి.  చీకటిని ఎక్కువగా రాయడం విజువలైజ్ చేయడంలో భాగంగానే.  సోల్ సర్కస్ కానీ, మిగిలిన కథల్లో కానీ చీకటి ప్రధానంగా వుంటుంది.

ఈ మధ్య కొత్తగా కథలు రాస్తున్న తరంలో మూడు కథలతోనే వొక భిన్నమైన శైలిని చూపిస్తున్నారు. కథను చెప్పడంలోనూ ప్రత్యేకత కనబరుస్తున్నారు.

అది కావాలనే ఎంచుకున్నదే .  ఫలానా కథలు బాగుంటాయి, ఫలానా కథలు బాగుండవని కాదు కానీ….నేను ఎక్కువగా ఇలాంటి కథలనే  ఇష్టపడుతుంటాను.  చాలా మంది నా కథలు త్రిపుర గారి కథల్లాగా వుంటాయని… త్రిపుర గారి ప్రభావం వుందని అన్నారు. ప్రధానంగా సోల్ సర్కస్ కథకొచ్చిన స్పందన.  జపాన్ రచయిత హరుకీ మురకామీని నేను ఎక్కువగా ఇష్టపడతాను.  కేవలం ఓ చిన్న వాక్యంలో ఎంతో పెద్ద అర్థాన్నిచ్చేలా అద్భుతంగా రాయగల రచయిత ఆయన. అసలు అలా రాయొచ్చని మనకు ఊహకు కూడా తట్టని విషయాన్ని ఎంతో నేర్పుగా చెబుతారాయన.  ఉదాహరణకు మీరు సోల్ సర్కస్ కథలో చూడొచ్చు. ఓ అమ్మాయి  కాఫీ కలుపుతుంటే అక్కడ అనేక భావాలు కనిపిస్తాయి. అది మురకామీ లాగా రాయాలని ప్రయత్నించి రాసిందే.  అలా రాయడం నాకు చాలా ఇష్టం.

కథా రచయితగా మీకంటూ ఎలాంటి గుర్తింపును కోరుకురుంటున్నారు. ?
నాకలాంటి ఉద్దేశం లేదు. భవిష్యత్ లో  నేను ఇంకో కథ రాస్తానో లేదో కూడా తెలియదు.  రాయాలనైతే ఉంది కానీ ఎప్పుడు రాస్తానో నాకే తెలీదు. రాయకపోవచ్చు కూడా. కథ రాయాలంటే నేనందులో జీవించాలి. దానికి చాలా సమయం పడుతుంది.  ప్రస్తుతానికి నాకంత సమయం లేదు. రాయాలనిపించినప్పుడు రాస్తాను అంతే.

ఇపుడు ….మీతో పాటూ రాస్తున్న కొత్త తరం  రచయితల కథలు ఎలా వుంటున్నాయి…?
ఇపుడు గతంలో కన్నా చాలా అవకాశాలు పెరిగాయి. చాలా మంది రాస్తున్నారు. ముఖ్యంగా వెబ్ పత్రికలు వచ్చిన తర్వాత ఫలానా విధంగా రాయాలనే  కండిషన్స్ పోయాయి. గతంలో కొన్ని ఆంక్షలు వుండేవి. ఇప్పుడు అవి లేవు కదా. కొత్త ప్రయోగాలకు అవకాశం పెరిగింది.  ముఖ్యంగా ఇన్ని పేజీలే వుండాలనే నిడివి సమస్య  పోయిన తర్వాత మంచి కథలు రావడానికి అవకాశం వచ్చింది. నా కథలదీ అదే పరిస్థితి. ఇన్ని పేజీల్లోనే రాయాలంటే నా కథలు వెలుగు చూసేవి కాదు. అంతర్జాల పత్రికల వల్ల కథలకు, రచయితలకు మేలు జరిగింది. ఇది మంచి పరిణామం. కాబట్టి భవిష్యత్ లో కూడా మరిన్ని మంచి కథలు రావడానికి అవకాశం వుంది.

మీ నేపథ్యం గురించి చెబుతారా..?
మాది నెల్లూరు జిల్లా.  హైదరాబాద్ సెంట్రల్ యూనివర్శిటిలో చదివిన తర్వాత టీసీఎస్ లో పనిచేసాను. యూకేలో ఐదేళ్పు పనిచేసాను. సాఫ్ట్ వేర్ రంగంలో పనిచేశాక ఇక చాలనిపించింది. అప్పటికే పెళ్లయింది.  ఇద్దరమూ ఉద్యోగాలు వదిలేశాము.  తను కర్నాటక సంగీతంలో సాధన చేస్తూ ఇప్పుడిప్పుడే తనకంటూ ఒక ప్రత్యేక స్థానాన్ని ఏర్పరుచుకుంటోంది.  నేను సినిమా రంగంలో పనిచేస్తున్నాను. సినిమాకోసం ప్రయత్నం చేస్తున్నాను.  నేను కథ రాసేటపుడు పాఠకులు మెచ్చుకోవాలనుకునో, ప్రశంసలకోసమో రాయను. మొదట… పాఠకుడిగా నేను సంతృప్తి చెందాలి. అలాగే నేను రాసిన చాలా కథల వెనుక రంజని తో జరిగిన డిస్కషన్స్ కారణం. నేను రాసిన తర్వాత మొదట తనే చదువుతుంది. తనకి నచ్చితే నాకు చాలనిపిస్తుంది. నేను రాసిన  మొదటి కథను మా అమ్మకు చూపించాను. మా అమ్మ బాగా చదువుతుంది. మా అమ్మకు నా కథ నచ్చింది. ఆ విషయాన్ని నేను గర్వంగా చెప్పుకుంటాను.

నేను సాహిత్యం చదవడానికి, రాయడానికి ప్రధానమైన కారణం మా అమ్మే. మా అమ్మ నాతో చాలా సాహిత్యం చదివించింది. ఐదు, ఆరు క్లాసుల్లో ఉండగానే యండమూరి లాంటి రచయితల పుస్తకాలన్నీ చదివేశాను. మా ఇంట్లో ఉన్న పరిస్థితుల వల్ల నేను  మా అమ్మ మేం చదివిన వాటి గురించి చర్చించుకునే వాళ్లం. అలా సాహిత్యం పైన ఆసక్తి కలగడానికి కారణం అమ్మే. మా నాన్న కూడా చదువుతారు గానీ ఏమీ మాట్లాడరు.

సినిమా ప్రయత్నాలు ఎంతవరకు వచ్చాయి…?
నా మొదటి కథ లాగే ఇప్పటికీ  సినిమా విషయంలో స్పష్టత లేదు. సినిమా తీయాలని అనుకుంటున్నాను కానీ ఎలాంటి సినిమా తీయాలనేది ఇప్పటికీ తెలీదు.  నేను ఏదైతో ఆలోచిస్తానో దాన్ని క్లియర్ గా చెప్పగలగాలి. సోల్ సర్కస్ కథ కోసం …పదేళ్లు ఆలోచించాను. సంఘర్షణ పడ్డాను.  అలాగే సినిమా కోసం కూడా ఎంత కాలమైనా ఎదురు చూస్తాను.

(మిత్రుడు మహి బెజవాడకు కృతజ్ఞతలతో…)

కొల్లూరి సోమశంకర్

ఒకనాటి పాలకుల, చరిత్రలో పేరుగాంచిన వ్యక్తుల జీవితాలకు కాల్పనికత జోడించి సృజనాత్మక రచనగా వెలువరించడం చాలా కష్టమైన పని. ఆ యా పాత్రలపై అతి ప్రేమ లేదా అతి ద్వేషం చూపితే వాస్తవాలు మరుగునపడే ప్రమాదం ఉంటుంది. కొన్ని వందల ఏళ్ళ క్రితంనాటి పాలకులపై రచన చేస్తున్నప్పుడు – అప్పటి ఆ యా పాలకుల పరిపాలనని లేదా పరాక్రమాన్ని తెగ పొగడడం లేదా ఆ రాజ్యంలో పాలితు లెదుర్కున్న కడగండ్లు, కష్టాలను మాత్రమే ప్రస్తావించడం – సమంజసం కాదు. అప్పటి పరిస్థితులు వేరు, వర్తమాన స్థితిగతులు వేరని గుర్తుంచుకుని; రచనలో ఏ మాత్రం అతిశయోక్తులు, లేదా వ్యక్తిత్వ హననాలు జొప్పించకుండా జాగ్రత్త వహించాలి. లేకపోతే సమాజంలో అనవసరమైన కలతలు రేగుతాయనే అంశాన్ని రచయితలు మనసులో ఉంచుకోవాలి.

ఈ విధంగా, చరిత్రలో సుప్రసిద్ధుడైన ఓ మహారాజుని, అతని పాలనని వివరిస్తూ, అతని వ్యక్తిత్వాన్ని కొత్తగా ఆవిష్కరించే ప్రయత్నం చేసారు కస్తూరి మురళీకృష్ణ. ఆ మహారాజు వేరెవరో కాదు, భారతీయులకు, ముఖ్యంగా దక్షిణాది వారికి సుపరిచితుడైన శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు.

నవల ప్రారంభంలో – నిరంతరం శత్రుదాడులతో భారతదేశం బలహీనపడడం గురించి ప్రస్తావిస్తారు రచయిత. భారతీయ సమాజం దిశారహితమై దిక్కుతోచకుండా బిక్కుబిక్కుమంటున్న కాలమని పేర్కొంటు శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు పాలనా పగ్గాలు చేపట్టే ముందరి పరిస్థితులని కళ్ళకు కట్టినట్టు వివరించారు. అటువంటి సంక్లిష్ట పరిస్థితులలో మహామంత్రి తిమ్మరుసు, ఇతర ముఖ్యులు కలసి రాజ్యాధికారాన్ని శ్రీకృష్ణ దేవరాయలకు అప్పగిస్తారు. రాజ్యం పరిస్థితి ఏమీ బాగాలేదని విన్నవిస్తాడు తిమ్మరుసు.

“పరిస్థితులు ప్రతికూలంగా ఉన్నప్పుడే ఆత్మవిశ్వాసం అత్యంత ఆవశ్యకం.. ఏం చేస్తే పరిస్థితులు బాగవుతాయో సూచనలు కావాలి నాకు. సమస్యలను ఎత్తి చూపించి సమయం వ్యర్థం చేయాల్సిన అవసరం లేదు. సమస్య స్వరూపాన్ని వివరించి, పరిష్కారాలు సూచించండి.” అంటాడు కృష్ణదేవరాయలు.

రాయలు సింహాసనమెక్కి వారమైనా కాకముందే తురుష్కులు విజయనగర సరిహద్దులను దాటి చొచ్చుకువస్తున్నారని తెలుస్తుంది. రాయలకింకా రాజ్యవ్యవహారాలపై అవగాహన పూర్తిగా రాలేదనీ; అప్పుడే యుద్ధానికి వెళ్ళడం అంత క్షేమకరం కాదని తిమ్మరుసు భావించాడు.

అయితే ఓటమి అనే పదాన్ని సైతం ఇష్టపడని కృష్ణదేవరాయలు తన సైన్యాన్ని ఉత్తేజితులను చేసి యుద్ధరంగం వైపు నడుపుతాడు, ఓడిస్తాడు. అదే ఊపులో మరికొన్ని రాజ్యాలను గెలవాలని ఆలోచిస్తాడు. కాని తిమ్మరుసు వద్దంటాడు. రాయలు మౌనంగా వచ్చి గుడారం బయట నిలుచుంటాడు. ఎదురుగా పరవళ్ళు తొక్కుతూ ఉధృతంగా ప్రవహిస్తోంది కృష్ణానది. రాయల దృష్టి, నది నడుమన నిలిచిన బండరాయిపై పడింది. అతి వేగంగా ప్రవహిస్తున్న నీరు బండరాయిని బలంగా తాకుతోంది. దాన్ని కూడా తనతో పాటు ప్రవహింపజేయాలన్న దూకుడు చూపిస్తోంది. కాని రాయి నిశ్చలంగా ఉంది. దాంతో ఓ వైపు రాయిని కోసే ప్రయత్నం చేస్తూనే పక్కకి తిరిగి, రాయి పక్క నుంచి ప్రవహిస్తోంది. అది చూసిన రాయల ముఖంపై చిరునవ్వు వెలసింది. ఆ క్షణంలో ప్రకృతి అతనికి ఓ చక్కని పాఠం నేర్పింది.

ఓ సందర్భంలో, పాలకులకు ఉండాల్సిన లక్షణం గురించి రాయలు ఇలా అంటారు:

“ముందుగా మనం మన ప్రజలకు కలలు కనడం నేర్పాలి. జీవితాన్ని అనుభవించడం నేర్పాలి. రకరకాల భయాలతో, బాధలతో, మనవారు జీవించడం మరచిపోయారు, బ్రతుకులోని ఆనందాలను అనుభవించడం మరచిపోయారు. ఎంత సేపూ గతాన్ని తలచుకుంటూ భవిష్యత్తు గురించి భయపడుతూ వర్తమానాన్ని విస్మరిస్తున్నారు. ముందుగా ప్రజలకు ఆత్మవిశ్వాసాన్నివ్వాలి, వారికి భద్రతనివ్వాలి”.  ఈనాటి నేతలకి సైతం వర్తించే సూచనలివి అనడంలో సందేహం ఏ మాత్రం  లేదు.

తర్వాత రెండేళ్ళపాటు రాజ్యంలో అభివృద్ధి పనులు చేపడుతూ, సైన్యాన్ని బలోపేతం చేశాడు. వివాహం చేసుకున్నాడు. రాచరిక, వైయక్తిక ధర్మాలను నెరవేర్చాడు. ఒక్కో శత్రువునీ జయిస్తూ, సామ బేధ దాన దండోపాయాలతో దక్షిణాపథాన్నంతా ఏకఛత్రం క్రిందకి తెచ్చాడు శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు. ఎన్నో సంస్కరణలు చేపట్టి జనరంజకంగా పాలించాడు, విశిష్ట కట్టడాలని నిర్మించాడు.

పరిపాలనాదక్షుడుగా, వీరుడిగా, సాహితీప్రియుడిగా, కవిగా, గొప్ప కట్టాడాలను కట్టించిన రాజుగా మనకి తెలిసిన శ్రీకృష్ణ దేవరాయల లోని ఆధ్యాత్మికతను, ధర్మదీక్షని పరిచయం చేసారు రచయిత ఈ నవలలో. విజయనగర రాజ్యాధికారం లభించడమంటే ధర్మరక్షణ చేసే అవకాశం లభించడమేనని శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు భావించాడని, దైవం తనకి నిర్దేశించిన కర్తవ్యం అదేనని ఆయన నమ్మాడని రచయిత చెబుతారు. తన సామ్రాజ్యంలో ఎన్నో దేవాలయాలకు నిధులిచ్చి, వాటిని పునరుద్ధరించి, నిత్యపూజలు జరిగేలా చూసాడు. ఆలయాలు జనసామాన్యంలో ధార్మికత నెలకొల్పగలిగే కేంద్రాలని రాయలు విశ్వసించాడు.

శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు వేంకటేశ్వరుని భక్తుడు. వీలైనన్ని సార్లు తిరుపతి వెళ్ళి స్వామి వారి దర్శనం చేసుకునేవాడట. “ఏడుకొండలు ఎక్కలేము, ఇంకోసారి రాలేము” అనుకునే వారందరూ కూడా మళ్ళీ మళ్ళీ స్వామి దర్శనానికి ఎందుకు వస్తారో రచయిత చక్కగా వివరించారు. “ఏడుకొండలపై తిష్టవేసుకున్న కోనేటి రాయుడి దర్శనం కోసం ఏడు కొండలు నడిచి వెళ్ళాలి. ఒక్కో అడుగు వేస్తూ.. కొండలెక్కుతుంటే, మానవ ప్రపంచానికి దూరమవుతూ, దైవ ప్రపంచంలో అడుగుపెడుతున్న భావన కలుగుతుంది. ఇంత కష్టపడి ఏడు కొండలు అధిరోహించి, దైవమందిరంలో అడుగిడితే, ఆ చీకటిలో, దీపాల వెలుతురులో ధగధగా మెరిసే వజ్రాభరణాల వెలుగులో, నల్లటి రాతివిగ్రహం నుండి మనల్ని చూస్తున్న ఆ స్వామి విరాట్స్వరూపాన్ని ఎంత చూస్తే తనివితీరుతుంది?” అంటాడు రాయలు.

ఆలయ దర్శనం పూర్తయ్యాక, ఉదయగిరి కోటపై దాడి చేసి గెలుచుకుంటాడు. మరల తన దేవేరులతో కలసి తిరుమల వేంచేస్తాడు. ఎప్పుడూ స్వామి వారి సన్నిధిలోనే ఉండిపోవాలని అభిలషిస్తుంది చిన్నాదేవి. రాయలకి కూడా అదే కోరిక ఉన్నా పాలనా బాధ్యతల దృష్ట్యా సాధ్యం కాని పని. తిమ్మరుసు చేసిన ఓ ఆలోచన వల్ల – నిరంతరం స్వామి దగ్గరే ఉండాలన్న రాయల కోరికను పరోక్షంగా, ప్రతీకాత్మకంగా నెరవేరింది. ఫలితమే – తిరుమల గుడిలో శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు తన ఇద్దరి భార్యలతో ఉన్న విగ్రహాల ఏర్పాటు!

రాచకార్యాలు, యుద్ధవ్యూహాల నడుమ సాహిత్య సమాలోచనలు, సాంసృతిక ఉత్సవాలను నిర్వహించేవాడు రాయలు. శ్రీకాకుళ ఆంధ్రమహావిష్ణువు ఆలయంలో దైవదర్శనం చేసుకున్నాకా, రాయల హృదయంలో ప్రేరణ కలిగి ఆముక్తమాల్యద రచనకి బీజం పడుతుంది. ఈ సందర్భంలోనే శ్రీకృష్ణ దేవరాయల నోటి నుంచి “దేశభాషలందు తెలుగు లెస్స” అనే పద్యం వెలువడింది.

ఆముక్తమాల్యద రచన ప్రారంభించినప్పటినుంచి రాయల ప్రవర్తనలోనూ, మానసిక స్థితిలోనూ మార్పు రావడం గమనిస్తాడు తిమ్మరుసు. తన తదనంతరం, విజయనగర సామ్రాజ్యం ఏమై పోతుందో అని చింతిస్తున్న శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు మానసిక స్థితిని వర్ణిస్తూ – “తన జీవితంలో ఒక దశకి చేరిన తరువాత ఇతరుల పొగడ్తలు వింటున్న వ్యక్తి మనసులో అహంకారం జనిస్తుంది, దాని వెంటే సంశయం కలుగుతుంది. ఈ పొగడ్తలకు అర్హుడినా అనే అనుమానం కలుగుతుంది, మరో వైపు ‘నేనింత సాధించాను’ అన్న అహంభావం పెరుగుతుంది. ఈ రెండిటి నడుమ జరిగే ఘర్షణలోంచి, ‘ఇది పోతే’ అన్న భయం జనిస్తుంది. ఆ భయాన్ని వ్యక్తి ఎలా ఎదుర్కుంటాడన్నది ఆ వ్యక్తి వ్యక్తిత్వాన్ని నిర్ణయిస్తుంది” అని అంటారు రచయిత.

ఈ స్థితిలో రాయలికి ధైర్యం చెబుతాడు తిమ్మరుసు. “మనిషి మనసు ఎల్లప్పుడూ భవిష్యత్తుని తలచుకుని భయపడడానికే ఇష్టపడుతుంది. ఆ భయాన్ని మనం నిర్మాణాత్మకంగా వాడుకోవాలి. ఎప్పుడో ఏదో జరుగుతుందని ఊహిస్తూ, ఇప్పటి నుంచే బాధపడుతుంటే, భవిష్యత్తు అటుంచి, వర్తమానం చేజారిపోతుంది.” అంటూ మృదువుగా హెచ్చరిస్తాడు.

సామ్రాజ్యం విస్తరిస్తుంది, బలపడుతుంది. కాలచక్రం గిర్రున తిరిగి, పుత్రుడికి పట్టాభిషేకం చేసే సమయం ఆసన్నమవుతుంది. రాయలు తన పుత్రుని భవిష్యత్తు గురించి బెంగపడుతున్న సమయంలో యుద్ధానికి వెళ్ళాల్సి వస్తుంది, రాయల అప్పటి మానసిక స్థితిని అద్భుతంగా చిత్రించారు రచయిత. “మనిషికి ఆత్మస్థైర్యం ఇవ్వవలసిన మానవ సంబంధాలే మనిషిని బలహీనం చేయడం సృష్టిలో చమత్కారం” అంటారు.

ఆముక్తమాల్యద రచన పూర్తి కాగానే శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు తృప్తిగా కన్నుమూయడంతో నవల పూర్తవుతుంది.

ఉత్కంఠగా చదివించే ఈ నవల తొలుత ఆంధ్రభూమి వారపత్రికలో సీరియల్‌గా ప్రచురితమైంది. నవలగా మొదటిసారి “కస్తూరి ప్రచురణలు” వారు ప్రచురించారు. 124 పేజీలున్న ఈ నవల వెల రూ.60/- ప్రచురణకర్తల వద్ద ప్రింట్ బుక్ లభిస్తుంది. ఈబుక్ కినిగెలో లభ్యం.

~ కొల్లూరి సోమ శంకర్

ప్రచురణకర్తల చిరునామా:

Kasturi Prachuranalu

Plot No. 32, Dammaiguda,

Raghuram Nagar Colony,

Nagaram Post Office,

Hyderabad – 83,

Cell : 98496 17392.

ఆ రోజు సాయంకాలం క్లాసులో వెనుక కూర్చున్న పెద్దపిల్లల దగ్గర ఏదో హడావుడి కనిపిస్తోంది. ముందు కూర్చున్న పిల్లల హోమ్ వర్క్ చూస్తున్నాను.

చేతిలో పని ముగించి వెనుక వైపు వరసల్లో ఉన్నసునీల్ని, వాడి చుట్టూ చేరిన గుంపుని విషయం ఏమిటని అడిగేను. జాన్బాబు వెంటనే చెప్పేడు,

‘ టీచర్, సునీల్ సెల్ ఫోన్ పట్టుకొచ్చేడు. అందులో బోలెడన్ని పాటలున్నాయి’. నా అనుమానం నిజమే. ఇందాకటినుండి ఎక్కడో సన్నగా విన్పిస్తున్న సినిమా పాటలు ఇక్కణ్ణుంచే అన్నమాట.

‘సునీల్, ఆ సెల్ ఫోన్ ఇలా ఇవ్వు’

‘ ఆపేసేనులే టీచర్. ఇంక పాటలు వెయ్యను’ అన్నాడు ఆఫ్ చేసిన సెల్ ఫోన్ని జేబులోకి తోస్తూ.

‘ నీకు సెల్ ఫోనెక్కడిది?’

‘ నేనే కొనుక్కున్నాను టీచర్’. అర్థం కానట్లు చూసేను.

‘టీచర్, వాడు పొద్దున్నే లేచి తాడిగడప సెంటర్లో కాఫీ హోటల్లో మూడు గంటలు పనిచేసి స్కూలుకి వస్తాడు. వాడి డబ్బులతోనే కొన్నాడు’ జాన్ నా సంశయం తీర్చేడు.

పన్నెండేళ్ల పసివాడు పనికి వెళ్లి సంపాదించటాన్ని ఊహించేందుకే కష్టంగా తోచింది.

‘ నిజమే టీచర్, మా పిన్ని పనిలో పెట్టింది. నాకు డబ్బు విలువ తెలియాలని, సంపాదించడం ఇప్పటినుండే నేర్చుకోవాలని చెప్పింది టీచర్.’ వాడి మాటల్లో ఒక నిర్లక్ష్యం!

‘ నువ్వు మీ అమ్మానాన్నల దగ్గర వుండవా?’

‘ వాడికి అమ్మ చిన్నప్పుడే చనిపోయింది టీచర్.  వాళ్ల నాన్న రెండో పెళ్లి చేసుకున్నాడుగా.  ఆవిణ్నిఅమ్మ అనకుండా పిన్నిఅంటాడు వీడు’ జాన్ చెబుతున్నాడు.

ఊహించని పరిస్థితి! నాకు బాధగా ఉంది ఇలాటి ప్రశ్న వేసినందుకు.

‘కష్టపడి సంపాదించి, ఇలాటి అనవసరమైన ఖర్చులు పెడుతున్నావా సునీల్? ఇంట్లో తెలిస్తే కోప్పడరూ?’

‘ఏం అనరు టీచర్. నేను సంపాదించే దానిలో కొంత డబ్బు నేనే ఖర్చు పెట్టుకుంటాను. అలా అయితేనే పనిలోకి వెళ్తానని మా పిన్నికి చెప్పేను.’ అంత ఖచ్చితంగా వాడు ఇంట్లో చెప్పడాన్ని ఆశ్చర్యంగా విన్నాను.

‘ నీ ఖర్చులు అంటే ఇలా సెల్ ఫోన్ కొనుక్కోవటమేనా? ‘

‘టీచర్, ఫోన్ అంటే నాకు చిన్నప్పటినుంచి చాలా ఇష్టం. మా బాబాయ్ ఎప్పుడూ కొత్తకొత్త ఫోన్లు వాడుతుంటాడు. అందుకే డబ్బులు పోగేసుకుని కొనుక్కున్నాను. అయినా ఇది కొత్త ఫోన్ కాదు టిచర్. నా ఫ్రెండు నాగు కొత్త ఫోన్  కొనుక్కుని వాడి పాత ఫోన్ నాకు మూడొందలకి అమ్మేడు. టీచర్, ఈ మూడొందలు పోగుచేసుకుందుకు నేను నెల రోజులుగా సాయంకాలం టిఫిన్ తినడం మానేసేను.’ గర్వంగా చెబుతున్నాడు.

ఉలిక్కిపడ్డాను. వాడి ముఖం వాడిపోయి ఉంది.

కొన్నాళ్ల క్రితం ఒకసారి సాయంకాలం క్లాసులో జరిగిన సంభాషణ గుర్తొచ్చింది.

కార్తీక్ ఆరోజు కూడా క్లాసుకి ఆలస్యంగా రావడంతో నేను కోప్పడ్డాను. ‘ టీచరుగారూ, మా అమ్మ పనిలోంచి ఇప్పుడే వచ్చింది. అన్నం తిని వచ్చేసరికి ఇంత సేపయ్యింది.’ అన్నాడు కార్తీక్.

‘ మిగిలిన పిల్లలు అందరూ సమయానికి వస్తున్నారు, నువ్వు వారానికి నాలుగు రోజులు ఆలస్యంగా వస్తావు. సునీల్ చూడు. ఒక్కసారి కూడా ఆలస్యం చెయ్యడు. అందరికంటే ముందుగా వస్తాడు.’

‘ సాయంకాలంపూట వాడు అన్నం తిని రాడు టీచర్. అందుకే అందరికంటే తొందరగా వచ్చేస్తాడు.’

కార్తీక మాటలకి పౌరుషంగా చెప్పాడు సునీల్,

‘నేను స్కూలు నుండి వచ్చేప్పుడే సెంటర్లో టిఫిన్ తినేసి వస్తాను.’

‘మీ పిన్ని నీకు సరిగా అన్నం పెట్టదంట కదా, అందుకే నువ్వు బయట టిఫిన్ తింటావు. మా అమ్మ చెప్పింది’ కార్తీక్ మాటలకి పెద్ద గొడవే జరిగింది ఆరోజు.

సునీల్ కార్తీక్ మీద కలియబడబోతే వాళ్లిద్దర్నీ నేను విడదీయవలసి వచ్చింది.

‘ నాకు ఎవరూ పెట్టక్కర్లేదురా. నేనే సంపాదించి అందరికీ పెడతాను’ కోపంగా చెబుతున్నసునీల్ ముఖం ఎఱ్ర బడింది. ఆ గొడవతో సడన్ గా లేచి, ‘వెళ్లిపోతాను టీచర్’ అని చెప్పి ఆరోజు క్లాసులోంచి వెళ్లిపోయేడు.

సునీల్ ఫోన్ కొనుక్కుందుకు సాయంకాలాలు ఆకలితో గడుపుకున్నాడని వింటే గుండె పట్టేసినట్లైంది.

‘సునీల్, ఫోన్ కొనుక్కోవటం కోసం టిఫిన్ మానేసి, ఆకలితో క్లాసుకొస్తే నువ్వు చదువుకోగలిగావా? ముందు బాగా చదువుకోవాలి. చదువుకుంటే మంచి ఉద్యోగం వస్తుంది. అప్పుడు నీకు కావలసినవన్నీ కొనుక్కోవచ్చు‘

నా మాటలు పూర్తి కాకుండానే వాడు చెబుతున్నాడు,

‘చదువుకుంటాలెండి టీచర్. ముందు డబ్బు సంపాదించాలి. మా పిన్నికి నా సత్తా ఏమిటో చూబించాలి ’ వాడి మనసులో గాయం నాకు అర్థం అవుతోంది.

దేవుడు మాస్టారు వాకింగ్ ముగించి మా క్లాసు మీదుగా ఇంటికెళ్తున్నారు. ఆయన అక్కడ జరుగుతున్న విషయం గమనించినట్లున్నారు. క్షణం ఆగి అన్నారు,

‘ టీచరమ్మా, నువ్వేదో వీళ్లందర్నీ బాగు చేద్దామని అనుకుంటున్నావు కాబోలు. నీ తరం కాదు. వీడి సంగతి సరే, వీడిలాటి వాళ్లు సంపాదించిన దాంట్లో కొంత ఇంట్లో ఇస్తారు. ఏ కోడి కూరో చెయ్యమని పురమాయిస్తారు. అక్కడికి తామూ ఇంట్లో సంపాదించే మగాళ్లయ్యేరని అనుకుంటారు. ఇంటిల్లిపాదీ వీళ్లని అందలం ఎక్కిస్తారు. అంతేకాని తమ బ్రతుకులో పడుతున్న కష్టాలు తమ పిల్లలు పడకూడదని, వాళ్లని చదివించుకోవాలని ఎప్పుడూ అనుకోరు. దశాబ్దాలుగా చూస్తున్నా వీళ్లని. నాకు చేతనైనంత చెప్పి చూసేను. ఉహు, వీళ్లు మారరు.’

ఆయన మాటలు నాకు కష్టంగా తోచేయి. ’అలా అనకండి మాస్టారూ, మనం వీళ్లని మార్చే ప్రయత్నం చేద్దాం. చదువుకుంటే భవిష్యత్తు బావుంటుందని అర్థం అయ్యేలా చెబితే………’

నామాటలు పూర్తి కాకుండానే, ‘నీ ఓపిక తల్లీ, ఏం చేస్తానంటావో చేసుకో. నాకు మాత్రం ఓపిక లేదు’ చేతులెత్తి దండం పెట్టి మెల్లిగా ఇంటి వైపు వెళ్ళిపోయేరాయన.

అంత అనుభవం ఉన్న మాస్టారు అంత నిస్పృహగా ఎందుకు మాట్లాడేరు? ఈ పిల్లలకి నిజంగా ఎవరం ఏమీ చెయ్యలేమా?

మరునాడు కాస్త ముందుగా బయలుదేరి సునీల్ ఇంటికి వెళ్లేను. ఇంటి ముందు బియ్యం బాగు చేస్తున్న ఆమె బహుశా సునీల్ పిన్ని అయివుంటుంది. ఆమె తలెత్తి ఏమిటన్నట్టు చూసింది.

‘అమ్మా, మీరు పిల్లవాణ్ణి ఇప్పటినుండి పనిలోకి పంపుతున్నారు. చదువుకునే వయసు కదా. తెలివైన పిల్లవాడు. శ్రద్ధగా చదువుకుంటే మంచి ఉద్యోగంలో స్థిరపడతాడు. మీ ఆర్ధిక ఇబ్బందులు తీరతాయి. కొన్నాళ్లు మీరు వాడి చదువు బాధ్యత పూర్తిగా తీసుకోవాలి’ ఆమె ముఖం అప్రసన్నంగా మారింది.

అక్కడే ఉన్న నులక మంచం మీద చుట్ట కాల్చుకుంటూ కూర్చున్న వృద్ధుడు మాత్రం సమాధానంగా మాట్లాడాడు.

‘ నా అల్లుడేమైనా ఆఫీసరుద్యోగం చేస్తున్నాడా టీచరమ్మా? పిల్లోడూ ఓ చెయ్యి సాయం చేస్తేనే సంసారం నడిచేది. నాకూతురు సవితి కొడుకని ఆణ్ణి పనిలోకి పంపట్లేదు. ఇంట్లో కూర ఆకుకి వస్తాయని పంపుతోంది.’ మనవడి సంపాదనలోనే తన చుట్టల ఖర్చునడుస్తోందన్న విషయాన్ని మాత్రం అతను చెప్పలేదు.

‘ అలా కాదండీ. చదువుతో పాటు పనిచేసే శక్తి, సమయం పిల్లలకుండదు. వాళ్లు చదువుమీద పూర్తిగా ధ్యాస పెడితే మంచి ఫలితాలు వస్తాయి. అయినా చిన్నపిల్లల్ని పనిలోకి పంపటం నేరం అవుతుంది, మీకు తెలుసా?’

‘అంటే ఏంటి, మామీద కేసెడతారా? ‘ అసహనంగా అడిగిందామె. ఇంతలో సునీల్ రానే వచ్చాడు.

‘ ఏరా, పని ఎగేసేందుకు టీచరుగార్ని మామీదకి ఉసిగొల్పుతున్నావా?’ వాడిమీద చెయ్యెత్తిందామె. వాడు దెబ్బ తప్పించుకుంటూ లోపలికి పరుగెత్తాడు. తెల్లబోయాను. ఏం చెప్పాలని వచ్చాను, ఏం జరుగుతోంది?!

‘ టీచరమ్మా, మా ఇంటి విషయాల్లో, పిల్లల విషయాల్లో జోక్యం చేసుకోకు. చదువు చెప్పడానికొచ్చేవు. అంతవరకే’ విసురుగా బియ్యం చేటతో సహా లోపలికి వెళ్లిపోయిందామె.

ఉర్దు మూలం: ‘మర్ద్ ఔర్ ఔరత్’  డాక్టర్ రషీద్ జహాన్ (1905-52)

ఆంగ్ల సేత : రక్షందా జలీల్

తెలుగు సేత : జగద్ధాత్రి

~

ఆడది: అరె నువ్వు మళ్ళీ వచ్చావా?

మగవాడు : అవును

ఆ: కానీ నిన్న నీ పెళ్లి కదా?

మ: అవును

ఆ: అయితే?

మ: అయితే ఏంటి ?

ఆ: అంటే పెళ్లికూతురు ఏదీ అని?

మ: నా జీవితం నాశనమవ్వాలని నువ్వు నిజంగా కోరుకుంటున్నావా.

ఆ: నేనలాంటి మాట ఎప్పుడు అన్నాను?

మ: అయితే నన్ను ఇంత కష్టపెట్టడం లో నీ ఉద్దేశం ఏమిటి?

ఆ: అంటే అర్ధం ?

మ: ఎందుకలా నటిస్తావు? నేనంటున్నదాని అర్ధం నీకు ఖచ్చితంగా తెలుసు

ఆ: అలాగా. కానీ నేను ఏడాది క్రితం నుండే నిన్ను పెళ్లి చేసుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉన్నాను. కాదంటున్నది నువ్వే.

మ: ఓహ్! అంటే పెళ్లి చేసుకోవడానికి నువ్వు సిద్ధంగానే ఉన్నవన్నమాట? అయితే మరి నీ ఉద్యోగం సంగతి?

ఆ: అదీ ఉంటుంది

మ: కానీ నా భార్య మరొకరి దగ్గర పని చేయడం నేను సహించలేను. ఇల్లు , పిల్లలు చూసుకోకుండా పొద్దున్నే ఇల్లొదిలి వెళ్ళడం నాకు నచ్చదు.

ఆ: నువ్వు మాత్రం పొద్దున్నే ఉద్యోగానికి వెళ్లవా? నేను మాత్రం ఇంట్లో కూర్చుని ఈగలు తోలాలా?

మ: ఇంట్లో చేయడానికి చాలా పనులుంటాయి, ఇల్లు చక్కపెట్టుకోవడం లాంటివి ఇంకా కూడా.

ఆ: సరే …. అయితే నువ్వు ఆఫీసుకి వెళ్ళిన సమయమంతా నేను ఇంటి మూలలన్నీ చూస్తూ ఉండాలన్నమాట.

మ: నేను అలా అనలేదు. కానీ ఇంట్లో చేయడానికి చాలా పని ఉంటుంది అన్నాను.

ఆ: అంటే ఎలాంటిది?

మ: ఇదిగో చూడు , ఇల్లు చక్కపెట్టుకోవడం … ఐనా మన అమ్మలందరూ చేసిందే కదా , ఏం చేయలేదా చెప్పు?

ఆ: ఓ అంటే నువ్వానేదాని అర్ధం ఇంట్లో పొయ్యి అరకూడదని అంతేనా?

మ: నేను ఆ మాట అనలేదు.

ఆ: అయితే మరి ఇల్లు చక్క పెట్టుకోవడం అంటే అర్ధం ఏమిటి ?

మ:ఇదిగో చూడు , నాకు తెలీదు. నిన్ను కలవడానికి వచ్చినప్పుడల్లా ఏదో ఒకటి  నా మీద విసురువెయ్యడం నీకు బాగా అలవాటైపోయింది.

ఆ: సరే , నీకు నా గొంతు వినడం ఇష్టం లేకపోతే , నేను మౌనంగానే ఉంటాను… చెప్పు ఇంతకీ , నువ్వు నిజoగానే పెళ్లి చేసుకుంటున్నావా లేక నన్ను మెప్పించడానికి అంటున్నావా ?

మ: ఏదో ఒక రోజు పెళ్లి తప్పక చేసుకుని తీరతాను; అక్కడికి నువ్వొక్కర్తెవే ఈ ప్రపంచం లో ఆడదానివి కావు. ఐనా చెప్పు , నా గురించి నీకెందుకంత బాధ?

ఆ: ఎందుకంటే నేను నిన్ను మనస్ఫూర్తిగా ప్రేమిస్తున్నాను గనుక.

మ: భలే బాగా చెప్పావ్! నువ్వేగనుక నన్ను నిజంగా ప్రేమించి ఉంటే ఇంత మొండి పట్టుదలతో వాదించి ఉండేదానివా? …’నేను ఉద్యోగం వదలను’…. ఆఫ్టర్ ఆల్ ఏముంది ఆ ఉద్యోగం లో గొప్పతనం? అదేదో వెయ్యి రూపాయలు సంపాదిస్తోన్నట్టు .. ఇంతా జేసి సంపాయించేది వంద రూపాయలు అంతకంటే లేదు.

ఆ: అయితే అవ్వచ్చు , కానీ ఆ కొద్ది సంపాదనే నా స్వేచ్చకి తాళం చెవి లాంటివి.

మ: అంటే నీ అర్ధం నీ స్వేచ్చ అంతా ఒక వంద రూపాయల్లో ఉందనా ?

ఆ: వందా, రెండొందలా… అది కాదు ఇక్కడ విషయం. నువ్వు నీ కాళ్ళ మీద నిలబడగల శక్తి కలిగి ఉండటమే నీ స్వాతంత్ర్యానికి నిదర్శనం.

మ: నీకస్సలు నా మీద ఏమాత్రం నమ్మకం లేనట్టుందే. నీకు నేను డబ్బులు ఇవ్వనని అనుకుంటున్నావా?

ఆ: అది కానే కాదు , కానీ అది నా కష్టార్జితం అవ్వదుగా.

మ: ఎవరు సంపాదిస్తే ఏముంది… మగవాడో ఆడదో

ఆ: ఓహ్! అందులో  తప్పకుండా చాలా పెద్ద తేడా ఉంది. నువ్వు ఆ పాత పల్లెపదం వినే వుంటావుగా : మగపిచ్చుక ఒక బియ్యం గింజ తెచ్చింది, ఆడ పిచ్చుక ఒక పప్పు గింజ తెచ్చింది , రెండు కలిపి ఖిచిడి (పులగం) వండుకున్నారు అని.

మ: నాకు నీ పప్పు బద్ద అక్కర్లేదు.

ఆ: నేను ఒట్టి అన్నం తినలేను.

మ: నిజమే నీకు పచ్చడి, అప్పడం, ఊరగాయాలూ కావాలి.

ఆ: నిజమే నాకు కావాలి

మ : ఎప్పుడు నిన్ను చూసినా నీ చుట్టూ నీ ఆరాధకులు మందలా చుట్టి ముట్టి ఉంటారు – దీపం చుట్టూ రెక్క పురుగుల్లాగా.

ఆ: నిజమే మరి , నువ్వు వాళ్ళని ఇంట్లోకి రానివ్వవుగా

మ: అస్సలు రానివ్వను

మ: కానీ వాళ్ళంతా నా స్నేహితులని నీకు తెలుసు

మ: అవును , మరే , చాలా దగ్గర స్నేహితులు

ఆ: అంటే దానర్ధం , వాళ్ళు వచ్చి నన్ను కలుసుకోవడానికి వీలు లేదనేగా?

మ: నాకు వాళ్ళంటే అసహ్యం

ఆ: ఎందుకో అడగవచ్చా?

మ: ప్రతి వారికి ఎవరి స్వభావం వారికి ఉంటుంది

ఆ: అయితే మరి నన్ను పర్దాలో కూర్చునేలా ఎందుకు చెయ్యవు?

మ: అలా చేయాలనే ఉంది నాకు , కానీ నువ్వు ఒప్పుకుంటావా?

ఆ: అంతేకాదు ఇంకా చాలా విషయాలున్నాయ్ నేను నీతో అంగీకరించనివి.

మ: ఏమైనా .. మిగిలినవి నువ్వు అంగీకరించినా అంగీకరించక పోయినా సరే , కానీ నీ మిత్ర మందని మాత్రం నేను భరించలేను.

ఆ: అయితే మరెవరు మన  ఇంటికి రావడానికి ఒప్పుకుంటావు?

మ: కేవలం మనిద్దరికి చెందిన మిత్రులు మాత్రమే.

ఆ: హ్మ్మ. మిస్టర్ అండ్ మిసెస్ సేథీ, మిస్టర్ సఫ్దర్.

మ: ఎందుకు? వాళ్లెందుకు రాకూడదు?

ఆ: కానీ నేను వాళ్ళని భరించలేనే

మ: కానీ ఎందుకని? ఎందుకు నీకు వాళ్ళంటే అయిష్టం?

ఆ: అదంతే.

మ: ఏదో కారణం ఉండాలి కదా

ఆ: ప్రతి ఒక్కరికీ వారివారి ఇష్టాలుంటాయి మరి

మ: మరీ చిన్న పిల్లలా మాటాడుతున్నావ్

ఆ: మరి నువ్వో?

మ: నేనెప్పుడూ సరయిన పద్ధతిలోనే సహేతుకంగానే మాటాడుతాను.

ఆ: అవును , నిజమే నువ్వాలాగే చేస్తావు. నీ వాదన ప్రకారం , నీకు నా స్నేహితులంటే ద్వేషం కాబట్టి వాళ్ళు మనింటికి రాకూడదు, కానీ నేను నీ స్నేహితుల్ని అసహ్యించుకుంటే …. ఏమి బాలేదిది! వాళ్ళు నిరభ్యంతరంగా వస్తో వెళ్తుండవచ్చును.

మ: సరే సరే బీబీ సహేబా, ఉదయం నుండి సాయంత్రం వరకు పని చేసి అలసి పోయి నేను ఇంటికి వస్తే , ఏదో ఒక క్షణం భార్య తో  ఆనందంగా గడపాలనుకుంటే , ఆవిడ తన ఫ్రెండ్స్ తో కలిసి ఇంటికి వస్తుంది. అయితే ఇదన్న మాట నీ మనసులో ఉన్న ఆలోచన  వైవాహిక జీవితమంటే?

ఆ: నీ మనసులో పెళ్ళైన తర్వాత జీవితం గురించి ఏమి ఆలోచన ఉందో నేను తెలుసుకోవచ్చా ? ఉదయాన్నే నువ్వు ఉద్యోగానికి వెళుతుంటే , భార్య మిమ్మల్ని చక్కగా ముస్తాబు చేసి పంపాలి …బొమ్మలా! ఆ తర్వాత తమరు వెళ్ళిన తర్వాత , ఇంట్లోనే ఉండి జపమాల తిప్పుకుంటూ తమరి జపమే చేస్తూ ఇంటి పనంతా చేసుకోవాలి. ఈ రకమైన బలవంతపు ఖైదుని ‘ఇల్లు చక్కదిద్దుకోవడం’ అంటారు. మీరు ఆఫీసునుండి అలసి సొలసి , చిరాకుతో రాగానే , మీ భార్య మిమ్మల్ని అలరించాలి , ఆ తర్వాత సఫ్దర్ సాహిబ్ కి , మిసెస్ సేథీకి కూడా మర్యాద చేయాలి.

మ: నేనలా ఏమీ అనలేదు

ఆ: అయితే ఏమిటి నువ్వన్నది?

మ: నేనన్నది అందరి ఆడవారి లాగే నువ్వు ఇంట్లో ఉంది ఇల్లు చూసుకోవాలి ……

ఆ: మళ్ళీ అదే మాట ‘ఇల్లు చూసుకోవడం’?

మ: అవును ఇల్లు కనిపెట్టుకుని ఉండటం

ఆ: నా ఉద్యోగాన్ని వదిలి నా స్వాతంత్ర్యాన్ని నేను అమ్ముకోలేను.

మ: నీ స్వాతంత్ర్యమా ?

ఆ: అవును , నా స్వేచ్ఛే

మ: అలా అయితే ! నువ్వు నీ స్వేచ్చని హాయిగా పెద్ద గుటకలు వేస్తూ అనుభవిస్తోంటే , నీ పిల్లల బాధ పడతారు.

ఆ: పెళ్ళైన వెంటనే పిల్లలు పుట్టెయ్యరు కదా

మ: ఏదో  ఒక రోజు పుడతారు కదా , దానికీ నీ అభ్యంతరం లేకపోతేనేగా

ఆ: లేదు నాకే అభ్యంతరం లేదు

మ: పోనీ పిల్లలు పుట్టాక ఐనా నీ ఉద్యోగాన్ని వదులుతావా?

ఆ: లేదు, అప్పుడు కూడా వదలను

మ: అయితే మరి ఒక్క విషయం అడగనా , పిల్లల్ని ఎవరు చూసుకుంటారు?

ఆ: నువ్వు , నేను కలిసి

మ: ఒక ఆడదాని మొదటి బాధ్యత పిల్లల్ని పెంచడం

ఆ: ఒక మగాడి మొదటి బాధ్యత పిల్లల్ని కనడానికి అర్హత కలిగి ఉండడం

మ: ఏమంటున్నావ్ నువ్వు ?

ఆ: నేననేది ఎప్పుడు ఆడదే పిల్లల్ని ఎందుకు పెంచాలని ఆజ్ఞాపిస్తారు , ఇంతకీ పిల్లలు ఎవరికి చెందుతారు ?

మ: తండ్రికి

ఆ: అయితే మరి నేను ఎందుకు పెంచాలి? ఎవరికి వాళ్ళు స్వంతమో వాళ్ళే పెంచాలి

మ: మరీ విడ్డూరమైన మాటలు చెప్తావు నువ్వు !

ఆ: ఇందులో విడ్డూరం ఏముంది ?

మ: ఇందులో వింత ఎందుకు లేదు? ఇప్పుడు నువ్వు పిల్లల్ని కూడా పెంచడానికి ఒప్పుకోవడం లేదు కదా

ఆ: నేను ఒప్పుకుంటానో ఒప్పుకోనో , కానీ నువ్వు మాత్రం ఒప్పుకోలేదుకదా

మ: నా పని పిల్లల్ని పెంచడం కాదు , డబ్బు సంపాదించడం

ఆ: నేనూ డబ్బు గడిస్తాను

మ: హ్మ్మ… ఒక్క వంద రూపాయలకేనా ఇంత మిడిసిపాటు! ఇంకొంచం ఎక్కువ సంపాదిస్తే ఇక ఎంత గోల చేసి ఉందువో  ఆ భగవంతుడికే తెలియాలి

ఆ: ఆల్రైట్ , పోనీ వాదన కోసమైనా ఒక సారి ఊహించు , నీ జీతం వంద రూపాయలయి, నా జీతం ఎనిమిది వందలుంటే, ఎవరు ఉద్యోగం వదిలేయలి, నువ్వా నేనా?

మ: నువ్వు

ఆ: ఎందుకని?

మ: ఎందుకంటే నేను మగాడిని కనుక

ఆ: అంటే ఏ సందర్భం లోనైనా నిన్ను నువ్వే అధికుడిని అనుకుంటావన్న మాట ?

మ: నేనొక్కడినే అలా అనుకోవడం లేదు ; ఈ విశ్వమే నన్ను అధికుడిగా సృష్టించింది

ఆ: నువ్వు నాకంటే ఏమీ గొప్ప అని నేను అనుకోవడం లేదు. నిన్ను రేయింబవళ్లూ పూజించే ఆడదాన్ని కట్టుకోవాలి నువ్వు

మ: అవును అలాగే చేసుకుంటాను. ప్రపంచం లోఉన్న ఆడదానివి నువ్వొక్కత్తెవే కాదు కదా

ఆ: అయితే వెళ్ళు , నీ దారిన నీవెళ్లు. రోజూ నా దగ్గరికి వచ్చి నన్నెందుకు విసిగిస్తావు?

మ: ( ఒక క్షణం మౌనం తర్వాత) ప్రేమంటే నువ్విచ్చే విలువ ఇదేనన్నమాట

ఆ: నువ్వూ అంతేగా

మ: (మరొక్క క్షణం మౌనం తర్వాత) అయితే చెప్పు, ఎప్పుడు పెళ్లి చేసుకుంటావు నన్ను?

ఆ: నువ్వెప్పుడంటే అప్పుడే , కానీ నా ఉద్యోగం మాత్రం వదులుకోను.

*

   -బమ్మిడి జగదీశ్వరరావు

అన్నా.. కేసీఆరన్నా..

యేమి సెప్పినావే.. దిమాక్ కరాబయిపోయిందనుకో! అసెంబ్లీల నీ మాటలు యిన్నం! చాన మంచిగున్నాయ్! మర్సిపోలేకుంటున్నం! సుద్దులూ సామెతలూ ముద్దు ముద్దు మాటలూ మంచిగ ముచ్చట్లూ మస్తుగ సెప్పి నవ్వించెటోనివి! నువ్వు యెంత సీరియస్సుగ సెప్పినావే?! నువ్వు గింత సీరియస్సుగ సెప్పినావంటే.. డవుట్లేదు.. గిది.. గిది సత్యప్రమానకంగా సీరియస్సు  యిషయమే!

నువ్వు వుస్మానియా యూనివర్సిటీల ఎమ్మే తెలుగు సాహిత్యం సదివొచ్చినోనివి! నువ్వు సామాన్యునివా? యెనభై వేల పుస్తకాలు చదివినోనివి! దేశమెట్టుందో యూనివర్సిటీలు యెట్టున్నాయో నీకు గాకపోతే యెవరికి తెలుస్తుంది? నువ్వు గాపోతే యూనివర్సిటీ పోరగాల్లకి యెవలు సెప్పాలే? సెప్పి సెడ్డయిందేమి లేదు! నువ్వు వున్న మాటే సెప్పినావ్!

ఉన్నమాట సెప్తే వూరినాయుడికి కోపమని సెప్పడం మానేస్తామా? మన సంస్కృతేంది? మన సాంప్రదాయమేంది? కతేంది? కార్ఖానా యేoది? గాచారం కాకపోతే యూనివర్సిటీలల్ల యీ లొల్లేంది? హెచ్సియ్యూ జేయెన్యూ వొకటేమిటి.. దేశంలో యూనివర్సిటీలల్ల యీ అగ్గి రాజుకొనుడేంది?

ఈ సమయంల నీ మాటలే యాదికొస్తున్నాయన్నా..

“రోహిత్ వేముల గురించి మాక్కూడా సానుభూతి వుందధ్యక్షా.. కాని ఇష్యూ చెయ్యదలచుకోలేదు మేము.. దాన్నో పెద్ద ఇష్యూ చేసి గందరగోళం చెయ్యదలచుకోలేదు.. కారణాలు తెలుసుకున్నాం.. తగిన స్టెప్స్ తీసుకున్నాం.. దాన్ని ఖండించినాం.. అటువంటివి జరక్కూడదు.. అటువంటివి యెందుకు జరుగుతున్నాయధ్యక్షా.. దురదృష్టకర సంఘటనలు? ఢిల్లీల జేయెన్యూలో జరిగినా.. ఈడ మన దగ్గిర యిక్కడ సెంట్రల్ యూనివర్సిటీల జరిగినా దురదృష్టకరం.. ఐ హేవ్ కండెమ్ముడిట్.. యిటువంటి వాటికి ఆలవాలంగా మారుతున్నాయ్.. ఫిలాసఫీలూ సిద్ధాంతాలూ గుంచకపోయి యూనివర్సిటీలల్ల పెట్టి లేని జగడాలు పుట్టించి.. బీఫ్ ఫెస్టివల్.. కిస్ ఫెస్టివల్ అట అధ్యక్షా..  భారత దేశంల కిస్ ఫెస్టివల్ని వొప్పుకుంటారా అధ్యక్షా.. వొకడు కిస్ ఫెస్టివల్ అంటాడు.. యెన్నో రకాలు పెట్టి యేందేదో చేసి.. వాటన్నిటిని వొక చిత్ర విచిత్ర సంస్థలుగా తయారు చేసినారు.. ఆ పరిస్థితి పోవాలి.. పోవాల్నంటే దాన్ని పరిపాలన చేసేవాళ్ళు.. దానికి వైస్ ఛాన్సులర్ గా వుండే వాళ్ళు.. పటిష్టమైనటువంటి వాళ్ళు రావాలి.. దానికోసం మేము డిలే చేసినాము అధ్యక్షా.. ఐ థింక్ షార్ట్లీ- సెర్చ్ కమిటీవాళ్ళు రిపోర్ట్ యిస్తే అద్భుతంగా..” అని మీరెంత అద్భుతంగా మాట్లాడిన్రు!?

కవితక్క స్థాపించిన తెలంగాణ జాగృతి తరుపున వొకట్రెండు రోజులు కార్యకర్తలు దత్తాత్రేయ యింటిముందు గొడవకు దిగి సప్పుడు సెయ్యకుండా సక్కగున్నరు! మన యంపీ విశ్వేశ్వరరెడ్డి సారయితే రోహిత్ దళితుడే కాదని, ఆ అబ్బాయి చనిపోవడానికి వేరే కారణాలున్నాయని సెప్పాల్సింది సెప్పి సప్పుడు సెయ్యకుండున్నడు! పార్లమెంటుల మరొక యంపీ జితేంద్ర రెడ్డిసారు “దత్తాత్రేయ గురించి కేర్ తీసుకున్నాము, బీజేపీకి వ్యతిరేకంగా నినాదాలు యిస్తే మేము వ్యతిరేకించాము” అని మన సపోర్టు ఫుల్లుగ సూపించారు! హెచ్సియ్యూకు అన్ని రాజకీయ పక్షాలు వొచ్చినా  బీజేపీ తోటి మీరు కూడా యెవరూ వెళ్ళకుండా సక్కగ వున్నరు! అలా కేంద్రంతో అందరూ యెంతో మంచిగున్నరు! కేంద్ర రాష్ట్ర సంబంధాలు అనేటివి చానా ముఖ్యం! అందరూ కలిసి కేంద్ర రాష్ట్ర సంబంధాల్ని బలోపేతం చేసిండ్రు! రాష్ట్రానికి కావలసినవన్నీ తెచ్చుకోవాలె! అడుక్కు తెచ్చుకోవాలె! మద్దతు యిస్తున్నట్టే వుండాలె! ప్రజల మద్దతు ఆలకి పోకూడదు! ఆంధ్రోళ్ళ చంద్రబాబుతో కేంద్రానికి యెంత కవరు చేసినాగాని చెడింది.. మనం కేంద్రాన్ని మంచిగ మచ్చిక చేసుకోవాలె!

మీరు యిన్నిన్ని పాట్లు పడతాంటే యూనివర్సిటీ పోరాగాండ్లకు తలకి యెక్కుత లేదు! ఎకసెక్కం చేస్తాండ్రు! ‘మీ కేసీఆర్ చెండీ యాగం చేసినప్పుడు లేదా?’ అని అడుగుతాండ్రు! యాదాద్రికి అన్నన్ని నిధులు యిచ్చినప్పుడు లేదా?’ అని అడుగుతాండ్రు! మిమ్మల్ని మనువాదులని ముద్రవేస్తాండ్రు! ఆమాటకొస్తే దేశంల నాయకులందరూ మనువాదులేనట! వాళ్ళ ప్రతినిధులేనట! హిందూ మతమే అధికార మతంగా ప్రభుత్వాల అభిమతంగా- రాష్ట్రాల దేశాల మంత్రులందరూ ప్రజా ప్రతినిధులందరూ శంకుస్థాపనలకడ ప్రారంభోత్సవాలకడ వొకటేవిటి అన్నీట్లకడ- వేద మంత్రాలతో దీపం వెలిగించి కొబ్బరికాయ కొట్టడం లేదా..?’ అని నిలదీస్తుండ్రు! ‘ఎవరి విశ్వాసాలు ఆలకి వుండవా?’ అని అడిగితే- “మల్ల.. మావిశ్వాసాలు మాకుండవా..?” అని వుల్టా అడుగుతాండ్రు! ‘ఎన్నో విశ్వాసాలకి – భిన్న విశ్వాసాలకి వేదికలు యూనివర్సిటీలు..’ అని మనకి తిరిగి పాఠాలు చెపుతాండ్రు! చెడిపోయిండ్రన్నా.. చదువుకున్న పోరగాండ్లు పూర్తిగా చెడిపోయిండ్రు!

తెలంగాణ పోరాటంల ముందుండి నడిసినారు బాగుంది! ఉద్యమాలు చేసినారు బాగుంది! ప్రాణ త్యాగాలు చేసినారు బాగుంది! ప్రత్రేక రాష్ట్రం సాధించినారు అదీ బాగుంది! అక్కడితో ఆగాలి గదే.. రాష్ట్రం సిద్దించింది రాజకీయాలు వొదిలి చదువుకోవాలి గదా.. మళ్ళీ యీ పోరాటాలు యేoదన్నా? ఇలాగుంటే బంగారు తెలంగాణ అస్తదా?

అన్నా.. కుర్రాళ్ళు ముదిరిన్రు అన్నా! మీరు బ్రాహ్మణ సంఘాలకు వెల్ఫేర్ బిల్డింగ్ కు నిధులిచ్చినట్టు.. క్రిస్టియన్ సంఘాలకు వెల్ఫేర్ బిల్డింగ్ కు నిధులిచ్చినట్టు.. భూమిలేని దళితులకు మూడెకరాల పొలం యిస్తామన్నట్టు.. బీసీలకు పెద్ద పీట వేస్తామన్నట్టు.. ఆదివాసీలకు కొమరంభీం బిల్డింగ్ నిర్మించి ఆదుకుంటామన్నట్టు.. ఆంధ్రా సెట్లర్లకు మేమున్నాం అని భరోసా యిచ్చినట్టు.. అన్ని వర్గాల ప్రజలని యెలా మీరు ప్రతినిధులుగా కలుస్తున్నారో- అచ్చంగ అలాగ మేమూ అన్ని వర్గాల ప్రజల ఆలోచనలకు ఆశయాలకు భావజాలాలకు ప్రతినిధులుగా వుంటారట.. మాట్లాడతారట..!

సమాజంలో వున్నన్ని వర్గాలు – యూనివర్సిటీలల్ల కూడా వుంటాయని – మీ ఫిలాసఫీ సిద్ధాంతమూ మీకున్నట్టే మా ఫిలాసఫీ సిద్ధాంతమూ మాకుంటుందని తెగేసి అంటున్నారన్నా.. ఏమైనా స్టూడెంట్లతో ప్రాబ్లం అన్నా.. ప్రత్యేక తెలంగాణ వరకే విద్యార్థులకు రాజకీయాలతో సంబంధం వుండాలిగాని.. యిదేటన్నా యిది..?

మనం కొద్దిగ జాగర్త పడాలన్నా! బీఫ్ తిన్నారని చంపేస్తే- ఫ్రిజ్ ల బీఫ్ వున్నాదని అనుమానించి చంపేస్తే- తినే తిండి మీద మీ పెత్తనమేంటని అడిగిన్రు! మా తిండి మేం తింటాం అని బీఫ్ ఫెస్టివల్ పెట్టిన్రు! అలజడి సృష్టించిన్రు! కాలికట్ ‘డౌన్ టౌన్’ రెస్టారెంట్ల వొక ప్రేమికుల జంట ముద్దులు పెట్టుకుంటే- రెస్టారెంటు మీద దాడి చేసిన్రని మోరల్ పోలీసింగ్ చేసిన్రని.. మీడియాల మాట్లాడుతూ పోరగాల్లు ముద్దులు పెట్టుకొని గిది మా పోరాటం అన్నరు! దేశంల యూనివర్సిటీలల్ల కిస్సు ఫెస్టివల్ జరిపిన్రు! రచయితల్ని ముగ్గుర్ని వరసగ సంపితే అవార్డులను అందరూ వెనక్కిచ్చినట్టు – పదిమంది పోరగాల్లు యూనివర్సిటీల వుసురు తీసుకుంటే వంద వెయ్యీ కాదు లక్షలమంది కదిలిన్రు! మీకివన్నీ తెలియవని కాదు, జర మనం సైలెంటుగ వుంటే అరిచి ఆల్లే నాలుగు రోజులకి కాకపోయినా నాలుగు నెలలకి అలిసిపోయి బతుకాగంల బడిపోతరు! కాంట్రాక్టు వుద్యోగుల్ని రెగ్యులరైజు చేస్తామంటే మరి మా కొలువులో అని నిన్నే కాదన్నరు. ఛలో అసెంబ్లీ అన్నరు. నువ్వు సేయిన్చాల్సింది సేసినావా లేదా? ఆంధ్ర పోలీసులలెక్క భగ్నం చేయించినవ లేదా? ఇయ్యాల యూనివర్సిటీలోకి కన్నయ్య రాక కన్నా ముందు వీసీ పోదిలి అప్పారావుని మళ్ళా దించితే – నీవంతు పోలీసు ఫోర్సు అందించినవ లేదా? పోలీసుల్ని దింపి అద్బుతంగా లాఠీఛార్జీలూ అరెస్టులూ సేయించి అదుపులోకి తెచ్చినవ లేదా? నువ్వు యేదయినా సెయ్యగలవే అన్నా.. నా ఆవుసు పోసుకొని నువ్వు సల్లగ వుండాల.. మరి నాలుగు కాలాలు మమ్ము పాలించాల..

అన్న.. ఆఖరుగ  వొక్క మాటే! రెడ్డిగార్లు అదికారంల వున్నప్పుడు అందరూ రెడ్డిగార్లదే ఛాన్సు! ఆల్లే ఛాన్స్’లర్లు! కమ్మగ చౌదరీలు అదికారంల వున్నప్పుడు అందరూ కమ్మలదే ఛాన్సు! ఆల్లే ఛాన్స్’లర్లు! మరి మన దొరల రాజ్యం వొచ్చింది! దొరాలకి న్యాయం చెయ్యవానే? మళ్ళీ సియ్యమ్ము సీటు దళితులకే అని యెనకటికి అన్నట్టు అనబాకు! ప్రతిపక్షమే లేకండ అందరొచ్చి మనపార్టీల చేరిండ్రు! ప్రతొక్కనికీ పంచాల గదా? పీటెయ్యాల గదా? అలగని మనోళ్ళకు అన్యాయం చెయ్యకు! మన వర్గమోల్లకు! వర్గమంటే కులమే గదనే! అన్నీ తెలిసినోనివి.. నీకేం సెప్పేది? ప్రేమతోటే సెప్పేది! తప్పులుంటే మన్నించు..!

జిందాబాద్.. జిందాబాద్.. కేసీఆర్ జిందాబాద్..!

అన్నా దండమే!

యిట్లు

మీ

వీరాభిమాని!

“కథలు రాయడం ఒక పిచ్చి. సైకలాజికల్ ప్రాబ్లం. విపరీత ప్రవర్తన. కథలెందుకు రాస్తారంటే చాలామంది కథలు రాయకుండా ఉండలేక రాస్తారు. నేను ఈ మాట అంటున్నది కథను చాలా సీరియస్ గా తీసుకున్న రచయితల గురించి. ఇది చాలా ప్రమాదకరమైన పని. రాసినవాళ్లెవరూ బాగుపడలేదు. ఆరోగ్యంగా ఉండలేదు. కాపురాలు సజావుగా నిర్వహించలేదు. భ్రమలకు భ్రాంతులకు మానసిక అనారోగ్యాలకు ఆత్మహత్యలకు గురయ్యారు. ఒంటరితనంలోకి పారిపోయారు. చీకటి గదుల్లో బంధించుకున్నారు. మూర్ఛలు తెచ్చుకున్నారు. పిచ్చాసపత్రుల్లో చేరారు. _రచయితలు ఇంత త్యాగం చేసి ప్రాణాలు తోడేసుకుంటుంటే ….”

పైవి, కథా ఖధీరుడి తాజా పుస్తకంలోనివిగా చెప్పబడుతున్న వాక్యాలు. ఆ పుస్తకం నేనింకా చదవలేదు. గొప్పగా ఉంటుందనుకుంటున్నాను. అది నా చేతికంది, చదివాక దానిగురించి వివరంగా ముచ్చటించుకుందాం. ప్రస్తుతానికి పై వాక్యాలు నాలో కలిగించిన స్పందన మాత్రం రాస్తాను.

ఖదీర్ వ్యాఖ్యల్లో నిజమెంత? వృత్తిపరంగా ఉచ్ఛస్థాయికెదిగి వ్యక్తిగత జీవితంలో మాత్రం భ్రష్టుపట్టిపోయినవారు సాహిత్యంలోనే కాదు, ఇతర రంగాల్లోనూ కనిపిస్తారు. దానికి కారణాలేంటనేది వేరే చర్చ. అయితే అందరూ అలాగే ఉంటారా అంటే కాదని సమాధానమొస్తుంది. రచయితల్లోనే తీసుకున్నా ఖదీర్ ప్రస్తావించిన స్థాయిలో చిత్రహింసలు అనుభవించేవాళ్ల శాతం తక్కువ. బహుశా తను చెప్పదలచుకున్న విషయాన్ని ఎంఫసైజ్ చేయటానికి ఖదీర్ బాబు కావాలనే అతిశయీకరించినట్లు నాకనిపిస్తుంది. ఆ అతిశయాన్ని అవతలబెడితే, ఖదీర్ వాక్యాల్లో చివరిది నన్ను అమితంగా ఆశ్చర్యపరచింది.

“రచయితలు ఇంత త్యాగం చేసి ప్రాణాలు తోడేసుకుంటుంటే ….”

రచన చేయటం పెద్ద త్యాగమా! అయితే ఆ త్యాగం ఎవరికోసం చేస్తున్నట్లు? ఎందుకోసం చేస్తున్నట్లు?

ఇతరుల సంగతేమో కానీ నా మట్టుకు నేను కథలు రాయటం కోసం చేసిన త్యాగాలు ఏమీ లేవని ఘంటాపధంగా చెప్పగలను.

నా కథాకోడి కూయకపోతే లోకానికి తెల్లారదా? లేదు. నా కథలు చదవకపోతే నిద్రపట్టని పాఠకులున్నారా? లేరు. నన్నెవరన్నా కథలు రాయమని బలవంతపెట్టారా? లేనే లేదు.

మరి నేను కథలెందుకు రాస్తున్నాను? జనాలకి సందేశాలీయటానికా? పాఠాలు నేర్పటానికా? దానికి ఇతర మార్గాలు బోలెడుండగా కథలే ఎందుకు రాయాలి?

ఎందుకంటే కథ రాయాలన్నది నా కోరిక కాబట్టి. కథ రాయటమంటే నాకు ఇష్టం కాబట్టి. కథలు రాయటం ఆషామాషీ వ్యవహారం కాదు. నిజమే. ఆలోచనల్ని మధించాలి. అందులోంచి అమృతం తీయాలి. ఆ క్రమంలో అష్టకష్టాలు పడాలి. అయితే అవన్నీ ఎందుకోసం? ఎవరికోసం? నాకు ఇష్టమైన పని చేసి, నా కోరిక తీర్చుకోవటం కోసం. ఇది నాకోసం నేను చేస్తున్న పని. ఇందులో త్యాగానికి తావెక్కడ?

కథలు రాయటం ద్వారా నేను కొన్ని విలువైన స్నేహాలు, మరిన్ని పరిచయాలు సంపాదించాను. పోగొట్టుకుంది మాత్రం ఏదీ లేదు. ఈ సంపాదించటాలూ, పోగొట్టుకోవటాలూ పక్కనపెడితే – కథ రాసే క్రమంలో నేను పడే కష్టం నాకు అమితమైన సంతృప్తినిస్తుంది. “ప్రయాణమే ప్రతిఫలం” అనే అర్ధమొచ్చే ప్రాచీన చైనీస్ నానుడొకటుంది. ఓ కథ రాస్తున్నప్పుడు నేను నేర్చుకున్న కొత్త విషయాలు, పొందిన అనుభూతులు, నాకు లభించే మెంటల్ ఎక్సర్‌సైజ్ – ఇవే ఆ కథ నాకిచ్చే బహుమతులు. తక్కినవన్నీ బోనస్. ఆ కొసరు గురించి ఆలోచించకుండా కథా ప్రయాణమిచ్చే అసలైన ప్రతిఫలాన్ని ఆస్వాదించగలిగిన కథకుడిని పొగడ్తలు, పిచ్చికూతలు, ఉక్రోషాలు, ఉన్మాదాలు … ఇవేవీ తాకలేవని నేను నమ్ముతాను. చప్పట్లు, అవార్డులు, రివార్డుల మాయలో పడ్డ కథకుడు తనకోసం తాను కాకుండా ఇతరులని మెప్పించటం కోసం రాస్తాడు. అది అతనికి మంచిది కాదు. అతని కథకి అంతకన్నా మంచిది కాదు. (కమర్షియల్ రచయితలకి ఇక్కడ మినహాయింపు. వాళ్ల లెక్కలు, కొలతలు వేరే. వారి గురించి వేరెప్పుడన్నా మాట్లాడుకుందాం) ఇతరుల మెప్పు, గుర్తింపు కోసం రాయటం ప్రధానమైపోతే ఎక్కడలేని సమస్యలూ చుట్టుముడతాయి. తన ‘సాహితీ సేవ’ ఎవరూ గుర్తించటం లేదన్న బాధ, పక్కోడిని పొగిడి తనని పట్టించుకోలేదన్న ఏడుపు … ఒకటా రెండా!

ఇతరుల కోసం రాయటంలో ఇన్ని తలకాయ నొప్పులున్నాయి కాబట్టి, మన కోసం మనం రాసుకోవటం ఉత్తమం. మిగతా కథకుల సంగతేమో కానీ నేను మాత్రం కథలు మొదటగా నాకోసమే రాసుకుంటాను. ఆ తర్వాతే ఇతరుల కోసం రాస్తాను. ఇందులో కొన్ని సౌలభ్యాలున్నాయి. నా కోసం రాసుకోవటం వల్ల నేను నాలాగే రాయగలుగుతాను. మరెవరిలానో రాయను. ఫలానావారికన్నా గొప్పగా రాయాలి, ఇంకెవరికన్నానో తీసిపోకుండా రాయాలి వంటి పోలికల్లేకుండా రాయగలుగుతాను. అది నా ఒరిజినాలిటీని నిలుపుతుంది.

రెండో సౌలభ్యం: నాకోసం నేను రాసుకోవటం వల్ల నా సొంత సమస్యలపైనే కథలు రాస్తాను. ఇక్కడ సమస్యలంటే ఉద్యోగం ఊడిపోవటం, భార్యామణితో గొడవలు, వగైరా మాత్రమే కాకపోవచ్చు. నాకు అమితమైన ఆసక్తి కలిగిన, లోతైన అవగాహన కలిగిన విషయాలు అని అర్ధం చేసుకోండి. ఇతరులకి ఆసక్తిగొలిపే విషయాలు, లేదా ప్రస్తుతం సేలబిలిటీ ఉన్న అంశాల్లోకి పక్కదోవ పట్టకుండా బాగా తెలిసిన విషయాలపైనే కేంద్రీకరించటం వల్ల మనం రాసేదానికి విశ్వసనీయత పెరుగుతుంది.

మూడో సౌలభ్యం: ఇతరుల కోసం రాస్తే – ఏ ఇద్దరి అభిరుచులూ ఒకేలా ఉండవు కాబట్టి ఓ కథతో అందరినీ మెప్పించటం ఎన్ని సాముగరిడీలు చేసినా అసాధ్యం. దీనికి బదులు ఒవరో ఒకరినే మెప్పించటం కోసం ఎందుకు రాయకూడదు? ఆ ఒక్కరూ నేనే ఎందుక్కాకూడదు? నా ఇష్టాయిష్టాలు నాకు బాగా తెలుసు కాబట్టి నాకోసం నేను రాసుకోవటం తేలిక.

అందువల్ల, నేను ప్రధానంగా నాకోసమే కథ రాసుకుంటాను. నా మొదటి కథ రాసినప్పుడు వేరే దారెటూ లేదు. అప్పట్లో నాకీ కథాలోకం గురించి ఏమీ తెలీదు. ఇప్పుడున్న పరిచయాలు, స్నేహాలు లేవు. కథని ఎలా అచ్చుకు పంపాలో, ఎవరికి పంపాలో తెలీదు. ఒకవేళ పంపినా దాన్నెవరన్నా స్వీకరిస్తారో లేదో తెలీదు. అదృష్టవశాత్తూ అచ్చైనా దాన్ని పాఠకులు ఎలా ఆదరిస్తారనే అంచనా అసలుకే లేదు. కాబట్టి అచ్చు గురించిన ఆలోచనా బాదరబందీలూ, అంచనాల బంధనాలూ లేకుండా స్వేఛ్చగా కేవలం నన్ను నేను మెప్పించుకోటానికి రాసుకున్న కథ అది.

ఒకవేళ నా తొలికథ (ఆనాటికింకా) అఖండాంధ్ర ఆంధ్ర పాఠకదేవుళ్లని ఆకట్టుకోవాలన్న కృతనిశ్చయంతో రాసి ఉన్నట్లైతే?

అది కచ్చితంగా ఎడిటర్‌గారి చెత్తబుట్టలోకి చేరుండేది.

ఆ కథని నాకోసం రాసుకోవటం ఓ కథకుడిగా నాకు నేను చేసుకున్న గొప్ప ఉపకారం. ఆ తర్వాతి కథలకీ అదే పద్ధతి పాటించటం అలవాటుగా మారింది.

ఇదంతా చదివాక – మీరూ నాలాంటివారైతే – వెంటనే ఓ ప్రశ్నేస్తారు. “నీ కోసం నువ్వు రాసుకుంటే దాన్నలాగే దాచుకోక అచ్చోసి మా ముఖాన కొట్టటమెందుకు?”

మీరో కథ చదివారు. లేదా ఒక సినిమా చూశారు. అది మీకు బాగా నచ్చింది. ఆ కథ/సినిమా మీక్కలిగించిన అనిర్వచనీయానుభూతిని లోలోనే దాచుకుంటే మీ శరీరం విస్ఫోటిస్తుందేమోననే సందేహంతో సతమతమౌతారు. మరో పదిమందితో ఆ కథ చదివించటం/సినిమా చూపించటం చేసేదాకా మీరు ఊరుకోలేరు. అవునా? మనోల్లాసం  కలిగించే విషయాలు, మనసుకి నచ్చిన సంగతులు ఇతరులతో పంచుకోవటం మానవనైజం. కళాకారులు తమ సృజనని బహిరంగపరచటమూ అందుకేనని నేననుకుంటాను. (చప్పట్ల కోసమూ కావచ్చు. అందులో తప్పేమీ లేదు. అవే ప్రధానమైనప్పుడే తేడాలొస్తాయి). నా కోసం నేను రాసుకున్న కథని నలుగురి కోసం అచ్చు వేయటానికి అంతకన్నా పెద్ద కారణం లేదు.

అయితే – నా కోసం నేను రాసుకునే దశలో కథ అచ్చమైన స్వచ్ఛమైన కళా రూపం. ఎప్పుడైతే దాన్ని ఇతరులకోసం బహిరంగపరచాలనుకున్నానో అప్పుడా కథ కళా పరిధి దాటి క్రాఫ్ట్ ఇలాకాలోకి అడుగు పెడుతుంది. వేరేవాళ్ల కోసం అనేసరికి కథని కాస్త ముస్తాబు చేయాల్సొస్తుంది. మెరుగులు దిద్దాల్సొస్తుంది. ఇంట్లో మనమే ఉన్నప్పుడు దాన్నెలా పెట్టుకున్నా, అతిధుల్ని పిలిచినప్పుడు ఇల్లు కాస్త పొందిగ్గా సర్దుతాం చూడండి. అలాగే కథకి పబ్లిక్ అప్పీల్ పెంచటం కోసం దానిక్కాస్త క్రాఫ్టింగ్ తప్పనిసరి. హీరోగారికి క్రాఫింగ్‌లా కథకి క్రాఫ్టింగ్ అన్న మాట! (ప్రాస కుదిరిందని వాడేశా. ఈ పోలిక గురించి మరీ ఇదైపోకండి). క్రాఫ్టింగ్ అనేది ఇతరుల కోసం తిరగ రాసే దశ. లక్ష్యిత పాఠకుల అభిరుచుల్ని దృష్టిలో పెట్టుకునే దశ. ఈ దశ దాటకుండా కథని అచ్చుకి పంపటం నేనైతే చేయను. “మొదటగా నాకోసమే రాసుకుంటాను. ఆ తర్వాతే ఇతరుల కోసం రాస్తాను” అనటం వెనక అర్ధం ఇదే.

అదండీ సంగతి. త్యాగం దగ్గర మొదలెట్టి ఎక్కడెక్కడో తిరిగొచ్చాం. చెప్పొచ్చేదేమంటే, కథలు రాయటం నన్నేమీ త్యాగమయుడిగా మార్చదు. ఎందుకంటే అది నాకోసం నేను ఇష్టంగా చేస్తున్న పని. ఇష్టమైన పని కాబట్టి అది కష్టంగానూ అనిపించదు.

ఇది చదువుతున్న వారిలో వర్ధమాన రచయితలుంటే, వాళ్లు స్వీకరించదలిస్తే, నా కొద్దిపాటి అనుభవంలోని ఇచ్చే చిన్న సలహా. మీకోసం మీరు కథలు రాసుకోండి. అది మీ దేహానికి, మనసుకి, అన్నిటికీ మించి మీ కథకి చాలా మేలు చేస్తుంది.

*

– రాధ మండువ

చిత్రం: నివాస్ 

~

నేను రమణమహర్షి ఆశ్రమంలో లైబ్రరీలో సేవ చేస్తుంటాను. ఆశ్రమానికి దగ్గర్లోనే ఇల్లు కొనుక్కుని తిరువణ్ణామలైలో సెటిలైపోయి పదేళ్ళు కావస్తోంది.

ఆరోజు రమణుడికి మెడిటేషన్ హాల్లో నమస్కరించుకుని మాతృభూతేశ్వరాలయంలో నవగ్రహాల దగ్గర ఊదొత్తులు వెలిగించాలని వెళ్ళాను. వెళుతుండగా ఆలయం ముందున్న హాలులో కిటికీకి దగ్గరగా ఒక విదేశీ జంట ఒకర్నొకరు హత్తుకుని నిలబడి ఉండటం కనిపించింది. ఆమె ఏడుస్తున్నట్లు తెలుస్తోంది. పొడవుగా సన్నగా ఉన్న అతను ఆమె వీపుని తన అర చేతులతో తడుముతూ ఓదారుస్తున్నాడు. ‘నలుగురూ తిరిగే ప్రదేశాలలో, అందునా గుడిలో ఏమిటీ చర్యలూ, మరీ ఈ మధ్య చీదర పుట్టేట్లు ప్రవర్తిస్తున్నారు’ అని నేను మొదట చూడగానే అనుకున్న మాట వాస్తవం. అయితే వెంటనే అనిపించింది పాపం వాళ్ళు ఒకరిని విడిచి ఒకరు వెళుతూ దు:ఖిస్తున్నారేమో అని.

నేను ప్రక్కనే ఉన్న రమణుడి విగ్రహానికి నమస్కరించి మళ్ళీ వాళ్ళని చూశాను. ఆమె అతన్నించి విడివడి అతని బుగ్గ మీద ముద్దు పెట్టుకుంది. ఆమె చాలా పెద్దావిడ! అరె, అతను జాన్ కదూ! అతను దాదాపు సంవత్సరమున్నర నుంచి ఇక్కడే ఉంటున్నాడు. ఆవిడ వాళ్ళ అమ్మగారేమో!?

అతడు వెళుతున్న ఆమెకి చెయ్యి ఊపుతూ “బై మమ్” అన్నాడు. ఆమె వెనక్కి తిరిగి చూడకుండా కన్నీళ్ళని తన చేతిలో ఉన్న చిన్న టవల్ తో తుడుచుకుంటూ ఆఫీసులోకి వెళ్ళిపోయింది. అతను కిటికీ చువ్వలను పట్టుకుని ఆమెనే చూస్తున్నాడు. ఏడుస్తున్నాడా? తెలియట్లేదు. అతని వెనుకగా నాలుగడుగుల దూరంలో నిలబడి ఆ దృశ్యాన్ని చూస్తున్న నాకు మాత్రం కన్నీళ్ళు తిరిగాయి.

ఏమయిందో తెలుసుకోవాలని నేను ఆఫీసు దగ్గరకి వెళ్ళాను. ఆమె ఆఫీసులో వాళ్ళకి చెప్పి బయటకి రాగానే ఆమె నాకు పరిచయమే అన్నట్లుగా “హలో హౌ ఆర్ యు?” అన్నాను.

“ఓకే – మీరూ….” అంది.

“నా పేరు జానకి. ఆశ్రమం లైబ్రరీలో ఇంకా ఇక్కడ అఫారెస్టే్రషన్ సర్వీస్ ఎన్ జి వో సంస్థ లో వాలంటీర్ గా పని చేస్తుంటాను” అన్నాను.

“హలో, హాయ్, నా పేరు మేరీ” అంది మెహమాటంగా.

“ఇప్పుడే చూశాను మిమ్మల్ని. జాన్ మీ అబ్బాయే కదా!?” అన్నాను.

“ఔను” అంది – దు:ఖపు జీర ఆమె గొంతులో.

“మిమ్మల్ని చూస్తూ నేనూ కన్నీళ్ళు పెట్టుకున్నాను. ఆ మధ్య చదివిన ఓ జానపద కథ గుర్తొచ్చింది నాకు” అన్నాను.

“ఫోక్ స్టోరీ!? ఏమిటది? మీకేమీ అభ్యంతరం లేకపోతే చెప్తారా?” అంది.

ఇంగ్లీషులో జరుగుతున్న మా సంభాషణ అర్థం అవుతుందో లేదో కాని వరండాలో కూర్చుని ఉన్న ఐదారుగురు భక్తులు మమ్మల్నే చూస్తున్నారు. “ఇక్కడ కూర్చుందాం రండి” అంటూ బుక్ స్టోర్ కి పక్కగా ఉన్న సన్నని వరండా లోకి తీసుకెళ్ళాను. ఇద్దరం గోడకి ఆనుకుని కూర్చున్నాక “కథ చెప్పడానికి నాకేం అభ్యంతరం లేదు. కథ విన్నాక మీ పట్ల నేను ఊహించింది కరెక్ట్ కాకపోతే మీరేమీ అనుకోవద్దు సుమా! అయినా ప్రయాణమైనట్లున్నారు, సమయముందా” అన్నాను.

ఆమె నవ్వుతూ “చాలా సమయముంది. ఏమీ అనుకోను చెప్పండి, వినాలని ఆసక్తిగా ఉంది” అంది.

“మాగ్దానా అనే రాణి చిన్న వయసులోనే భర్తను కోల్పోయింది. కుమారుడి మీదే ఆశలన్నీ పెట్టుకుని పెంచి పెద్ద చేసుకుంది. కాని ఆమె కొడుకు యుక్తవయస్కుడయ్యాక అమరత్వాన్ని సాధించాలని తల్లిని నిర్దాక్షిణ్యంగా వదిలేసి వెళ్ళిపోయాడు. కాలదేవత దగ్గర కాలమనేదే తెలియకుండా కొన్ని వందల సంవత్సరాలు జీవించాక తల్లిని చూడాలనిపించి వాళ్ళ రాజ్యానికి వస్తాడు. వచ్చాక తెలిసింది – తల్లిని నిర్దాక్షిణ్యంగా వదిలి వెళ్ళిన కొడుకుగా అతని పేరు చరిత్ర పుటల్లో లిఖించబడిందని. ‘నేను సాధించింది ఇదా?’ అని ఖిన్నుడయిపోతాడు”

కథని వింటున్న ఆమె నిట్టూరుస్తూ “సో శాడ్” అంది.

“మీ అబ్బాయి కూడా మిమ్మల్ని వదిలేసి ఆశ్రమానికి వచ్చాడా అనిపించింది మీరు అతన్ని హత్తుకుని దు:ఖిస్తుంటే” అన్నాను.

“మీరు మా గురించి ఊహించింది కరెక్టే – అయితే నేనే స్వయంగా నా చేతులతో నా బిడ్డ జాన్ ను మహర్షి దగ్గరకి పంపాను. అతనిక్కడకి వచ్చి సంవత్సరం దాటింది. కోపం తగ్గించుకుని ప్రశాంతంగా ఉన్నాడా? లేడా? అనేది అర్థం కావడం లేదు” అంది.

“నాకర్థం కాలేదు. మీ అబ్బాయి ఆవేశపరుడా? అది తగ్గించుకోమని చెప్పి పంపారా ఇక్కడకి?”

“చాలా ఆవేశం, తన గర్ల్ ఫ్రెండ్ ని చంపబోయినంత పని చేశాడు”

“ఏమిటీ? గర్ల్ ఫ్రెండ్ ని చంపబోయాడా? ఎందుకు? ఆమె ఇతన్ని మోసం చేసిందా?”

“మోసం – ఈ మాటకి అర్థం ఏమిటి జానకీ – మీ పేరు జానకీయే కదా?” అని నేను తలూపాక “నీకు మోసమైంది నాకు న్యాయం అవొచ్చు కదా? మా దేశంలో నచ్చితే కలిసి ఉంటారు నచ్చకపోతే ‘నువ్వు నాకు నచ్చలేదు’ అని చెప్పేసే విడిపోతారు. ఆమె వీడిని వదిలి వేరే అతనితో వెళ్ళిపోయిందని కోపం” అంది.

“మరి ఆ అమ్మాయి ‘నేను నీతో కలిసి ఉండలేన’ని మీ అబ్బాయితో చెప్పింది కదా!?” అన్నాను.

“చెప్పింది. ఏం జరిగిందో చెప్తాను మీకు – నేను కమ్యూనిటీ కాలేజ్ లో లెక్చరర్ ని. మాగ్దానా రాణికి లాగే నా భర్త కూడా జాన్ చిన్నగా ఉన్నప్పుడే చనిపోయాడు. ఆయన బ్రతికున్నప్పుడు జాన్ ని బాగా చదివించాలని నాతో అనేవాడు. వాడి కాలేజ్ చదువు కోసం బాగా సేవ్ చేసేదాన్ని. మీకు తెలుసు కదా మాకు యూనివర్సిటీ చదువు అంటే చాలా ఖర్చు అవుతుంది. జాన్ యూనివర్సిటీలో చేరాక అతని పుస్తకాలకైనా డబ్బులు వస్తాయని సాయంత్రం ఓ నాలుగు గంటలు బర్గర్ కింగ్ లో పని చేయమని చెప్పాను. అదీ నేను చేసిన తప్పు. పనికి చేర్చకుండా ఉన్నట్లయితే ఇలా జరిగి ఉండేది కాదేమో! అక్కడ జాన్ తో పాటు అదే షిఫ్ట్ లో పని చేసే టీనాని ఇష్టపడ్డాడు. రెండో సెమిస్టర్ పరీక్షలు కూడా రాయకుండా ఆమెతో తిరుగుతున్నాడని తెలిసి మందలించాను. దానికే ఇంట్లో నుండి వెళ్ళిపోయాడు.

అపార్ట్ మెంట్ తీసుకుని ఆమెతో లివ్-ఇన్ రిలేషన్ షిప్ పెట్టుకున్నాడు. నేను బాగా డిసప్పాయింట్ అయ్యాను. ‘వేరేగా ఉంటే ఉన్నావు, చదువు మాత్రం మానొద్ద’ని నచ్చ చెప్పాను. టీనా చేత కూడా చెప్పించాను. వినలేదు.

ఏడెనిమిది నెలల తర్వాత హఠాత్తుగా ఒకరోజు రాత్రి పది గంటలప్పుడు ఇంటికొచ్చాడు. తాగి ఉన్నాడు. కళ్ళు ఎర్రగా ఉన్నాయి. వస్తూనే ‘మమ్, ఈరోజు టీనాని చంపేస్తాను, నిన్నొకసారి చూసి నీతో చెప్పి పోదామని వచ్చాను’ అంటూ తన గదిలోకి వెళ్ళాడు.

నిశ్చేష్టురాలినైన నా నోట్లోంచి ఒక్క మాట కూడా రాలేదు కాని నా మెదడు మాత్రం చురుగ్గా పని చేసింది. జాన్ గది తలుపులు మూసేసి బయట గడి పెట్టేశాను. తలుపులు బాదుతూ ‘మమ్, తలుపులు తియ్’ అని అరవసాగాడు. ‘జాన్ కూర్చో, అక్కడే కూర్చో, తలుపులు తీస్తాను. ముందు నాతో మాట్లాడు. పెద్దగా అరిస్తే అందరికీ వినపడుతుంది. ఇక్కడేదో జరుగుతుందని పక్కింటి వాళ్ళు పోలీసులకి ఫోన్ చేస్తారు, కామ్ డవున్’ అన్నాను. లోపల నుండి ఏమీ సమాధానం లేదు.

నా సెల్ తో జాన్ సెల్ కి ఫోన్ చేశాను. లోపల ఫోన్ ఎత్తి ‘హలో మమ్, తలుపు తియ్’ అన్నాడు.

‘తీస్తాను బిడ్డా, ఏం జరిగిందో నేను వినాలి కదా! వేరొకరిని చంపేస్తాను – అనే బిడ్డకి నేను జన్మనిచ్చానా!? అని సిగ్గుపడుతున్నాను’ అని భోరున ఏడ్చాను. వాడూ ఏడ్చాడు. ‘పడుకో జాన్, రేపు ఉదయాన్నే మాట్లాడుకుందాం’ అని ఫోన్ పెట్టేశాను.

ఆవేశంతో జాన్ తనని తాను శిక్షించుకుంటాడేమోనన్న భయంతో మెయిన్ డోర్ లాక్ చేసి బ్యాక్ యార్డ్ లోకి వెళ్ళాను. రాత్రంతా అతని గది కిటికీ లోంచి అతన్నే చూస్తూ వాకింగ్ చేశాను. తలుపు దగ్గరే కార్పెట్ మీద పడి నిద్రపోయాడు జాన్. అప్పటికప్పుడే నా ఫ్రెండ్ శైలజాకి ఫోన్ చేశాను”

“శైలజ!?” అన్నాను.

“అవును మా కాలేజీలో నా తోటి లెక్చరర్, ఇండియనే. నాకు బెస్ట్ ఫ్రెండ్. ఉదయం ఆరుకంతా మా ఇంటికి వచ్చింది. రాగానే గబగబా బ్లాక్ టీ చేసింది. ఇద్దరం టీ తాగుతూ హాలులో కూర్చుని ఉన్నాం. ఎనిమిదవుతుండగా జాన్ లేచి “మమ్!” అని పిలిచాడు తలుపు తడుతూ…

తలుపు తీసి ‘దా జాన్, శైలజ వచ్చింది’ అన్నాను. ఫ్రెషప్ అయి హాల్లోకి వచ్చాడు. శైలజని చూసి చిన్నగా నవ్వాడు. ఆ మాత్రానికే నేను చాలా సంతోషపడ్డాను. భయం పోయింది. మెల్లగా వచ్చి సోఫాలో నన్ను ఆనుకుని కూర్చున్నాడు. శైలజ లేచి జాన్ కి టీ తెచ్చి ఇచ్చింది. అతను టీ తాగిన ఐదు నిమిషాల పాటు శైలజ తన బ్యాగ్ లో నుండి మహర్షి ఫోటో తీసి డైనింగ్ టేబుల్ మీద పెట్టుకుని కళ్ళు మూసుకుని ధ్యానంలోకి వెళ్ళిపోయింది.

జాన్ టీ తాగి నా ఒళ్ళో తల పెట్టుకుని పడుకుని శైలజనే చూడసాగాడు. నేను కూడా శైలజనే చూస్తూ జాన్ తల నిమురుతూ ఏమీ మాట్లాడకుండా నిశ్శబ్దంగా ఉన్నాను. కాసేపాగాక శైలజ కళ్ళు తెరిచి జాన్ నే నిశితంగా చూస్తూ నిదానంగా ‘జాన్, ఏం జరిగింది?’ అంది.

శైలజ వేసిన ప్రశ్నకి జాన్ చేతులు ఆవేశంతో వణకడం గమనించాను. శైలజ కూడా గమనించి లేచి తన కుర్చీని మా సోఫాకి దగ్గరగా లాక్కుని జాన్ చేతిని పట్టుకుంది. ఆమె కళ్ళు….” అంటూ మేరీ చెప్పడం ఆపి నా కళ్ళల్లోకి చూసింది. “మీ కళ్ళలాగే శైలజ కళ్ళు కూడా దయని కురిపిస్తుంటాయి” అంది.

నేను మెల్లగా నవ్వి ఆమె తడి కళ్ళల్లోకి చూస్తూ ముందుకు వంగి ఆమె చేతిని పట్టుకున్నాను. దు:ఖాన్ని దిగమింగుకుంటున్నట్లుగా ఆమె గుటకలు మింగింది.

“శైలజగారికి సమాధానం చెప్పాడా?” అన్నాను.

మేరీ చెప్పాడన్నట్లుగా తల ఊపి ‘ఆ బిచ్ నన్ను మోసం చేసింది శైలజా, ఇప్పుడు టీనా బర్గర్ కింగ్ లో పని చేయడం లేదు. రెండు నెలల క్రితం విలేజ్ పాయింట్ అపార్ట్ మెంట్స్ రెంటల్ ఆఫీసులో చేరింది. అక్కడ వాళ్ళ ఆఫీసులోని తన కొలీగ్ తో రిలేషన్ షిప్ పెట్టుకుంది’ అన్నాడు జాన్. అతని గొంతు నిండా కోపం. ఆ కోపం వల్ల మాట తడబడింది.

‘నీకు చెప్పి నిన్ను వద్దన్నాకే అతనితో కలిసి ఉంటోంది కదా, అది మోసం ఎలా అవుతుంది?’ అంది శైలజ.

శైలజకి ఎలా తెలుసా? అన్నట్లుగా గభాల్న లేచి కూర్చుని ఆమె వైపు ఆశ్చర్యంగా చూశాడు.

‘రాత్రి మీ అమ్మ నాకు ఫోన్ చేసి నీ పరిస్థితి చెప్పాక నేను టీనాకి ఫోన్ చేసి అన్ని విషయాలూ కనుక్కున్నాను. ఆమె తప్పేమీ లేదు, నీతో రిలేషన్ షిప్ కుదరదని చెప్పే అతని అపార్ట్ మెంట్ కి వెళ్ళిపోయింది కదా!? వెళ్ళి కూడా పది రోజులవుతోంది. ఇప్పుడేంటి నీకింత ఆవేశం – అదీ మర్డర్ చేయాలనేంతగా!? అయినా నీ వయసు ఎంతని? నీ వయసుకి తగ్గ పనులు చేస్తున్నావా నువ్వు? ఆలోచించు’ అంది.

జాన్ ఏమీ మాట్లాడలేదు. చాలా కోపంగా ఉన్నాడని తెలుస్తోంది. అయితే శైలజని ఏమీ అనలేక ‘సారీ’ అని గొణిగాడు.

ఇక ఆమె జాన్ ని రొక్కించకుండా అసలేమీ జరగనట్లూ, అంతా మామూలుగానే ఉందన్నట్లూ ‘గెట్ రెడీ మేరీ, కాలేజ్ కి టైమవుతుంది’ అని వంటింట్లోకి వెళ్ళి గబగబా ప్యాన్ కేక్స్ తయారు చేసింది. నేను ఫ్రెషప్ అయి వచ్చేలోపు కొత్తగా రిలీజైన సినిమాల గురించి మాట్లాడుతూ జాన్ కి ప్యాన్ కేక్స్ పెట్టింది. మేమిద్దరం కూడా తినేసి కాలేజీకి వెళ్ళిపోయాము. సాయంత్రం ఆఫీస్ అయ్యాక కౌన్సిలర్ దగ్గరకి వెళ్ళి మాట్లాడాలని, కౌన్సిలర్ దగ్గరకి జాన్ ని తీసుకెళితే మంచిదని అనుకున్నాం.

మధ్యాహ్నం రెండవుతుండగా టీనా నుండి ఫోన్ వచ్చింది.

జాన్ టీనా ఆఫీస్ కి వెళ్ళి ఆమెని కత్తితో పొడవబోయాడట. ఆమె బాయ్ ఫ్రెండ్, జాన్ ని పట్టుకుని లోపల గదిలో కూర్చోపెట్టి కదలకుండా కాపలా కాస్తున్నాడట. అతను పోలీసులకి ఫోన్ చేస్తానంటే టీనా వద్దని ఆపి నాకు ఫోన్ చేస్తున్నట్లు చెప్పింది. నేను, శైలజ ఇద్దరం హడావుడిగా అక్కడికెళ్ళాం. అదృష్టవశాత్తూ జాన్ టీనా మీదికి దూకినప్పుడు ఆమె, ఆమె బాయ్ ఫ్రెండ్ తప్ప ఆఫీసులో ఎవ్వరూ లేరు. నేను అక్కడికి వెళ్ళగానే టీనాని హత్తుకుని ఏడ్చాను. అనేక కృతజ్ఞతలు చెప్పుకున్నాను.

శైలజ జాన్ ఉన్న లోపలి గదిలోకి వెళ్ళి అతని చేయి పట్టుకుని బయటకి తీసుకు వచ్చింది. జాన్ వంచిన తల పైకెత్త లేదు. నేను ఏడుస్తూ జాన్ ని వాటేసుకుని బయటకి నడిపించాను. శైలజ వెనుకనుండి మా ఇద్దరి భుజాల మీద చేతులు వేసి మాతో పాటు నడుస్తూ వెనక్కి తిరిగి ‘టీనా, నువ్వు ఈరోజు చేసిన సహాయానికి భగవంతుడు నిన్ను చల్లగా చూస్తాడు. కృతజ్ఞతలు’ అని ‘మీ పేరేమిటో నాకు తెలియదు టీనా మాట విని పోలీసులకి ఫోన్ చేయకుండా ఆగినందుకు మీకు కూడా వందనాలు’ అంది. టీనా కొత్త బాయ్ ఫ్రెండ్ తో శైలజ ఆ మాటలు అంటున్నదని నాకర్థం అయింది. మమ్మల్నిద్దరినీ తన కారులోకి ఎక్కించి ఇంటికి తీసుకొచ్చింది.

ఆ తర్వాత రోజు నుండి నెల రోజులు లాంగ్ లీవ్ తీసుకుని జాన్ కి కౌని్సలింగ్ ఇప్పించాను. ఆ రోజుల్లో శైలజ మాకు చాలా సహాయం చేసింది. రమణ మహర్షి గురించి ఇంగ్లీషులో ఉన్న దాదాపు అన్ని పుస్తకాలూ శైలజ నాకు తెచ్చి పెడితే, నేను జాన్ కి చదివి వినిపించాను.

ఆరోజు…. శైలజే అడిగింది జాన్ ని – ‘జాన్ రమణాశ్రమానికి ఇండియాకి వెళతావా?’ అని.

వెళతాను అన్నట్లుగా జాన్ తల ఊపాడు. నేను, శైలజా ఇద్దరం చాలా సంతోషపడ్డాం. శైలజ అప్పటికప్పుడే తెలిసిన వాళ్ళకి ఫోన్లు చేసి అన్ని ఏర్పాట్లూ చేసింది. జాన్ కి ఆశ్రమంలో భోజన సదుపాయం మాత్రమే ఇచ్చారు. అదే చాలు అని ఆశ్రమానికి దగ్గర్లో అద్దె ఇంట్లో జాన్ ఉండేట్లు ఏర్పాట్లు చేసింది.

జాన్ ఇక్కడకి వచ్చి కూడా రెండేళ్ళవుతోంది జానకీ! నేను పోయిన సంవత్సరం వచ్చాను. ఇది రెండో విజిట్. అతనిలో మాత్రం ఏమీ మార్పు లేదు. ఆ ఆవేశం తగ్గించుకుని నా దగ్గరకి వచ్చి మళ్ళీ యూనివర్సిటీలో చేరి చదువు పూర్తి చేసుకోవాలనీ, ఉద్యోగంలో చేరి పెళ్ళి చేసుకుని హాయిగా జీవిస్తే చాలుననీ ఉంది. మహర్షి…. ఆయన బ్లెస్సింగ్స్ నా బిడ్డకి ఎప్పుడిస్తాడో!?” అంది. ఆ మాటలంటున్నప్పుడు కన్నీళ్ళు ఆమె బుగ్గల మీదుగా జారిపోయాయి.

నేను జాన్ తో మాట్లాడుతుంటాననీ, అతని క్షేమ సమాచారాలు వివరంగా మెయిల్ రాస్తానని చెప్పాను. నా మాటలకి ముఖం విప్పార్చుకుని అప్పటికప్పుడే బ్యాగ్ లోంచి తన విజిటింగ్ కార్డ్ తీసి ఇచ్చింది మేరీ.

***

ఆ తర్వాత సంవత్సరం పాటు జాన్ ని అబ్జర్వ్ చేస్తూనే ఉన్నాను. ప్రతిరోజూ జాన్ తో మాట్లాడుతూ ఎప్పటికప్పుడు జాన్ క్షేమ సమాచారాలని మేరీకి తెలియచేస్తున్నాను. శైలజగారు కూడా నాకు మంచి ఫ్రెండ్ అయ్యారు.

జాన్ లో ఆధ్యాత్మికంగా ఏ మాత్రమూ ఎదుగుదల కనపడటం లేదు. ఉదయం 6.30 కి లేచి ఏడు గంటల బ్రేక్ ఫాస్ట్ కి వస్తాడు. తిన్నాక నేరుగా గదికి వెళ్ళి కాసేపు పడుకుంటాడు. అపార్ట్ మెంట్ సర్వీస్ బాయ్ శీనా వచ్చినప్పుడు లేస్తాడు. ఆ అబ్బాయి రూమ్ ఊడ్చి, బట్టలుతికి వెళ్ళాక స్నానం చేసి ఆశ్రమానికి వచ్చి సమాధి హాల్లో కూర్చుని పూజా కార్యక్రమం చూస్తాడు. 11.30 కి భోజనం చేసి వెళ్ళి మూడు వరకూ నిద్రపోతాడు. మూడుకి లేచి చిన్నగా ఆశ్రమానికి చేరి నాలుగు గంటలకి టీ తాగి బయట కూర్చుని కోతులని, నెమళ్ళని చూస్తూ కాలక్షేపం చేస్తాడు. ఎవరైనా పలకరిస్తే కబుర్లు చెప్తాడు లేకపోతే లేదు. మళ్ళీ హాల్లో కూర్చుని పారాయణం చేస్తుంటే విని ఏడున్నరకి డిన్నర్ చేసి గదికి వెళ్ళిపోతాడు. ఎనిమిది గంటలకి పడుకున్న అతను మళ్ళీ ఉదయం ఆరూ, ఆరున్నరకే లేచేది – ఇదే రోజూ అతని కార్యక్రమం.

ఎప్పుడైనా సాయంకాలం రమణాశ్రమం ఎదురుగ్గా ఉన్న షాపులో టీ తాగుతాడు. కావలసిన వస్తువులు సబ్బులు, పేస్ట్ లాంటివి కొనుక్కుంటాడు – అంతే. ఒక పుస్తకం చదవడమో, ధ్యానం చేసుకోవడమో ఏమీ లేదు. ఇదంతా చూస్తుంటే అతనెందుకు ఇక్కడ ఇలా సమయాన్ని వృథాగా గడుపుతున్నాడో అర్థం కాక బాధ కలుగుతోంది. ఈ విషయాన్ని మేరీకి ఎలా చెప్పాలో కూడా తెలియడం లేదు.

అతన్ని అతని దేశానికి ఎలా పంపాలా అని ఆలోచిస్తున్న నాకు రమణుడే దారి చూపించాడు. ఇలా నేను అనుకున్న తర్వాత రోజు నుంచే కుంభవర్షం. మా ఆర్గనైజేషన్ వాళ్ళు పనిలోకి దిగారు. జాన్ ని వెంటబెట్టుకుని వెళ్ళాను నేను కూడా కొండ మీదికి. పైనుంచి ఎవరో నీళ్ళని బిందెలతో పోస్తున్నట్లుగా వర్షం. ఆ వర్షంలో తడుస్తూనే చెట్లకి పాదులు తీస్తూ, ఒక్క చుక్క నీరు కూడా వృథా కాకుండా కాలువలను మళ్ళిస్తూ పనులు చేస్తున్న వాళ్ళని జాన్ ఆశ్చర్యంగా చూడసాగాడు.

తర్వాత రోజు కొంతమంది కొండ మీద పని చేస్తారనీ, మరి కొంతమంది ఊళ్ళో లోతట్టు ప్రాంతంలో ఉన్న దినసరి కూలీలకి, వృద్ధులకి భోజన పొట్లాలను పంచడానికి వెళుతున్నారని తెలిసి, జాన్ ని తీసుకుని కావాలనే ఊళ్ళోకి వెళ్ళాను. పొట్లాలను పంచుతున్న జాన్ తో అన్నాను – “చూశావా జాన్ ఎంతో చక్కగా చదువుకునీ, ఉన్నతమైన ఉద్యోగాలు చేసుకుంటూ, కడుపు నిండిన వీళ్ళు ఒక వర్గం – తాము ప్రశాంతంగా జీవిస్తూ సమాజానికి ఉపయోగపడే పని చేస్తున్నారు – సంతోషం.

ఇక ఈ అభాగ్యులని చూడు. ప్రతి రోజూ కూలి చేస్తే గాని పొట్ట నిండదు వీళ్ళకి పాపం. వీళ్ళొక వర్గం – వాళ్ళూ పని చేసుకుని వాళ్ళ బ్రతుకేదో వాళ్ళు బ్రతుకుతున్నారు. అయితే ఇంకో వర్గం కూడా ఉంది పనీ పాటా లేకుండా పెద్దవాళ్ళు సంపాదిస్తుంటే తిని కూర్చునే వాళ్ళు. వాళ్ళ వల్ల సమాజానికి కీడేగాని ఉపయోగం ఏముంది?” అన్నాను.

జాన్ ఔనన్నట్లుగా తల ఊపుతూ ‘యస్ జానకీ’ అన్నాడు.

వారం రోజుల పాటు ఏకధాటిగా వర్షం కురుస్తూనే ఉంది. అందరం పనులు చేస్తూనే ఉన్నాం. జాన్ లో కూడా హుషారు కనిపించింది. ఎనిమిదో రోజు జాన్ నా గదికి పరిగెత్తుకుంటూ వచ్చి “జానకీ, అమ్మ వస్తోంది ఎల్లుండి” అన్నాడు.

“తెలుసు జాన్, నాక్కూడా ఫోన్ చేసింది” అన్నాను.

***

మేరీ వచ్చింది. ఆశ్రమం ఆఫీసు ఎదురుగ్గా పందిరి క్రింద నన్ను హత్తుకుని బోలెడు కృతజ్ఞతలు చెప్పింది. జాన్ మా ప్రక్కనే నిలబడి మమ్మల్నే చూస్తున్నాడు. మేరీ నుండి విడివడి “జాన్, అమ్మని తీసుకుని సాయంత్రం అన్నామలై స్వామి మందిరానికి సాయంత్రం ఐదు గంటలకి రాగలవా? మీతో మాట్లాడాలి” అన్నాను.

“అన్నామలై స్వామి మందిరమా! అదెక్కడ?” అన్నాడు.

“దాదాపు రెండున్నరేళ్ళు అవుతుంది కదా నువ్వు ఇక్కడకి వచ్చి? ఆశ్రమం క్యాంపస్ లోనే ఉన్న ఆ మందిరం ఎక్కడుందో నువ్వే కనుక్కొని, వీలైతే అన్నామలైస్వామి గురించిన పుస్తకం కొనుక్కుని చదువుకుని రా” అన్నాను నవ్వుతూ. నా పెదవులు నవ్వుతున్నాయి కాని నా కళ్ళల్లోని తీక్షణతని గమనించినట్లున్నాడు – అతని ముఖం అప్రసన్నంగా మారింది. నేను పట్టించుకోకుండా మేరీకి పని ఉందని చెప్పి ఆఫీసులోకి వెళ్ళిపోయాను.

***

సాయంత్రం ఐదయింది. నేను వెళ్ళేప్పటికి జాన్, మేరీ అన్నామలైస్వామి మందిరం ముందున్న వరండాలో కూర్చుని ఉన్నారు. నేను అన్నామలైస్వామి మందిరం తలుపు తీస్తూ “నిత్యకృషీవలుడు అన్నామలైస్వామి రమణుడిని సేవించి రమణుడంతటి వాడయ్యాడు మేరీ” అన్నాను. మేరీ ఆయన ఫోటోను చూస్తూ నమస్కరించింది. ఆయన సమాధి మీదున్న శివలింగానికి కూడా నమస్కరించుకున్నాక డాబా మీదకి తీసుకు వెళ్ళాను. అక్కడకి చాలా దగ్గరగా ఉన్నట్లు కనిపిస్తున్న కొండని చూపిస్తూ “చూశారా మేరీ, పనే దైవం అని నమ్ముకున్న అన్నామలై స్వామిని రమణుడే కాదు సాక్షాత్తూ ఆ శివుడే దగ్గరగా వచ్చి ఆశీర్వదిస్తున్నట్లుగా లేదూ!?” అన్నాను.

మేరీ అవునన్నట్లుగా తల ఊపుతూ ఆ కొండని నిశ్శబ్దంగా చూడసాగింది.

నేను జాన్ వైపుకి తిరిగి “జాన్, అన్నామలైస్వామి గురించి చదివావా?” అన్నాను.

లేదన్నట్లు తలూపాడు. అతని ముఖంలో ఏమిటీవిడ టీచర్ లాగా ప్రశ్నలు అనుకుంటున్నట్లు అనిపించింది.

నేనదేమీ గమనించనట్లుగా “జాన్, నువ్వేమీ అనుకోనంటే నేను నీకు నీ గురించి చెప్పాలనుకుంటున్నాను” అన్నాను. నా నుండి ఊహించని ఆ సంభాషణకి విస్తుపోయినట్లుగా చూశాడు. మేరీ కూడా నా వైపు ఆశ్చర్యంగా చూసింది.

“నేను నిన్ను పరిశీలించి తెలుసుకున్నదే కాకుండా నీ గురించి ఇక్కడి వాళ్ళు – ఇతరులు ఏమనుకుంటున్నారో తెలుసుకుని చెప్తున్నాను. అలా అని ఇతరులు చెప్పేదే కరెక్ట్ అని కాదు” అన్నాను.

“చెప్పండి” అన్నాడు. ఆసక్తి కనిపించింది అతని గొంతులో.

“నేను చెప్పడం ఎందుకులే జాన్, నాలుగు రోజుల క్రితం నువ్వు అభాగ్యులకి అన్నం పొట్లాలను పంచుతున్నప్పుడు నేను చెప్పిన మూడు వర్గాలలో నువ్వు ఏ వర్గానికి చెందిన వాడివో నువ్వే తెలుసుకోలేదా?” అన్నాను.

అతను గభాల్న నా వైపు చూసి వెంటనే తల వంచుకున్నాడు. మేరీ ఏదో మాట్లాడబోయింది కాని నా కనుసైగతో ఆపేసింది.

“నువ్వు ఒట్టి సోమరివి” అని అతని రెస్పాన్స్ కోసం ఆగాను.

జాన్ వంచిన తల ఎత్తలేదు. మేరీ ఆందోళనగా నన్నే చూస్తోంది. నేను అదేమీ పట్టించుకోకుండా “కాబట్టే మీ అమ్మ చదువుకోమని బ్రతిమలాడుతున్నా చదువుకోకుండా ఏదో చిన్న పనిలో ఇరుక్కున్నావు. నీలో ఏ మాత్రమూ ఎదుగుదల ఉండదని గమనించింది కనుకనే టీనా నిన్ను విడిచి వెళ్ళిపోయింది. ఆశ్రమంలో ప్రశాంతంగా ఉంటావనీ, మరిన్ని పుస్తకాలు చదువుకుని ‘నిన్ను నీవు’ తెలుసుకుని మీ దేశానికి తిరిగి వెళ్తావని శైలజ గారు నిన్ను ఇక్కడకి పంపారు. కాని నువ్వు ఇక్కడ మరింత సోమరివిగా మారుతున్నావు” అన్నాను.

అతనేమీ మాట్లాడలేదు. అలాగే పిట్టగోడకి ఆనుకుని కూర్చున్నాడు. మేరీ కూడా గబగబా వెళ్ళి అతన్ని ఆనుకుని పక్కనే కూర్చుంది.

“వెళ్ళిపో జాన్, ఇక్కడ నుండి మీ దేశానికి వెళ్ళిపో. మీ అమ్మని ఇంకా బాధపెట్టకు. యూనివర్సిటీలో చేరి చదువుకుని ఉద్యోగం సంపాదించి నీ మొదటి జీతంలో కొంత భాగం మహర్షికి ఇవ్వడానికి ఇక్కడకి రా, సరేనా?” అన్నాను.

కళ్ళెత్తి నన్ను చూస్తున్న అతని కళ్ళు చెమ్మగిల్లడం చూశాను.

అతనికి దగ్గరగా నడిచి “జాన్, ఇలా ఏమీ మొహమాటం లేకుండా ఈ కష్టజీవి అన్నామలై స్వామి మందిరంలో మాత్రమే నీకు చెప్పగలననిపించింది. అందుకే ఇక్కడకి రమ్మన్నాను. చెప్పగలిగాను. ఏమీ అనుకోలేదు కదా!?” అన్నాను.

అతను ఏమీ అనుకోలేదు అన్నట్లుగా తల ఊపాడు.

నేను మేరీ వైపు చూసి “మేరీ, ఇంకా ఎన్నాళ్ళు ఇలా మౌనంగా ఉంటారు? మీ బాధ మీ బిడ్డకి కాక మాలాంటి వాళ్ళకి చెప్పుకుంటే ఏం ప్రయోజనం చెప్పండి?” అన్నాను.

మేరీ కూడా నిజమేనన్నట్లు తల ఊపింది. కాసేపు అందరం నిశ్శబ్దంగా ఉన్నాక నేనిక అక్కడ ఉండనవసరం లేదనిపించి “బై మేరీ, తర్వాత కలుద్దాం” అంటూ వాళ్ళిద్దరినీ ఒంటరిగా వదిలి మెట్లు దిగి వచ్చేశాను.

***

ఆరోజు మేరీ, జాన్ లు ఆశ్రమాన్ని విడిచి వెళ్ళేరోజు. మాతృభూతేశ్వరాలయంలో కిటికీకి దగ్గరగా మొదటిసారి జాన్ మేరీని హత్తుకుంటుండగా నేను చూసిన ప్రదేశంలో కూర్చుని ఉన్నాను.

సాయంత్రం నాలుగవుతోంది. సమాధి హాలులో వేదపఠనం కోసం సన్నాహాలు చేస్తున్నారు. చల్లని గాలి పైన తిరుగుతున్న ఫాన్ గాలితో చేరి ఆహ్లాదాన్ని కలిగిస్తోంది. ఎదురుగ్గా నిలువెత్తు గోడ మీద రమణుడు పులి చర్మం పైన ఆశీనుడై దయామృతం కురిపిస్తున్నాడు. వాకిలికి కుడి వైపు కొంతమంది భక్తులు – అక్కడే ఆశ్రమంలో ఉండేవారు కూర్చుని కుంకుమ, విభూతి పొట్లాలు కడుతున్నారు.

జాన్, మేరీ నన్ను వెతుక్కుంటూ అక్కడకి వచ్చారు. లేచి నిలబడ్డాను. జాన్ “బై జానకీ” అంటూ నాకు షేక్ హాండిచ్చాడు. అతని కళ్ళల్లో సంతోషం తొణికిసలాడుతోంది. లోలోపలి అతని ఉత్సాహపు మెరుపు అతని చేతి ద్వారా నన్ను తాకి అతను ఆనందామృత హృదయుడై ఉన్నాడని కనుగొనగలిగాను.

మేరీ నన్ను ఆప్యాయంగా హత్తుకుంది. కృతజ్ఞతతో ఆమె ఏడుస్తోంది. అప్పుడు జాన్ ఆమెని ఓదార్చినట్లుగా నేను ఆమె వీపుని నిమురుతూనే ఉన్నాను – టాక్సీ డ్రైవర్ వచ్చి “మేడమ్, టైమవుతోంది వెళ్ళాలి” అన్నాడు.

మేరీ విడివడి నాకు నమస్కరించి జాన్ చేయి పట్టుకుని వెళ్ళిపోయింది. వెళ్ళిపోతున్న ఇద్దరినీ కిటికీ చువ్వలు పట్టుకుని చూస్తూ నిలబడ్డాను. గేట్ దగ్గరకి వెళ్ళిన జాన్ టాక్సీ స్టాండ్ వైపుకి మలుపు తిరుగుతూ వెనక్కి తిరిగి నవ్వుతూ చెయ్యి ఊపాడు.

నా పెదవులు ఆనందంతో విచ్చుకోగా నేను కూడా చెయ్యి ఊపాను.

******

-కల్లూరి భాస్కరం

~

భారతదేశంలో ఈరోజున జరుగుతున్నది అక్షరాలా యుద్ధం…భావజాలాల మధ్య యుద్ధం. అందులో నాకైతే ఎలాంటి సందేహం లేదు. భావజాలఘర్షణ నిరంతరం జరుగుతూనే ఉంటుంది. కానీ ఇప్పుడది  యుద్ధ రూపం ధరించి, నానాటికీ తీవ్రమవుతోంది. యుద్ధంలోని ఒక పక్షం వారికి అదనంగా అధికారబలం ఉంది కనుక అది క్రమంగా భౌతికయుద్ధంగా కూడా మారుతోంది. అది దాని సహజపరిణామం. దేశద్రోహి మొదలైన ముద్రలు వేయడం…అరెస్టులు చేయడం…దాడులు చేయడం…న్యాయస్థానాలు సైతం భౌతికయుద్ధ క్షేత్రాలు కావడం…ఇదీ దాని క్రమం.

ఇప్పుడు జరిగే ఏ పరిణామాన్ని చర్చించడానికి పూనుకున్నా ఇది యుద్ధం అన్న స్పృహతోనే పూనుకోవలసి ఉంటుంది. ఇప్పుడు జరిగే ఏ పరిణామం గురించిన చర్చకైనా ‘యుద్ధం’ అన్నదే విశాల శీర్షిక. ‘రోహిత్ ఆత్మహత్య ఒక సరికొత్త/పాత సందర్భం’(సారంగ/జనవరి 23, 2016)అన్న నా వ్యాసాన్ని జరుగుతున్నది యుద్ధం అన్న ఉద్ఘాటనతోనే ముగించాను. ఇప్పుడు ఏది రాసినా దానికి కొనసాగింపే.

యుద్ధం అన్నప్పుడు సాధారణ నీతి నియమాలు, తర్క వితర్కాలు, హేతు నిర్హేతుకలు పక్కకు తప్పుకుంటాయి. యుద్ధం తనదైన నీతి నియమాలను, తర్కవితర్కాలను, హేతు నిర్హేతుకలను అనుసరిస్తుంది. యుద్ధమనే అసాధారణమైన ఒత్తిడిలో అందులో పాల్గొనే అన్ని పక్షాలలోనూ అదే జరుగుతుంది. ఏ మహాయుద్ధాన్ని తీసుకున్నా ఇందుకు సంబంధించిన ఉదాహరణలు కోకొల్లలుగా కనిపిస్తాయి. మనకు బాగా తెలిసిన మహాభారతయుద్ధాన్నే తీసుకుంటే ఎంతో సత్యసంధుడు, ధర్మాత్ముడు అనుకునే ధర్మరాజు కూడా అబద్ధమాడతాడు. విరథుడు, నిరాయుధుడు అయిన సాటివీరుని అర్జునుడివంటి మహావీరుడు కూడా చంపుతాడు. అస్త్రసన్యాసం చేసిన గురువు శిరస్సును శిష్యుడే తెగనరకుతాడు.

యుద్ధమనే ఒత్తిడిలో శత్రువును చంపడమే కాదు, ఒక్కొక్కసారి ఆత్మహత్యలూ జరుగుతూ ఉంటాయి.

అయిదేళ్ళ కోసారి ‘ప్రజాస్వామికంగా’ మనదేశంలో జరిగే ఎన్నికల యుద్ధాలలో మనకు ఇలాంటి యుద్ధ పరిస్థితితో అనుభవం ఉంది. కాకపోతే ఈ యుద్ధపరిస్థితిని ఇప్పుడు అయిదేళ్లపాటూ చూడబోతున్నాం.

యుద్ధ సమయంలో నీతిబద్ధమైన, హేతుబద్ధమైన చర్చకు గల జాగా నానాటికీ తరిగిపోతూ ఉంటుంది. అక్షరక్షేత్రం కూడా సంకుల సమరవేదికగా మారి వాక్యం అర్థాన్ని, అన్వయాన్ని కోల్పోతూ రచన రణగొణ ధ్వనిగా పరిణమిస్తుంది. అక్షరక్షేత్రాన్ని కూడా బండ బలం, కండబలం ఉన్న శక్తులు ఆక్రమించుకుంటాయి. అర్థవంతంగా మాట్లాడాలని కోరుకునే శక్తులు క్రమంగా అస్త్రసన్యాసం చేయవలసివస్తుంది.

నేడు దేశం క్రమంగా ఇలాంటి సన్నివేశం వైపే సాగుతోంది. అర్థవంతమైన, హేతుబద్ధమైన చర్చకు జాగాను ఎంతవరకు కాపాడుకోగలమన్నది ఇప్పుడు మనముందు వేలాడుతున్న ప్రశ్న. అంతే కాదు, సవాలు.

***

అన్నీ ఆశ్చర్యాలే జరుగుతున్నాయి. ఆశ్చర్యకరమైన వాదాలే వినిపిస్తున్నాయి. సాక్షాత్తూ న్యాయస్థానంలోనే, న్యాయమూర్తుల కళ్ళముందే నిందితుడి మీద న్యాయవాదులే దాడి చేసి కొట్టడం ఇటీవలి కాలంలో ఎప్పుడైనా చూసామా? ఒకసారి కాదు రెండుసార్లు! టీవీ తెరమీదికి వచ్చి ఇదే పని మళ్ళీ మళ్ళీ చేస్తామని ప్రకటించడం చూసామా? ఒకసారి కాదు; పదే పదే! ఇష్రత్ జెహాన్ అనే అమ్మాయి నిజంగా టెర్రరిస్టే అనుకుందాం. యూపీఏ ప్రభుత్వం అఫిడవిట్లను తారుమారు చేయడం ఘోరమనే అనుకుందాం. అందులోని న్యాయబద్ధతపై చర్చ జరగవలసిందే. నాటి ప్రభుత్వాన్ని ప్రశ్నించవలసిందే. కానీ అది జరుగుతున్నట్టుగా, అందులోని ఎక్ ష్ట్రా జుడీషియల్ కిల్లింగ్ కోణం చర్చలోకి రావలసినంతగా రావడంలేదు. దాని గురించి ప్రశ్నిస్తే, మీ హయాంలో ఎన్ని చోట్ల ఎన్ కౌంటర్లు జరగలేదు, వాటి గురించి మాట్లాడరేమని ప్రభుత్వంలోని వాళ్ళూ ప్రభుత్వపక్షంవాళ్ళూ ప్రశ్నిస్తున్నారు. న్యాయస్థానాలను యుద్ధక్షేత్రాలుగా మార్చడం; ఇతర ఎక్ ష్ట్రా జుడీషియల్ కిల్లింగ్ లను అడ్డు పెట్టుకుని ఇంకో ఎక్ ష్ట్రా జుడీషియల్ కిల్లింగ్ ను సమర్థించుకోవడం! ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వపక్షాలే స్వయంగా ఆ పని చేయడం! అది చట్టానికీ, రాజ్యాంగానికి పాతర.

***

యుద్ధం అన్నప్పుడు దాని ప్రభావం సమాజం తాలూకు అన్ని అంగాలమీదా పడుతుంది. నీతి న్యాయం ధర్మమే కాదు; సమాజం, సాహిత్యం, మతం, సంస్కృతిసహా అన్నీ వక్రీకరణ చెంది వికృతికి లోనవుతాయి. తరతరాల అనుభవాల మీదా, అవగాహన మీదా, విశ్వాసాల మీదా గొడ్డలి పోట్లు పడతాయి.

యుద్ధం అన్నప్పుడు ‘మహావీరులు’ స్వయంభువులుగా హఠాత్తుగా విశ్వరూపంలో పుట్టుకొచ్చి యుద్ధ వేదికను ఆక్రమించుకుంటారు. గత కొన్ని రోజులలో అలా పుట్టుకొచ్చిన ఒక వ్యక్తి, ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ శ్రీ శ్రీ రవి శంకర్!

నేటి దేశవ్యాప్త యుద్ధ ప్రకంపనలకు ఎపి సెంటర్ అయిన ఢిల్లీలో, యమునా తీరంలో కొన్ని వేల ఎకరాల స్థలంలో ఎత్తైన వేదిక మీద, ఈ దేశ ప్రధాని తన పక్కనే నిలబడి ఉండగా, రొమ్ము విరుచుకుని తనను ప్రపంచస్థాయి వ్యక్తిగా ప్రకటించుకుంటూ వసుధైవకుటుంబకం అనే సూక్తిని వినిపిస్తుంటే చూసి అవాక్కయ్యాను. నా దేశంలో నేనే అపరిచితుడినైపోయినట్లు, నా తరతరాల అస్తిత్వాన్ని రూపు మాపే ఏదో పెద్ద కుట్ర జరుగుతున్నట్టు అనిపించింది. నిన్నటివరకు అనేకమంది అమాంబాపతు సాధు, సన్యాసులలో ఒకరని అనుకుంటున్న ఒక ఆధునిక సన్యాసి కాస్తా; నా ఇష్టాయిష్టాలతో పనిలేకుండా నా ప్రమేయంలేకుండా  ఒక్కసారిగా ఢిల్లీని ఆక్రమించుకుని యావద్దేశ ఆధ్యాత్మిక పురుషుడిగా ఆవిర్భవించినట్టు అనిపించింది. ఆ క్షణంలో ఆయన పక్కనే నిలబడి ఉన్న ప్రధాని స్వయంగా ఆయనను ఆధ్యాత్మిక చక్రవర్తిగా పట్టాభిషేకం చేశారనిపించింది. ఇంతవరకు మార్జిన్స్ లో ఉన్న వ్యక్తి ఆకస్మికంగా కేంద్రస్థానానికి వచ్చి ఆక్రమించుకున్నట్టు అనిపించింది.

శ్రీ శ్రీ రవిశంకర్ మీదా, ఆయన ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ మీదా నాకు ఇంతవరకు ప్రత్యేకమైన వ్యతిరేకతను ప్రకటించుకోవాల్సిన అవసరం కనిపించలేదు. ఈ దేశంలో అనేక రకాలకు, అనేక పంథాలకు, అనేక శ్రేణులకు చెందిన ఆధ్యాత్మిక లేదా ఆధ్యాత్మిక ఆభాస కలిగిన వ్యక్తులున్నారు. ఎవరికి వారికి అనుచరులు ఉన్నారు. అనేక రంగాలలోలానే ఈ రంగంలో కూడా ఈ వైవిధ్యం ముందునుంచీ ఉన్నదే. సొంత ఇష్టాయిష్టాలతో సంబంధం లేకుండా ఈ వైవిధ్యాన్ని ప్రజాస్వామికంగా అర్థం చేసుకుంటున్నాం. శాంతిభద్రతలకు, ప్రజల విజ్ఞాన వివేకాలకు భంగం కలిగే వైపరీత్యాలు సంభవిస్తుంటే ఎత్తి చూపి ఖండిస్తున్నాం. అయితే, ఒకటి మాత్రం ఇంతవరకూ లేదు. వివిధ పంథాలలో ఎవరికి వారు మార్జిన్స్ లోనే ఉన్నారు తప్ప ఒక్కరే వచ్చి కేంద్రస్థానాన్ని ఆక్రమించుకోలేదు. ఎంతో వివాదాస్పదమైన, ప్రభుత్వ, సైనిక అండదండలున్న విశాల వేదికపై, ప్రధాని సాక్షిగా, వివిధ దేశాలకు చెందిన లక్షలాది జనం సమక్షంలో రవిశంకర్ అనే వ్యక్తి కేంద్రస్థానంలోకి వచ్చినట్టు మొదటిసారి కనిపించారు. సారం సంగతి ఎలా ఉన్నా సాంకేతికంగా చూసినప్పుడు ఎవరికైనా అదే అనిపిస్తుంది.

అదే నన్ను నా దేశంలో అపరిచితునిగా మార్చి దారుణంగా కుంగదీసిన పరిణామం.

అనేక కులాలు, మతాలు, సంస్కృతులు ఉన్న ఈ వైవిధ్యవంతమైన సమాజంలో సహజంగానే నేను కూడా ఒక కులానికి, మతానికి, సంస్కృతికి చెందినవాడిని. నాలానే ఇంకా కోట్లాదిమంది. నాకు ఈ దేశానికి సంబంధించిన వేల సంవత్సరాల ఆధ్యాత్మిక, సాంస్కృతిక, విశ్వాస, జీవన సరళికి చెందిన వారసత్వం ఉంది. స్ఫూర్తిదాయకులైన ఆధ్యాత్మికపురుషుల వారసత్వం ఉంది. నాకు అవసరమనిపిస్తే ఆ వారసత్వాన్ని నేను ఉపయోగించుకుంటాను. ముఖ్యంగా జీవించే కళను నేను ఇప్పుడు కొత్తగా ఎవరి నుంచీ నేర్చుకోవలసిన అవసరంలేదు. నా వారసత్వంలోనే, నా కుటుంబంలోనే అందుకు సంబంధించిన మెళకువలు అందుతాయి. ఇంకా కావాలంటే నాకు భగవద్గీత ఉంది. రామాయణభారతభాగవతాలు ఉన్నాయి.

నేనంటే నేను ఒక్కడినే కాదు. నా సామాజిక నేపథ్యంలాంటి నేపథ్యం ఉన్న అనేకమంది. అలాగే నాకు భిన్నమైన సామాజిక నేపథ్యం ఉన్నవారికీ నాకు ఉన్నట్టే తమవైన వారసత్వాలు, స్ఫూర్తిదాయకాలు ఉన్నాయి. ఈ స్థితిలో నాకే కాదు; తమవైన వారసత్వ సంపద ఉన్న నాలాంటి చాలామందికి రవిశంకర్ అనే వ్యక్తితో కానీ, ఆయన చెప్పే ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ తో కానీ ఎలాంటి సంబంధమూ, అవసరమూ ఉండదు. ఆయన కానీ, ఆయన చెప్పే ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ కానీ ఉమ్మడిగా ఈ దేశంలోని అందరికీ అవసరమైనవీ, స్ఫూర్తినింపేవీ కానవసరంలేదు. మరి ఆయనతో, ఆయన చెప్పేవాటితో ఎవరు కనెక్టు అవుతారనే ప్రశ్న వస్తుంది. ఆధునికవిద్యవల్ల, ఆధునికతవల్లా సాంప్రదాయిక వారసత్వానికి దూరమైనవారికి ఆయనా, ఆయన చెప్పే ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ ఆకర్షించవచ్చు. అలాగే విదేశీయులకు ఆకర్షించవచ్చు. దానిని వ్యతిరేకించాల్సిన అవసరమూ లేదు. ఎవరి అభిరుచి వారిది.

ఒకవేళ రవిశంకర్ ను కూడా ఈ దేశపు ఆధ్యాత్మికవారసత్వానికి ప్రతినిధిగానూ, ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ ను ఆ వారసత్వ సారంగానూ ఎవరైనా భావిస్తూ ఉండచ్చు. ఎవరి ఇష్టం వాళ్ళది. ఆ వ్యక్తి గానీ, ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ కానీ మహారాజ పోషణలో కేంద్రస్థానాన్ని ఆక్రమించుకోవడమే ఇక్కడ సమస్య.  వైవిధ్యవంతమైన ఈ దేశపు స్వభావమూ, అస్తిత్వమూ అందుకు అవకాశమివ్వవు. అలా చేయడం ఈ దేశపు మౌలికతనే చెరచడం.

****

ఆశ్చర్యాలకు అంతేలేదు.

యమునా తీరంలో రవిశంకర్ వేదికను ముస్తాబు చేయడానికి సైన్యాన్ని బరిలోకి దింపడమే చూడండి. వివిధ ప్రభుత్వవిభాగాలు నిధులు సమకూర్చడమే చూడండి. పర్యావరణ సంబంధమైన అభ్యంతరాలు తలెత్తడం, నేషనల్ గ్రీన్ ట్రిబ్యునల్ రవిశంకర్ కు 5కోట్ల జరిమానా విధించడం, తను జైలుకైనా వెడతాడు కానీ జరిమానా కట్టనని ఆయన ప్రకటించి ఒక తిరుగుబాటువీరుడిగా క్షణాలలో తన మూర్తిమత్వాన్ని పెంచుకోవడం, గ్రీన్ ట్రిబ్యునల్ తోకముడిచి ఆయన కార్యక్రమం నిరాఘాటంగా జరగడానికి అవకాశమివ్వడం… వరసగా చూడండి. ఆశ్చర్యం మీద ఆశ్చర్యం. యమునా తీరంలో గత కొద్దిరోజులలో తలెత్తినవి పర్యావరణవిధ్వంసం తాలూకు భయాలే  కాదు; నియమ నిబంధనలు, విలువలు, ఔచిత్యాలకు చెందిన విధ్వంసాన్ని చూశాం;  ఒక ప్రజాస్వామిక ప్రభుత్వం ఒక వ్యక్తిముందు దాసోహమనడం చూశాం; వివాద నేపథ్యంలో ఈ దేశప్రథమపౌరుడైన  రాష్ట్రపతి ఆ కార్యక్రమానికి వెళ్లకూడదని నిర్ణయించుకున్నా, ప్రధాని హాజరవడం అనే వింతను చూశాం.

రవిశంకర్ అనే వ్యక్తికి చెందిన కార్యక్రమంలో సైన్యాన్ని వినియోగించడాన్ని సమర్థించుకున్న తీరు ఇంకా దారుణం. కుంభమేళాలతో, ప్రకృతి వైపరీత్యాలతో, ఆసియన్ గేమ్స్ నిర్వహణతో పోలిక తెచ్చారు. ప్రకృతి వైపరీత్యాలు జాతీయవిపత్తులు. ఆసియన్ గేమ్స్ నిర్వహణ జాతీయ కార్యక్రమం. కుంభమేళాలు సాంప్రదాయికంగా వందల సంవత్సరాలుగా జరుగుతున్న సామూహిక కార్యక్రమాలు. రవిశంకర్ అనే వ్యక్తి కన్నా సహస్రాంశాల చరిత్ర ఉన్న ఘటనలు అవి. రవిశంకర్ కార్యక్రమం ఎంత పెద్దదైనా కుంభమేళాతో పోల్చదగినది కాదు. అలా పోల్చడం అన్నివిధాలా బరితెగించడం. ఈ దేశ ఆధ్యాత్మిక, సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని అవమానించడం. ఇంకా అవాచ్యం, ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ రవిశంకర్ కార్యక్రమాన్ని సాంస్కృతిక కుంభమేళా అనడం. రవిశంకర్ కార్యక్రమాన్ని వ్యతిరేకించడం హిందుత్వ వతిరేక ప్రతిపక్షాల కుట్రగా చిత్రించే ప్రయత్నంలో విచక్షణా వివేకాలను అజ్ఞానం పూర్తిగా హరించివేసిన ఫలితం ఇది. చివరికి ఆర్.ఎస్.ఎస్. వంటి హిందుత్వ పక్షాలు కూడా ఆధ్యాత్మిక చక్రవర్తిగా రవిశంకర్ పట్టాభిషేకాన్ని హర్షించి ఉంటాయని భావించలేం. కానీ రాజకీయప్రతిపక్షానికి గురిపెట్టే తహతహలో అవి కూడా మౌనం వహించి ఈ అజ్ఞాన వికట తాండవానికి నిశ్శబ్ద తాళం అందించాయి.

యుద్ధం కలిగించే ఒత్తిడిలో శత్రుహననాలే కాదు, ఆత్మహత్యలు కూడా ఉంటాయన్నది అందుకే. శ్రీ శ్రీ రవిశంకర్ అనే అత్యాధునిక సన్యాసి జరిపిన ఢిల్లీ ముట్టడికి, హిందుత్వ మౌన అంగీకారాన్ని తెలిపి ఆత్మహననానికి పాల్పడింది.

****

ఆర్ట్ ఆఫ్ లివింగ్ పట్ల ఇన్నేళ్లలోనూ నాకు ఎలాంటి అభిప్రాయమూ లేదు. కానీ ఇప్పుడు మాత్రం ఈ దేశపు అన్ని రకాల వైవిధ్యాలను, మత సాంస్కృతిక బహుళత్వాన్ని, ప్రభుత్వం తాలూకు నియమ నిబంధనలను, చివరకు ప్రభుత్వ అస్తిత్వాన్నీ, పర్యావరణస్పృహతో సహా అన్నింటినీ మృత్యుముఖంలోకి నడిపించగల ఆర్ట్ ఆఫ్ డయింగ్ గానే అది ఇప్పుడు రూపుగడుతోంది.

-భాస్కరం కల్లూరి

జుట్టు.
గిరజాల జుట్టు.
రింగు రింగుల జుట్టు.
అందమైన జుట్టు.
ఎంతో అందమైన జుట్టు.
అబ్బబ్బా జుట్టు.
అమ్మమ్మా జుట్టు.
మదిని దోచేసే జుట్టు.
మనసుని గిరజాలుగా తిప్పే జుట్టు.
కళ్ళను రింగుచక్రాల్లా చుట్టేసే జుట్టు.
హృదయాన్ని గిరగిరా తిప్పి గిరవాటు వేసే జుట్టు.
అంత రసికుడు గిరీశానికే వన్నెతెచ్చిన జుట్టు.

గిరజాలు లేపోతే వాడి మొహం మధురవాణి చూసేదీ ?
చస్తే చూసేది కాదు. తన్ని తగలేసేది.
నున్న మొహం, సన్న కళ్ళజోడు, తెల్ల లాల్చీ, గిరజాల జుట్టు.
బండ మొహం, బండ కళ్ళజోడు, పంచె, గిరజాల జుట్టు.
ఇలా ఏ మొహాలతో పని లేకుండా అందాన్ని ఇనుమడింపచేసేది గిరజాలు.
జుట్టున్నవాడి అందం వేరు.
జుట్టులేనివాడి అందం వేరు.
గిరజాల జుట్టున్నవాడి అందం మరీను.
గిరజాలు చూసి చటుక్కున పడిపోని ఆడవాళ్ళు ఉండరని ఎవరిదో ఉవాచ.

ఆ గిరజాలు ఆడవారికుంటే ఆ అందమే వేరు.
కొప్పున్నమ్మ ఏ తిప్పు తిప్పినా అందమే అని ఒక నానుండి.

గిరజాల జుట్టువారికా బాధ లేదు.
ఏ తిప్పు తిప్పినా ఒకే రకంగా రింగులుగా ఉంటుంది.
అదీ సౌలభ్యం.
దువ్వెనతో పనిలేదు.
దువ్వెనతో పని ఉన్నా పనిలేనట్టే. దువ్వినా దువ్వకున్నా ఒకటే
తలంటి పోసుకుంటే ఆరబెట్టినా ఆరబెట్టకున్నా ఒకటే
రింగుల్లో పడి నీళ్ళు తళతళ మెరుస్తుంటే నెత్తి మీద నీళ్ళుంటే ఏమి ? జలుబొస్తే ఏమి ?
ఆ అందం చూట్టానికి కళ్ళు చాలవ్.
ఆమధ్య గిరజాలున్న ప్రతివారు భావకవులైపోయినారు.
భావకవులవాలనుకున్నవారు గిరజాలు తిప్పుకున్నారు.

అలాటి భావకవుల్లో ఒకరు , ప్రముఖులు , దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి
ఆయన ఎంత భావకవి అయినా బోలెడంత హాస్యప్రియత్వం ఉన్నది
భావకవుల అతిని చూచి విసుగుపుట్టిందేమో మరి – గిరజాలు ఇరికించిన ఈ ప్యారడీ వచ్చింది

మెరుగుకంటిజోళ్ళు గిరజాలు సరదాలు
భావకవికి లేని వేవిలేవు
కవితయందుతప్ప గట్టివాడన్నింట
విశ్వదాభిరామ….
మరి ఒక్క భావకవి గారి గురించే మాట్లాడుకుంటే ఏం బాగుంటుంది.
ఒకసారి జ్ఞానపీఠం గురించి కూడా మాటాడుకుందాం
వారు తెలుగు సాహిత్యంలో తొలి జ్ఞానపీఠ అవార్డు గ్రహీత
అదేనండి విశ్వనాథ వారి గురించి-
మరి విశ్వనాథ వారు వారి ఆత్మకథలో ఇలాగంటున్నారు.
నా రెండవ ఫారములో రాగం సత్యనారాయణ యని యొక డుండెడివాడు. అతని తండ్రి ఫారెస్టు ఆఫీసరు. ధనవంతులు వారు. కాపు లనుకొందును. అతడు కొంచెము బొద్దుగా నుండెడి వాడు. జుట్టు మాత్రము- హిందీలో గొప్పకవి సుమిత్రానందన్ పంత్, తెలుగులో నొక గొప్పకవి దేవులపల్లి కృష్ణశాస్త్రి- వీరి జుట్టువలె నుండెడిది. వీరిద్దఱిని నేను పెద్దనైన తరువాత నెఱుగుదును. ఆ జుట్టు మాత్రము చిన్నప్పుడు యెఱుగుదును. అప్పటి నా వేషము చెప్పినచో మీకిప్పుడు నవ్వు వచ్చు ననుకొందును. ఒక లాగు, ఒక చొక్కా, చేతులకు మురుగులు, కాళ్ళకు కడియాలు, నెత్తిమీద జుట్టు, ముందు వసారా గొఱిగింపు, జుట్టుముడి వెనుక గిరజాలు, ముందు సన్నని గిరజాలు- ఇది నా వేషము. ఆ రాగం సత్యనారాయణ జుట్టు నా కబ్బురము గొల్పెడిది. నా వేషము సహజ మన్నమాట!”

మనకు తెలిసిన విశ్వనాథ వారికి వాస్తవంగా గిరజాల జుట్టు ఉండెడిది అన్న సంగతి తెలియట్లా? రాజకీయ నాయకులవరకు వస్తే చిలకమర్తి వారు టంగుటూరి వారి గురించి చేసిన వర్ణనలో ఆ అందగాడి గిరజాలను ఇలా వర్ణించారు.
వలె వాటు కండువా వైచినాడు
చెవుల సందున గిరజాలు చిందులాడ
మొగము మీదను చిరునవ్వు మొలకలెత్త
టంగుటూరి ప్రకాశము రంగు మెరయ
ధవళగిరి తీర్ధము నకును తరలివచ్చె
ఇక జగమెరిగిన చిత్రకారుడు వడ్దాది పాపయ్య గారి చిత్రాల్లోని పురుషులను చూడండి
ఆడవారి అందాన్ని అత్యద్భుతంగా చిత్రించే ఆయన కలం మగవాళ్లను ఎంతో సుకుమారులను చేసి కొసతేలిన ముక్కుతో చక్కగా గిరజాల జుట్టుతో చిత్రించి మనకు వదిలిపెట్టింది
సినిమాల్లో హీరోలకు కూడా గిరజాల జుట్టంటే ఎంత ఇష్టమో.
కృష్ణగారిని, శోభనుబాబుగారిని చూడండి.
మొత్తం గిరజాలున్నా లేకున్నా, ఫాలభాగంలో మటుకు ఒక వంకీ తిరిగి వుంటుంది.
మొత్తంగా లేదే అన్నబాధను అలా ఒకటి తిప్పి ముందుకు పడవేసి కోరిక తీర్చుకున్నారు.
ఇహ కొబ్బరినూనె రాసి నున్నగా దువ్వితే హరోం హరహర.
చేతిలో ఇంత నూనె వేసుకొని గిరజాలకు మర్దన చేస్తూ ఉంటే మాడులో కూసాలు కదిలి జ్ఞానం పదింతలవ్వదూ ?
నూనె రాయకుండా వదిలేస్తే గోధుమరంగులోకి తిరిగి కపీశ్వర దర్శనమవ్వదూ ?
ఎలాగైనా గిరజం గిరజమే! దాని అందం దానిదే! ఆ అందం ఇంకోదానికొస్తుందీ ? దిష్టి కొట్టే పనీ లేదు. పొడుగు జుట్టున్నవారి మీద అనవసరంగా దుర్మార్గపు కళ్ళు పెట్టి నాశనం చేస్తారు కానీ గిరజాలను చెయ్యమనండి చూద్దాం?
జేజమ్మ దిగిరావాలి, గిరజాలకి దిష్టి తగలాలంటే!
అసలు చెప్పాలంటే, గిరజాలు మన పుట్టుకతో ముడిపడి వున్నవి
బిడ్డ పుట్టినప్పుడు చూడండి.
జుట్టు చుట్టలు చుట్టలుగా ఉంటుంది.
దాన్ని సాపు చేసి మంత్రసానో, డాక్టరమ్మో, నర్సమ్మో మనకిస్తుంది.
అలా జననంలోనే గిరజాల ప్రాముఖ్యత ఉన్నది.
దేవుళ్ళకి కూడా గిరజాల జుట్టంటే చాలా ఇష్టం
మన కోరికలు తీర్చి బదులుగా మన జుట్టు పుచ్చుకుంటారు
కొంతమంది పుట్టువెంట్రుకలు తీయించాలని అట్టిపెడతారు.
అప్పుడు చూడండి ఎంత చక్కగా రింగులు రింగులు తిరిగిపోయుంటుందో.
అలా మొక్కుల్లో కూడా గిరజాల ప్రాముఖ్యత ఉన్నది.
ఇక రింగుల గిరజాలు వదలి, ఒకసారి గిరజాల మీద చలామణిలో ఉన్న వాక్ ప్రయోగాలు చూద్దాం
“ఆయన పెద్ద గిరజా పెట్టించినాడులేబ్బా!”
“వాడిది గిరజాలు జుట్టులేయ్యా, తలంటిపొయ్యాలంటే చచ్చేచావు”
“ఇంత పొడుగు జుట్టు ఆరబెట్టుకోలేక చస్తున్నామమ్మా, దాన్ని చూడు కురచగా ఒక్క నిముషంలో ఆరిపోతుంది”
ఇక ఇంకో పక్కకు వస్తే, గుళ్ళో వైష్ణవ సాములు పెట్టించేది గిరజా!
ముందు భాగంలో కాస్త గొరిగేసి ఉంటుందే అదీ గిరజా!
అలా గొరిగిన తరవాత నామం ప్రస్ఫుటంగా కనిపిస్తుంది.
ఫాలభాగం ఎక్కువైపోయి ముఖంలోని తేజస్సు చండప్రచండంగా ఉంటుంది.
అదీ లెక్క అన్నమాట.
క్రీడాభిరామంలో వల్లభరాయుడు ఇలా చెప్పిస్తాడు.

కర్పూర బూచాయ కరమొప్ప నీర్కావి
మడుగుదోవతి పింజె విడిచి కట్టి
గొజ్జంగి పూనీరు గులికి మేదించిన
గంగమట్టి లలాటకమున దీర్చి
వలచేత బంగారు జల పోసనముతోడ
ప్రన్నని పట్టు తోరము ధరించి
జరిగొన్న వెలి పట్టు జన్నిదంబుల లుంగ
యంటులు వాయంగ నరుత వైచి
తళుకు చెంగావి కోకయు వలుదశిఖయు
చిగురు బొమ్మంచు పెదవులు చిన్నినగవు
నంద మొందంగ వచ్చె గోవిందశర్మ
మాధవునిపట్టి యొసపరి మన్మథుండు

వలుదశిఖ అంటే లావుపాటి శిఖ అని అర్థం.
అంతలావు శిఖ కావాలంటే జుట్టు బ్రహ్మాండంగా పెంచాలె, ఆ తర్వాత చటుక్కున గిరజా పెట్టించాలె.
అప్పుడు ఎంతందంగా ఉంటుందీ ?
అందుకు కాదు తన పద్యంలో మన్మథుడిని చేశాడు వల్లభరాయుడు?
అదండీ సంగతి.
ఇక ఇతిహాసాలకు వెళ్లిపోతే బోల్డు చెప్పుకోవచ్చు.
అన్నిటికన్న ప్రముఖమైనవి ఒకటి రెండు మాత్రం చెప్పుకుందాం ఇప్పుడు.
మొదటిది ద్రౌపదికి గిరజాల జుట్టు ఉంటే వాడు, ఆ దుర్మార్గుడు ఆ జుట్టు, అంత కుఱచ వేణి పట్టగలిగేవాడా?
అది లేకపోబట్టి, ఆయమ్మకు ఇంతలావు జడ ఉండబట్టి కాదూ, వాడు జుట్టుపట్టి లాక్కురావటం జరిగింది ?
అందుకు కాదూ మహాభారత యుద్ధం జరిగిందీ ?
అలా గిరజాలు లేకపోబట్టి అంత హననం జరిగింది.
దీన్నే ఇంకో విధంగా చెప్పుకోవచ్చు. గిరజాలు లేకపోబట్టి మహాభారతం మనకు మిగిలింది.

ఆ గిరజాల మహత్యం పరమాత్మకు తెలిసే తనకు గిరజాలు అట్టిపెట్టుకుని మిగిలినవారికి లేకుండా చేశాడు.
పరమాత్మ గిరజాల జుట్టు గురించి మాట్లాడుకున్నాం కాబట్టి ఇప్పుడు రెండవది
పోతన తన భాగవతంలో యుద్ధ సమయంలో నల్లనయ్య జుట్టుని వర్ణిస్తాడు.
ఎలా ? ఇలా – ఒక చక్కని పద్యంతో
“హయరింఖాముఖ ధూళి ధూసర పరిన్యస్తాలకోపేతమై
రయజాతశ్రమ తోయబిందుయుతమై రాజిల్లు నెమ్మోముతో
……
“సూక్ష్మంగా దీని అర్థమేమమనగా అర్జునిడి రథానికి సారథి అయినా పరమాత్మ నుదిటి మీద పట్టిన చెమటకు, ఆ నుదుటి మీద ముంగురులు గుండ్రంగా రింగులు తిరిగిపోయి గిరజాలు గిరజాలుగా అతుక్కుని పోయి ఆ నుదురు చెప్పలేనంత అందంగా ఉందిట. గుర్రాల డెక్కల వల్ల రేగిన దుమ్ము బూడిదవర్ణపు రంగుతో మరింత అందంగా ఉన్నాడట పరమాత్మ. మరి అంత అందగాడిని వర్ణించడం పోతన గారికి తప్ప ఎవరికి సాధ్యం?
సరే, అది అలా పక్కనబెడితే గిరజాల జుట్టుకు ప్రత్యేకంగా ఒక జీన్ ఉన్నది.
గుర్రపు జీను, తొడుక్కునే జీను కాదండి, మానవ జీను.
దాన్ని ట్రైకోహ్యాలిన్ జీన్ అని అంటారు.
ఈ జీన్ ఉన్నవాళ్ళ సంతానం ఆ జీను నుంచి తప్పించుకోలేరుట.
అంత శక్తివంతమైంది ఆ గిరజ జీను.
తెల్లవారిలో గిరజాలు తక్కువ.
నల్లవారిలో గిరజాలు ఎక్కువ.
క్రౌంచద్వీపంలో సలూనుల నిండా గిరజాలు తిప్పే యంత్రాలే.
గిరజాలను సరిచేసే యంత్రాలే.
అదో పెద్ద బిజినెస్సు కూడాను.
ఎన్ని కుటుంబాలు బతుకుతున్నయ్యో ఆ గిరజాల ఆదాయమ్మీద.
అయ్యా, ఇలా బోల్డు చెప్పుకుంటో పోవచ్చు, ఆ గిరజాల జుట్టు మీద. ఇహ ఇక్కడికాపి వచ్చే జన్మలోనైనా గిరజాల జుట్టు కావాలని, ఆ గిరజాలతో ఏ దేశానికి లేని అందం మన దేశానికి సొంతం కావాలని అందరూ ఆ పరమాత్మను కోరుకోవాలని నే కోరుకుంటూ
శలవు

* * *

పేరడీ

చిట్టిగారె – ఆనందభైరవి – రూపకం

పల్లవి:

వలలా యీ అన్న – మేలరా ఈ వేళ నాకు తనువేల తరుణులేల – ధనమేల ధామమేల ॥వలలా॥

చరణం:

ఆకులేల పోకలేల – కూరలేల పప్పులేల

చిట్టిగారె రాకయుండి – ఆశలుడిగి యున్నవేళ ॥వలలా॥

సొగసేల సొమ్ములేల – అగరేల గంధమేల

చిట్టిగారె దయలేక మేను – సగమై యున్నట్టివేళ ॥వలలా॥

అరిటాకు వడ్డనలేల – వంటలేల వార్పులేల

చిట్టిగారె కోర్కె బాసి – ఆశలుడిగి యున్నవేళ ॥వలలా॥

*

జంటకవిత్వం – కుదరని జంట

జంటకవిత్వం, జంటకవులు మనకు కొత్తకాదు. అలాటి జంటల్లో ఒక జంట అవుదామని, జంటకవిత్వం రాద్దామని దీపాల పిచ్చయ్య శాస్త్రి, గుఱ్ఱం జాషువా కలిసి అనుకున్నారట. తిరుపతి వేంకట కవుల్లాగా ఒక మంచి పేరు పెట్టుకుందామనుకున్నారు కూడాను. అలా పేరు కోసం ఆలోచిస్తే వచ్చినవి ఇవిట. “దీపాల జాషువా, గుఱ్ఱం పిచ్చయ్య, పిచ్చయ్య జాషువా, గుఱ్ఱం దీపాల, గుఱ్ఱం శాస్త్రి” . ఇలా నానా రకాలుగా చూస్తే సరైన పేరే కుదరలేదు కనక మనకు జంటకవిత్వం ఎందుకులే అనుకొని మానేశారుట!

అపురూప చిత్ర సౌజన్యం :

సర్వ శ్రీ నండూరి శశిమోహన్, నండూరి ప్రభాకర్, తుర్లపాటి స్వాతి. ఈ ఛాయాచిత్రం వివరాలు శ్రీ నండూరి శశిమోహన్ గారి మాటల్లో “ధర్మసందేహాలు” శీర్షిక ఆరంభించినప్పుడు శ్రీ ఆమంచర్ల గోపాలరావు, నండూరి, సి.రామమోహనరావు. ఆమంచర్ల గోపాలరావుగారు పరమపదించాక ఉషశ్రీ, ఏ.బి.ఆనంద్ నిర్వహించారు

తుల్లిమల్లి విల్సన్ సుధాకర్

~

ప్రకృతినీ-వినీలాకాశాన్నీ-వింత వింత నక్షత్రాల్నీ

వీక్షించిన బుద్ధి కుశలత ‘హోమో సేపియన్స్’ దే కదా!

విరోధాభాసమంతా  స్వర్గమూనరకాల భ్రమల తర్వాతే !

జ్ఞాన వృక్షపు నిషిద్ధ ఫలాల్ని తిన్నతర్వాత

లాటిన్మృతభాషలో పారడైజ్ పిట్టకథలు  తెలిసినట్లు

న్యూటన్గతి సిద్ధాంతపు కక్ష్య యంత్రగతిని జాగ్రత్తగా లెక్కించిన చోటే

ఆధునిక రోదసీ పథనిర్దేశానికి ఇస్రో తిరుపతి కొండలెక్కుతుంది…

శాస్త్రీయతను ధ్వనించే  శబ్దాలతో సైంటిస్టులే

సత్తాలేని సరుకుల లేబుళ్ళకు  సైన్స్ నామాలు పెడుతున్న దేశంలో

వేలెడంతలేని  ‘నోబెల్’ రామకృష్ణన్

ఏనుగంత  ఇండియన్ సైన్స్ కాంగ్రెస్ ను వింత సర్కస్ అనేశాక

ఆవిరైపోయిన తర్కం గురించి ఎవరితో మాట్లాడతాం !

‘కఫాలా’ కు ఆధునిక బానిసత్వం పేరుపెట్టి

భాషరాని శ్రామికులను-మనసు భాషరాని ఇసుక కోతుల మధ్యకు  తరిమినట్లు

భావ దాస్య ముష్కరంగా మార్చిన పుష్కరంలో

జ్ఞానస్నానం పొందాల్సిన తెలుగు జీవితాలు  ఉత్తపుణ్యాన నీటిపాలు..

బౌద్ధభూముల అమరావతిలో భూసూక్తం చదివిన చందాన

అశాస్త్రీయ పద్దతిలోమాయని లాగితే చిట్లిన గర్భకోశంపై ఏం మాట్లాడగలం!

‘మాంచెస్టర్ ఆఫ్ ఇండియా’ లా ఫోజులు కొడుతూ

సిలికాన్ మురిక్కాలువలా ప్రవహించే  కొత్త రాష్ట్రంలో

ప్రాంతీయ సామంత రాజొకడి  పిలుపుమేరకు

నాలుగు దశాబ్దాల బహుజన మూలవాసీ అవిశ్రాంత  పోరాటం

బ్రాహ్మణీయ భావజాలపు ప్రతీఘాత నిరర్ధక విప్లవం  పాలు..

ఆల్ ఈజ్ వెల్ ! ఆగ్నేయంలో మాత్రం అగ్ని ప్రమాదం..

‘అసహనం చెంప దెబ్బకు లక్ష నజరానా’  పొందినంత ఆనందంగా

తెలంగాణ జర్నలిస్టుల జాతరకెళ్ళిన  ప్రెస్ క్లబ్ స్కీటర్లు

సరళాదేశ సంధి జరిగి  ‘సరళమే ఆదేశంగా’ నిష్క్రమించడం విచిత్రం..

సత్యాన్ని ప్రశ్నించని శతాబ్దాల మహాయానంలో

అసత్యం పై ఇండియన్  ఫోరంల మీద  ఏంజెళ్ళలా నటించే

డక్కన్  మేధావుల  వ్యూహాత్మక మౌనం మరీ విచిత్రం..

రొట్టెనడిగితే రాయి నిచ్చిన తర్వాత

కట్టని గుళ్ళూమసీదులకు నజరానాల గానా బజానా తర్వాత

నిరసన సమూహాలకు ప్రకటించనున్నది భారీ అసహాయం..

నైరుతి రుతుపవనాల్నీ ఎల్ నినో ‘చేపమందు’లా వేసుకుందని తెలిసి

విత్తిన నేలే  తక్కువని సర్కారే  నట్టూవాంగం వాయించాక

విత్తినవాడి గుండె  పఠాన్ చెరువు కాకుండా ఉంటుందా!

బతికి బట్టకట్టిన రైతుకోసం ఖరీఫ్ పంట కత్తి దూసే ఉండదా!

ఖాళీ కడుపులతో  ఏం ఫిలాసఫీ మాట్లాడతాం !

దేశమనే కంద పద్యంలో

దోషమే కనబడని ఆషా వర్కర్లు  నిషిద్ధ గణం

దిశ తెలియని ఆధిపత్యం దిమ్మతిరిగే యాగాలకు ప్రాపకం!

ఆకలి ఆత్మల బుజ్జగింపుకు ఖుర్బానీలుగా- తాయెత్తులు కాశీ తాళ్ళుగా

మారే పేదల సంతలపై ఏ నిషేధాల లాజిక్కులు మాట్లాడతాం!

సంధి కుదరనప్పుడు తప్పదులా వుంది విసంధి  దోషం !

రాష్ట్ర ప్రాయోజిత చీకటిలో ఇప్పుడు తెలుగు జనం !!

( హేతువాద ఉద్యమంకోసం తీవ్రంగా కృషి చేసిన దళితనేత  కత్తి పద్మారావుగారికి)

-తుల్లిమల్లి  విల్సన్ సుధాకర్

09538053030