ఇక సెలవ్!

ఫోటో: దండమూడి సీతారాం

గురువారం సారంగవారం!

గత నాలుగేళ్ళుగా ప్రతి గురువారం వినూత్న శీర్షికలతో, వివిధ రచనలతో మీ ముంగిట నిలుస్తూ వచ్చిన “సారంగ” వారపత్రిక ఈ వారంతో సెలవు తీసుకుంటోంది. ఈ వీడ్కోలు మాకూ మీకూ అంత సంతోషం కాదని తెలుసు. ఈ నాలుగేళ్లలో “సారంగ” ప్రతి అడుగులోనూ అక్షరంలోనూ మీరు కొండంత అండ. కేవలం సాహిత్య బంధుత్వం వల్ల మీరు అందిస్తూ వచ్చిన సహకారాన్ని మేం మరచిపోలేం. ఈ ప్రయాణంలో మనమంతా కలిసి నడిచాం. కలిసి ఆలోచించాం. అది అద్భుతమైన అనుభవం.

Update (January 22, 2017): ఈ సారంగ సాహిత్య పత్రిక సైట్ ను కనీసం ఒక సంవత్సరం వరకు, అంటే 2018 మార్చి వరకు, ఇలాగే ఉంచుతాం. ఆ తరువాత సంగతి ఏమిటీ అన్నది ఇంకా ఆలోచించి అనౌన్స్ చేస్తాం. థాంక్స్!

 “సారంగ” ఈ నాలుగేళ్లలో వేసిన అడుగులూ తప్పటడుగులూ/ సాధించిన విజయాలూ/ సంపాదించుకున్న అనుభవాలేమిటో  ఇప్పుడు ఈ వీడ్కోలు సమయంలో ఏకరువు పెట్టుకోదల్చుకోలేదు. ఇవన్నీ  ఇక్కడ రాసిన/ ఇక్కడ చర్చల్లో పాల్గొన్న ప్రతి వొక్కరివీ కాబట్టి! ఇవన్నీ ప్రతివారం అక్షరసాక్ష్యాలుగా మీ ముందు నిలబడ్డవే కాబట్టి!

వెబ్ పత్రికా రంగం లో “ సారంగ” దీపస్తంభం!

అయినా, చివరి మాటగా ఒక సారి తలచుకోవడం బాగుంటుందని అనుకుంటున్నాం.  వెబ్ పత్రికా రంగంలో “సారంగ” ఒక ప్రయోగం. మొదట వారం వారం తీసుకురావడమే విశేషం, ఆ విధంగా మిగిలిన వెబ్ పత్రికలకు అది భిన్నంగా నిలిచింది. తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో అచ్చు రూపంలో వెలువడిన వారపత్రికలు విశేషమైన ముద్ర వేశాయి. వాటితోపాటు ఆదివారం అనుబంధాలు కూడా! వాటి ప్రమాణాలను, విజయాలను ఆదర్శంగా తీసుకుని, “సారంగ” ఇంత కాలమూ మీ అనుదిన జీవితాల్లో విడదీయలేని అక్షర బంధమైంది. “సారంగ” కేవలం ఒకసారి చదివి మరచిపోయే పత్రికలాగా కాకుండా, ఎన్నో అమూల్యమైన ఇంటర్వ్యూలను, సృజనాత్మక, విశ్లేషణలని మీ ముందు ఉంచింది. ముఖ్యమైన పుస్తకాల ప్రచురణల్ని ఒక ఈవెంట్ గా celebrate చేసే పరిచయ వ్యాసాలనూ, ఆ రచయితలూ కవుల ఇంటర్వ్యూలనూ ప్రత్యేకంగా ప్రచురించింది. ప్రధాన స్రవంతి అచ్చు పత్రికలూ, తోటి వెబ్ పత్రికలూ ప్రచురించడానికి సాహసించని విలువైన రచనల్ని ఎలాంటి వొత్తిళ్ళకూ లొంగకుండా మీ ముందుకు తీసుకువచ్చింది. వివిధ తరాల రచయితలకు “సారంగ” ఒక దీపస్తంభమే అయింది. ముఖపుస్తకమే ప్రధాన సాహిత్య వ్యాపకంగా మారిన మహమ్మారి కాలంలో, కేవలం సాహిత్యేతర రాజకీయాలే రచనలకి కృత్రిమ “గౌరవాన్ని” ఆపాదిస్తున్న సందర్భంలో, అసలైన సాహిత్యానికీ, “కృత్రిమ వేషధారణ” లాంటి సాహిత్య వాతావరణానికీ నడుమ నలుగుతూ నిశ్శబ్దంలో కూరుకుపోతున్న  నిక్కమైన రచయితలకు కాసింత ఆశారేఖగా “సారంగ” నిలిచింది.

 ప్రధానంగా వివిధ శీర్షికలలో “సారంగ” కొత్త ప్రయోగాలూ ప్రమాణాలూ మీ అందరి మన్ననలూ అందుకున్నాయి. అసలైన పుస్తకం మీద ప్రేమాభిమానాలు పెంచడంలో “సారంగ” తన పాత్ర తాను హుందాగా పోషించిందని మా నమ్మకం. సాహిత్య సృజన క్రియలో రచయిత పాత్ర ఎంత ముఖ్యమో, చదువరికీ అంతే వాటా దక్కి తీరాలన్న పట్టుదలతో చదువరుల కోసం అనేక శీర్షికలు నిర్వహించాం. రచయితలకు చదువరులతో నేరుగా మాట్లాడుకునే సంభాషణా పూర్వకమైన సాంస్కృతిక వాతావరణాన్ని నిర్మించడంలో “సారంగ” చాలా మటుకు సఫలమైంది. ఆ మాటకొస్తే, మంచి చదువరి అన్న చిన్న భరోసా కలిగితే చాలు, భేషజాలేమీ లేకుండా, “సారంగ” ఎడిటర్లు తమకి తామే ఆ చదువరులకి పరిచయం చేసుకొని, రచనలు పంపించమని అడిగిన సందర్భాలు కోకొల్లలు! ఇక మంచి చదువరులు మంచి రచయితలుగా రూపుదిద్దుకున్న అపురూపమైన సన్నివేశాలు కూడా ఇక్కడ తారసపడ్డాయి. మా మటుకు మేం ఎంత మంది ప్రముఖుల రచనల్ని ప్రచురించామని కాదు, ఎంత మంది కొత్త వాళ్ళని పరిచయం చేశామన్న గీటురాయి మీద ‘సారంగ’ని నిర్వహించాం. రచనకి రచనే అచ్చమైన కొలమానం అన్న మౌలిక నియమం మీద రచనల్ని ప్రచురించాం.

మంచి కథలు, పెద్ద కథలు, నవలలు, అనువాదాలు, లోతైన విమర్శనాత్మక కాలమ్స్

ముఖ్యమైన విషయం: తెలుగు నాట ప్రచురితమవుతున్న వార్షిక కథా సంకలనాల్లో వెబ్ పత్రికల భాగస్వామ్యాన్ని పెంచింది “సారంగ.” గత నాలుగేళ్ళుగా కథా సారంగలో ప్రచురించిన అనేక కథలు వివిధ కథాసంకలనాల్లో చేరాయి. వెబ్ పత్రికల కథకి ఆ విధంగా కొత్త గౌరవాన్ని “సారంగ” సాధించింది. ఈ శీర్షికలో ఎంతో మంది కొత్త కథకుల్ని పరిచయం చేసింది. వాళ్ళ రచనలు కథా వార్షికల్లో కూడా చోటు సంపాదించుకున్నందుకు, ఇతరేతర సందర్భాల్లో వారికి అవార్డులు దక్కినందుకు  సంతోష పడ్డాం.

ముఖ్యంగా, “సారంగ”కి క్రమం తప్పకుండా శీర్షికలు రాస్తూ, మా విమర్శని, ప్రశంసని కూడా ఒకే చిర్నవ్వుతో స్వీకరించారు కాలమిష్టులు. దాదాపు ప్రతి కాలమ్ మాకూ మీకూ విలువైనదే. ఈ కాలమ్స్ రాయడం కోసం ఎంతో శ్రమ, సమయమూ పెట్టారు కాలమిష్టులు. కొత్త అధ్యయనాలు చేశారు. కొత్త సంగతులు వెలికితీశారు. ప్రతి గురువారం సారంగని తీర్చిదిద్దడంలో కాలమిష్టుల తోడ్పాటు మరచిపోలేనిది.

కొత్త రచయితలకు వెన్ను-దన్ను

అతికొద్ది కాలంలోనే సారంగ రచయితలకు అతిచేరువయ్యింది. ఇప్పుడే కలం పట్టిన కొత్త రచయితల నించి ఎప్పటి నించో చేయి తిరిగిన అనుభవజ్ఞులైన రచయితల దాకా ఒక  రచన పూర్తికాగానే “ఇది సారంగకి పంపించాలి, సారంగలో దీన్ని చూసుకోవాలి” అన్న గౌరవాన్ని వెబ్ పత్రికకి తీసుకువచ్చామని నిర్మొహమాటంగా చెప్పుకోగలం. నిజానికి  ఇప్పుడు ఈ చివరి సంచిక మూసివేస్తున్న సమయానికి మా దగ్గిర నాలుగు వారాలకు సరిపడా రచనలు  ఎంపిక అయి, పెండింగ్ లో వున్నాయి.  వాటిని వెనక్కి తిప్పి పంపడం మాకు దిగులుగా వుంది. అయినా తప్పడం లేదు.  పత్రిక తొలివారాల్లో మేం లేఖలు రాసి అడిగి తెప్పించుకున్నప్పటికీ,  కొద్ది కాలంలోనే ప్రతి వారం రెండు మూడు వారాలకు సరిపడా రచనలు రావడం మొదలయింది. కాని, అనువాదాలు కూడా పెద్ద సంఖ్యలో రావడం మాకు గొప్ప సంతోషాన్ని కలిగించింది. ముఖ్యంగా నవలలకు, పెద్ద కథలకు సారంగ మళ్ళీ పీఠం వేసింది.  ఒక దశలో మేం నిజానికి అడిగి రచనలు తెప్పించుకునే పరిస్థితి లేకుండా పోయింది.  అరుదైన సందర్భాల్లో తప్ప ఎవరినీ అడగలేదు. అడిగినప్పుడు కచ్చితంగా సమయ పాలన చేస్తూ, మా విజ్ఞప్తిని మన్నించిన రచయితల సహకారాన్ని ఎప్పటికీ మరచిపోలేం. ముఖ్యంగా కథలూ, వ్యాసాలూ లెక్కలేనన్ని మాకు చేరడం మొదలయింది. ఇక కవిత్వం సంగతి చెప్పక్కర్లేదు. రోజులో చాలా భాగం ఈ రచనలు చదవడం, వాటి మీద వ్యాఖ్యలతో రచయితలతో ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు జరదపడంలో గడిచేది. ఇది మాకెంతో విలువైన అనుభవం. ఈ క్రమంలో విపరీతమైన రద్దీ వల్ల అనేక రచనలు క్యూలో వుండడం వల్ల చాలా రచనలు ప్రచురణలో ఆలస్యమైనా ఏనాడూ ఏ వొక్కరూ విసుగుపడలేదు, నిరాశ పడలేదు. మనఃస్ఫూర్తిగా అర్థం చేసుకున్నారు.

విసిరిన రాళ్ళే పూలమాలలు!

అలాగే, అనేక వాదాలూ వివాదాలూ వ్యక్తిగత సంవాదాలూ నడుస్తున్న ఈ సంక్షుభితదశలో  రచనల విషయంలో మేం ప్రజాస్వామిక భావనని గౌరవించాం. “సారంగ”కి తనదైన ఒక పాలసీ వున్నప్పటికీ, మేం  చెప్పిందే వేదం అనుకోకుండా, భిన్న స్వరాలకు చోటిచ్చాం.  కొన్ని సమయాల్లో అస్తిత్వ సాహిత్యాల పట్ల ఎక్కువ మొగ్గు చూపించినా, దానికి కొందరు  అసహనం ప్రకటించినా, “సారంగ” దారి ఏమిటో స్పష్టంగా తెలిసిన వాళ్ళు సహనంగానే వున్నారు. అభిప్రాయ స్వేచ్చని నిరభ్యంతరంగా గౌరవించాం.

ఇక ఈ ప్రయాణమంతా సుఖంగానే, సంతోషంగానే జరిగిందని చెబితే అది పచ్చి అబద్ధమే అవుతుంది. ప్రతి పని డబ్బుతో కాదంటే పరపతితో ముడిపడి వున్న ఈ కాలంలో ప్రతి గురువారం సంచిక బయటికి రావడానికి పడ్డ ప్రసవ వేదన తక్కువేమీ కాదు. చాలా అరుదైన సందర్భాల్లో మాత్రమే ఒకటి, రెండు  రోజులు  ఆలస్యం చేశాం. ఇక్కడ కాలాన్నీ ధనాన్నీ మేం లెక్కలోకి తీసుకోలేదు. నిరంతరం మారుతున్న ఉద్యోగాల మధ్యా, వూళ్ళ మధ్యా, పెరుగుతున్న కుటుంబ, వృత్తిపరమైన బాధ్యతల మధ్యా ప్రతి గురువారం పొద్దున్నే ఒక దరహాసంతో “సారంగ” మీ ముందు ప్రత్యక్షరమైందంటే, అది చిన్న విషయం కాదు. ఎలాంటి ప్రతిఫలాపేక్షా లేకుండా ఇంత సమయం ఇందులో పెట్టామంటే అది  కేవలం సాహిత్యం పట్ల మాకున్న ఆసక్తి వల్ల! మా ఆసక్తిని నలుగురితోనూ సహృదయంతో పంచుకోవాలన్న తపన వల్ల!

అయినా సరే,  కొన్ని చేదు అనుభవాలు తప్పలేదు. కొంతమంది రచయితలు అలిగి మొహం తిప్పుకుంటే మరికొంత మంది బెదిరింపులకు కూడా సిద్ధపడ్డారు. అవసరానికి సారంగ పత్రికను వాడుకొని అవకాశం వచ్చినప్పుడు బురద చల్లాలని చూసారు మరి కొందరు. ఇలాంటి కొన్ని చేదు అనుభవాలు ఈ వీడ్కోలు సందర్భంగా అయినా చెప్పకపోతే, ఈ పత్రిక నిర్వహణ వెనక ఎలాంటి శ్రమ వుందో మీకు అర్థం కాదు.

కొత్త ఆలోచనలతో మళ్ళీ ఎప్పుడో !

అటువంటి కొన్ని అపశ్రుతులు తప్ప “సారంగ” గానం అందంగా సాగింది, మంచి అనుభవంగా నిలబడింది. కొత్త వాగ్దానంగా వెలిగింది. ఒక గొప్ప తృప్తితో నిష్క్రమిస్తున్నాం. తెలుగు సాహిత్యంమీద ఒక ఆశావహమైన దృష్టితో ఈ ప్రయాణంలో ఇక్కడితో  ప్రస్తుతానికి సెలవు తీసుకుంటున్నాం. ఇద తాత్కాలికమే అనుకుంటున్నాం. నిజానికి  వెబ్ పత్రికా రంగంలో, సాహిత్య సందర్భంలో “సారంగ” చేయాలనుకున్నవీ , సాధించాలనుకున్నవీ అనేకం వున్నాయి. వాటిల్లో మేం కొంత మేరకు మాత్రమే ఈ పత్రిక ద్వారా ఈ నాలుగేళ్ల లో చేయగలిగాం. పత్రికని ఇంకా విశేషంగా తీర్చిదిద్దాలన్న కోరిక కూడా బలంగానే వుంది. ఎలా తీర్చిదిద్దాలా అన్న విషయంలో స్పష్టత కూడా వుంది. అన్నిటికీ మించి మీ సహాయ సహకారాలు ఎప్పుడూ వుంటాయన్న గొప్ప నమ్మకం వుంది. సారంగ ను మొదలు పెట్టిన నాటి సాహిత్య వాతావరణం కంటే ప్రస్తుత సాహిత్య సామాజిక వాతావరణం లో అతి ముఖ్యమైన ప్రత్యామ్నాయ తెలుగు సాహిత్య పత్రిక సారంగఅవసరం ఇప్పుడు మరింత ఎక్కువ గా ఉందని మాకు తెలుసు. ఇలాంటి సంక్లిష్ట, సంక్షుభిత పరిస్థితుల్లో నిష్క్రమణ మీకూ, మాకూ ఇద్దరికీ విషాదమే. కానీ తప్పనిసరి అయింది. కొత్త రూపు రేఖలతో, కొత్త ఆలోచనలతో  మళ్ళీ ఎప్పుడో మీ ముందుకు వస్తామన్న నమ్మకం తో  మీ నుంచి సెలవు తీసుకుంటున్నాము!

రచయితలకు సాంకేతిక సూచన:

ఈ గురువారమే సారంగ చివరి సంచిక. మార్చి 30 తరవాత సారంగ వెబ్ సైట్ కూడా పూర్తిగా తొలగిస్తాం. కాబట్టి, మీ రచనలు అన్నీ విడిగా ఈ లోపే డౌన్ లోడ్ చేసుకోండి, ఆ తరవాత అవి కనిపించవు కాబట్టి! ఈ అసౌకర్యానికి చింతిస్తున్నాం. అలాగే, మా వద్ద పెండింగ్ లో అనేక రచనలు వున్నాయి. వాటిని రచయితలు వెనక్కు తీసేసుకోవలసిందిగా వ్యక్తిగత విన్నపం. మమ్మల్ని సంప్రదించాల్సి వస్తే editor@saarangabooks.com కి ఈమెయిల్ చేయండి.

అఫ్సర్

కల్పనారెంటాల

రాజ్ కారంచేడు

తెలుగు కథ-2016: మీరేమంటారు?!

 

రో కథా సంవత్సరం ముగిసింది. ఏడాది కి ఒక్కో వార పత్రిక అచ్చు లోనైనా, ఆన్ లో నైనా దాదాపు 50 కు పైగా కథలు ప్రచురిస్తుంది. ఆంధ్రజ్యోతి, ఈనాడు, సాక్షి, వార్త, నవ్య వీక్లీ, స్వాతి వీక్లీ, పాలపిట్ట, చినుకు, ఆంధ్రప్రదేశ్, సారంగ, వాకిలి, ఈమాట, కౌముది, సుజనరంజని,మధురవాణి ఇంకా మాకు తెలియని, గుర్తు రాని పత్రికలు ( వెబ్ లేదా అచ్చు). ఏడాదికి ఎలా లెక్కేసుకున్నా దాదాపు మూడు వందల యాభైకి   పైగా తెలుగు కథలు ప్రచురితమవుతున్నాయి. ఎంత కథా ప్రియులైనా అన్నీ కథలు చదవటం సాధ్యం కాదు. అన్నీ మంచి కథలే అచ్చయి ఉండాలనుకోవటం అత్యాశే. కథా సంకలనాలు వేసే వారికి ప్రతి ఏడాది అగ్ని పరీక్షే. చాలా సార్లు పేరున్న రచయితల కథలకు వచ్చిన గుర్తింపు కొత్త గా కథలు రాసేవాళ్ళకు రాకపోవచ్చు. ఆ పరిస్థితి కొంచెం కొంచెంగా మెరుగవుతూ వస్తోంది. కథా సంకలనాల్లో కొత్త కథకులకు స్థానం లభిస్తోంది. కథా విమర్శ మీద కాలమ్స్ వస్తున్నాయి. మాకు నచ్చిన కథ , నచ్చని కథ అంటూ వ్యాసాలూ వస్తున్నాయి. అయినప్పటికీ తెలుగు కథ తీరూ తెన్నూలు అర్థం కావటం లేదు అంత సులభంగా.

2016 లో మీరు చదివిన కథల నుండి (అవి ఎన్ని అయినా సరే) మీకు నచ్చిన కథ ఏమిటి? ఎందుకు నచ్చింది అంటే కొంత ఆలోచనలో పడతారు ఎవరైనా. మాకు అందుబాటు లో ఉన్న కథకులు, విమర్శకులు, పాఠకులను గత సంవత్సరం వచ్చిన కథల గురించి కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగాము.  మా ప్రశ్నలు కానీ, ఈ సమాధానాలు కానీ, అభిప్రాయలు కానీ సంపూర్ణం కాదని మాకు తెలుసు. నచ్చిన కథ ఏమిటి అని అడగటం కొంత ఇబ్బంది కరం చాలా మందికి. పేరు లేకుండా, పేరు చెప్పకుండా కథల మీద అభిప్రాయం చెప్తామన్నారు కొందరు.

ఒక కథ చదివి, దాని మీద ఎలాంటి అభిప్రాయం చెప్పకుండా మౌనంగా ఉండిపోతున్నారు చాలా మంది, కారణాలు ఏమైనా. కొన్ని కథలు, కొందరి కథలు విపరీతమైన చర్చలకు గురవుతుంటే, కొన్ని కథలు అసలు ఎలాంటి సద్విమర్శ కు నోచుకోకుండా అజ్ఞాతం లోకి వెళ్ళిపోతున్నాయి. రచయితలు ముఖ్యంగా తోటి రచయితల కథలను ఒక్క చూపుతో విసిరేస్తున్నారు అన్న ఆరోపణ బలంగా ఉంది. ఒక కథ బాగుంటే, లేదా బాగోలేకపోతే, రచయిత పేరు తోనో, స్నేహంతోనో, శత్రుత్వం తోనో కాకుండా కథ ను కథగా విశ్లేషించటం , లేదా అభిప్రాయాన్ని చెప్పటం అనేదిపూర్తిగా కనుమరుగై పోతోంది. . ఆ నిశ్శబ్దాన్ని బద్దలు కొట్టడానికే ‘సారంగ’ అతి మామూలు ప్రశ్నలు కొన్నింటిని  అడుగుతోంది. ఈ ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఎవరైనా రాయొచ్చు.  ఒక ఆరోగ్యకరమైన చర్చ కు “ సారంగ” ఆహ్వానం పలుకుతోంది. మీదే ఆలస్యం!

1.       2016లో వచ్చిన కథల పై వస్తు పరంగా, శిల్ప పరం గా మీ అభిప్రాయాలు

2.      మీకు నచ్చిన లేదా నచ్చని కథల గురించి కొంచెం వివరంగా-

3.      మీ దృష్టికి వచ్చిన కొత్త కథకులు-

4.      తెలుగు కథా సాహిత్యం లో 2016 లో వచ్చిన కథలు ఎలాంటి మార్పులని సూచిస్తున్నాయి? వ్యక్తిగతంగా, సాంఘికంగా, అంతర్జాతీయంగా వస్తున్న మార్పులని తెలుగు కథలు ఏమైనా స్పృశించ  గలిగాయా?

5.      మంచి కథలు మీరు ఎక్కువగా ఎక్కడ చదువుతున్నారు?

6.      కథావిమర్శ-2016 మీకు తృప్తినిచ్చిందా?

7.       కథాసంకలనాలు తెలుగు కథా ప్రయాణానికి ఏవిధంగా దోహద పడుతున్నాయి?

8.      మీరు చదువుతున్న ఇతర భాషల కథలకు, తెలుగు కథలకు తేడా కనిపిస్తోందా? అయితే అది ఎలాంటి తేడా?

 

నిలకడగా నాలుగో అడుగు!

 

 

అంత తేలికేమీ కాదు, నాలుగడుగులూ కలిసి నడవడం! కలిసి నడవడం అంటే వొకరి అడుగుల్ని ఇంకొకరు అనుకరించడమూ కాదు, అనుసరించడమూ కాదు. ఎవరి నడక వాళ్ళదే! ఎవరి పాదముద్రలు వాళ్ళవే! ఆ వేరే అడుగుల మీద నమ్మకమూ గౌరవమూ రెండూ మిగుల్చుకుంటూ నడవాలి. ఆగని నడక! నడవడమే కాదు, ఆ నడకలో కొన్ని కట్టుబాట్ల మీద పట్టు సడలని భరోసా కూడా తోడవ్వాలి. ఏ నేల మీద కలిసి నడుస్తున్నామో ఆ నేల మీద కచ్చితంగా కాళ్ళు నిలిపి నడవాలి. ఆ గాలిలో ఊపిరై సాగాలి. అంటే, ఆ నేలలోని ప్రతి పరిమళాన్నీ, ఆ గాలిలోని ప్రతి విసురునీ అనుభవించి పలవరించాలి.

గత ఏడాది తెలుగు వాళ్ళ ప్రపంచం చాలా మారిపోయింది. అనేక కొత్త ఆలోచనల గాలుల మధ్య మనం వుక్కిరి బిక్కిరి అయ్యాం. రెండు రాష్ట్రాల చుట్టూ కన్న కలల్ని సాకారం చేసుకోవాలన్న తపన వొక వైపూ, ఆ కలలకి పుట్టుకొస్తున్న అడ్డంకులు  ఇంకో వైపూ. వీటన్నిటి మధ్యా తమని తాము మళ్ళీ వెతుక్కుంటున్న అస్తిత్వ ఉద్యమాలూ. వీటిని  ప్రతిఫలిస్తున్న సాహిత్య దర్పణాలూ. సాహిత్యమూ, సమాజమూ, సంస్కృతుల కలయికలోంచి పెల్లుబికుతున్న వాదవివాదాలూ. వీటిల్లో ఏ వొక్కటి లోపించినా సాహిత్యం తన కాళ్ళ కింద వున్న నేలని మరచిపోయినట్టే! ఇవన్నీ వొక చోట వొదిగిన కుదురైన సన్నివేశం “సారంగ”.

ఈ ఏడాది మాకు అమితమైన సంతృప్తిని కలిగించిన శీర్షిక “కథా సారంగ.” గత ఏడాది సారంగ ప్రచురించిన కథల్లో కొన్ని కథలకి కథా వార్షిక సంకలనాల్లో విశేషమైన ప్రాధాన్యం దక్కింది. “కథా సారంగ”లో కథ అచ్చు కావడం అంటే తెలుగు కథా ప్రపంచంలో తమకొక గౌరవనీయమైన స్థానం దక్కినట్టే అని చాలా మంది కథకులు సంతృప్తిని వెలిబుచ్చిన దశ ఇది. ప్రసిద్ధులతో పాటు కొత్త తరం రచయితలని కూడా ఈ వేదిక మీదికి తీసుకురావడంలో సారంగ సఫలమైంది. అలాగే, కథనరంగం గురించి చర్చా ప్రాధాన్యం వున్న అంశాలని తీసుకువచ్చి, అర్థవంతమైన దిశ వైపు అడుగులు కదిపేట్టు స్పూర్తినిచ్చింది.

గడిచిన జ్ఞాపకాల పాత సంచికల్ని వెతుక్కుంటూ వెళ్తున్నప్పుడు ఈ పన్నెండు నెలల వ్యవధిలో వారం వారం క్రమం తప్పకుండా వెలువడుతూ ఎన్ని శీర్షికలు, ఎన్ని రచనలు ఎన్ని వర్ణాలుగా కనిపిస్తున్నాయో!  ఎంతో మందీ మార్బలంతో పెద్ద సర్క్యులేషన్ వున్న అచ్చు పత్రికలే నాణ్యత వున్న రచనల కోసం అష్ట కష్టాలూ పడుతున్న స్థితిలో ఎలాంటి వనరులూ లేని, కేవలం ముగ్గురు సభ్యులు మాత్రమే వున్న చిన్న అంతర్జాల పత్రిక ఇంత మందిని వొక దగ్గిరకి తీసుకురావడం అంటే అది అంత తేలికేమీ కాదు. అయితే, వొక దశ వచ్చేసరికి రచనల కోసం మేం పదే పదే అడగాల్సిన పరిస్థితి కూడా తొలగిపోయింది. రచయితలే ఇతర రచయితల్ని ప్రోత్సహిస్తూ, సారంగకి రాయించడం మొదలయింది. ఆ కారణంగా ప్రతి వారం కేవలం ఎనిమిది రచనలు మాత్రమే అని మొదట పెట్టుకున్న పరిమితిని దాటి ఇప్పుడు వారానికి పదహారు రచనలు వేస్తున్న సందర్భం కూడా వుంది. ఇక వీటి ఎంపికలో, కూర్పులో మేం ఎంత సమయం పెడ్తున్నామో  అది మీ ఊహకే వదిలి పెడ్తున్నాం. ఒక్క అయిదు నిమిషాలు కూడా వూరికే ఖర్చు పెట్టడానికి సిద్ధంగా లేని ప్రస్తుత కాలంలో వారంలో ఎన్ని గంటలు అలా కంప్యూటరు ముందు తదేక దీక్షగా కూర్చొని వుంటే తప్ప ఇది సాధ్యపడదని మీకు తెలుసు.

నిష్కర్షగా వుండడం కష్టం. లేదా, వొక కట్టుబాటుతో వుండడం అంత కంటే కష్టం. ఏదో నాలుగు కవితలూ రెండు కథలూ వొకటో వొకటిన్నరో వ్యాసమూ వేసి, ఎలాంటి రంగూ రుచీ లేని నిర్గుణ వ్యక్తిత్వంతో నిలబడడం సారంగకి సాధ్యపడడం లేదు. అవసరమైన సందర్భాల్లో ముక్త కంఠం పూరించి వున్నమాటని నీళ్ళు నమలకుండా చెప్పే ప్రజాస్వామిక/ నిర్మొహమాట సంస్కృతి సారంగ జీవలక్షణం. నిర్జీవమైన కేవల సాహిత్య కాలక్షేపం మీద మాకు నమ్మకమూ లేదు, గౌరవమూ లేదు. వొక మాట మీద నిలకడగా నిలబడినందుకు కొందరు రచయితల్ని సారంగ కోల్పోవాల్సి వచ్చింది కూడా- “ఇంత activism సాహిత్య పత్రికకి అవసరమా?” అంటూ పంపిన రచనల్ని వెనక్కి తీసుకున్న ప్రముఖులూ వున్నారు. వాళ్ళ అభిప్రాయ స్వేచ్చని చిర్నవ్వుతో గౌరవించాం. సారంగ “కేవలం సాహిత్య” పత్రిక కాదు అన్న విషయం ఇప్పటికే స్పష్టంగా అర్థమైంది అందరికీ- బహుశా, ఈ ఏడాది ఆ విధంగా సారంగకి బలమైన మైలురాయి!  ఈ మైలురాయి దాకా మమ్మల్ని ధైర్యంగా ముందుకు నడిపించిన రచయితలకూ, చదువరులకూ మా కృతజ్ఞతలు. ఈ దారిని ఇలా సాగిపోవడానికి, ఈ నడక ఆగకుండా వుండడానికి మీ తోడు వుంటుందని నమ్ముతూ…

  • -సారంగ సంపాదకులు

 

ముచ్చటగా మూడో అడుగు…

 

మూడో వసంతంలోకి అడుగుపెడుతోంది “సారంగ”. ఈ అడుగులో అడుగు వేసి నడుస్తూ వస్తున్న మీ అందరికీ సారంగ కృతజ్ఞతలు చెప్పుకుంటోంది. ముఖ్యంగా గత ఏడాది ప్రతి సంచికనీ ఒక ప్రత్యేక సంచికగా దిద్ది తీర్చడంలో మీ అందరి సహకారాన్ని  సారంగ ఎప్పుడూ గుర్తు పెట్టుకుంటుంది, ఎందుకంటే సారంగకి ఇది వొంటరి ప్రయాణం కాదని మీరంతా ఇప్పటి వరకూ నిరూపిస్తూ వచ్చారు కనుక!

ఈ గడిచిన ఏడాది సారంగ ఒక వార పత్రికగా తన పరిధిని విస్తరించుకుంటూ వచ్చింది. సాహిత్యం అనే వృత్తంలోనే గిరిగీసుకొని వుండకుండా, మొత్తంగా సాహిత్య ప్రపంచాన్ని ఆవరించుకొని వుండి, దాన్ని ప్రభావితం చేసే ఇతర రంగాలని కూడా సారంగ మనఃస్ఫూర్తిగా హత్తుకుంది. సాహిత్యం అనేది ఒక దంత గోపురం కాదన్న భూమిక మీద నిలబడి, సాహిత్యాన్ని ఒక సాంస్కృతిక క్షేత్రంగా మలిచే వివిధ అంశాల మీద చర్చకి సారంగ కరచాలనం అందించింది. ఈ కరచాలనాన్ని అందుకొని, ఉత్సాహంగానే కాకుండా ఆలోచనాత్మకంగా చర్చల్లో పాల్గొన్నారు పాఠకులు, రచయితలు కూడా!

నిర్వహణ: రమా సుందరి బత్తుల

నిర్వహణ: రమా సుందరి బత్తుల

ఈ సంవత్సరం ప్రధానంగా కథా రంగానికి సంబంధించి సారంగ అందించిన కథలు, కథా చర్చలూ, వివిధ శీర్షికలూ తగినంత ప్రభావాన్ని చూపించాయని అనుకుంటున్నాం. రమాసుందరి నిర్వహించిన “మరో సారి కారా కథల్లోకి…” శీర్షిక ఎందరినో మళ్ళీ కారా మాస్టారి కథాలోకంలోకి తీసుకు వెళ్ళింది. సామాజిక సందర్భం మరీ సంక్లిష్టమైన వర్తమాన సన్నివేశంలో కారా మాస్టారిని ఆయన సృష్టించిన పాత్రల, జీవన దృశ్యాల కేంద్రం నించి చర్చ ప్రారంభించడంలో రమాసుందరి గారు సఫలమయ్యారని మేమే కాదు, మీరూ గుర్తించారనడానికి ఆ శీర్షికకి లభించిన ప్రతిస్పందనే కొండగుర్తు. ఏ రకంగా చూసినా ఇది ప్రయోగాత్మక కథా విమర్శ శీర్షిక. బహుశా, అతిశయోక్తి కాదు అనుకుంటే, తెలుగు పత్రికా రంగంలో ఒక కథా రచయిత గురించి ఇంత విస్తృతంగా ఒక శీర్షిక కేంద్రంగా ఇంతకుముందు ఇలాంటి చర్చ జరగలేదనే చెప్పాలి. ఈ శీర్షిక నిర్వహణకి పూర్తీ బాధ్యత తీసుకొని, ప్రణాళిక మొదలుకొని ఆచరణ దాకా ఎంతో నిబద్ధతతో కృషి చేసిన రమాసుందరి గారికి ధన్యవాదాలు. ఇదే సంప్రదాయాన్ని కొనసాగిస్తూ మరో అద్భుతమైన రచయిత గురించి యింకో  కొత్త శీర్షికకి రంగం సిద్ధం చేస్తున్నారు రమాసుందరి.

Viramప్రపంచ సాహిత్యాన్ని చదువుకున్న వాళ్లకి అర్థమయ్యే వుండాలి సాహిత్యమూ చిత్రకళా రెండూ కొన్ని సార్లు కలిసి మెలిసి ప్రయాణం చేస్తాయని! తెలుగు సాహిత్య రంగంలో ఈ విధమైన ధోరణి అంతగా లేకపోవచ్చు కాని, మరీ దగ్గిరగా చూస్తే, గతాన్ని తిరిగి నిర్మించుకునే ప్రయత్నం రెండు రంగాల్లోనూ కనిపిస్తుంది. వర్తమాన తెలుగు చిత్ర కళా ప్రపంచం గతంతో ఒక అనుబంధాన్ని నెమరేసుకునే ప్రయత్నంలో పడిందని అన్నవరం శ్రీనివాస్, లక్ష్మణ్ లాంటి చిత్రకారులు చిత్ర  దర్పణం లోంచి చెప్తూనే వున్నారు. ఈ కొత్త ప్రయోగాన్ని ఇంకా కొంచెం వెనక్కి తీసుకువెళ్ళి, క్లాసిక్ యుగంతో చిత్ర సంభాషణ మొదలెట్టారు మమత వేగుంట “మోహనం” శీర్షిక ద్వారా! నవరసాలు అందరికీ తెలుసు. కాని, వాటికి  నవీన చిత్ర కళా ప్రయోగంతో, ఒక ఇంప్రేషనిస్ట్ కోణం నించి చూడవచ్చనీ, అదే వాటికి సరైన వర్తమాన వ్యాఖ్య అవుతుందనీ మమత చిత్రాలు నిరూపించాయి. ఎలాంటి ప్రతిస్పందన వుంటుందో అన్న సంశయంతోనే ఈ శీర్షిక మొదలు పెట్టాం. కాని, అనూహ్యమైన ప్రతిస్పందన రావడం మాలో కొత్త ఉత్సాహాన్ని నింపింది. ఈ ఉత్సాహంతోనే మరో కొత్త పెయింటింగ్  శీర్షికతో త్వరలో మీ ముందుకు రాబోతున్నారు మమత.

ఇక రెండు రాష్ట్రాలు ఏర్పడిన సందర్భంలో సాహిత్య సన్నివేశం మారింది. సాహిత్య గతంలోకి, అంటే చరిత్రలోకి చూసే దృష్టి మారింది. ఈ పరిణామాన్ని వివరిస్తూ ఎన్. వేణుగోపాల్ “గతవర్తమానం” శీర్షిక సాంస్కృతిక చరిత్రని కొత్తగా తిరగ రాసుకోవాల్సిన అవసరాన్ని చెప్పింది. నిరంతర  పరిశోధకుడిగా, నిశిత విమర్శకుడిగా వేణు ఈ కాలమ్ లో మన చరిత్రలో మనకే తెలియకుండా ఉండిపోయిన అంశాలని వెలికితెస్తున్నారు.

వొకప్పుడు తెలుగులో బాల సాహిత్యం ఒక అద్భుతం. ఇప్పుడు అది అరుదైపోయింది. కనీసం అనువాదాల ద్వారా అయినా కొంత బాలసాహిత్య కృషి అవసరమే. అది ఏ ఒకరిద్దరు రచయితల వల్లనో అయ్యే పని కాదు. చిన్ని దీపమైనా వెలిగించే ప్రయత్నం మైథిలీ అబ్బరాజు గారి “గాజు కెరటాల వెన్నెల.”

drushya drushyam 28ఇటీవలి కాలంలో అటు ప్రయోగంగానూ, ఇటు ప్రయోజనంగానూ రెండు విధాలా ఎక్కువ మందిని ఆకట్టుకున్న ఇంకో శీర్షిక కందుకూరి రమేష్ బాబు “దృశ్యాదృశ్యం”. దృశ్యంలో కవిత్వాన్నీ, వాక్యంలో దృశ్యాన్నీ బంధించగల కెమెరా కన్ను రమేష్! ప్రతి రసాత్మక వాక్యం కవిత్వం కాకపోవచ్చు కానీ, ఈ శీర్షికలో రమేష్ ప్రతి రచనా దృశ్యకావ్యమే!

ఒక బుద్ధిజీవి ప్రయాణం ఎలా వుంటుంది? ఆలోచనకీ అనుభూతికీ వంతెన కట్టే సాంస్కృతిక రూపాల సహవాసంలో ల.లి.త. “చిత్రయాత్ర” మన మేధో ప్రయాణపు డాక్యుమెంటరీ. చదివిన/చూసిన/ కలిసిన కళల సాన్నిహిత్యాన్ని మరచిపోలేని విధంగా అక్షరబద్ధం చేసే శీర్షిక.

ఇక సారంగలో మొదటి నించీ వున్న శీర్షికలలో పాఠక లోకంలో ఒక వినూత్న ఉత్సాహాన్నీ, చరిత్ర, పురాగాథల పట్ల సమకాలీన కోణాన్నీ ఇస్తూ, ఎంతో మంది పాఠకుల్ని సమకూర్చుకున్న శీర్షిక కల్లూరి భాస్కరం గారి “పురాగమనం”. పూర్వచరిత్రని ఎలా చూడాలన్న దృక్కోణాన్ని కలిగించడంలో కూడా ఈ శీర్షిక సఫలమైంది.

ముఖ్యంగా, సారంగలోని వివిధ శీర్షికలకు అడిగిన వెంటనే బొమ్మ సాయం చేస్తున్న మహీ, కార్టూనిస్ట్ రాజు, వర్చస్వి, రాజశేఖర్, అన్వర్ లకు కృతజ్ఞతలు చాలా పొడి మాట.

 

ఇంకా ఎన్నో శీర్షికలతో ప్రతి గురువారం మీ ముందుకు వచ్చి, మీ వారాంతాన్ని ఒక అందమైన/ఆలోచనాత్మకమైన అనుభవంగా మలచడంలో సారంగ పాత్ర కొంతైనా వుందని మా నమ్మకం. ఎప్పటిలాగానే ఈ ఏడాది కూడా మీ సహకారాన్ని కోరుకుంటోంది సారంగ!

ఈ వారం నుంచి సారంగ ముఖపత్రంలో మార్పులు కూడా మీరు గమనించండి. వివిధ శీర్షికల కింద గతంలో అచ్చయిన కొన్నిపాత రచనలు కొత్త పాఠకులకు అందుబాటులోకి రావాలన్న ఉద్దేశంతో అవి ముఖపత్రంపై అడుగు భాగంలో కనిపించేట్టు మార్చాం. ఈ వారం శీర్షిక కింద కనిపించేవి మాత్రమే ఈ వారం తాజా రచనలు!

 లోగో: మహీ

ARTIO, Hyderabad 

 

 

 

” సారంగ ” రెండో అడుగు!

1

 Saaranga_Logo

 

ఇవాళ “సారంగ” రెండో సంవత్సరంలోకి అడుగు పెట్టింది.

ఈ రెండో అడుగు వేసే ముందు నిన్నటి అడుగుని కాసేపు తరచి చూసుకోవాలన్న తపనే ఈ నాలుగు మాటలూ!

“నెలకీ, రెండు నెలలకీ వచ్చే పత్రికలే నడవడం కష్టంగా వుంది. మీరేమిటి వార పత్రిక అంటున్నారు? చాలా కష్టం! చాలా పని! అసాధ్యం!”

సారంగ “వార” పత్రిక అనే ఆలోచనని మొదటి సారిగా నలుగురితోనూ పంచుకున్నప్పుడు తక్షణమే వచ్చిన ప్రతిస్పందన అది. అలాంటి ప్రతిస్పందనలో ఆశ్చర్యమేమీ లేదు.

ఇంకో వెబ్ పత్రిక నిర్వహణ కష్టం అని మిత్రులు హెచ్చరించడం వెనక – సారంగకి ముందే అనేక వెబ్ పత్రికలు  వుండడం వొక కారణం. గత కొన్ని దశాబ్దాలుగా  సమకాలీన వెబ్ పత్రికలు   చేసిన/ చేస్తున్న కృషికి అప్పటికే మంచి గుర్తింపు వుంది.  2000 సంవత్సరం తరవాత పుస్తక పఠనం వొక మంచి అభిరుచిగా స్థిరపడడంలో ఈ- పత్రికలు తోడ్పడ్డాయి. అదనంగా బ్లాగులు చేస్తున్న కృషి కూడా చిన్నదేమీ కాదు. బ్లాగుల వల్ల రచయితకి కొత్త అభివ్యక్తి స్వేచ్చ దక్కింది. ఏది సాహిత్యం ఏది కాదు అన్న మౌలికమైన ప్రశ్నతో సంబంధం లేకుండా, అభివ్యక్తి వుంటే చాలు అనే భావన ప్రధానమైంది. అత్యాధునిక సాహిత్యానికి సంబంధించి ఇది చాలా ముఖ్యమైన మార్పు. అలాగే, తెలుగు సాహిత్యంలో ప్రయోగ దృక్పథం పెరగడానికి కూడా ఈ అభివ్యక్తి స్వేచ్చ అవసరం.

దీనికి తోడు, అచ్చు పత్రికల ప్రాముఖ్యం, ప్రాచుర్యం కూడా పెరిగింది గతంతో పోలిస్తే! అచ్చు పత్రికలూ గతంలో పెట్టుకున్న మూసల్ని తొలగించుకొని, కొత్త వ్యక్తీకరణలకు స్వాగతం పలకడం మేలు మలుపు.  అన్నిటికీ మించి,  పుస్తకాల అందుబాటు చాలా అంటే చాలా పెరిగింది. ఇటీవలి కాలంలో  అచ్చు పుస్తకాల అమ్మకాలు పెరిగాయని రచయితలూ చెప్తున్నారు, పుస్తకాల వ్యాపారులూ చెప్తున్నారు. అంతర్జాలం వాహికగా ఈ-పుస్తకాల వ్యాప్తికి  కొన్ని సంస్థలు నడుం బిగించడం  ఇంకో మలుపు.

అంతర్జాలం వల్ల ఇతర భాషా సాహిత్యాల గురించి తెలుసుకునే/ నేర్చుకునే వనరులు కూడా అందుబాటులోకి వచ్చాయి. ఇంతకూ ముందెన్నడూ లేనంతగా తెలుగు రచయితకి పరభాషా రచయితలతో సమాచార బంధం ఏర్పడింది. అంతర్జాతీయ మార్కెట్ లో వెలువడిన ప్రతి పుస్తకం ఆఘమేఘాల మీద తెలుగు రీడర్ కి అందుతోంది. “రీడర్” అంటే- చదువరి – స్వభావంలో కూడా మార్పు వచ్చిందని ఇటీవలి సర్వేలూ, అధ్యయనాలూ చెప్తున్నాయి. ఆ మాటకొస్తే, సాహిత్య సిద్ధాంత పరిభాషలో “రీడింగ్” అనే ప్రక్రియకి  అర్థమే మారిపోయింది, అది వేరే సంగతి!

ఈ నేపథ్యంలో ‘సారంగ’ వొక వారపత్రికగా చేయాల్సిందేమైనా వుందా అన్న ప్రశ్నతో మా ప్రయాణం మొదలయింది. వ్యక్తులుగాని, సంస్థలు గాని, పత్రికలు గాని చేయాల్సింది ఎప్పుడూ ఎదో వొకటి వుండనే వుంటుంది. కొన్ని సార్లు ఈ లక్ష్యాలు  స్పష్టంగా  వుండకపోవచ్చు, మరికొన్ని సార్లు బల్లగుద్ది చెప్పినంత స్పష్టంగానూ వుండవచ్చు.  వొక అడుగు వేసినప్పుడు ఆ అడుగు ఎటు వెళ్తుందని ముందే అనుకోవచ్చు, అనుకోకపోవచ్చు. కొన్ని సార్లు కొన్ని అడుగులు మాత్రమే వొక  మొత్తం ప్రయాణపు అనుభవాన్ని ఇవ్వచ్చు.

అలాంటి చిన్ని అడుగుల ప్రయాణ అనుభవాల్ని మాత్రమే నమ్ముకొని  “సారంగ” మొదటి అడుగేసింది. ఈ తొలి అడుగు  తన హృదయంపై చెరగని ముద్ర వేసిందని మాత్రం  ఇప్పటికిప్పుడు ఖాయంగా నమ్ముతోంది “సారంగ”.

163172_1692339581282_7888317_n                                                      

   2                                          

వొక ఏడాది కాలంలో సాధించేది ఎంత వుంటుందో లెక్కలు తెలియవు ‘సారంగ’కి!

సాహిత్యం ఎంత కాదన్నా- ప్రసిద్ధ విమర్శకుడు రాచమల్లు రామచంద్ర రెడ్డి గారన్నట్టు- ‘హృదయ వ్యాపారం’! ఎంత హృదయగతమైన పని అయినా, తీరికలేని వృత్తి వ్యాపకాల మధ్య పత్రికని వారం వారం వివిధ శీర్షికలతో, నిండుగా  తీసుకురావడం కష్టమే. అయినా, ఈ ఏడాది కాలంలో వొక్క వారం కూడా “సారంగ” గైర్ హాజరీ లేదు. ఇలా ప్రతి  గురువారం  “మై హూ” అనుకుంటూ వేళ తప్పక మీ ముందు వుండడమే ఈ ఏడాది ‘సారంగ’ సాధించిన పెద్ద విజయం!

అయితే, ఈ విజయం ‘సారంగ’లో భాగస్వాములైన మీ అందరిదీ. ముఖ్యంగా, ఎప్పటికప్పుడు సారంగ గడువుల్ని దాటకుండా రచనలు పంపిన ప్రతి వొక్కరిదీ. ఈ ఏడాది కాలంలో ఎంతో మంది పాత కొత్త రచయితలు ‘సారంగ’ లో రాశారు. రచయితలకు వాళ్ళకి అంతకుముందే వున్న కీర్తికిరీటాల్ని బట్టి కాకుండా కేవలం “రచన” మాత్రమే ఏక ప్రమాణంగా “సారంగ” రచనల్ని ఆహ్వానించింది. కొత్త కాలమిస్టులని తెలుగు పత్రికాలోకానికి పరిచయం చేసింది. కొన్ని సందర్భాల్లో ఉత్తమ పాఠకుల్ని రచయితలుగా అరంగేట్రం చేయించింది.  మంచి పుస్తకాలు కనిపించినప్పుడల్లా భేషజం వీడి, ఈ పుస్తకం గురించి మీరు  రాయచ్చు కదా అని వుత్సాహపరచింది. ఇది రచన అవుతుందా కాదా అన్న సత్సంశయంలో కొట్టుమిట్టాడుతున్నప్పుడు “అవును, అది రచనే!” అని వెన్ను తట్టింది.  సకాలంలో రచనలు పంపుతూ, తోటి రచయితల రచనల మీద వ్యాఖ్యానాలు చేస్తూ, సారంగని నలుగురితోనూ పంచుకుంటూ, చర్చల్లో సారంగకి కాస్త చోటిస్తూ మీ అందరూ చూపించిన అభిమానం…వీటన్నిటినీ లెక్కలు కట్టే కొలమానాలు  మన దగ్గిర లేవు, కనీసం మా దగ్గిర లేవు!

3

ఏడాది కిందట సారంగ తొలి సంపాదకీయంలో ఇలా రాసుకుంది:

రచయితలకు అనువయిన ప్రచురణ వాతావరణాన్నీ, సంస్కృతినీ ఏర్పరచాలనీ, లాభాలు ఆశించని, రచయిత ఆత్మవిశ్వాసాన్ని దెబ్బతీయని, పఠిత ఆకాంక్షలకు అనువైన ప్రచురణ రంగం ‘సారంగ’ కల.

తెలుగు సమాజం ఎన్నో వొడిదుడుకుల్ని, వొక ప్రాంతీయ  విభజననీ ఎదుర్కొన్న ఈ ఏడాది తరవాత కూడా ‘సారంగ’ కల అదే!

నిజంగా చెప్పాలంటే, తెలుగు సమాజం, సాహిత్యం  ఇంతకుముందెన్నడూ అనుభవంలోకి రాని అచ్చంగా వొక సవాల్ వంటి పరిస్థితిని ఇప్పుడు ఎదుర్కొంటోంది. ఇప్పటిదాకా తెలుగు అంటే వొకటే రాష్ట్రం, ఇక నించి తెలుగు అంటే రెండు రాష్ట్రాలు.

మనలో చాలా మంది వొకప్పుడు ఉమ్మడి కుటుంబాల్లో బతికిన వాళ్ళమే! ఇప్పుడు ఎవరి కుటుంబం వాళ్ళదే! మారుతున్న ఆర్ధిక, సాంస్కృతిక, సామాజిక అవసరాల వల్ల ఇప్పుడు అందరమూ కలిసే వుంటాం అంటే కుదరదు. కలిసి వుండాలి అనుకోవడం అందమైన కల! నిజమైతే బాగుణ్ణు అనిపించే కల. కానీ, విడిపోవాలి అన్న భావన వచ్చిన తరవాత బలవంతంగా కలిపి వుంచాలనుకోవడం వాస్తవికతని అర్థం చేసుకోలేక పోవడమే అవుతుంది. ఇది కుటుంబాల విషయంలోనే కాదు, సమాజాలు, వాటి  సాంస్కృతికత విషయానికి వస్తే ఇంకా బలంగా కనిపించే భావన. విడిగా వుండడం అనేది వొక పాలనా సౌకర్యం అనీ, అందులో ఇద్దరికీ వొద్దికైన  వెసులుబాట్లు వుంటాయని ఇంకా మనం అర్థం చేసుకోవాల్సి వుంది. ఈ అర్థం చేసుకునే క్రమం (process) లో చాలా దుఃఖం వుంది. అయినా, వాస్తవికత మన అన్ని దుఃఖాల కన్నా బలమైన శక్తి. మరీ ముఖ్యంగా, తెలుగు రచయిత ఇక నించి తనని కేవలం “ఆంధ్ర” రచయితగానే కాకుండా  తెలంగాణా రచయితగా కూడా ఎట్లా చూసుకోవాలో వొక పెద్ద సవాల్! రాజకీయ విభజనని సాంస్కృతిక, సాహిత్య ‘విభజన’గా ఎట్లా అవగాహనకి చేసుకోవాలో మనకి అనుభవంలో లేని విషయం. ఈ విభజన అసలు సాహిత్య రంగంలోకి ఎట్లా అనువాదమవుతుందో కూడా జీర్ణం కాని విషయం.

కాని, ఈ అనుభవంలోంచి మనం నేర్చుకోవాల్సిన సాంస్కృతిక పాఠం వొకటి వుంది. స్త్రీవాదం వచ్చేంత దాకా  మనలోపల స్త్రీ/పురుష ప్రపంచాలు విడిగా వుండవచ్చు అన్న నిజాన్ని మనం జీర్ణించుకోలేక పోయాం. స్త్రీ ‘స్వరాన్ని’ పురుషుడు కాకుండా స్త్రీ మాత్రమే వినిపించినప్పుడు ఆ అనుభవం ఎంత బలంగా వుండవచ్చో మనకి స్త్రీవాద సాహిత్యం నిరూపించింది. అలాగే, దళితులూ ముస్లింలూ వాళ్ళ వాళ్ళ గొంతు విప్పే దాకా వాళ్ళ సమస్యల తీవ్రత మనకి అర్థం కాలేదు. ఆ అస్తిత్వాలు మన సాహిత్యాన్ని ఎంతగా మార్చాయో ఇప్పుడు చరిత్ర చెప్పక్కరలేదు. తెలంగాణా ప్రాంతీయ అస్తిత్వం దీనికి భిన్నమైనదేమీ కాదు. ఆ అస్తిత్వాలు ఆత్మ గౌరవం నిలుపుకోవడానికి కొన్ని సార్లు తీవ్రంగా పోరాడాల్సి వుంటుంది. ఇవాళ తెలంగాణా పడుతున్న వేదన కూడా అదే! ఈ వేదనని ఎవరైనా అర్థం చేసుకోవాలి, ముఖ్యంగా ప్రపంచ  బాధని తన బాధగా పలికించగల సాహిత్య లోకం! ఈ అస్తిత్వ ఉద్యమాల స్వరాన్ని నిరాకరించడం మన సాహిత్య చరిత్రని మనమే అవమానించడం! మనలో వస్తున్న మార్పుని మనమే నిరాకరించడం!  అస్తిత్వ ఉద్యమాల విలువని ‘సారంగ’ వార పత్రిక గౌరవిస్తుంది,  అవి సాహిత్య చరిత్రని మంచి మలుపు తిప్పేంత వరకూ! మన సంస్కారాల్ని వీలయినంత ఉత్తమ స్థితికి నడిపించేంత వరకూ!

375519_2750719010296_83144504_n

4

వారపత్రిక అనగానే నిజంగానే బోలెడు పని!

నిజమే, ఇది ఏదో మూడు చేతుల మీదుగా – అవీ ఇతర రోజువారీ పనుల మధ్య వుండి – తీరిక చిక్కించుకొని పని చేస్తున్న చేతులు. అందుకే, రచయితల్ని మేం పదే పదే కోరింది వొక్కటే- వీలయినంత మటుకు దోషరహితమైన ప్రతులు పంపించమని! ఇప్పటికీ కొన్ని రచనల్లో అక్షరదోషాలు వస్తూనే వున్నాయి. వాటిని తొలగించడంలో రచయితల సహకారాన్ని కోరుతున్నాం.

రెండో సంవత్సరంలోకి అడుగుపెడుతూ “సారంగ” కొన్ని కొత్త శీర్షికలని మీ ముందుకు తీసుకు రాబోతోంది.

1. ముఖ్యంగా ఇప్పుడొస్తున్న కథల మీద తగినంత చర్చా, విశ్లేషణ ఇంకా జరగాల్సే వుంది. ఈ కథా చర్చకి నాందిగా అరిపిరాల సత్యప్రసాద్, డి. చంద్రశేఖర రెడ్డి, బీ.వీ. రమణ మూర్తి లు “నడుస్తున్న కథ” శీర్షికలో ఏ నెలకి ఆ నెల వెలువడుతున్న కథల మీద చర్చ చేయబోతున్నారు. ఈ చర్చలో మీరూ పాల్గొనండి. కొత్త కథల మీద, వాటి బలాలూ బలహీనతలు చెప్పే విధంగా మీ విమర్శక గొంతు వినిపించండి. ఈ శీర్షిక నిర్వహణకి ఎంతో సమయమూ, వోపికా, ఆలోచనా పెడ్తున్న ఈ ముగ్గురు కథాప్రేమికులకు “సారంగ” ధన్యవాదాలు చెప్పుకుంటోంది.

2. ఒక కథా రచయిత సమకాలీన జీవితం గురించి, మారుతున్నసాంస్కృతిక జీవనం గురించి డైరీ రాసుకుంటే ఎలా వుంటుంది? అన్న ఆలోచనలోంచి పుట్టిన శీర్షిక ప్రముఖ కథకుడు కూర్మనాధ్ కాలమ్ “My Space.”

౩. రెండు తెలుగు రాష్ట్రాల ముందు వున్న ప్రస్తుత సాహిత్య సమస్య: తెలుగు సాహిత్య చరిత్ర పునర్నిర్మాణం. ప్రముఖ సాహిత్య విమర్శకుడు, పరిశోధకుడు ఎన్. వేణుగోపాల్ అందిస్తున్న శీర్షిక “గత వర్తమానం.”

4. యాత్రా స్మృతుల గురించి, ప్రత్యామ్నాయ సినిమాల గురించి, ఇంకా అనేకానేక సమకాలీన విషయాల గురించి లలిత కలం నుంచి రానున్న ” చిత్ర యాత్ర” .

5. సున్నితమైన ఆలోచనా, స్పందించే మనసూ వున్న వ్యక్తికి ప్రతి సంఘటనా ప్రతి అనుభవమూ వొక చిన్న యుద్ధమే. అలాంటి సంవేదనల చిత్తర్వు ప్రముఖ సాహిత్య విమర్శకుడు జీ. యస్. రామ్మోహన్ అందిస్తున్న కానుక ఈ సంచికతోనే ప్రారంభం.

ప్రస్తుతానికి ఇవి కొన్ని మాత్రమే! ఇంకా  కవిత్వ, వచనప్రక్రియలకు సంబంధించిన కొన్ని శీర్షికలు రూపు దిద్దుకుంటున్నాయి. వాటి గురించి వీలు వెంబడి వివరాలు అందిస్తాం.

ఇక ఇప్పటి వరకూ వున్న పాత శీర్షికలు యథాతధంగా కొనసాగుతాయి.  కథా సారంగ 2013 నిర్వహణలో మాకు పూర్తి సహాయసహకారాలు ఇచ్చి  కొన్ని మంచి కథల్ని అందించడంలో మాకు తోడ్పడిన వేంపల్లె షరీఫ్ కి ధన్యవాదాలు. ప్రతి ఏడాది వొక రచయితకి కథా సారంగ నిర్వహణ పూర్తి బాధ్యతలు అప్పజెప్పాలన్నది మా నిర్ణయం. కథా సారంగ 2014 కొత్త ఎడిటర్ పేరుని త్వరలో ప్రకటిస్తాం.

*

(చిత్రాలు: అన్నవరం శ్రీనివాస్, ఏలే లక్ష్మణ్)

ఇవాళ ఆ ఆకలి మెతుకే గెలిచింది!

557857_3913613231735_1588337585_n

వొక ఆకలి మెతుకూ వొక అదనపు లాభం

క్రాస్ రోడ్డు మీద నిలబడి పోట్లాడుకుంటున్నాయ్.

ఆకలి  మెతుకులు లక్షన్నర. అదనపు లాభాలు పది.

అయినా సరే,

పది గదమాయిస్తుంది, దబాయిస్తుంది, ఘరానా చేస్తుంది.

చరిత్రని వ్యాపారం చేస్తుంది. వ్యాపారాన్ని చరిత్ర చేస్తుంది.

ఆకలి మెతుకు

వొక తల్వార్ లాగా మెరిసి వొక నెత్తుటి చార కసిగా ఆక్రోశిస్తుంది.

నీకు అసందర్భంగా కనిపిస్తుందా, కవీ?!

–          ‘రోజ్ రోటీ’ కవిత నించి.. 2010.

 

తెలంగాణా ఉద్యమం బాగా వేడెక్కిన సందర్భంలో 2010లో టెక్సాస్ తో పాటు అమెరికాలోని  అనేక ఊళ్ళల్లో తెలంగాణా సభలు జరిగాయి.  కొన్ని సభల్లో  నేనున్నాను. మాట్లాడాను. ఆ సభల్లో కొన్ని చోట్ల  ప్రధాన వక్తల ప్రసంగాలు అయ్యాక తెలంగాణా పల్లెల నించి వచ్చిన వాళ్ళు వాళ్ళ వాళ్ళ జీవిత కథలు/ ఇప్పటి పల్లెల పరిస్థితి గురించీ వ్యక్తిగత కథనాలుగా వినిపించే వాళ్ళు. అవి విన్న ప్రతిసారీ ‘ఇది కదా జీవితం’ అని కళ్ళు చెమర్చేవి. మొసళ్ళు కన్నీళ్లు కార్చే ఈ లోకంలో వొక మనిషి కన్నీరు ఇలా కదా వుండాలి అనిపించేది. 

ప్రతిసారీ ఆ సభలనించి వెనక్కి వచ్చేటప్పుడు వొక తీవ్రమైన ఉద్వేగం నన్ను ఉప్పెనలా చుట్టుముట్టేది. అనేక రకాల ఆలోచనల మధ్య నిశ్శబ్దంలో కూరుకుపోయే వాణ్ని. అది నిశ్శబ్దంగా వుండాల్సిన సమయం కాదు. నిట్టూర్పులు విడుస్తూ కవిత్వ వాక్యాల మధ్య దాక్కోవాల్సిన సందర్భం అసలే కాదు. నిస్పృహ లేదనీ కాదు.

కాని, అంతకంటే బలమైన స్పృహ నన్ను ఆవరించి వుండేది.  ఈ సభలు నిర్వహిస్తున్న వాళ్ళంతా తెలంగాణాలోని మారుమూల పల్లెల నించి వచ్చి, సొంత పులుగు మీద జీవితాల్ని అమర్చుకుంటున్న వాళ్ళు. వొక పూట తిని ఇంకో పూట పస్తులుంటూ చదువుకున్న వాళ్ళు. ఇప్పటికీ వాళ్ళలో కొంత మంది తల్లిదండ్రులు ఆ పాతకాలపు ఎప్పటికైనా కుప్పకూలిపోయే ఇండ్లల్లో బతుకు వెళ్లమారుస్తున్న వాళ్ళే! కాసింత నేలని నమ్ముకొని ఆ నేల చుట్టే జీవితాన్ని గడుపుతున్న వాళ్ళు.

చాలా ఆశ్చర్యంగా వుంటుంది కొన్ని సార్లు! దిగులు దిగులుగానూ వుంటుంది. ఎక్కడ మొదలయ్యామో వెతుక్కుంటూ వెళ్తే…కొంత మంది పూరిగుడిసెల్లో పుట్టీ పెరిగీ చూస్తూ చూస్తూ వుండగానే మిద్దె మీద మిద్దెలు కట్టుకుంటూ విలాసాలకి చేరువ అవుతారు. ఇంకా కొంత మంది ఇంత దూరం వచ్చి కూడా “అదనపు లాభాలు” సంపాదించే తెలివి తేటలు లేక వున్న చోటే బిక్కుబిక్కుమంటూ వుంటారు. ప్రవాస తెలంగాణా సభల్లో నేను చూసిన చాలా మంది యువకులు అలా బిక్కుబిక్కుమంటూనే కనిపించారు. వీళ్ళు ఇంటికి వెళ్లి ఇంకా ఆ జొన్న అంబలి ఆకలి ఆకలిగా  ఆబగా తాగే వాళ్ళుగానే అనిపించారు. వాళ్ళ ముఖాలు ఇంకా ఆ పచ్చడి మెతుకుల్లాగానే అనిపించాయి.

Untitled

వాళ్ళ అడుగుల్లో  “దూసుకెల్తా…!” అనే పిచ్చి పరుగు  కనిపించలేదు. వాళ్ళ మొహాల్లో ఇతరుల్ని వెర్రినాగన్నలానో, నాగమ్మలానో చూడాలన్న మితిమీరిన తెలివి కళ లేదు. విపరీత వస్తువ్యామోహంలో పరోక్ష ప్రశ్నలతో అవతలి వాడింటి వాసాలు – రాజభవనాల్ని తలపించే మేడలూ, ఆ మేడల్లో ప్లాస్మా స్మార్ట్ టీవీలూ వగైరా వగైరాల ఆరా  తీయాలన్న ఆరాటం లేదు. అన్నిటికీ మించి లేని మేధావితనాన్ని తెచ్చిపెట్టుకున్న సరికొత్త upstart crow వేషాలూ లేవు. అప్పుడే పుట్టుకొచ్చిన ‘అదనపు లాభాల’ పొగరులోంచి అరువు తెచ్చుకున్న నడమంత్రపు నయగారాలూ లేవు!

అవును, ఇది ‘అమాయకత్వం’ అనుకుంటే, తెలంగాణా అలాంటి అమాయకత్వంలోనే కొన్ని దశాబ్దాలుగా బతుకుతోంది. మాయవన్నెలు తెలియక మోసపోతూనే వుంది. గదమయించే నోరు లేక, దబాయించే నీతిమాలిన తనం లేక, చరిత్రని వ్యాపారం చేయలేక, వ్యాపారాన్ని చరిత్ర చేయలేక వున్న చోటనే పడి, పడిగాపులు పడుతోంది.

కాని. ఈ పొద్దున్న తెలంగాణాలో నిజంగా పొద్దు పొడిచింది.

ఆ అమాయక ముఖాల్లో వొక సూర్య కాంతి మెరిసింది. ఈ పొద్దుని  కూడా నకిలీ సూర్యుళ్ళు కిడ్నాప్ చేస్తారన్న భయం కడుపులో లేకపోలేదు. ఈ కాసిని కిరణాల్ని కూడా వాళ్ళు దోచుకుపోయి అదనపు ఆదాయం కింద దాచి వుంచేసుకుంటారన్న దిగులు ఉండనే వుంది. కాని, సూర్యుడు చాలా స్పృహతో తెలంగాణా పంట చేల మీద పొడిచాడు! ఇవాళ ఆకలి మెతుకు గెలిచింది! తెలంగాణా నిరుపేదల చెంపల మీద కొన్ని దశాబ్దాలుగా చారికలు కట్టి వున్న కన్నీటి చుక్క గెలిచింది!

Hyderabad_CITY_Page_758745e

2

ఈ రాజకీయాలతో వొక రచయితకేమిటి? అని అనుకున్న సందర్భం లేదా అంటే వుంది.

ఈ ప్రశ్న మన తెలుగుదేశంలోని సో కాల్డ్ అమాయకమైన (?) సాహిత్య వేత్తలు మాత్రమే వేసుకోగలరని వొక పొగరుమోతు సమాధానం కూడా నా దగ్గిర వుంది. లేదూ, రాజకీయాలు చేస్తున్న సాహిత్యవేత్తలే ఇలాంటి ‘స్వచ్చమైన’ ‘నిర్మలమైన’ సాహిత్య  ప్రశ్న వేయగలరు అన్న కుటిలమైన సమాధానమూ వుంది. కాని, పోరాటాల పురిట్లో పుట్టిన తెలంగాణా రచయిత రాజకీయాలు వద్దని శుష్కమైన కలలో కూడా అనుకోలేడు. అలా అనుకుంటే, అతని మౌనం తెలివైన రాజకీయమే అవుతుంది. అతని కవిలె కట్ట అందమైన పాకేజీలో కట్టబెట్టిన మోసమే అవుతుంది.

రాజకీయాలు అనే మాటని నేను ఇక్కడ సంకుచితమైన అర్థంలో వాడడం లేదు. నేను చెప్పాలనుకున్న నిర్వచనం ఇదిగో చూడండి ఇతనెవరో నా కోసమే చెప్పినట్టుగా వుంది:

Politics is commonly viewed as the practice of power or the embodiment of collective wills and interests and the enactment of collective ideas. Now, such enactments or embodiments imply that you are taken into account as subjects sharing in a common world, making statements and not simply noise, discussing things located in a common world and not in your own fantasy. What really deserves the name of politics is the cluster of perceptions and practices that shape this common world. Politics is first of all a way of framing, among sensory data, a specific sphere of experience. It is a partition of the sensible, of the visible and the sayable, which allows (or does not allow) some specific data to appear; which allows or does not allow some specific subjects to designate them and speak about them. It is a specific intertwining of ways of being, ways of doing and ways of speaking. (Jacques Ranciere, 2004).

ఈ సాహిత్య తాత్వికుడు నా మాదిరిగానే literature as literature అనే ధోరణికి శత్రువు. ఎవరూ నేరుగా రాజకీయ ప్రకటనలు చేయకపోవచ్చు. కాని, వాళ్ళ సాహిత్య శరీర కదలికలు, పెదవి విరుపులు కనిపించని పెప్పర్ స్ప్రే చల్లుతాయి. సోకు చేసుకున్న వాక్యాలు  వెటకారాలూ మిరియాలూ నూరుతుంటాయి. తెలుగు సాహిత్య చరిత్రలో ఇలాంటి పెప్పర్ స్ప్రే విమర్శల్ని ప్రతి  తెలంగాణా రచయిత (నిజమైన తెలంగాణా రచయిత) ఎదుర్కొన్నవాడే!

బాగా గుర్తొస్తుంది ఎప్పుడూ! వొక సారి మాటల సందర్భంలో సి.నారాయణ రెడ్డి గారు చాలా మంచి మాట చెప్పారు. “ఇప్పుడు కాదు కాని, నేనూ దాశరథి కొత్తగా రాస్తున్న కాలంలో ఆంధ్రా వాళ్లలా రాయాలనీ, మాట్లాడాలనీ మా మీద  తెలియని వొత్తిడి వుండేది. అంటే ఊహించు! మేం కలం పట్టి రాసేనాటికి మా కలాల మీద, మా తలల మీద మాది కాని చరిత్ర భారాన్ని మేం మోయాల్సి వచ్చిందన్న మాట!”

తెలంగాణా రచయితలు వాళ్ళ వాళ్ళ యాసల్లో మాట్లాడినప్పుడు/ రాసినప్పుడు  వినిపించిన వెక్కిరింతలు ఆ తరానికే పరిమితం కాదు. ప్రతి తరం అదే సమస్యని ఇంకో రూపంలో తలకెత్తుకుని భరించక తప్పలేదు. భాషని శుభ్రపరిచే పేరుతొ తల్లి భాష వస్త్రాలని నిలువునా అపహరిస్తున్నా తెలంగాణా రచయిత పడ్డాడు. అదనపు లాభాల సంస్కృతీ వోనమాలు కష్టంగా అయినా నేర్చుకున్నాడు. కొందరికే పరిమితమైన కోస్తా తెలుగుని అందరి నెత్తి మీదా మోపేందుకు వొక సాంస్కృతిక రాజ్యాన్ని (colonizing the mind) సాహిత్య రూపంలోనే కాదు, అలాంటి సామ్రాజ్యవాద సాహిత్యాన్ని విశ్వవ్యాప్తం చేయడానికి నిర్మించిన పత్రికలూ, సినిమాలూ, భాషా తన గొంతు నులిమేస్తున్నపుడు తెలంగాణా రచయిత వొంటరి వాడయ్యాడు. తెలంగాణా ఆ చీకటి కొట్టంలో మగ్గిపోయింది. వ్యాపార చరిత్ర ముందు సాహిత్య చరిత్ర సిగ్గుపడి ఎటో పారిపోయింది.

నిజమైన తెలంగాణా ఇవాళ కాదు గెలిచింది! ఆ బానిస చరిత్రని ధిక్కరించిన ఇరవయ్యేళ్ళ కిందనే గెలిచింది. యాసని సాహంకారంగా తన అసలైన భాషగా ప్రకటించుకున్న రోజునే తెలంగాణా సాంస్కృతిక విజయం సాధించింది.  ఎడారులుగా మారిపోతున్న/ తమ గడ్డ మీద తామే వలస బతుకీడుస్తున్న తల్లిదండ్రుల శోకాన్ని అక్షరాలకెక్కించిన ప్రతి క్షణమూ తెలంగాణా గెలిచింది. తన వాక్యాల మీద ఇతరులిచ్చే పరిశుద్ధ తీర్పుల్ని ఆకుముక్కల కింద తీసిపడేసిన ప్రతి క్షణమూ తెలంగాణా అక్షరం గెలిచింది.

3

ఎప్పుడైనా ఎక్కడైనా పీడితులే గెలవాలి. పీడితులే చరిత్ర రాయాలి. పీడితులే వుద్యమాలు నడపాలి. పీడితుల అక్షరాలే నిజమైన సాహిత్యంగా నిలబడాలి.

ఇది ఇవాళ తెలంగాణా అనే ఈ ఆకలి మెతుకు నేర్పిన పాఠం!

నా ‘రోజ్ రోటీ’ కవితలోంచి కొన్ని వాక్యాలతోనే చివరి మాటలు ఇదిగో ఇక్కడ:

నువ్వు చెప్పు, నేను వింటా, నీ బాంచ!

వినీ వినీ నా చెవుల్లో పుట్టలు మొలిచినయిలే!

నువ్వు గొంతు సవరించుకునే లోగా నా వొళ్ళు వొంగి దండమయిపోయిందిలే!

ఇన్నాళ్ళూ. నిన్ను పీరీలాగా మోశానా, ఇప్పుడు నా కడుపు కర్బలా అయిపోయిందిలే!

చరిత్ర చొక్కాని తిరగేసి తొడుక్కుంటున్నా,

నన్ను దాచేసిన చిరుగు కంతల్లోంచి సూర్యుణ్ణి కంటున్నా.

కలల కళల మాయా దర్పణమా, కాసేపు పగిలిపో!

 

రోజ్ రోటీ నా అద్దం.

దాంట్లోంచి రాస్తున్నా కొత్త చరిత్ర.

 -అఫ్సర్

చిత్రాలు: అన్నవరం శ్రీనివాస్, ఏలే లక్ష్మణ్, యాసాల బాలయ్య

 

మంచికి కాస్త చోటు…!

kalpana profile“ఈ కాలం లో ఒక పుస్తకం వ్రాయడం ఒక నేరం చేసినంత పని. రాస్తే, ప్రింట్ కావడం కష్టం. ఎవ్వడో పబ్లిషర్ వేటగాడి వలె కాచుకొని ఉంటాడు. ఇక మనమే అమ్ముకోవాలంటే హత్యానేరం చేసినవాడు తప్పించుకోవడానికి చేసేంత ప్రయత్నం చేయాలి. ఈ బాధలు ప్రతి రచయితా అనుభవిస్తున్నవే.”

ఇది తెలుగు సాహిత్యంలో వొక అరుదయిన కావ్యంగా నిలిచే “శివ తాండవం” సృష్టికర్త పుట్టపర్తి నారాయణాచార్యులు గారు 1985 లో ఆ పుస్తకం పునర్ముద్రణ సందర్భం గా రాసుకున్న ముందుమాట లో ఉదహరించిన అంశాలు. ఇవి  ఇప్పటికీ అక్షర సత్యాలే అని చెప్పుకోక తప్పదు. ఈ గురువారం సారంగ వారపత్రిక రెండో నెలలోకి అడుగు పెట్టబోతూ ఆ మహాకవి  గుండె ఘోషని తలచుకుంటోంది.

సారంగ సాహిత్య వార పత్రిక ప్రారంభించి నెల రోజులయింది. అంటే,  ఇది నాలుగో సారంగ వారం.

“సారంగ” కి తెలుగు సాహిత్య లోకం నుంచి వచ్చిన అపూర్వ స్పందన కి, ఆదరణకు  వెయ్యి వందనాలు. మంచి ప్రయత్నానికి ఎప్పుడూ ఆదరాభిమానాలు ఉంటాయని మరో సారి నిరూపించారు రచయితలు, పాఠకులు.  హిట్ లు, పరస్పర పొగడ్తల  మాయ వలలో చిక్కుకోకుండా నాణ్యత మాత్రమే ప్రమాణం గా ఎంచుకొని, పెద్దా, చిన్నా అనే తారతమ్య భేదం లేకుండా, మంచి సాహిత్యాన్ని మాత్రమే కొలమానంగా ఎంచుకుంటూ “సారంగ సాహిత్య వార పత్రిక” ను మీ ముందుకు ప్రతి వారం తీసుకురావాలన్నది మా ప్రయత్నం.

ప్రింట్ సాహిత్య, ప్రచురణ రంగాలకు కొందరు “పెద్దలు” పీఠాధిపత్యాన్ని” వహిస్తున్నారన్నది  జగమెరిగిన సత్యం. ఆ పీఠాధిపత్యాల బాధ లేకుండా , రచయితలకు వెన్ను దన్నుగా నిలబడి వారి ఆత్మ గౌరవాన్ని నిలబెట్టాలన్నది సారంగ ఆకాంక్ష. ఇవాళ తెలుగు సాహిత్యపు దుస్థితి ఏమిటంటే ఒక కథో, కవితో రాసి పత్రికా నిర్వాహకుల చుట్టూ కాళ్ళు అరిగేలా తిరిగి, బతిమిలాడి బామాలి, వాళ్ళు చెప్పిన “ఎడిటింగ్” లు, ముగింపు లు చేసి, ఆ తర్వాత కూడా కత్తిరింపులు చేయించుకొని ఎదురుచూస్తే, రాసిన ఆరు నెలలకో, ఏడాది కో ఆ రచన అచ్చు రూప భాగ్యాన్ని పొందుతుంది. మార్పులు , కత్తిరింపులు తప్పు అని కాదు. అది రచన నాణ్యత ను మెరుగుపరిచేందుకైతే తప్పనిసరిగా అవసరమే. అయితే, కేవలం “స్పేస్” కోసం రచన ను కుదించమని అడగటం తప్పే.  రోజువారీ పత్రికల్లో, వార పత్రికల్లో సాహిత్యానికి ఇస్తున్నది చిన్న స్పేస్. పత్రికల వాళ్ళు కథకు రెండు పేజీలు, కవిత కు అర పేజీ కేటాయిస్తే రచయిత ఆ పేజీల పరిధి లో కథలు, కవిత్వం రాయటం నేర్చుకోవాలి. ఇదీ ఇవాల్టి తెలుగు సాహిత్యపు దుస్థితి. వర్తమాన రచయితల ఈ కష్టాలే సారంగ సాహిత్య వార పత్రిక ఆలోచనకు నాంది పలికింది .

అలాగే సాహిత్య విమర్శకుల ఇష్టాయిష్టాల ఆధారంగా రచనలకు లేని గొప్పతనాన్ని ఆపాదించటం తెలుగు సాహిత్య రంగం లో ఎంతో కాలం గా వస్తున్నదే. దాన్ని ‘బ్రేక్’ చేయాలన్నది  కూడా సారంగ ప్రయత్నం. మీరు మంచి రచన చేస్తే చాలు, దానికి సారంగ ఎప్పుడూ వేదిక గా నిలుస్తుంది. ఇక్కడ వ్యక్తి ఆరాధన లేదు. ఏదో ఒక వాదమో, ఎవరి మీద బురద చల్లటమో, ఇంకెవరినో మోసుకు తిరగటమో మీ రచన కు లక్ష్యం కానక్కర లేదు. స్వేచ్ఛగా, నిజాయితీగా రాయండి. మాకున్న అవగాహన మేరకు అది మంచి రచన అయితే చాలు, దాన్ని మేము ప్రచురిస్తాము. ‘సారంగ’ కి మీ సహకారం తెలుగులో మంచి సాహిత్యానికి మంచి వాగ్దానం.

కల్పనారెంటాల