” ఏం చేస్తున్నావే ” అంటూ స్వతంత్రంగా గది తలుపు తోసుకొచ్చారు అత్తగారు . ఆకాశం లోని ఇంద్రధనుస్సును ఒక్కలాగు లాగి భుజాలమీద వేసుకొచ్చేసినట్టూ ఆవిడ భుజాలనిండుగా రంగురంగుల చీరలు .
“తులసిదళం చదువుతున్నానండీ” . అంటూ చేతిలో పుస్తకం మడిచి కిందపెట్టి లేచి నుంచున్నాను . “అయ్యో… అదేవిటే ! అంత పవిత్రమయిన పుస్తకాన్ని అలా కింద పెట్టేస్తావూ ! “ అంటూ …అదాట్న భుజమ్మీద ఇంద్ర ధనుస్సును మంచమీదికి గిరాటేసి , యండమూరి తులసిదళాన్ని వంగి తీసుకుని భక్తిగా కళ్ళకద్దుకుని , నా కళ్ళచుట్టూ కూడా ఓ తిప్పు తిప్పి పైనపెట్టారు. నాకు నవ్వొచ్చింది కానీ దాచేసుకున్నాను .
మా అత్తగారు తెచ్చిన చీరల్ని వరసగా మంచం మీద పేర్చి, కాస్త వెనక్కి జరిగి గడ్డం మీద వేలుంచుకుని వాటినే తదేకంగా చూస్తూ దీర్ఘంగా ఓ శ్వాస తీసి వదిలారు .
” ఈ ఎర్రంచు వెంకటగిరి చీర క్రితంసారి ఎప్పుడు కట్టుకున్నానో నీకేవన్నా గుర్తుందటే…ఎంత ఆలోచించినా నాకు జ్ఞాపకం రావటంలేదు ” అన్నారు . నేను అలవాటయిన అయోమయాన్ని ప్రదర్శిస్తూ తల అడ్డంగా ఊపాను .
పోనీ ఈ నేరేడుపండు రంగు చీర ? అన్నారు ఆ చీర ఎత్తి పట్టుకుని నా కళ్ళముందు ఆడిస్తూ . నేను తల అటూ ఇటూఆడిస్తూ ఊ..హు అనేసాను .
ఈ గంధం రంగు గద్వాలు చీర బ్రేమ్మలింట్లో పేరంటానికి కట్టుకున్నానంటావా ? అన్నారు నన్నే గుచ్చి గుచ్చి చూస్తూ . అప్పటివరకూ, ఆ ..ఏదయితే ఏంటిలే అని , అలా అలా… తలాడించేస్తున్న నాకు ఇక ఆలోచించక తప్పలేదు .
ఓసారి ఎడంచేత్తో కుడి చెవి నలుపుకుని , వేళ్ళు విరుచుకుని , నుదురు చిట్లించి తల పంకించాను ( అలా చేస్తే నేను నిజంగానే ఆలోచిస్తున్నట్టు ఆనవాలు మా అత్తగారికి ) . రెండు నిమిషాల నిశ్శబ్దం తరువాత ” ఆ…కట్టుకున్నారండోయ్” అనేశాను నమ్మకంగా. నా అదృష్టం పండి పక్వానికి రావటం వల్ల , ఎప్పుడూ? ఏ పేరంటానికి? ఆ వేళ తిధీ నక్షంత్రం ఏవిటీ ? వంటి అనుబంధ ప్రశ్నలు రాల్చకుండా ఊరుకున్నారు అత్తగారు .
ఎంత కాలక్షేపం కాకపోతేమటుకు వేళకాని వేళలో ఈ చీరల సంత ఏవిటీ ? అని అడిగేద్దామా అనుకుంటుంటే అందుకున్నారు అత్తగారు . ” అదికాదే……కరణంగారి తల్లిగారిని తేలు కుట్టిందని తెలిసి పెద్దత్తయ్యా , నేనూ వెళ్ళి చూసొస్తే బావుంటుందనుకున్నాం కదా . అక్కడికి కట్టుకెళ్ళటానికి చీర తీసి పెట్టుకోవద్దూ . తీరామోసి, ఇదివరకూ కట్టుకెళ్ళిన చీరే కట్టుకెళ్ళిపోతానేమో అని ….నాకసలే మతిమరుపూ “అంటూ నుదురుకొట్టుకున్నారు అక్కడికి అదేదో మహా అపరాధం అన్నట్టు .
“నాకు జ్ఞాపకం వున్నంతవరకూ ఇదుగోండి… ఈ చందనం రంగు చీర మీరింతవరకూ ఊర్లో ఎవరింటికీ కట్టుకెళ్ళలేదు “. అని మామిడిపిందెల బుటా ఉన్న ఉప్పాడ చీర తీసి అత్తగారికి అందించాను . ఆవిడ దాన్ని భూజం మీద అటూ ఇటూ వేలాడేసి చూసుకుని సంతృప్తిగా తలాడించేరు. నిజమేనేవ్….ఇది మొన్న దీపావళికి మా రెండో అన్నయ్య పెట్టిన చీర కదా ! ఇదే కట్టుకెళతాను . పైగా చీర ఎక్కడ కొన్నారు అని అడిగినవాళ్ళందరికీ మా పుట్టింటివాళ్ళు పెట్టారని చెప్పకనే చెప్పొచ్చు అని మురిసిపోతూ కదిలారు.
వెళుతూ వెళుతూ ఏదో గుర్తొచ్చినట్టూ గిరుక్కున వెనక్కి తిరిగి,” ఆ తులసిదళం చదివేస్తే నా గదిలో బల్లమీద కుమారీశతకం , రుక్మిణీ కళ్యాణం ఉన్నాయి అవి తీసుకో , ఇంకా కాలక్షేపం కాకపోతే గోడబీరువాలో మీ ఆయన చిన్నప్పుడు కొన్న పెదబాలశిక్ష వుంది అది తెచ్చి చదువుకో . నే ఇలా వెళ్ళి అలా వచ్చేస్తాను” అంటూ హుషారుగా నిష్క్రమించారు .
కుమారీ శతకం చదువుకోవాలా … ఇంకా నయం!? వ్యవసాయ పంచాంగం చదువుకోమన్నారు కాదు. అది తప్పు కుమారీ -ఇటు కూడదు కుమారీ అని ఇన్నాళ్ళూ వేపుకు తిన్నారు మావాళ్ళు. ఏదో శ్రీమతినయి బ్రతికిపోయానని నేను సంబరపడుతుంటే , ఇంకా శతకాలు చదవమంటారేవిటీ ! అని నాతో నేనే సంభాషించుకుని, అప్పటికే ముప్పై ఆరుసార్లు చదివిన ఆ సస్పెన్స్ నవలని ముప్పై ఏడోసారి ఆశక్తిగా చదవటానికి ప్రయత్నించాను .
మనసు పుస్తకం మీదికి పోనని మొరాయించింది . అత్తగారి వెంట కొత్తకోక కట్టుకుని షికారుకి పోదాం అని సరదాపడింది. ఈ మూల గదిలో కూర్చొని ‘ఈగంట గడిస్తే చాలు’ , ‘దుపట్లో మిన్నాగు’ , ‘ఒంటరి పక్షి’ వంటి నవల్లు నమిలే బదులు ఎంచక్కా అలా నాలుగిళ్ళు తిరిగొస్తే నలుగురి కష్ట సుఖాలూ తెలుస్తాయి కదుటే ! అంటూ ఉత్సాహపరిచింది . నిజమేనేవ్…..! కానీ అత్తగారేవంటారో ! అని సందేహిస్తూ …’పద పద ఒక ప్రయత్నం కావించి చూద్దాం అనుకొని అత్తగారిని వెతుక్కుంటూ బయలుదేరాను.
అంతలోనే చక్కగా ముస్తాబయిపోయిన అత్తగారు వీధిగుమ్మంలో చందనం బొమ్మలా నిటారుగా నిలబడి ఎవరికోసమో ఎదురుచూస్తున్నారు . నన్ను చూస్తూనే ” ఎప్పటికి వస్తుందో మీ పెద్దత్తగారు ” అంటూ ఒకటే హైరానా పడిపోతూంటే , వీధిలో పెద్ద గేటు తోసుకొచ్చాడు అందరూ నత్తగాడని పిలిచే సత్తిగాడు ( మా పెదమాంగారి పాలేరు) . వాడికి నాలుగు క్షణాలు మనకి నాలుగు కాలాలు, వాడికి నాలుగు కాలాలు మనకి నాలుగు యుగాలు అదీ లెక్క .
నత్తలా నడిచొస్తున్న వాడిని చూస్తూ చింతకాయ తిన్నట్టూ మొఖం చిట్లించి వాకిట్లోకి ఎదురెళ్ళిపోయారు అత్తగారు . ” మజ్జేనం- మూడు -గంటల -కల్లా-రెడీ- గ- వుండ -మని –సెప్ప- మన్నా -రండి -మా అయ్యగారు ” అంటూ తెచ్చిన కబురు తాపీగా ఒక్కో మాటా విడదీసి అందించాడు . ఇంకా ఏవిటి విషేషాలు !? అన్నట్టూ అలాగే ఆశక్తిగా వాడికేసి చూస్తున్న అత్తగారితో ” అంతేనండీ -ఇంకేలేదండి” అని టూ.కీ గా అనేసి తల బకురుకుని నేలచూపులుచూస్తూ నిలబడిపోయాడు .
అత్తగారు మిరియం గింజ నమిలినట్టూ మొఖం కారంగాపెట్టి , “అసలేవిట్రా మీ అయ్యగారి పద్ధతి . తీర్చి తివాటించుకుని మూడు గంటలకి ఇళ్ళ దగ్గర బయలుదేరితే తిరిగి దీపాలవేళకి ఇల్లు చేరొద్దూ. మీ రాజుగారింట్లో టౌను అలవాట్లు మరిగేరు . ఎనిమిదయ్యేవరకూ భోజనాలకి కూర్చోరు. మా ఇంట్లో ఆరు దాటితే ఆకలికి ఆగలేరు . పైగా బయటికెళ్ళిన మగాళ్ళు ఇల్లుచేరేసరికి ఎదురుగా కనిపించకపోతే కొంపలంటుకుపోవూ .ఆవిడకేం ….ఒకరికి ఇద్దరు కోడళ్ళున్నారు . ఇద్దరూ చెరో పనీ చేసేసి, అత్తగారొచ్చేసరికి అన్నీ అమర్చి ఉంచుతారు . అందరికీ ఆ అదృష్టం వుండద్దూ “ అని ఒక గాట్ఠి నిట్టూర్పు విడిచారు . హమ్మ..! ఇదేవిటి ఉరుము వురిమి మంగళం మీద పడ్డట్టు! అటుతిప్పీ ఇటుతిప్పీ నన్నే పొడుస్తారు అనుకొని నేనూ నిష్టూరంగా ఒక నిట్టూర్పు విడిచాను .
ఒకసారి ఊపిరితీసుకుని మళ్ళీ అందుకున్నారు అత్తగారు “ఇదిగో వస్తుందీ అదిగో వస్తుందీ అని ఎదురుచూస్తూ ఇక్కడ నేను గంట నించీ గబ్బిలంలా వేలాడుతుoటే …తీరామోసి ఇప్పటికి ఈ కబురు తెస్తావా ! తగలేసినట్టేవుంది” అంటూ వాడిమీద గయ్యిమనేసరికి , వాడు అవన్నీ తనకి కాదన్నట్టూ నింపాదిగా ఓ చూపు చూసి, “అలా -సెప్పమంటారాండీ -అయితే ?” అంటూ మళ్ళీ తల బకురుకున్నాడు . దాంతో అత్తగారు కంగారుగా నాలుక కరుచుకుని, “ ఏడ్చావులే “ అని వాడినో కసురు కసిరి, ” మూడుగంటలకి వెళితే ఆలశ్యం అయిపోతుందటండీ… ఠంచనుగా పావు తక్కువ మూడు గంటలకన్నా బయలుదేరితే బావుంటుందన్నారని చెప్పుఫో” … అని ఆజ్ఞాపించినట్టుగా అనేసి మరో మాటకు తావులేకుండా వచ్చి అరుగు చివర కూర్చుండిపోయారు ఆయాసపడుతూ.( అత్తగారు అంత ఆయాసపడిందీ పావుగంట ముందువెనకలకోసం కోసం కాదనీ , ఇందులో ఇంకేదో రాజకీయం వుందని తలున్నవాడికెవరికన్నా తెలుస్తుంది . ఒక్క కబురు మోసుకుపోతున్న నత్తగాడికి సారీ…సత్తిగాడికి తప్ప)
ఉమ్మట్లో ఉన్నన్నాళ్ళూ నన్ను వేపుకు తినేసింది చాలదులావుంది …నాకు కోడలొచ్చినా నాకీ తోటికోడలి అజమాయిషీ తప్పదులావుంది, అయ్యో…రాత ! ఎప్పుడూ ఆవిడ చెప్పటం నేను వినడమేనా అంటూ తనలో తనే గొణుక్కుంటున్నారు.
అగ్గిమీద గుగ్గిలంలా చిటపటలాడుతున్న అత్తగారి దగ్గర ఆ సమయంలో ‘అత్తా -నేనూ వత్తా ‘ అని గారాలుపోవటం అంత మంచిదికాదని ఎంచి , గడపవెనకే నిశ్శబ్ధంగా నిలబడిపోయాను. వంటింట్లోకి వెళ్ళి ఒక చెంబు నీళ్ళు తాగొచ్చిన అత్తగారు కాస్త చల్లబడి మళ్ళీ వీధి అరుగు మీదికి చేరి ఎదురుచూపుల పర్వం కొనసాగిస్తున్నారు . ఇక పనయ్యేట్టులేదని ‘మనసా తుళ్ళిపడకే అతిగా ఆశపడకే’ అని నా బుజ్జి మనసుకి నచ్చచెప్పుకుని, తులసిదళ పారాయణంలో పడ్డాను .
ఇందాకా ఇక్కడి కబురు మోసుకు వెళ్ళిన నత్తగాడు తిరిగొచ్చి వీధి గేటు దగ్గర బాగా వంగి నిలబడ్డాడు. ( అంత బరువయిన కబురేమో మరి ) . అత్తగారు పెద్దరుగుమీంచీ చిన్నరుగు మీదికి ఒక్క గెంతు గెంతి , నాలుగు అంగల్లో వాడిని చేరి తలెగరేసారు . ఏవిటో చెప్పమన్నట్టూ !?
వాడు ఒకడుగు గేటు బయటా ఇంకో అడుగు లోపలా పెట్టి , “మూడుగంటలకి ఒక్క నిమసం అటూ ఇటూ అయినా మా అయ్యగారు రాటానికి ఈలుపడదంటండి . అంత కంగారుగా వుంటే తవరినే ఎల్లి రమ్మనీ సెప్పమన్నారండి ” అని వాడికి చేతనయినంత కుదురుగా కబురు చెప్పేసి రెండో అడుగు కూడా అవతల పెట్టేసి నెమ్మదిగా నడివీధిలో కలిసిపోయాడు “ఒరేయ్….” అని అత్తగారు వెనకనించీ అరుస్తున్నా లెక్కచేయకుండా .
సెగలు కక్కుకుంటూ వచ్చి పడ్డారు అత్తగారు .”చూసావంటే ఆ నిర్లక్ష్యం . వాడిని కాదు అనాల్సింది….ఆ తలబిరుసూ, ఆ లెక్కలేనితనం అంతా అయ్యగారి చలవే అంటూ …..అటూ ఇటూ చూసి గొంతు తగ్గించి ” అసలు ఆ తూర్పోళ్ళ పద్ధతే అంత . అందులోనూ తునోళ్ళ సంగతి చెప్పాలా అమ్మో.. పెద్ద పిటింగు మేస్టర్లు కదూ! . అంటూ తోటికోడలిమీద అక్కసుని అక్కడే కక్కేసారు.
ఏవిటో ఈ తోటికోడళ్ళ తిక్కబాగోతం . ఎదురుగా వుంటే ఒకరి మాట ఒకరు జవదాటనట్టూ ‘అవునా అంటే -అవునేవ్ ‘ అనుకొంటూ సరీగా సమయం వచ్చినపుడు మాత్రం ‘ఎడ్డెం అంటే తెడ్డెం’ అంటూ చెలరేగిపోతారు అని మనసులో ఓ మూలుగు మూలిగి , పైకిమాత్రం ‘ ఆహా….అలాగా ! ‘ అని తలాడించాను . “ఎప్పటికెయ్యది ప్రస్తుతమో….” అని పెద్దలే చెప్పారు కదా !
ఇంతకీ ప్రయాణం వున్నట్టో లేనట్టో తేలక మా అత్తగారు గడియారం వంకా గేటువంకా చూస్తూ కూర్చున్నారు. నేను ‘ఈ గంట గడిస్తే చాలు’ చదువుదామా లేక ‘ ఒంటరి పోరాటం’ లో మునుగుదామా అన్నది తేల్చుకోలేక సతమతమయిపోతున్నాను .
అంతలో హటాత్తుగా ” నువ్వు కరణంగారి ఇల్లు చూళ్ళేదు కదూ ” అన్నారు అత్తగారు . అడుగంటిన ఆశలు చిగురిస్తుండగా ” అబ్బే లేదండీ అత్తయ్యా ….కరణంగారి ఇల్లూ చూళ్ళేదు , కరణంగారి తల్లిగారినీ చూళ్ళేదు . ఆమాటకొస్తే అసలు తేలు కుట్టిన మనిషినే ఎప్పుడూ చూళ్ళేదు ” అని గొంతులో పట్టినంత నిరాశని నింపుకుని జవాబిచ్చాను. నా నోటినించి అరుదుగా వినవచ్చే “అత్తయ్యా” అన్న పిలుపుకి ఆవిడ వెన్నముద్ద మింగినట్టూ మొఖం పెట్టి, “అదేం భాగ్యం !పద నే తీసుకెళతాను. ఇద్దరం వెళ్ళి వచ్చేద్దాం. ఎవరిగొడవో మనకెందుకూ” అని మెత్తగా అనేసరికి , రొట్టెవిరిగి నేతిలో పడ్డం అని దీన్నే అంటారేమో అనుకుంటూ ….హుషారుగా లేచి నుంచున్నాను .
ఎవరొచ్చినా రాకపోయినా మనం మాత్రం పావుతక్కువ మూడుకల్లా ఠంచనుగా బయల్దేరిపోవాల్సిందే కాబట్టి
నువ్వు అయిదంటే అయిదు నిమిషాల్లో తెమిలిపోవాలి అన్న అత్తగారు మూడున్నర నిమిషాల్లో ముస్తాబు పూర్తిచేసుకొచ్చిన నన్ను చూసి అవాక్కయిపోయారు. అంతలోనే తేరుకుని, నే కట్టుకున్న నల్లంచు తెల్లచీర ని ఎగాదిగాచూసి, “అబ్బా…ఏం బావుందే ఈ చీర , ఇక చీరలే లేనట్టూ …..! నీ పుట్టినరోజునాడు కట్టుకున్నావ్ చూడు చిట్టిచామంతి రంగుచీర అది కట్టుకురా ఫో” అంటూ ఆర్డరేసారు (నేకట్టిన నల్లంచు తెల్లచీర మా అమ్మాగారు పెట్టిందయితే చిట్టిచామంతుల చీర అత్తింటివారు పెట్టిందీ – అయ్యా అదీ సంగతి – అదేకదా అసలు సంగతి )
నేను ఉస్సూరంటూ వెళ్ళి చీర మార్చుకొచ్చేసరికి మా అత్తగారు చెప్పుల్లో కాళ్ళు పెట్టుకు వాకిట్లో నిలబడిపోయారు . అప్పటికి గడియారంలో సమయం సరీగా రెండు గంటలా నలభై అయిదు నిమిషాలు .
మాంగారు, మా రాజుగారు చుట్టాలింట్లో ఊపనయానికి వెళ్ళటంతో ‘వెళ్ళమంటారా ’ అంటూ అర్జీ పెట్టుక్కునే అవసరం లేకపోయింది .
పెద్ద గదులు రెండింటికీ తాళాలు వేసి, మిగతా వసారాలు, వంటిల్లు ఎవడు ఎత్తుకుపోతాడులే అని గెడలుమాత్రం తగిలించి ఇద్దరం మా రాజమార్గం అయిన పెరటిగుమ్మoలోకొచ్చాం. అక్కడ నీడన గోళీలాడుకుంటున్న అప్పలమ్మ మనవడ్ని పిలిచి, తిరిగొచ్చాకా బెల్లం మిఠాయి పెడతాను . అందాకా ఇక్కడే అడుకోరా అని వాడిని కాపలాగా వుంచి , మా పెరట్లోని రెండడుగుల పాటిమట్టిగోడ అదాట్న దిగేసి అవతల పిల్లెంక మామ్మగారి దొడ్లోకి ఎంటరయిపోయాం .
మధ్యాహ్నం ఉక్కపోతకి నిద్రపట్టక అట్టముక్కతో ఉస్సురు ఉస్సురని విసురుకుంటూ అవస్థ పడుతున్న పిల్లెంక మామ్మయ్య మమ్మల్ని చూస్తూనే ” ఏవర్రా ….కరణంగారి ఇంటికేనా నేనూ వస్తా ఆగండి అంటూ అలా మాయమయి ఇలా ప్రత్యక్షమయిపోయారు తెల్లని గ్లాస్కో చీర లో ఉమ్మెత్తపువ్వులా .
తోటికోడలిమీద పంతానికి ప్రయాణమయితే అయ్యారు కానీ లోలోలపల అత్తగారికి కొంచెం బెదురుగానే వుంది . ఇద్దరం ఎలాగూ వెళ్ళటం అని. ఎందుకంటే, నాలుగు దిక్కులా నలుగురయినా లేకపోతే అత్తగారికి అడుగు పడదు. ఊర్లో రోడ్డుమీద నడవాల్సివచ్చిన ప్రతిసారీ కొత్తగా ఓణీవేసిన పడుచుపిల్ల పదిమందిలో మసలాల్సివచ్చినప్పుడు ఎంత తత్తరపడుతుందో అంతకంటే ఓ మోతాదు ఎక్కువే కంగారుపడతారు . అందుకే ఆవిడ వస్తాననగానే “ అంతకంటేనా పిన్నమ్మా . అసలు నేనే మీకు కబురుపెడదామనుకున్నాను” అనేసారు .
మేం ముగ్గురం మామ్మయ్యగారి దడి కంతల్లోంచీ అవతల పక్కనున్న వర్మగారి వాకిట్లోకి, అక్కడినుంచీ సందులా వున్న సన్నని మట్టి రోడ్డుని గబుక్కున దాటేసి, మందపాటోరి పెరట్లోకి వెళ్ళాం .
మమ్మల్ని చూస్తూనే మందపాటివారి చిన్నకోడలు చేస్తున్న పని వదిలేసి , మొహం చాటంత చేసుకుని ఎదురొచ్చేసారు . రండి రండి ….ఇప్పుడే అనుకుంటున్నాం ఏం తోచటంలేదు ఎవరన్నా వస్తే బావుండూ అని ” అంటూ మా చేతులు పట్టుకుని సావిట్లోకి లాక్కుపోయి చాపమీద కూర్చునేదాకా వదల్లేదు.
హుం…పాపం! మనుషులకి మొఖం వాసిపోయి వున్నట్టున్నారు అనుకున్నాను. ఎకరం స్థలంలో చుట్టూ కోటగోడలాంటి ప్రహారీ మధ్యన ఎక్కడో లోతుగా వున్నట్టుందా ఇల్లు. కావాలని వారి వాకిట్లోకి వచ్చివాలిన జీవులు తప్ప ఇతరాలేవీ వారి కళ్ళపడవు . ఆ లంకoత కొంపలో వుండే మనుషులు ముచ్చటగా ముగ్గురే .
మనం వెళ్ళవలసింది కరణంగారి ఇంటికి కదా మధ్యలో ఈ మజిలీలేవిటీ అని మా అత్తగారి చెవి కొరికాను . ఆవిడ ఏం చెప్పకుండా మొఖం అంతా నవ్వు పులుముకుని, ” కరణంగారి ఇంటికి వెళుతూ మిమ్మల్నీ చూసిపోదామని వచ్చాం….ఇంతకీ మీ అత్తగారెక్కడా …. పడుకున్నారా ? అని ఆ ఇంటావిడని ఆరాగా అడగుతుంటే ….”ఓసోస్ ….మీరటే ఎన్నాళ్ళయింది చూసి, అందరూ బావున్నారా “ అని బోసి నవ్వులు చిందిస్తూ వచ్చారు మందపాటి మామ్మగారు .
మిలట్రీ సెల్యూట్ లా మర్యాదకోసం ఓ సారి లేచి నుంచొని మళ్ళీ కూర్చున్నాం అందరం .
“మాకేం నిక్షేపంలావున్నాం. మీ ఆరోగ్యం ఎలావుందీ ? “ ఆరాగా అడిగారు అత్తగారు.
“పళ్ళసెట్టేనా ? బీరువాలో వుందమ్మా . ఎమేవ్….తీసి చూపించు” అని కోడలికి సైగ చేసారు.
మేం అందరం గుడ్లుతేలేసి, ఒకరి మొఖాలు ఒకరం చూసుకున్నాం .
ముందుగా తేరుకున్న పిల్లెంక మామ్మయ్య….” పెద్దకొడుకు ఇంటినుంచీ ఎప్పుడొచ్చారు?” అనడిగారు కాస్త స్వరంపెంచి .
“మరే ….బాగా చెప్పారు వదినియ్యా. పెద్దాడు కట్టించిన పళ్ళు చిన్నాడింట్లో అరగ్గొట్టుకుంటే బావుంటుందా . అందుకే ఇక్కడికి రాగానే తీసి బీరువాలో పెట్టించాను. మళ్ళీ అక్కడికి వెళ్ళాకా తగిలించుకుంటాను ” అంటూ ఒక బోసినవ్వు మాకు వరంగా ప్రసాదించారు. వెనకే నిలబడి తలకొట్టుకుంటున్న కోడలిని ” తీసి చూపించవే ” అంటూ గద్దించేసరికి ఇక తప్పదనుకొన్న ఆవిడ, గోడబీరువా తీసి , అందులోంచీ ఒక ప్లాస్టిక్ డబ్బా తెచ్చి మా ముందుపెట్ట్టారు .
నీళ్ళలో తేలుతున్న కట్టుడుపళ్ళు ఊరేసిన ఉసిరికాయల్లా బాగానే వున్నాయి .
ఏంచెప్పమంటారు పెద్దావిడ చాదస్తం . మేం కొన్న కాలిజోడు మా గుమ్మం దాటాకా విప్పేస్తారు . కూతురు వేయించిన కళ్ళజోడుతో కూతురు కాపురమే చూస్తారట . ఇదిగో ఇప్పుడిలా ….అంటూ ఆ కోడలు చెప్పుకుంటున్న కష్ట సుఖాలని వింటూ ఆవిడ పెట్టిన కారప్పూస -కోవాబిళ్ళ కాదనకుండా తినేసి , చల్లని మంచినీళ్ళు తాగి ఇక వెళతాం – మళ్ళీ ఎపుడయినా తీరిగ్గా వున్నప్పుడు తప్పక వస్తాం అంటూ లేచాం .
అక్కడినుంచీ మరో నాలుగిళ్ళు చుట్టి, నలుగురి యోగక్షేమాలూ విచారించాం .
ప్రమీల అత్తయ్య స్పెషల్ గా ఆర్డరిచ్చి నేయించుకున్న బండారులoక చీరలు లాగీ-పీకీ చూసి, ఆహా- ఓహో అనేసి అక్కడే కాసిన్ని జంతికముక్కలూ ఇంకాసింత టీ నీళ్ళు కడుపులో పోసుకున్నాం. పెనుమత్స వారి రెండు మండువాల లోగిలి లో ఉన్న ఆరువాటాలవారినీ ఒకసారి పలకరించి, వాళ్ళు కొత్తగా కొనుక్కున్న స్టీలు కేనులూ, ఇత్తడి పళ్ళాలు వంటివాటి నాణ్యతా ప్రమాణాలమీద కాసేపు చర్చించుకొన్నకా చిమ్మిలుండలూ, కరకజ్జం , మజ్జిగదాహం వంటివి వద్దు వద్దంటూనే పట్టించేశాం .
అలాగే , పనిలో పనిగా… కూరలు కోస్తూ వేలుకోసుకుని, రక్తంకంటే ఎక్కువ కన్నీరు కార్చేసిన సుబ్బరాజుగారి పట్నం కోడలి కళ్ళుతుడిచి ( వాళ్ళమ్మగారిది హైడ్రాబేడ్ లెండి ) ఏం పర్లేదు అదే అలవాటవుతుందిలే అని ధైర్యం చెప్పి, ఈ మధ్యే కిడ్నీలో నాలుగు రాళ్ళు పోగేసుకున్న భాస్కరం గారిని ” ఇప్పుడెలావుందండీ- పాపం అంత బరువెలామోస్తున్నారో ” అని తలుపుచాటునుంచే పరామర్శ కావించీ , అమెరికాలో ఉంటున్న అచ్చిగారు అక్కడ మంచులో కాలు జారి పడబోయారుటకదా అందదూరం వెళ్ళి ఎలాగూ విచారించలేం అని, ఇక్కడే వుంటున్న అచ్చిగారి తాలూకా వాళ్ళని వివరాలు అడిగి -మాకు తోచిన జాగ్రత్తలు చెప్పి జనాభాలెక్కల కోసం ఇల్లిల్లూ తిరిగేవాళ్ళలాగా ఒక్క ఇల్లూ వదిలిపెట్టకుండా ఆ వరసలోఉన్న అన్నిళ్ళూ చుట్టేసాం. మళ్ళీ ఎప్పటికి ఇంట్లోంచి బయటికొస్తామో ఏవిటో అనుకుంటూ . (అవతలి వరసలోకి కూడా వెళ్ళేవాళ్ళమే కానీ ఆ వరసలోనే మా అత్తగారి తోటికోడలుండేది)
అప్పటికే మేం బయలుదేరి చాలా సేపయింది .
ఇదే ఈ వీధిలో చివరిల్లేమో ! ఇక నయినా కరణంగారింటికెళదామా ….లేకపోతే ఇక్కడినుంచే వెనక్కి మళ్ళేద్దామా అనడిగాను అత్తగారి వీపుగోకుతూ రహస్యంగా. మా అత్తగారు నాకేసి గుర్రుగా చూసి, అటువైపు కూర్చున్న పిల్లెంక మామ్మ తో సంప్రదించి, దారిలో చిట్టిపంతులుగారి కొత్తకోడలిని చూసి, చివరాకర్లో ఆ పక్కనే వున్న కరణంగారింటికి వెళితే యాత్రా పరిసమాప్తమయినట్టే అని తీర్మానించేరు .
పంతులుగారి ఇల్లు హైస్కూల్ వెనక వుందట . దాంతో ఇక రాజుల వీధి వదిలి రోడ్డెక్కక తప్పలేదు . దొడ్డిగుమ్మాలూ, మొండిగోడలూ మీదుగా చేసే చాటుమాటు ప్రయాణం ఇక తప్పింది కదా దర్జాగా నడివీధిలో నడిచిపోవచ్చు అని సంబరపడుతున్న నన్ను వెనక్కి గుంజి “ఇదిగోవిను ” అంటూ కొన్ని మార్గదర్శక సూత్రాలు జారీ చేశారు అత్తగారు . వాటిలో ఒకటీరెండు – తలొంచుకుని రోడ్డు చూస్తూ నడవాలి తప్ప తలెత్తి పరిసరాల పర్యవేక్షణ చేయకూడదనీ , ఎవరన్నా ఎదురుపడి మాట్లాడిస్తే ఓ చిరునవ్వు నవ్వు నవ్వితే చాలనీ, అదేపనిగా నోరంతా తెలిచి మాట్లాడక్కరలేదనీ . నేను ఆ ప్రకారముగా వాటినే నెమరేసుకుంటూ … ఏవిటో ! ఎంచక్కా దర్జాగా తలెత్తుకు తిరగాల్సినచోట, దొంగల్లాగా ఈ దొడ్డిదారి ప్రయాణాలేంటో. పోనీ ఇప్పటికన్నా వీధిన పడ్డాం అని సంతోషించడానికి లేకుండా మళ్ళీ ఈ చాటుమాటులెందుకో అర్ధరాత్రి స్వతంత్రం గురించి గాంధీగారు ఆలోచించేశారు కాబట్టి, మాఊర్లో మేం పట్టపగలు నడివీధిలో నిటారుగా నడిచి పోయే రోజు కోసం నేను పోరాటం చెయ్యాలో ఏమో అని కుంచెం సీరియస్గా ఆలోచిస్తూ తలొంచుకుని మా అత్తగారి కొంగు ఆనవాలుగా ముందుకి కదిలాను .
మా అత్తగారు వినయవిధేయతలు ప్రదర్శిస్తూ భుజాలు మెడా కాస్త వంచి “పిన్నమ్మా మీరు ముందు నడుద్దురూ….” అంటూ మమ్మయ్యని ముందుకు తోసి ఆవిడ వెనకాల నక్కి నక్కి నడుస్తున్నారు . హతవిధీ…అనుకుంటూ నేను అత్తగారిని అనుసరిస్తున్నాను. చింత చచ్చినా పులుపు చావలేదనీ, ఇంకా ఈ ఘోషాలూ, భేషజాలూ ఎందుకండీ. మా ఊర్లో మేం ఎంచక్కా అవతల వీధికీ ఇవతలవీధికీ మా ఇష్టం వచ్చినట్టూ తిరుగుతాం మమ్మెల్నెవరూ ఏవీ అనరు తెలుసా ! అని ఒకసారెప్పుడో అత్తగారితో వాదనకు దిగాను.
“ ఏవిటా వితండవాదం….మీ ఊళ్ళోవాళ్ళకి పద్ధతులూ పాడూ తెలీవు . ఈ ఊళ్ళో ఇదే పద్ధతి ఇలానే వుండాలి లేకపోతే ఆక్షేపిస్తారు. పూర్వంలా మీనాలూ, పల్లకీలూ లేకపోయినా మా అత్తగారి కాలం వరకూ తెరలుకట్టిన సవారీ బండ్లలో వెళ్ళేవారు . రానురానూ రెండెడ్లబండి ఎక్కడం అంటే చిన్నతనం అయిపోయింది. అందుకే ఇలా రెండు కాళ్ళకీ పనిచెప్పాల్సి వస్తుంది అంటూ చెరిగిపారేసారు . రెంటికీ చెడ్డ రేవడులాగా అటు సవారీబళ్ళూ లేవు, ఇటు ఘోషాలూ తప్పటంలేదు . హుమ్మ్…ఏం చేస్తాం రోమ్మ్ లో ఉన్నప్పుడు రోమన్ లా వుండమన్నారు అనుకుంటూ అత్తగారిని ఫాలో అయిపోతున్నాను .
అలా రైలుబండి లాగా ఒకరి వెనక ఒకరం నాలుగు గజాలదూరం నడిచి చిన్న మలుపు తిరగ్గానే టక్కున సడెన్ బ్రేక్ వేసినట్టూ నిలబడిపోయారు అత్తగారు . ఏవిటా! అని తలెత్తిచూద్దును కదా రోడ్డుపక్కగా ఎవరి వాకిట్లోనో దడివారగా నిండా పూలతో కళకల్లాడుతున్న ముద్దబంతి చెట్టును చూస్తూ నిలబడిపోయారు పిల్లెంక మామ్మయ్య . ఇంజనులాంటి ఆవిడ అలా ఆగిపోతే బోగీలం మేం ముదుకెళ్ళాలేం కదా ! మా అత్తగారు …అయ్యో రాత అనుకుంటూ “రండి పిన్నమ్మా ఎవరన్నా చూస్తే బాగోదు” అని ఆవిడ బుజం పట్టుకు లాగుతున్నారు . ఆవిడ అదేం పట్టించుకోకుండా “అబ్బ..! ఎంతపెద్ద పువ్వులో చూడవే నాలుగు పువ్వులు కోద్దామంటే విత్తనాలు కట్టుకోవచ్చు”. అని అదేపనిగా మురిసిపోతున్నారు . ఇంతలో చూరుకిందనించీ తొంగిచూసిన ఆ ఇంటావిడ బయటికొచ్చి, “అయ్యగారూ తవరా… “ అని అమితానందంతో పులకించిపోతూ” ఎండగావుంది కున్ని మంచినీళ్ళు ఉచ్చుకుంటారా…పోనీ మజ్జిగదాహం కలపమంటారా “ అంటూ వాకిట్లో నులకమంచ వాల్చి అతిధి మర్యాదలకు దిగింది . ఆ సమయంలో మా అత్తగారి ముఖంలో మారిన రంగులు చూసితీరాల్సిందే. ” చాల్లే వే … మేవేవన్నా కాశీ రామేశ్వరం పోతూ మార్గమధ్యంలో మీ ఇంట్లో విడిది చేశామా ! అని వెట ’ కారం‘ గా అనేసి , ఇంకా అక్కడే నిలబడ్డ మామ్మయ్యని ఒక్క గుంజు గుంజి రోడ్డెక్కించారు.
“ కోడలుగారు గావాలసండి …… ముద్దబంతిపువ్వులా ఇంచక్కున్నారు “ అని ఆ ఇల్లాలు వెనకనించీ అనడం నాకు వినిపిస్తూనేవుంది. ఇలాంటిచోట ఇంకాసేపుంటే ఇంకెన్ని ‘ఎంచక్కని’ మాటలు వినచ్చో కదా ! ఏవిటో అత్తగారి పద్ధతి. ఇలాంటి మాటలు అస్సలు చెవికెక్కించుకోరు. ఆమధ్య మా ఇంటికి సారె పంచడానికొచ్చిన బొండాం షావుకారు భార్య ” కోడలుగారు పటికీబెల్లం ముక్కలా మిలమిల్లాడిపోతన్నారండి ” అంది ఆ మాట కూడా మా అత్తగారు విననట్టే ప్రవర్తించారు . హుం…అదేవిటో ! అని మనసులో అనుకుంటూ అయిష్టంగానే అత్తగారిని అనుసరించాను .
మరో రెండు నిమిషాలు తలొంచుకు నడిచి, చివరికి పంతులుగారి ఇల్లు చేరాం. మార్గమధ్యంలో మాకు ఎదురయిన కొన్ని సైకిళ్ళూ, గడ్డిమోపులూ, నీళ్ళకావిళ్ళూ వాటంతట అవే పక్కకి తప్పుకుంటే ఒకటో రెండో మమ్మల్ని ఖాతరుచేయకుండా అదే స్పీడులో ముందుకెళ్ళిపోయాయి. అలా వెళ్ళినవాటిని ‘ ఫలానా కదూ ‘ అని మా అత్తగారు వివరాలతో సహా గుర్తుపెట్టుకున్నారు .
వాకిట్లో పడక్కుర్చీలో విశ్రాంతిగా పడుకున్న చిట్టిపంతులుగారి అబ్బాయి , మా అత్తగారిని చూస్తూనే హెడ్మాస్టర్ని ఇంటిదగ్గర చూసిన స్కూలు పిల్లాడిలా తడబడిపోయి , బాగోదన్నట్టుగా ఒక బలవంతపు నవ్వి, పలకరించే అవకాశం లేకుండా పెద్దపెద్ద అంగలేసుకుంటూ రోడ్డుమీదికి పారిపోయారు ( ఎందుకూ? ఏవిటీ? అనేది ఇంకోసారి చెప్పుకుందాం)
” మీరా ….రండి రండి . ఏవిటో విశేషం ! ఇలా చెప్పాపెట్టకుండా వచ్చేసారూ ….అందరూ కులాశానా ” అంటూ మందారమొగ్గలు కోసుకుంటున్న పంతులుగారి భార్య ఆశ్చర్యపోతూ ఎదురొచ్చారు
అన్ని ఇళ్ళలోనూ చెప్పుకొచ్చినట్టే” ఇలా కరణంగారింటికెళుతూ…..అంటూ కాశీ మజిలీకథంతా చెప్పుకొచ్చారు అత్తగారు. “అలాగా” అంటూ ఆవిడ నా దగ్గరగావచ్చి “కోడలుగారూ విశేషాలేం లేవా ” అనేసరికి నేను కాసిన్ని సిగ్గులు ఒలకపొయ్యాల్సివచ్చింది. అలా నాలుగు కబుర్లయ్యేసరికి, ప్రత్యక్షమయింది పంతులుగారి కొత్త కోడలు పచ్చనిపాదాలతో , పాపిట్లో కుంకుమా కంఠానికి గంధం, తలలో చామంతిచెండు తో . “అచ్చం పార్వతీదేవిలా లేదూ” అన్నారు మా అత్తగారు నా చెవిలో . అవున్నిజమేనండోయ్…పార్వతీదేవి చేతిలో అరటిపళ్ళ అత్తం కూడా వుంది అన్నాను ఆమెనే ముచ్చటగాచూస్తూ . ప్లేట్లో చలివిడీ , అప్పాలు పెట్టుకొచ్చారు కామాక్షమ్మగారు .
అప్పటికే బిగ్గా పట్టించేసిన మేం అబ్బెబ్బెబ్బే…..అని ఎంత తోస్తున్నా వదలకుండా తలోరెండూ తినిపించేసారు. తింటున్నంతసేపూ …పంతులుగారి కోడలి గుణగణాల గానం చేస్తూనేవున్నారు మా అత్తగారు . ఆహా..ఏం వినయం, ఏం వందనం, ఏం మర్యాద, ఏం అభిమానం…ఏం అదీ..ఏం ఇదీ…. ఆ రంగూ, ఆ రూపూ ,ఆ స్వరం అంటూ , ఆ గానం అలా ఎందాకా సాగేదోకానీ,
” అయ్యగారండోయ్…మీరిక్కడ కూకొని కథలు సెప్పుకుంటన్నారా …..మీకోసం ఊరంతా తిరిగితిరిగి వత్తన్నాను . రాజుగారు ఊర్నించీ వచ్చేసేరండి. కాళ్ళు కడుక్కోటానికి నీళ్ళిచ్చేవోళ్ళు లేరని నిప్పులు కక్కేత్తన్నారండి బాబూ….” అంటూ ఫైరింజన్ సైరన్లా వీధిలోంచే అరిచేస్తున్నాడు అబ్బులు . ఆ హడావిడికి తింటున్న చలివిడి అంగిట్లో అంటుకుపోయి ఊపిరాడక కళ్ళుతేలేసారు అత్తగారు. పార్వతీదేవి లాంటి పంతులగారికోడలు నిమ్మళంగా నీళ్ళుతాగించి, వెన్ను పామేసరికి తేరుకుని తెరిపినపడ్డారు .
“ఇక వెళతాం” అని చెప్పేసి అర్జెంటుగా గుమ్మందిగేసిన అత్తగారితో ” అయ్యో ఇంతాచేసి కరణంగారి ఇంటికి వెళ్ళొద్దూ….తేలు కుట్టినావిడని చూడొద్దూ ??” అంటుంటే ” అబ్బా ఇంకోసారి వద్దాంలేవే ” అని నన్ను తోసుకొచ్చేసారు అత్తగారు. ఇంకోసారంటే మళ్ళీ తేలుకుట్టినప్పుడా అని అడగాలనుకున్నాను కానీ , అప్పటికే మా అత్తగారు ” ఒరేయ్…నువ్వెళ్ళి ఇద్దరికీ వేణ్ణీళ్ళు కాచిపొయ్యి అంతలోపల మేం వచ్చేస్తాం “ అని అబ్బులిని ఆజ్ఞాపిస్తూ వెనకాముందూ చూసుకోకుండా రోడ్డెక్కేసి , వాడికంటే ముందు నడిచి చిరుచీకట్లో కలిసిపోయారు కంగారులో ఘోషా మాట మర్చిపోయిన కలిదిండి మహరాణిగారు .
–దాట్ల లలిత
“నాకు నవ్వొచ్చింది కానీ దాచేసుకున్నాను .”
“ఏదో శ్రీమతినయి బ్రతికిపోయానని నేను సంబరపడుతుంటే , ఇంకా శతకాలు చదవమంటారేవిటీ ! ”
“వాళ్ళమ్మగారిది హైడ్రాబేడ్ లెండి”
“ఇంకోసారంటే మళ్ళీ తేలుకుట్టినప్పుడా ”
:-) :-)
ఇద్సరే గానీండి.. సిన్నయ్యగోరూ…మీరత్తగారయ్యాకా ఎలాఉంటారో సూడాలని మహా ముచ్చటగా ఉందండీ..:-)
మాయమ్మ , మాతల్లే ….ఎంత సంబరవో !
అయినా అన్నేళ్ళు అత్తగారి అడుగుజాడల్లో నడిచాకా ఇంకోలానో , మరోలానో ఉండగలవంటారా తృష్ణ గారు .
సిన్నయ్య గారు సిన్నయ్య గారు చాల బాగుందండి మీ అత్తయ్య గారి కథ ,
ఆయ్….. చాలా థాంక్స్ అండీ పద్మజగారు :)
కరణంగారి ఇంటికి ఎప్పుడు వెళతారు అ తేలు కుట్టినావిడని ఎప్పుడు చూస్తారు … ఆ కబుర్లేప్పుడు వ్రాస్తారు .
” అసలు ఆ తూర్పోళ్ళ పద్ధతే అంత . అందులోనూ తునోళ్ళ సంగతి చెప్పాలా అమ్మో.. పెద్ద పిటింగు మేస్టర్లు కదూ!
కికికి
ఎప్పుడూ అని మీరలా నిలేస్తే ఎలా అండీ …మళ్ళీ తెలేప్పుడు కుడుతుందో ఏంటో మనకెలా తెలుస్తుందండీ
భలే రాసార్లెండి సిన్నయ్యగారూ,ఈ లెక్కన మొత్తం అయ్యక పొత్తకం అచ్చేయించేద్దాం అత్తగారి కధలు లెక్కన
మహా ముచ్చట పడుతున్నారు మాస్టారు…. మీరు ఈలోగా ముందు మాట రాసిపెట్టుకోండి . ఆనక ఆలోచిద్దాం పొత్తకం గురించి
:))))
వాక్యం వాక్యానికీ నవ్వించారండీ! నాది కూడా తృష్ణ గారి కుతూహలమే… వీరు వారైతే ఎలా ఉంటుందో చూడాలనీ/చదవాలనీ ఉంది :-)
అలా అయితే ఓ పుష్కర కాలం ఆగాలి మీరు . అపుడు ‘ ఈదలేని గోదారి ‘ తో మళ్ళీ మీ ముందుకొస్తా.
Hilarious.
Yes, kumaree satakam is atrocious!!
ఊ..నిజం చెప్పారు .
“ కోడలుగారు గావాలసండి …… ముద్దబంతిపువ్వులా ఇంచక్కున్నారు “ అని ఆ ఇల్లాలు వెనకనించీ అనడం నాకు వినిపిస్తూనేవుంది. ఇలాంటిచోట ఇంకాసేపుంటే ఇంకెన్ని ‘ఎంచక్కని’ మాటలు వినచ్చో కదా !
ఆమధ్య మా ఇంటికి సారె పంచడానికొచ్చిన బొండాం షావుకారు భార్య ” కోడలుగారు పటికీబెల్లం ముక్కలా మిలమిల్లాడిపోతన్నారండి ” అంది ఆ మాట కూడా మా అత్తగారు విననట్టే ప్రవర్తించారు . హుం…అదేవిటో !…
హ హ హ…….పొగుడుతుంటే లో లోపల సంబరపడే మనసుని ఎంత చక్కగా చెప్పారు…….. మొత్తానికి ప్రతి వాక్యంతో ముద్దబంతి పువ్వులని విసిరారు …….సూపర్బ్…!!
థాంక్స్ అండీ . పువ్వులు-పొగడ్తలు ఒకలానే మనసును మురిపిస్తాయి – మైమరపిస్తాయి
సిన్నయ్యగారూ, సిన్నయ్యగారూ సానా అలీసంగా మేలుకున్నా. కలిదిండి మహరాణిగారికి, మీ అత్తయ్య గోరికి దణ్ణాలని సెప్పండి. పటికీబెల్లం ముక్క, బెల్లం మిఠాయి, కారప్పూస -కోవాబిళ్ళ, జంతికముక్కలూ, చలివిడీ, అప్పాలు, మజ్జిగదాహం మాకేవైనా ఇంకా మిగిలుండే చాన్సున్దాండి. ఇంచక్కని మాటలు ఇంకా ఎక్కడెక్కడున్నాయో వివరాలు చెప్పరా.
సిన్నయ్యగారూ, సిన్నయ్యగారూ సానా అలీసంగా మేలుకున్నా. కలిదిండి మహరాణిగారికి, మీ అత్తయ్య గోరికి దణ్ణాలని సెప్పండి. పటికీబెల్లం ముక్క, బెల్లం మిఠాయి, కారప్పూస-కోవాబిళ్ళ, జంతికముక్కలూ, చిమ్మిలుండలూ, కరకజ్జం, చలివిడీ, అప్పాలు, మజ్జిగదాహం మాకేవైనా ఇంకా మిగిలుండే చాన్సున్దాండి. ఇంచక్కని మాటలు ఇంకా ఎక్కడెక్కడున్నాయో వివరాలు చెప్పరా. అత్తయ్య గోరి ఊసులన్నీ ‘కుమారీ శతకంలా’ అచ్చొత్తి అట్టేపెట్టారా లేదాండి.
ఛి సౌ దాట్ల లలితా గారు ,
మా విజయనగరం రాజుల తీరుని i శ్రీమతి భానుమతి గారి అత్తగారి కధల సొంపుతో దాట్ల నారాయణ రాజుగారి కధానా శైలితో
ఎంతోబాగా రాసారు ఆనాటి జీవితాల్ని గుర్తు చేసారు ఆనందం కలిగించారు
.మీకు నా ఆశీస్సులు
గాడేపల్లి బ్రహ్మానంద శాస్త్రి
సంచారవాణీ సంఖ్యా 919035014046