కాసేపు వాక్యాన్ని పక్కన పెట్టి …

దృశ్యం: దండమూడి సీతారాం

పదాలు:  భాస్కర్ కె. 

*

బేకారీలు

 

క రాత్రంతా, ఏరంగునూ తాకలేనని

ఆ సాయంత్రపు ఆకాశం

సకలసౌందర్యలేపనాలన్ని

పసిపాపలా వంటికి రాసుకున్నట్లు

 

చీకటితో యుద్దంలో ఓడుతూ  భానుడు

ముఖాన్ని మబ్బుల వెనుక దాచినా

ఆకాశం ఆ సిగ్గును ప్రతిఫలిస్తున్నట్లు

 

అతన్ని ఆపుతూ ఆమె అంటుంది

కాసేపు వాక్యాన్ని పక్కన పెట్టి ఆస్వాదించు

 

నిజానికి సాయంత్రమంటే భగవంతుడు

ఆ పగటికి రాసే వీడ్కోలుకవిత్వం

ఆ రాత్రికి రాయబోతున్న తొలిప్రేమలేఖ.

*

దృశ్యాదృశ్యం

seetharam3

కలలే కదా!

seetaram2

 

చిత్రం: దండమూడి సీతారాం
పదాలు: ప్రసాద్ బొలిమేరు

 

~

అలలే కదా —

ఊపిరికి రుచేమిటనుకొంటాం ,

కానీ,

ఆశంత వుప్పగా వుంటుంది

బతుకులాగే-

 

కలలైనా అలలైనా

భళ్ళున వెలుతురులా

అద్దం ముక్కలై విరబూసేవేకదా !

 

కలలే కదా

బతికున్నామనడానికి సాక్ష్యాలు,

పోగేసుకోరాదూ ?

కలల మంత్రపుష్పాల్ని

అలల అనుభవాల్ని ….

*

seetaram2తిరిగి …తి రి గి…

 

-గండికోట వారిజ

~

ఎంత దూరం వురికినా

ఏ స్తంభాల చాటుకు పోయినా

తిరిగి …తి రి గి… పోవల్సిందే.

రోటికి కృష్ణుడి నడుముకు కట్టిన దారంలా

నీరు నురగై

నురగ నీరై

ఆ వృతంలో తిరగాల్సిందే.

తిరిగి..తి రి గి

వెనక్కి పోవల్సిందే అట్లా-

కరువుకార్తీక ఎండకు తాళలేక

దుబాయ్ కు పోయిన మరెమ్మ తిరిగి రాదే

పెద్ద సదువులు సదివి కూకోబెట్టి

వరెన్నం పెడతానని

పట్నం పోయిన ఆడకూతురు సజీవంగా రాదే

పాడిపోయి..పంటపోయి..

బీడయిపోయి యింటి ఆకలి తీర్చడానికి

రెడ్డికాడికి పోయిన రత్తాలు శీలంతో తిరిగి రాదే

.అట్లా…తిరిగి వస్తే అలలా..

సముద్రం ఎందుకు అంత పెట్టున ఏడుస్తుంది

పొర్లి పొర్లి…

ఉదయాస్తమయాల మలుపులు!

seetaram1

 

-సుపర్ణా మహి 

చిత్రం: దండమూడి సీతారాం

~

 

…తలుచుకున్నప్పుడల్లా

మరింత బరువెక్కే ఈ గుండె తో

నిశి వొడిలోకి తలొంచుకు వెళ్ళాలంటే

వెనుక

గతం నిముషానికోసారి

విస్తరించుకుపోయే అనంత విశ్వమ్…

🌼

తారాతీరాల తరగతి గదుల ముందు

నువ్వూ నేనూ

రోజూ దూరం తగ్గించలేని అపరిచితులమయ్యాక,

మన దారి రేపటికి లోపల

ఓ ఆశదీపం వెలిగించుకునే చిరునవ్వు

జ్ఞాపకమూ కాదూ,

దహించుకుపోతున్న విరహాగ్నిని ఆర్పి

ఊరుకోబెట్టే వీడ్కోలు కన్నీటిచుక్కా కాదు..

🌼

అసలు మైలురాళ్లే లేని పయనంలోకి

తప్పిపోయాక

ఉదయం, అస్తమయం

ఎవరికైనా

మలుపులే అవుతాయి తప్ప

చిరునామాలసలెన్నటికీ కావు…

*

ఒక్కసారిగా చైతన్యం..

seetaram

ఫోటో: దండమూడి సీతారాం

 

  • కలల పయనమింకా పూర్తికాకుండానే వేకువ పరిమళమొచ్చి వెన్ను తట్టినా హేమంతపు చలిపాటకి మదిలో గూడు కట్టుకున్న ఊహలూగుతున్నా రెప్పలు మాత్రం వెచ్చని బరువుని వీడనంటున్నాయి

    మూతబడ్డ కన్నుల మాటు నీలినీడలు కవిత్వాన్ని కురిపించాలని చూసినా శబ్దంలేని భాషను రాయడం చేతకాక మిగిలిపోయిన ఏకాకితనంలా పూలగాలికి బద్దకం తోడై మరోసారి పులకింతను సవరించుకుంది మేను

    విశ్వశూన్యం ఆవరించిన సుషుప్తిలో నవోదయం ఆలపిస్తున్న రసాత్మక గీతం ఆనాటి లక్ష్యాన్ని వశీకరించగానే ఒక్కసారిగా చైతన్యం ఉరకలెత్తింది కృతిగా ప్రకృతిని పలకరించాలని..

  • ప్రకృతి గీసిన వర్ణచిత్రం స్మృతిపధంలో మెదిలిన వేళ మనసులో పచ్చని అనుభూతి పెదవంచుని తాకింది చిరునవ్వుగా

    మౌనంగా నిలబడ్డ తరువులు తల ఊచి సుప్రభాతాన్ని వీయగా ఊహల తెమ్మెర తొణికింది మధురిమగా గగనపు నీలిమ నారింజను పూసుకొని తొలికిరణాన్ని ముంగిట్లో జార్చినప్పుడు కాలం పరవశించింది గోరువెచ్చగా

    మునుపెరుగని రంగులవలలో చిక్కిన మది పుప్పొడి గంధాలను తాగి చైత్రగీతిని మొదలెట్టి నిశ్శబ్దానికి రాగాలను పరిచయించింది రోజూ చూసే ఉషోదయమైనా ఈరోజెందుకో సరికొత్తగా పురి విప్పినట్లుంది..

  • నిశ్శబ్దం నిద్దురలేచి పక్షుల కిలకిల ఓంకారాలతో స్వప్నం నుండి మనసుని వేరు చేసినప్పుడే ఆవిరైన హిమబిందువు వీడుకోలు మాదిరి కన్నుల్లో నిదురమబ్బు కరిగిపోయింది మంచుతెరల నడుమ సూర్యోదయం భూపాల రాగాల మాధుర్యం ఒంపుకొని ఒక్కో కిరణం వెల్లువై పుడమిని తడిమింది

    సౌందర్యాన్వేషణలోని మలయ సమీరం ఎన్ని కల్పాలను చుట్టొచ్చిందో తిమిరాన్ని చల్లగా తరిమింది ఊహలకి రెక్కలొచ్చి ఎగిరిన చందం తనువంతా వ్యాపించింది మైమరపు గంధం మనసుకు కళ్ళున్నట్లు గుర్తించిన మధురక్షణం సుదీర్ఘ కవనమొకటి రాయమంది తక్షణం..

     -లక్ష్మీ రాధిక 

పంజరాల్లేని లోకం..

seeta

పక్షుల లోకం…మనం  కోరుకునే స్వేచ్చా గగనం. నిర్నిబంధ భూతలం.  దండమూడి సీతారాం కెమెరా నేత్రానికి  చిక్కిన ఇంకో అపూర్వమైన దృశ్యం!

ఈ దృశ్యాన్ని మీ మాటల్లోకి  తర్జుమా చేయండి. ఇక్కడ వ్యాఖ్యగా  రాయండి.

కొండలూ, మబ్బులూ…నా ఇల్లు!

seetaram1

కొండల నడుమ

మబ్బుల  పందిరి కింద

అందే ఆకాశపు అందాల దారిలో

నా  ఇల్లు

*

 

దండమూడి  సీతారాం చూసిన  ఈ  దృశ్యాన్ని మీ  అక్షరాల్లోంచి  చూసి  ఇక్కడ మీ మాటల్లో చెప్పండి.

 

రాయని డైరీ..

leaf

ఫొటో: దండమూడి సీతారాం

 

 

 

వో ప్రవాహం

కాస్త నిశ్శబ్దంగా

యింకాస్త తేలికగా

అలలు పడవ

అడుగున

తాకినట్టు

గాలి కోసిన

చప్పుడు

చెవుల తల్లి

సంగీతం సముద్రపు

హోరు

నీరు పేరుకున్న

జ్ఞాపకం

మంచు ఆకులు

రాయని డైరీ

పచ్చి గాయపు మొక్క

పసరు వాసన

వసంతం

తెస్తూ.

తిలక్ స్వీ

కొండ అంచు నింగినంటి…

seetaram

అది  హిమాలయాల్లో  మనాలి  లే!

ఆకాశం  అలా  నీలంగా  కనిపించినంత మేరా  ఈ  లోకం భలే అందంగా  వుంటుంది! ఇక దరిదాపుల్లో  కొండలు  కూడా  ఆ  ఆకాశాన్ని  ముద్దాడబోతుంటే హద్దులు చెరిగిపోయే  అందమే  అది! అదిగో  అప్పుడే  వచ్చేస్తాడు  దండమూడి  సీతారాం కెమెరా నేత్ర ధనుస్సుతో-

ఈ దృశ్యం  మీకెలా  అనిపిస్తుందో  మాటల్లో  చెప్పండి. మీ మాటగా  రాయండి ఇక్కడ!

రోజూ కనిపించే సూరీడే!

seetaram

మనం రోజూ  చూసే  దృశ్యమే  దండమూడి  సీతారాం కూడా  చూస్తాడు. ఆ దృశ్యంలోకి  సీతారాం చూస్తున్నప్పుడు మాత్రం  అదొక   కథగా, కలగా మారిపోతుంది!

ఇక్కడ ఈ  దృశ్యంలో  ఎన్ని  కథలు  కూడా కలిపాడో  చూడండి.

మీ  ఊహకి  రెక్కలిచ్చి, కవిత్వంలోకో, అందమైన  మ్యూజింగ్స్ లోకో  ఎగిరిపొండి.

కొన్ని  వాక్యాలుగా  మారిపోండి.

రాయండి! ఏం అనిపిస్తే  అదే  రాయండి!

ప్రకృతి ఒక క్యాన్వాస్!

seeta1

 

ప్రకృతిని మించిన కృతి  లేదు! కెమెరా లెన్స్ ఒకసారి  ప్రకృతితో ప్రేమలో పడ్డాక ఎన్ని వర్ణాలో  ఆ ప్రేమకి! ఆ  వర్ణాలన్నీ తెలిసినవాడు  దండమూడి సీతారాం!

ఈ దృశ్యాన్ని  మీ  అక్షరాల్లో బంధించండి.

కవితగానో, చిన్ని మనోభావంగానో ఆ దృశ్యానువాదం  చేయండి.

మంచు బిందువుల మాల కట్టనా!?

seetaram1

దృశ్యాన్ని  బంధించడం  అంటే ఒక ఊహని బంధించడమే!

ఆ ఊహ కొన్ని సార్లు  నైరూప్యంగా  కూడా ఉండచ్చు, దాని రూపం యేమిటో  అంతుపట్టకపోవచ్చు!

జీవితం ఎంత అందమైందో దృశ్యం అంత  అందమైంది. కనిపించే  ప్రతి  రూపంలోనూ ఒక అందమేదో గూడు కట్టుకొని వుంటుంది.

అలాంటి  అందాన్ని ఇక్కడ  కెమెరా కవి  దండమూడి  సీతారాం పట్టుకున్నాడు.

మరి..

అదే  అందాన్ని మీరు అక్షరాల్లో  పట్టుకోగలరా?!

ప్రయత్నించండి!

ఈ దృశ్యం  మీకెలా అనిపిస్తోందో  ఆ అనుభూతిని  కవితగానో, ఇంకో భావనారూపంగానో తర్జుమా  చేసి, ఇక్కడ రాయండి!

*

 

 

పూల బాస!

seetaram

ఇది ప్రముఖ  చాయాచిత్రకారుడు దండమూడి  సీతారాం తీసిన  ఫోటో! కొన్ని  ఫోటోలు  గొప్ప  దృశ్యాన్ని  పొదివి పట్టుకున్న  చిత్ర కవితలు. ఇదీ అలాంటిదే!

ఈ దృశ్యం  మీ  అక్షరాల్లో  ఎట్లా తర్జుమా  చేయగలరో  ప్రయత్నించండి. మీకు  నచ్చిన  పద్ధతిలో- కవిత  కావచ్చు, చిన్ని కథ  కావచ్చు, చిన్ని ఆలోచన కావచ్చు, చిన్ని  అనుభవమూ  కావచ్చు- ఇక్కడ  కామెంట్ గా  రాయండి.

సఫర్

 

may1

 

– రాధ మండువ

దృశ్యం: ప్రవీణ కొల్లి 

~

 

ఏదో పోయిందట నాలో.

పోయిన మనిషిని వెనక్కి తెచ్చుకుందామని ఇవాళ “గంట ముష్టి” (ఆంగ్లంలో అవర్లీ రేట్ ) తో ఉద్యోగం చేయించుకునే వాళ్ళకి ఓకె చెప్పేశాను.

“వెల్ కమ్ ఆన్ ది బోర్డ్ మిష్టర్ శ్రీరామ్” ఆత్మ లేని ఆత్మీయ గొంతు.

“ఇహిహి” అంటూ లేచి షేక్ హాండిచ్చి ఇంటికి బయల్దేరాను.

“మరీ ముద్దపప్పులా ఉండకుండా అవర్లీ రేట్ ఎక్కువ అడగండి. సాయంత్రం మీరొచ్చేటప్పటికి నేను ఉండను. నాలుగుకే బయల్దేరతా” పొద్దున నేను బయటికి వచ్చేముందు మెత్తని దిండు మీద తల పెట్టి మత్తు కళ్ళతో చూస్తూ సుజాత అన్న మాటలు గుర్తొచ్చాయి.

ఇంటికి వెళ్ళబుద్ధి పుట్టడం లేదు. వెగటు, ఏదో నొప్పి, కడుపులో దేవుతున్నట్లు.

ఎందుకు మనస్ఫూర్తిగా ఈ పని చేయలేను? నా కోసం నేను నిమగ్నమవగలిగిన విషయాలు కాకుండా ఇంకా ఇంకా సంపాదించాలన్న యావ కోసం లేదా స్టేటస్ కోసం ఎలా పనిచేయడం? దాని వల్ల లోకంలో కేయాస్ మరింత ఎక్కువవడం తప్ప ఏం ఒరుగుతుంది?

తెలీని ద్వేషం, కసి, బిడియం – సమాజం మీద, పెద్దవాళ్ళ మీద, ఇప్పుడు ఈమెకున్న కోరికల మీద.

“ఏమోయ్, మళ్ళీ ఉద్యోగంలో చేరావటగా మీ ఆవిడ చెప్పింది” గేటు తీస్తున్న నా భుజం మీద చరుస్తూ ప్రక్కింటి అంకుల్.

చిన్నగా తల తిప్పి తదేకంగా చూశాను అతని వైపు.

“ఏమిటీ ముఖం అలా ఉంది ఆరోగ్యం బాగాలేదా? అసలే బయట చలి జ్వరాలు” అన్నాడు తపతపలాడుతూ.

“చలి వల్ల కాదు. ఒళ్ళంతా కల్మషం పేరుకుని ఉంది. కడుక్కోవాలి” అన్నాను. నా మాటలు అర్థం కాక – అర్థం కావని తెలుసు ముసలాయనకి – ముఖం వేళ్ళాడేశాడు.

తాళం తీసి లోపలకెళ్ళి తలుపేసుకున్నాను.

 

***

ముష్టి ఎంతేస్తావు? ఎన్ని గంటలు అడుక్కోవాలి లాంటి మాటల వల్ల చేదయిన నోరుని శుభ్రం చేసుకోవాలనిపిస్తోంది. బ్రష్ చేసుకోవడానికి బాత్ రూమ్ లోకి దూరాను.

ఇలాంటి వ్యవహారాల్లో తపన పడటం, వీళ్ళందరికీ ఆలోచించి అవసరానికి తగ్గట్లుగా ఉత్తరాలు రాయడం, అఫిషియల్ గా సమాధానాలు చెప్పడం – ఇంతకు ముందు ఇవన్నీ చేసినవే అయినా ఇప్పుడు ఇలా మనీ మేటర్స్ డీల్ చేయడం బాధగా ఉంది… మరి ముందు ముందు ఎన్ని పాట్లు పడాలో?

అసలు దేని కోసం ఇప్పుడు మళ్ళీ ఈ పని? ఇన్నాళ్ళు చేశాను. ఉన్నది చాలదా? హాయిగా తిని ఇలా రాసుకుంటే ఏమవుతుంది?

“ఎక్కువ వత్తిడిలేని ఉద్యోగం తీసుకుంటాను అని చెప్పి చేస్తున్న ఉద్యోగాన్ని వదిలేసి ఆర్నెల్లు అవుతోంది. ఎప్పుడు చూసినా ఆ టేబుల్ ముందు కూర్చోని ఏంటి మీరు రాసేది… పైసాకి పనికి రాని పన్లు” ఆమె గొంతు కర్కశంగా…

మనిషి పక్కన లేకపోయినా కంఠం ఇంత ధాటీగా వినపడుతుందెక్కడనుండో…

సెల్ మోగుతోంది. “డాడ్, హౌ ఆర్యు?”

“యెస్ తల్లీ”

“డాడ్ మమ్ సెల్ అవుటాఫ్ కవరేజ్, అమ్మమ్మోళ్ళూర్లో సిగ్నల్స్ ఉండవేమిటో, సర్లే టెల్ హర్ ప్లీజ్ ఆమెకి కావలసిన డైమండ్ నెక్లెస్ సెట్ ఇక్కడ ఓక్ ట్రీ రోడ్ లో దొరికిందని”

“ఊఁ”

నా మూలుగు వినిందో లేదో ఫోన్ కట్ చేసేసింది.

ఇప్పుడవసరమా ఈమెకి డైమండ్స్? అడిగితే జరిగేదేమిటో కళ్ళ ముందు కదిలి వెళ్ళింది.

ప్రతి విషయంలోనూ వచ్చిన అశాంతి, అసంతృప్తి ప్రక్క వాళ్ళ మీదికి ప్రవహించి అట్నించి జలపాతం లా పెద్ద శబ్దంతో కాలాన్ని భళ్ళుమనిపించింది. మాటలు రాక మా్రన్పడిపోతే అటూ ఇటూ దుమికి నన్ను ఖండఖండాలుగా నరికి తిట్ల రూపంలో పారుతోంది.

బెడ్ చీదరగా ఉంది. ఉదయం లేచి దుప్పటి మడత కూడా పెట్టకుండా వెళ్ళిపోయిందనమాట. అసహ్యంతో దాన్ని విసిరి కొట్టాను. ఉన్న ఒక్కగానొక్క కూతురు తన కాపురం తను చేసుకుంటోంది. మా మీద ఆధారపడినవాళ్ళెవరూ లేరు. అయినా ఈమెకెందుకింత కాంక్ష?

గోడ మీదున్న రమణమహర్షి ఫోటో – కళ్ళల్లో స్వచ్ఛమైన ‘ఆత్మ’ ని దాచుకుని చూస్తున్నాడు నా వైపు. ఆ కళ్ళల్లో ఏదో శాంతి.

లేచి దుప్పటి తెచ్చి మడతపెట్టాను.

నాకేం కావాలో తెలీక, ప్రపంచంతో సంబంధం పెట్టుకోవడం నేర్చుకోక, పెట్టుకున్నా సరిగ్గా లేక కుళ్ళుతూ ఏడుస్తూ రేపేదో ఇది వదిలిపోతుందని ఎదురుచూస్తూ ఆ ‘రేపు’ రాగానే మళ్ళీ ఇంకో ‘రేపు’ ని కల్పించుకుంటూ చచ్చేంతవరకూ సాగాలా ఈ జంఝాటం?

చెవులు మూసేసుకుని కళ్ళ మీదికి దిండును లాక్కున్నాను.

 

***

 

సముద్రం తనలో తాను ఆలోచించుకుంటుందేమో నిశ్చలంగా ఒంటరిగా ఉంది నాలా.

నెల పైగా అయింది ఆమె ఊరికి వెళ్ళడంతో ఒంటరి జీవితం మొదలుపెట్టి. అమితమయిన బాధ, సంతోషం, ఫ్రస్టేషన్ అన్నీ కలగలిసి ఉన్నాయి సరే – కానీ ఏదో సమ్ థింగ్ స్పెషల్ ఈ ఒంటరితనంలో. ఇష్టం వచ్చిన సమయంలో తోచిన భావ వ్యక్తీకరణ, జంకూ గొంకూ లేని స్వేచ్ఛాపూర్ణ సమయం.

ఇంకొక ముఖ్యమైన ఉపయోగం – చిన్నగా నిదానంగా వండుకుంటూ, వండిన వాటిని ఆస్వాదిస్తూ తింటూ ఉండటం.

విరగబడి, ఒరుసుకుంటూ, రొప్పుకుంటూ పనిపిల్ల చేత పని చేయించే ఆమె గుర్తుకొస్తోంది. దేనికంతగా రాపిడి? ప్రశాంతంగా కూడా చేసుకోవచ్చు అని మొదటి నుండే చెప్పి ఉంటే అలా విపరీతంగా ఉద్రేకించకుండా ఉండేదేమో!

ద్వేషం ఇద్దరి మధ్యా ఊడల్లా దిగాక ఇప్పుడనుకుని ఏం ప్రయోజనం?

గట్టిగా ప్రక్కవాళ్ళ మీద దాష్ఠీకం చేయడం, చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని నా ప్లాన్స్ తో కన్ఫర్మ్ చెయ్యడం – అలా జరగనప్పుడు తిట్లతో సత్కరించడం – ఇదంతా నా ‘నేను’ కి ఉన్న సహజమైన టె్రయిట్ అండ్ పవర్.

ఈ ‘నేను’ కి ఉన్న శక్తి అంతా ఇలా నిదానంగా రాసుకుంటుంటే బాగా తగ్గడమో, మాయమవడమో జరిగి అమితమైన ప్రశాంతతగా ఉంది. నా పని విలువ నిరూపణ అయిందన్న తృప్తేమో మరి తెలీదు. ఇదంతా ఇప్పుడు నాలో వచ్చిన మార్పు.

అంతకు ముందు ఆఫీస్ నుండొచ్చి ఇంట్లో ఆమె మీద మరింత ఎగరడం, అశాంతి ఉండేవి – ఇంత గొప్పవాడిని నేను, నన్ను సేవించుకుని నాకు బానిసలాగా ఉండాలి కదా! అన్నట్లుగా.

మనసులో ఉన్న చెడ్డ అంతా కరిగిపోతోంది జరిగిపోయిన జీవితాన్ని తలుచుకుంటున్నకొద్దీ.

ఇకనైనా మనసు ముడులు విప్పుకుందామన్న ప్రయత్నం.

ఇంత ఎక్కువ డబ్బు ఇచ్చే ఈ ఉద్యోగం కూడా పోతే ఎలా ఉంటుందో చూడాలని ఆసక్తిగా ఉంది. అయితే అసలు బేసిక్ కోర్ లెవెల్ లో ఈ పని కూడా చేయాలని లేదనీ, ఉద్యోగం వదలడం వల్ల పెద్ద తేడా రాదనీ తెలుసు. బయటి ప్రపంచం వల్ల ఏర్పరుచుకున్న ఇమేజెస్ కారణంగా ఈ అవర్లీ రేట్ ఉద్యోగపు ముసుగు పడింది కానీ నాకు కావాల్సింది మినిమమ్ కంఫర్ట్స్.

అసహ్యమైన చూపుల బాకులు వెన్నులో గుచ్చుకుంటున్నాయి. నీలిగాలి వీపంతా పరుచుకుని ఊపిరాడనివ్వడం లేదు.

చిన్నప్పుడు ఎన్నో సార్లు నిజంగా ఆసక్తి ఉన్న విషయాల గురించి మాట్లాడటానికీ, చేయడానికీ ప్రయత్నించాను. అది వెంటనే ‘పనికి మాలినదిగా’, ‘సమాజంలో దేన్నీ సంపాదించి పెట్టలేనిదిగా’ చూడబడి వెలివేయబడింది – ఇమ్మీడియట్లీ డిస్ కార్టెడ్.

ఒక రకంగా నాకున్న ఆర్థిక స్థితి, నాకున్న అధికారం లేదా నాకున్న ఇతర నైపుణ్యాలు – వీటి వల్లనే మిగతా మోరల్స్ కీ, నైసిటీస్ కీ విలువ వస్తోందని ఒక నమ్మకం. ఇంకా సులభమైన మాటల్లో చెప్పాలంటే నువ్వో గొప్ప అధికారివైతే నువ్వు పాడే పాటలకీ, పద్యాలకీ విలువ – ఇదీ చిన్నప్పటి నుండీ పెద్దవాళ్ళు, పంతుళ్ళు మెదడులో సృష్టించిన చిత్రం. వీటికి లోబడిపోయి తమనీ, తమ ఇష్టాలనీ చంపుకునే వాళ్ళే తొంభై తొమ్మిది శాతం మంది నాలాగా.

వద్దు అక్కర్లేదు ఇష్టం లేని పని వదిలెయ్, ఏమవుతుందో చూసుకో….

చూసుకోవడానికే మెయిల్ పంపాను ఆమెకి…

 

టింగ్ అంటూ సెల్ లో ఆమె రాసిన మెసేజ్. అది చూసే ముందు నేను ఆమెకి రాసిన లెటర్ చదివాను –

సుజ్జీ,

నాకు నలభై దాటి ఐదారేళ్ళవుతోంది. ఇక రాసుకోవడం తప్ప నేను మరో పని చేయలేనని కన్ఫర్మ్ చేసుకున్నాను.

నాకు కావలసినదేమిటో స్పష్టంగా నీకు చెప్పాలని ఎన్నో సార్లు ప్రయత్నించాను. కాని నువ్వు వినవు.

మనకి ఒకరంటే ఒకరికి ఉన్న అసంతృప్తితో ఎన్నాళ్ళని జీవించడం? వద్దు సుజ్జీ, ఇది మనిద్దరికీ మంచిది కాదు. ఇక నీకు నచ్చే విధంగా నేనుండలేను – నాకు నచ్చే విధంగా నేను జీవించాలనుకుంటున్నాను కనుక. మనకున్న దాంతో తృపి్తగా నాతో జీవించగలిగితేనే నువ్వు రా. నచ్చని పని చేయకూడదనుకునే నేను నిన్ను నచ్చని పని చేయమని అననని నీకు తెలుసు కదా!

ఉంటాను

రామ్

 

‘మీకు తమాషాగా ఉందా? మళ్ళీ రిజైన్ చేయడం ఎందుకు?’ నవ్వొచ్చింది – ఆమె మెసేజ్ చూడగానే.

అవును తమాషాగా ఉంది. భలే అర్థం చేసుకుందే ఇన్నాళ్ళకి. ఆహా! ఇద్దరి దారులు కలవడం మొదలవుతోందనమాట వ్యతిరేకంగా అయినా…

 

***

 

ఫరవాలేదు. ఇది కలవడానికి నాంది.

 

******

 

 

మాయా తివాచి

 

 

చిత్రం: ప్రవీణా కొల్లి

పదాలు:  విజయా కర్రా

~

 

సూరీడింకా చూడని ఆ ఉదయాన

తూగుటుయ్యాలలో సాగుతున్న పయనం చిన్న కుదుపుతో ఆగి

కళ్ళు తెరిచి చూస్తే …

రెక్కల మనిషేవరో రమ్మని

చెయి చాచి పిలిచి మాయమైనట్లనిపించింది

 

అబ్బురపడి

కాసింత పక్కకి ఒత్తిగిల్లి, మబ్బు కళ్ళని విప్పార్చి చూస్తే

దూరాన కనిపించే ఊరేదో నచ్చి –

వుండొస్తానని  మనసు ఎగిరెళ్ళి పోతే

చేను ఆహ్వానించిందట  –  గాలి గంధం పూసిందట

తెలిమంచు పన్నీరు జల్లి

కొమ్మల ఆకులు కుశలమడిగాయట

 

పచ్చని పంటచేల మధ్య పట్టుమని పది ఇళ్ళుట

ఊరి జనమంతా మనసుకి నచ్చిన వాళ్ళేనుట

బరువు బాధ్యత – కష్టం నష్టం లేనే లేవని

వాగు వంకా – చెట్టూ పిట్టా చెపితే

అవునవునని వాళ్ళ నవ్వు మొహాలు వంత పాడాయిట

 

ఆ ఊసుల దారాలన్నీ పోగేసుకుని

ఆశల తివాచిని అల్లి తెచ్చింది మనసు

మనసు మంత్రించి ఇచ్చిన మాయా తివాచి పైన

మబ్బుల్లో సాగింది

తిరిగి నా పయనం

**

వెతుకులాట

may4

 

 

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి 

పదాలు: స్వేచ్ఛ

~
వెతుకులాట
మనుషుల కోసం
కొండల చివరా ..
చెట్ల పొదల్లో
చిక్కుకుపోయి
అడవి దొండ తీగలకు
వేలాడుతూ

అడివంతా సవ్వడి చేస్తున్నట్టు
గలగలా నవ్వే
పసిపిల్లలకోసం …

గుట్టలెక్కుతూ
లోయల్లోకి జారుతూ
మెరిసే
స్వచ్చమైన
నీటి బిందువుల కోసం

వెతుకుతూ ఉంటే
ఒక్కో చేయికి మరో చేయి తగిలి …
కలిసి
జతకూడి

ఆకాశం వంపిన చినుకులై
పసితనపు సంద్రంలోకి
జలజలా
ప్రయాణం.

హద్దుల్లేని అద్దమై …

 

 

చిత్రం: ప్రవీణా కొల్లి

పదాలు: ప్రసాద్ బోలిమేరు

~

 

నువ్వు విచ్చినప్పుడల్లా
గుండె  జ్ఞాపకాలనెందుకు స్రవిస్తుందో
నీ ఆత్మవికాసానికి తెలిసేవుందాలి
ఎవరికైనా రహస్య ప్రణాళిక ఎందుకుండాలి?
అక్షరమై
మనసుగంధాన్నిమోసుకెళ్ళాలనే
ఆరాటం తప్ప.

ముళ్ళపానుపు పై సైతం
స్వప్నసౌకుమార్యాన్ని నిర్మించుకొనే
నీ యోగనిద్ర
సప్తవర్ణాల రెక్కల్ని సాధించిన గొంగళిపురుగు
ఆరాటమే కదా .

అక్షరంలా
నువ్వు పుటలుపుటలుగా విప్పారేది
జీవన ప్రహేళికను పరిష్కరించటానికే కదా .

సుమమే అక్షరమై
అక్షరమే ఆరాటమై
ఆరాటమే అడివై
అడివే హద్దుల్లేని అద్దమై
విచ్చినప్పుడల్లా స్రవిస్తుంది — ఓ ఆశ .

అపుడు నేనొక శ్రోతను…

 

 

 

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి

పదాలు: సాషా 

~

 

చెట్టు నీడొచ్చి

మనసు మీద పడుతున్నట్లు

వయసు మీద పడిన మనసుకేదో

వసంతమొచ్చినట్లు

ఒక్క నీరెండ

 

నీలి రంగు

పలచని చీర బోర్డర్ కు ఆకుల వరస బోర్డర్

కంట్లో తళుక్కుమనే ఛాయాచిత్రం

గ్నాపకాల పతాక చిత్రం

వచ్చీ పోయే వసంతమూ..

ఎక్కడ నేను ..

 

ఎక్కడ

నేను గాలికి రాలే

జలజల రాలే

ఆకుల సవ్వడి కలుక్కుమంటుంది

పూచే పువ్వుల

నిశ్శబ్ద గీతం రికార్డొకటి మోగుతోంది

వచ్చే వసంతానికి

బేక్ గ్రౌండ్ లా

అపుడు

నేనొక శ్రోతను

నేనొక శ్రోతను.

వెతకాలి

 

 

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి

పదాలు: బాల సుధాకర్ మౌళి 

~

ఎక్కడో

ఏ మూలనో ప్రవహిస్తున్న నిశ్శబ్దనదిలా

ఆకాశం

 

ఎక్కడో ఏ మూలనో

నెమ్మదిగా కదులుతున్న అలలా ఊరు

 

ఊర్లో ఇళ్లగుమ్మాల మీద

యింత వెలుతురును పరిచే దయామూర్తిలా సూర్యుడు
మా వూరు గుర్తుకొస్తుంది

రెక్కలు కట్టుకుని ఎగిరిన బాల్యం గుర్తుకొస్తుంది
బాల్యం కొమ్మకు వేళ్లాడి

ఎక్కడో పోగొట్టుకున్న పిచుక గూడు కళ్లల్లో కదలాడుతుంది

 

ఈ వూళ్లోనైనా దొరుకుతుందేమో-

వెతకాలి

నిర్మలంగా పసికూనలా వున్న ఈ వూరిని

దేహమ్మీద వేసుకుని జోకొట్టాలి
తూనీగలా

సందు సందూ వూపిరి ఆగేట్టు తిరగాలి
మా వూరిని

మళ్లొక్కసారి దేహం దేహమంతా ధరించాలి నేను –

మా వూరు అవ్వాలి

*

నువ్వు నేను తప్ప..

 

 

 

చిత్రం/ పదాలు: ప్రవీణ కొల్లి

~

 

చివరాఖరకు ఎవరూ ఉండరు నువ్వు నేను తప్ప

నువ్వు నేను వేరేముందిలే

నాలో ఎదిగే నువ్వు

నీలో వెతుక్కునే నేను

అల్లితే కధలవుతాయి

జీవితం ఎప్పటికీ కధ కాదుగా!

 

కొన్ని సంఘటనలు, మరికొన్ని సంభాషణలు

కొన్ని కౌగిలింతలు, మరికొన్ని విదిలింపులు..అంతేగా!

అల్లగలిగితే నిన్ను చేరనివ్వననేమో

సవ్వడన్నా చెయ్యకుండా నా గమనంలో కలిసిపోయావు

అడుగడుక్కీ నీతో పడలేక సంధి చేసుకుందామనుకున్నాను

 

కానీ ఎక్కడ?

నువ్వొక మాయల ఫకీరువి

ఒక్క క్షణం అసలక్కడ లేనట్టే ఉంటావ్

మరో క్షణం విస్పోటకమై విశ్వాంతరాలలో వ్యాపిస్తావ్

నేనేమో ఒక్కోసారి బేలగానూ, మరోమారు అబ్బురంగానూ చూస్తూ ఉండిపోతాను

 

కొందరంటారు నువ్వొక దుఃఖానివని

నేనొప్పుకోను

నువ్వొక ఉనికివి

అనేకానేక భావోద్వేకాల అంతిమ గమ్యానివి

మరికొందరంటారు నువ్వొక బడబాగ్నివని

నేననుకుంటాను నువ్వొక జ్వాలవని

నీ సెగలో బూడిదై ఎగిరిపోగా

మిగిలిన వెలుగే నేనని

ఎప్పుడూ తోడుందే ఓ నా ఒంటరితనమా

నువ్వు ఏడిపిస్తావ్, నేర్పిస్తావ్
ఓ నా ఏకాంతమా

నీ రూపాంతరాల చాయలలోనే నా ప్రతిచ్ఛాయ

*

ఆ తర్వాత మళ్ళీ…

 

 

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి

పదాలు: సాంత్వన చీమలమర్రి

~

 

ఇదిగో అయిపోయాయి ఇరవై నాలుగు గంటలూ!

అతి కష్టం మీద నీకే సందేశమూ పంపకుండా గడిపినవి. ఊహించగలవా?

ఎన్ని సార్లు వేళ్ళకొనల్లో మాటలు అక్షరాల్లోకి పొంగిపోకుండా అక్కడే కూర్చుని ఏడ్చుకున్నాయో?

అసలు నువ్వెవరివోయ్ నన్ను మాట్లాడకుండా ఉండమంటానికి?

మాటల్లో Immediacy ఎక్కువైపోయిందని ఊర్లో అందరినీ అనొచ్చు. నన్ను కూడానా?

నేనెంత కోప్పడ్డా మాట్లాడకుండా ఉండననేగా నీ తెగింపు. పూర్తయ్యిందిగా నీ ప్రయోగం. ఉక్కిరి బిక్కిరి చేసే పూల పరిమళాల మధ్య తేడా తెలుసుకునేందుకు ఒక్కో సారి కాఫీ గింజలు వాసన చూడాలని చెప్తావా నాకు? ఇప్పుడు తెలుసుకోవాలనిపించాలిగా నాకసలు. కాలం పాడే ఈ తెలుపూ నలుపూ స్వరాల refrain యేమంత మారుతుందట? But for those capricious notes of love our entwined words strew upon it…

నిన్న వేడిగాలికి తూగుతూన్న మధ్యాహ్ననిశ్శబ్దం లోంచి ఎవరిదో సందేశం మోగింది. అదే piano glissando. గుండె కొంచెమాగింది. నువ్వేనేమో అని చూసా. రాక్షసుడా! అంత ప్రేముండీ ఇంత కఠినంగా ఎలా ఉంటావ్? సరేలే పో… నాకూ మళ్ళీ స్పృహ తెలుస్తుంది ఎప్పుడో ఒకప్పుడు. కాలంతో సంబంధం లేదు నాకు అని ప్రేమ అనుకున్నా హృదయం bitter-sweet గా లెక్కేస్తునే ఉంటుందిగా క్షణాల్నీ, గంటల్నీ, రోజుల్నీ…

అప్పుడు ఈ ప్రవాహంలో పాదాలు మాత్రమే మునిగేట్టు కూర్చుని శాంతంగా ఊపిరి పీల్చుకుంటూ చూడగలనేమో నిన్ను.

ఇదిగో ఈ సూర్యోదయంతో క్షణక్షణం మారుతూన్న లోకాన్ని చూస్తున్నట్టు.

ఈ ఆకాశంలో ఉన్నన్ని రంగులు మన ప్రేమకి.

ఇప్పటికి దాని రంగు ఈ కారబ్బంతిపూరేకుల ఎరుపు.

తర్వాత దిగంతాల్లోంచి నిర్మలంగా నవ్వే నీలం. ఆ తర్వాత మళ్ళీ…

ఇదే దారి!

 

 

చిత్రం: ప్రవీణ కొల్లి

పదాలు: మానస చామర్తి

~

 

తెలిమబ్బు తొంగి చూసుకుంటుందని

కావి రంగు నీటి అద్దాన్ని

ఆకులు అదేపనిగా తుడిచే దారి

 

సరిగంగ స్నానాల్లో

కొబ్బరాకులు వణికి వణికీ

ఒళ్ళు విదుల్చుకు నాట్యాలాడే దారి

 

ఎవరో విసిరిన

గచ్చకాయ పచ్చిక మోవిపై

పుట్టుమచ్చలా కవ్వించి

ఆకర్షించే దారి

 

నీలి నీలి పూవులు

గరిక కురుల్లో నవ్వీ నవ్వీ

నీలాకాశపు తునకల్ని నేలకు దించే దారి

 

ఒక పసిపాప కేరింత,

పేరు తెలియని పక్షి కూతా

నీరెండ కిరణాల్లా

ఏ వైపు నుండో తేలి వచ్చి

ఉదయాన్నే హృదయాన్ని వెలిగించే దారి.

*

 

 

ఆ రహస్యం…?

drusyam

ఫోటో: ప్రవీణ కొల్లి 

పదాలు:కోడూరి  విజయ కుమార్ 

~

దయగా ఇంత చల్ల గాలిని పంచే పచ్చని చెట్లు

భయం లేదు లెమ్మని భరోసానిచ్చే నీలి కొండలు

పశు పక్షాదులతో పాటు తలదాచుకోను

చిన్ని తాటాకుల గుడిసె ఒకటి

ఈ సరళ సుందర లోకానికి నేను

కేవల యాత్రికుడిగా ఎప్పుడు మారిపోయానో

నా లోలోపలి లోపలి పురా మానవుడా

ఆ రహస్యం నీవైనా విప్పగలవా ?

*

మట్టి, ఆ మట్టిలో కలిసేవి.

 

 

-కందుకూరి రమేష్ బాబు

~

Kandukuri Rameshచాలా సాహసం అనిపిస్తుందిగానీ ఏమీ కాదు.
దైనందిన జీవితంలో యధాలాపంగా కనిపించే ప్రతీదీ మాట్లాడుతుంది.

అసలు రోజువారీ జీవనచ్ఛాయలోనే సమస్తం ప్రవహించి గడ్డ కడుతుంది.
ఫ్రీజ్ చేసి చూస్తే అన్ని వ్యాపకాలు పరుగులు పెడతాయి.

నిశ్శబ్దంగా చిత్రం పలు చిత్రాలు చెబుతుంది.

నిజానికి ఛాయాచిత్రకళ సింగిల్ ఎగ్జిబిట్.
దేనికదే ఒక గ్రంథం.

తొలుత పుట అనుకుంటాం.
కానీ, పిదప అది పుస్తకం, గ్రంథం.
ఒక్కోసారి ఖురాన్, భగవద్గీతా అవుతుంది.
లేదా ఏమీ కాకుండా చదివిన మర్మాలనెల్లా వదిలించే బ్యాక్ టు బేసిక్ లెసన్ ఒకటి చెబుతుంది.

లేదా సుసాన్ సాంటాగ్ ఆన్ ఫొటోగ్రఫీలా వివరణ.
వివరణలు పోతుంది.
మరోసారి హెన్రీ కార్టియర్ బ్రస్సన్ నిశ్చలం చేసే లిప్త- డిసిసివ్ ముమెంట్.
అంటే మన నుంచి తప్పుకునేదే కాదు, మనం తప్పుకోకుండా ఆగి చిత్రించేదీ అన్న సోయినీ కలిగిస్తుంది.

చిత్రం సామాన్యమైన కొద్దీ పరిపరి విధాలు.
మొదట పరామర్శ లేదా పరిచయం అనుకుంటాం
ఇంకా చూస్తే అంతిమ విశ్లేషణా అవుతుంది.

ఈ చిత్రం నా వరకు నాకు సంక్షిప్తం. విస్త్రృతమూ.
సామాన్యశాస్త్రం. ఒక సింగిల్ ఎగ్జిబిట్.

మొదట బాగోదు.
కానీ, చూడగా చూడగా ఒక డైజెస్ట్ చేసుకోతగ్గ ఫ్యాక్టు ఇందులో రిఫ్లెక్ట్ కావడం లేదూ అని ఎన్నిసార్లు అనుకున్నానో!

కానీ మొహమాట పడ్డాను.
ప్రచురణకు పంపాలంటే రెండేళ్లు పట్టింది.
ఇప్పటికీ అధిగమించడం నయమైంది.

తెలుస్తున్నదేమిటంటే చిత్రించినప్పుడే మొహమాటం అధిగమించానని!
చిత్రించినప్పుడే వికసించామని!

కెమెరా లెన్స్ కలువ పువ్వులా తెరుచున్నదీ అంటే బురద నుంచి వికసించిందనే అర్థం.
అక్కడే వికాసం ఉన్నదీ అంటే వస్తువు నిన్ను హత్తుకున్నదీ అంటే అది సత్యం శివం సుందరం
ఇది అదే మరి!

చూడండి.
మట్టి,
ఆ మట్టిలో కలిసేవి.

ఒకానొక ఉషోదయాన…మేడారం మట్టిలో…చిలకలగుట్ట దిగువన
ధన్యురాలైంది ఈ చిత్రాన్ని భద్రపర్చిన కుంకుమ భరిణె నా కెమెరా.
జీవితం, మృత్యువు. రీసైక్లింగ్ తో పావనం చేసింది ఈ మనిషిని.

ఒక ఫిజికల్ మెటాఫిజికల్ ఎనలైటెన్డ్ భావన.
తీసిన చిత్రం మహత్తరం అని తెలిసినప్పటికీ
ఆ తీసిన చిత్రాన్ని చూపించడం కూడా సామాన్యం కాదనీ తెలుస్తుంది.

చూపిస్తే నా పని పూర్తవుతుంది.
ఈ వారం నా వివరణే దృశ్యాదృశ్యం

నీడ,
జీవనచ్ఛాయ.
రెండూ చూడండి.

పేడు, పేడ.
రెండూ ఒక్కచోట.
సైకిల్, రీసైకిల్డ్.

సత్యం శివం సుందరం.

*

మడిమ

 

– కందుకూరి రమేష్ బాబు
~
Kandukuri Rameshనొప్పి. బాధ.
కాలు తీసి కాలు వేయాలంటే వశం కాని స్థితి.
ఒక చెప్పు వదిలి ఒకే చెప్పుతో నడిచే స్థితి.
ఒక వేలుకి మరో వేలు తగిలితేనే ఓర్చుకోలేనంతటి యాతన.
నిజం.
అంత తేలిక కాదు, చూడాలంటే.
పొందాలంటే.
అనిపిస్తుంటుంది!
అనుభవంలో ఉన్నవే అనుభూతిలోకి వస్తాయని!
కాలు తీసి కాలు వేయాలంటే,
గడప దాటి వాకిట్లోకి రావాలంటే,
ఒక్కో అడుగు వేసి అలా కాస్త రోడ్డుమీంచి వెళ్లాలంటే,
,
,
,
ఎంతో బాధ.
చెప్పలేనంతటి నొప్పి, యాతన,
.
ఒకామె అంటుంది. కొడుకు చనిపోయాక ఘోరమైన బాధతో తండ్రి కుమిలిపోయాడని!
‘ఘోరమైన’ అన్నపదం ఇంకో స్థితిలో అయితే సరిగ్గా అర్థం కాక పోయేది గానీ, ఆ తండ్రి మనోవ్యధని అర్థం చేసుకోవడం వల్ల, అతడి మౌన రోదనని లోలోతుల్లోకి మొత్తం శరీరాన్ని మనసునూ కుదిపేసిన ఆ విలయం ఒకటి తెలిసినందువల్ల ‘ఘోరమైన’ అన్న పదం తాను ఎందుకు వాడిందో అర్థమైంది.
అరిచి చెప్పలేనంత బాధ
మౌనం దాలిస్తేనూ వినిపించే శబ్విదం.
లోవెలుపలా విచారం. చచ్చిపోవాలన్నంతటి నొప్పి.
నరకం.
అర్థం కాదు.
స్వర్గం అర్థంకానట్టే నరకమూ పూర్తిగా అర్థం కాదు మనిషికి.
అందుకే బాధ. నొప్పి.
కొన్ని నొప్పులు, బాధలు అసలేమీ అర్థం కావు.
అర్థం అయ్యేదంతా కూడా అనుభవంలో ఉన్నది మాత్రమే అనీ అనిపిస్తుంది.
అందుకే ప్రతిదీ చిత్రం కాదు.
మనకు తాకిన దెబ్బ ఎంతటిదో అంత బాధను మాత్రమే ఫీలవ్వగలం.
అదే చిత్రం!
ఫీలైన కొద్దీ ఆయా మనుషులు తమ శక్తి కొద్దీ తమ బాధకొద్దీ ఆ బాధను కవిత్వంలోనో కథలోనో నవలలోనో ఇంకా ఏదైనా రచనా ప్రక్రియలోనో వ్యక్తం చేస్తారు. లేదంటే ఆత్మీయులని ఎవరినో కావలించుకుని నిశ్శబ్దంగా కన్నీళ్లు పెట్టుకోగలరు. ఎవరూ లేకపోతే చిమ్మ చీకట్లో ‘నా కర్మ’ అని తిట్టుకుని బాధనుంచి నిర్లిప్తతలోకి జారిపోతారు. కానీ ఆ మనిషి ఫొటోగ్రాఫర్ అయితే ఇట్లా చిత్రమై  నొప్పి పెడతాడు. ‘ఆ నొప్పి నాదే’ అని అతడి అడుగులో అడుగై…ఆ కట్టును తానే కట్టుకుంటాడు కూడా.
అదే ఈ చిత్రం.
కానీ, దయవుంచి మీ జీవితంలోకి తరచి చూసుకొండి.
నొప్పి.
బాధ.
అది తగ్గాక ఆ నొప్పిని పూర్తిగా మర్చిపోతారని కూడా ఈ చిత్రం.
జ్ఞాపకం తెచ్చుకొండి.
బాధను, దుఃఖాన్ని. లేబర్ పేన్స్ ను.
మడిమతో నడిచిన ఒకానొక క్షణం అనే యోజనాన్ని,
దాని సుదూర దుఃఖాన్ని.
లేకపోతే ఈ చిత్రం ఎందుకు పుట్టినట్టు!
మడిమ.
*

ఏమో!

–  కందుకూరి రమేష్ బాబు
~
Kandukuri Rameshదృశ్యానికీ
దృశ్యాదృశ్యానికీ తేడా
మెల్లగా తెలుస్తూ వస్తున్నది.
నిజం.
మీకు తెలుసు.
మనిషి చూపుల అర్థం మనకు తెలుసు.
చప్పున కాకపోయినా
కాసేపట్లో ఆ చూపులను పోల్చుకోగలం.
ఊహించగలం. భావించగలం.
కానీ, పశువు?
అర్థం కాని ప్రశ్న.
ఏం అనుకుంటాయో అవి!
!
?
మొన్న రొట్టమాకురేవులో తీశాను దీన్ని.
సారి.
తనను.
ఎవరని చూడటమా?
ఏమిటని చూడటమా?
ఎందుకని చూడటమా?
తన డొమైన్ లోకి వచ్చిన ఈ అపరిచితుడు, వాడి దృశ్యం ఏమిటనా?
ఏమో!
ప్రశ్నార్థకమైన ప్రశ్న.
సందేహస్పదమైన సందేహం.
ఈ దృశ్యం
లేదా చూపు
లేలేదా సానుబూతితో కూడిన ‘చూపరా’మర్శ.
+++
ఇదొక్కటే కాదు,
మరొకటీ చూడండి.
ఈ శునకాలను చూడండి.
ఇది హైదరాబాద్ లోని పద్మానగర్ కాలనీలో చేసిన పిక్చర్.
ఇందులోనూ చూపులే.
సందేహస్పదంగా.
అనుమానస్పదంగా.
మనం వెళ్లిపోయిన తర్వాత అవి ఏమని మాట్లాడుకుంటాయో?
ప్రశ్నార్థకం.
నిజం.
కొన్నిసార్లు తీసిన ఆయా చిత్రాలను మళ్లీ చూస్తుంటే వాటికి ఏదో చెప్పాలనిపిస్తుంది.
నేను ఎవరో చెప్పాలనిపిస్తుంది లేదా మీ తరఫున జవాబివ్వాలనీ అనిపిస్తుంది.
రాంగ్ ఇంప్రెషన్స్ వాటి మనెఫలకంపై పడితే తుడిపేవారెవరూ?
ఆలా బలంగా అనిపించి బాధగా ఉంటుంది.
అందుకే
నేనెవరో వాటికి పరిచయం చేసుకోవాలనిపిస్తుంది.
కానీ,
ఎలా?
second picture
మనుషులను తీస్తున్నప్పుడు వారు స్వయంగా నోరు తెరిచి అడుగుతారు.
లేదా ఘాటుగా చూస్తారు.కానీ వారికి ఎలాగోలా తెలియజేయగలం.మాటల్తో.
 చెబుతాం లేదా చెప్పాక తీస్తాం.
కానీ పశుపక్ష్యాదులను చిత్రిస్తున్నప్పుడు కూడా వాటికి జవాబు చెప్పే కదలాలనీ అనిపిస్తుంది.
ఇలాంటి చిత్జరాలు చేశాక వాటిని పదే పదే చూస్తున్నప్పుడు అవీ మనల్ని పదే పదే పరిశీలనగా చూస్తూ ఉన్నట్టు అనిపించినప్పుడు జవాబు చెప్పాలనే అనిపిస్తుంది.
ఉన్నాయి గనుక.
నిజంగానే జవాబులు ఉన్నాయి.
తొలిసారిగా మనిషిని చిత్రిస్తున్నప్పుడు చెప్పుకొని కదలడంలేదా…అలాగే వాటితోనూ సంభాషించాలనీ ఉంటుంది.
అందుకోసం అవశ్యమైన మాధ్యమాలు సృష్టించుకోవాలి తోస్తున్నది.
అప్పుడు చిరునవ్వులు చిందిస్తూ అవి తప్పక మనతో సంభాషిస్తాయా?
ఏమో!
అంతదాకా పై చిత్రం లేదా ద్వితీయ చిత్రం…అవి ప్రశ్నార్థకంగా చూస్తూనే ఉంటాయి కదా!
అవును.
ఆ చూపులు లోలోపలికి కూడా తాకుతుంటై.
అందుకే చిత్రం అంటే చిత్రమే.
కదిలిస్తాయి.
ఆ చూపులు హాంట్ చేస్తాయి.
మనిషి కన్నా మరింత సున్నితమైన సెన్సిబిలిటీస్ పెంచుకోమనీ పోరు పెడతయి.
మీరూ ఆ చూపులను చూడండి.
తాకుతున్నాయా?
లేకపోతే వదిలేయండి.
మీరు ధన్యులు.
సమస్య చూపులు తాకే వాళ్లకే!
నిజం.
అయినా
బహుశా ఒక మాటతో ముగించాలేమో!
నిజానికి ప్రతీదీ దృశ్యం కాదేమో!
మలి పరిచయం ‘దృశ్యం’ అనిపిస్తున్నది.
తొలి పరిచయం ‘దృశ్యాదృశ్యం’ కాబోలనీ అనిపిస్తుంది.
*

జీవితంలో బతకడం మహా కష్టం….

– కందుకూరి రమేష్ బాబు
~
Kandukuri Ramesh‘జీవితంలో బతకడం మహా కష్టమైతోంది’ అన్నాడాయన.
జీవితంలో బతకడం?!!
ఏమిటది?
+++
చదువుకున్న మనిషే.
మనలా మాట్లాడే మనిషే.
కానీ, తూలుతున్నాడు.
తాగాడనుకున్నాను. కానీ, తాగాడుగానీ అంతకన్నాఎక్కువ కాలి దెబ్బ నొప్పి.
అది తనని బాధపెట్టడం.
నిజమే.
అతడు అనుకోకుండా చెప్పకోసాగాడు.
తాగడం వల్లే కావచ్చు. ఫర్లేదు.
ఎప్పుడో ఒకసారి వినాలి. చెప్పనిస్తూ వినాలి.
తన కాలికి దెబ్బలు. పాదానికి ఒక కట్టు. స్లిప్పర్స్ లో కాలు నిలవడం లేదు. అయినా నడవాల్సి వస్తోంది.
ఆ దెబ్బను చూపిస్తూ ‘చాలా కష్టంగా ఉంది’ అంటూ చెప్పసాగాడాయన.
తను ఈ చిత్రంలోని మనిషి కాదు.
కానీ, ఇలాంటి చిత్రం పెట్టుకునే చెప్పాలి.
అవును మరి. స్ఫూర్తిదాతల విగ్రహాలకన్నా వ్యథార్థ జీవిత విగ్రహాలు మాట్లాడితే ఎవరు వింటారు?
కానీ, వినాలి.
ఆ చెప్పే అతడికి భుజాన కాగితాల సంచి లేదు.
బహుశా పని చేసుకుంటున్న మనిషి కాదనిపించింది.
ఎవరాయన?
రోడ్డున పడ్డ జీవితమా?
అలా అనుకుందాం కాసేపు.
అవును.
నగరంలో రోడ్డుమీది జీవితాలు చాలా.
అందులో అతడిదొకటి.
ఆ జీవితాలు బతకడంలోని బాధలు చాలా రకాలు.
అందులో ఒక రకం ఈ ఆందోళనకరమైన ప్రశ్న అది లేదా పంచుకున్న ఒక అసంబద్ధ సమాధానం.
‘జీవితంలో బతకడం మహా కష్టమైతోంది’
+++
అసలు విషయం చెప్పాడు.
ఎవరినైనా, ఏమైనా అడగాలంటే కష్టంగా ఉందని కూడా చెప్పాడాయన.
సహాయం చేయమనాలన్నా, ధర్మం అడగాలన్నా కష్టంగానే ఉందని చెప్పాడాయన.
‘మనిషిని మనిషి దోచుకుంటాడు’ అని చెప్పాడాయన.
దోచుకోవడం?
వివరించాడు.
‘అసలు జేబులో రూపాయితో రోడ్డుమీద పడుకోవడం ఎంత ఇదిగా ఉందో తెలుసా?’ అని ప్రశ్నించడాయన.
అప్పటికే నాతో అతడు మాట్లాడుతూ ఉంటే పాన్ షాప్ యజమానికి చిరాకేసి అతడిపై అరిచాడాయన.
‘చూశారు కదా. మనుషులతో మాట్లాడితే కూడా కష్టంగా ఉంది మనుషులకు’ అన్నాడాయన.
తానింకా ఇలా తన బాధను పంచుకున్నాడు.
‘ఎవడో పిచ్చివాడు రాత్రి నిద్రలేపుతాడు. జేబులో ఉన్నవన్నీ ఇవ్వమంటాడు. లేకపోతే చేతిలోని రాయిని చూపి బెదరగొడతాడు. అసలు రోడ్డుమీద బతకాలంటే కష్టంగా ఉంది’ అని మళ్లీ వాపోడాయన.
+++
నిజం.
రాత్రుల్లు పడుకుంటే ఎవరు నిద్ర లేపుతారో తెలియదు.
చంపేస్తానని అరిచి ఉన్నది లాగుకునే మనుషుల దేవులాట.
చిత్రమేమిటంటే ఇతడు అతడవుతాడు.
అతడు ఇతడవుతాడు.
ఉన్నప్పుడు ఇతడు నిద్రిస్తాడు.
లేనపుడు అతడు దోచుకుంటాడు.
ఒక రాత్రి ఇది. రాత్రులన్నీ ఇలాగే ఒకరితో ఒకరు.
అదే చెప్పాడాయన.
జీవితంలో జీవించడం నరకంగా మారిందని వివరించాడాయన.
ఈ రొడ్డుమీది బాధ మనకు అర్థం కాదు.
రోడ్డు లేదా ఫుట్ పాత్ మీద జీవితం మనకు అస్సలు అందదు.
అదంతా ఒకటే అనుకుంటాం.
అందరి కష్టాలు ఒకటే అనుకుంటాం.
కానీ, మనమెలా ఎవరి లోకంలో వాళ్లుంటామో వేరే వాళ్ల లోకాలపై అడ్వాన్స్ అవుతూ ఎలా ఆక్రమించుకుంటామో వాళ్లూ అలాగే ఉంటారని, చేస్తారని ఎందుకు నమ్మం!
నమ్మాలి.
ఇది మనందరి దృశ్యం.
దృశ్యాదృశ్యం.
ఇరవై ఏళ్లుగా రోడ్డుపై ఉన్నవాళ్ల జీవితం వేరు.
నాల్రోజుల కింద రైలు దిగి ఫుట్ పాత్ ను ఆశ్రయించిన వారి పరిస్థితీ వేరు.
తేడా ఉంది.
కానీ, ఒకటే అనిపిస్తుంది!
వాళ్లూ మనమూ వేరని అనుకుంటాం.
వాళ్లంతా ఒకటి. మనమంతా ఒకటి అనుకుంటాం.
కాదు.
కాదని చెబుతున్నాడాయన.
విగ్రహాలను పడగొడుతున్నాడాయన.
+++
నిజానికి తనలా ఒక ఫుట్ పాత్ డ్యుయలర్ మాట్లాడే భాషని మీరు వినాలి.
రోడ్డు మీది జీవన వ్యాకరణం. ఎంతో అందంగా ఉంటుందా భాష.
అందం అంటే వాస్తవం. సత్యం.
చక్కటి కవిత్వం పలుకుతుందా వ్యక్తీకరణ.
తాత్వికతా ధ్వనిస్తూ ఉంటుంది కూడా.
అందులో దుఃఖం ఉంటుంది. బాధా ఉంటుంది.
నిస్సహాయతా ఉంటుంది. కానీ, వినాలి.
నిద్రించే మన చేతని లాగి కొట్టే సుషుప్తి ఆయన.
విగ్రహం మాదిరిగా ఉండటం కాదు. వినాలి.
భద్ర జీవితంలో ఉన్న అభద్రత ఎలాంటిదో అభద్రత, భయాందోళనలకు గురయ్యే వీధి జీవితాల్లోనూ భద్రత అంతే అనుకుని మనందరం ఒకటే అన్న స్పృహతో మెలగాలి.
ఎంత చెట్టుకు అంత గాలి అనుకోకుండా అందరం ఒకే చెట్టు ఆకులం అనో, భూమిలో దాగిన వేళ్లమనో అనుకోగలగలి. లేకపోతే వాళ్లూ మనమూ వేరు వేరు.
తనవి రోడ్డు మీది వ్యక్తి ప్రేలాపనలే అవుతాయి అవి!
కానీ, మనవే అవి.
అతడు రాత్రి మాత్రమే ఇబ్బంది పడతాడు.
మనం పగలూ పడతాం.
కానీ, వాళ్లు వేరనుకుంటాం.
ఒక్కోసారి వాళ్లే నయం అనీ అనుకుని ఊరుకుంటాం.
కానీ, వినాలి. వింటే అసలు చిత్రం వేరని తెలుస్తుంది.
విగ్రహావిష్కరణ అంటే అదే.
నగర జీవితంలో ఎన్నో కూడలులు.
ఆ కూడలిలో ఒక విగ్రహం. ఆ విగ్రహం పక్కన సొమ్మసిల్లి నిద్రించే శరీరం.
అది ఏదో నిద్రలో కలవరిస్తుందనుకోవద్దు.
వినాలి.
విని, చెప్పాలి.
ప్రతి కూడలిలో ఒక జీవితం ఆ వ్యక్తి మాదిరి లేచి నిలబడి మాట్లాడుతుంటే స్వామి వివేకానందుడి ప్రసంగం మాదిరిగా మనం అమిత శ్రద్దతో వినాలి. జాతిని మేల్కొలిపే స్ఫూర్తిదాతల ప్రసంగాల మాదిరి వాళ్లను మాట్లాడనివ్వాలి.
అప్పుడు తెల్లవారాలె!
ఒకరు చెబుతుంటే ఒకరు వినడం. ఒకరు వింటుంటే మరొకరు మాట్లాడటం.
ఊహించండి. మీరు ఒక కాలిబాట మీద జీవించే మనిషితో ఒక గంట మాట్లాడటం.
అతడు మీ ‘జీవితంలోని బతకు ఎంత భారంగా మారిందో’ వినడం.
అది అద్భుత దృశ్యం.
అంతదాకా దృశ్యాదృశ్యమే. జీవితంలో బతకడం మహా కష్టం.
*

ఆమెను మళ్లీ చూడండి!

Kandukuri Ramesh
-కందుకూరి రమేష్ బాబు 
~
ఒక్కోసారి ఛాయా చిత్రణం చేస్తూ ఉన్నప్పుడు విచిత్రమైన పరిస్థితి ఎదురవుతుంది.
మొన్న బతుకమ్మ పండుగ సందర్భంగా పూవులు అమ్మే వాళ్లను చిత్రిస్తూ ఉన్నప్పుడు ఈ సంకటమే కలిగింది.
చిత్రమే.
కానీ చిత్రమైంది.
చూశారా?
ఆమె స్వయంగా పూవులు అమ్ముతోంది.
కానీ, ఆమెను ఒక ఛాయగా చేసి చూసుకుంటే ఆమె స్వయంగా ఒక పుష్ఫంగా వికసించడం విశేషం.
నిజానికి ఆమె యవ్వనవతి కాదు. ముదిమి దాటిన వ్యక్తే.
కానీ, ఆమెను వ్యక్తం చేసే ఈ ఇమేజీ నాకు అవ్యక్తంగా దోబూచులాడే ప్రకృతి కాదు.
వ్యక్తమే. వ్యక్తే!
ప్రకృతికాంత వ్యక్తిత్వమే.
సృష్టి, స్థితి, లయలను తానే నడిపే వ్యక్తిత్వం అనిపిస్తుంది.
ఆమెను మళ్లీ చూడండి.
అందం, సౌకుమార్యం, విశ్వాసం.
చూడండి.
ఆమె సబ్జెక్టు – విషయం.
ఆమె కాంపోజిషన్ – సమ్మేళనం.
ఆమెనే లైటింగ్ – వెలుగు నీడలే కాదు, సప్తవర్ణ శోభ కూడా.
చూడండి.
ఆమె ప్రతి కదలికా చూడండి.
ఆమె తనను తాను ఒద్దికగా దాచుకునే తీరూ గమనించండి.
ప్రకృతికాంత ఎంత అందంగా సహజంగా నన్ను ధరిస్తోందో అనిపిస్తుంది!
అవును మరి. లేకపోతే ఈ చిత్రం ఎలా వస్తుంది మరి?
నిజం.
అందుకే వ్యక్తులను చిత్రిస్తున్నప్పుడు నాకే సందేహమూ లేదు.
వారు విడివిడి అంశం కాదు, సమస్తాంశం.
వ్యక్తి అంటే వ్యక్తమయ్యే ప్రకృతే!
కానీ, మనుషులు పరిపరి విధాలు.
ఎవరి అన్వేషణ వారిది.
చాలా ఏళ్లక్రితం Nude in Nature అని రాజన్ బాబు గారు స్త్రీని ప్రకృతిలో చిత్రించి అబ్బుర పరిచారు.
తనని నగ్న ఛాయలు చేసి ప్రకృతిని దర్శింపజేయ ప్రయత్నిస్తారు.
కానీ, ప్రకృతియే స్త్రీ అయి పుష్ఫించినప్పుడు
ఆమె అచ్చాదనగా ధరించే ప్రతి వలువల్లోనూ పుష్ఫాలే దర్శనమిచ్చినప్పుడు
మళ్లీ నగ్నత్వం అవసరం ఏ పాటి? అనిపిస్తుంది నా వరకు నాకు.
అందుకే ఆమెను నా దృష్టితో కాదు, తన దృష్టితో చూపుతున్నాను.
ఎలా నలుగురికీ కనపడాలనుకుందో అలా చూపడం.
అసలు మనకు కావాల్సింది కాదు,
తనకు ఇవ్వదగింది అసలైన ప్రకృతి కదా అనిపిస్తుంది నాకు.
పురుష దృక్పథం కాదు,
స్త్రీ దృక్పథం ప్రధానం అనిపిస్తుంది కూడానూ.
అందుకే Nature in Women చేయాలనిపిస్తుంది.
ఒక సిరీస్ గా ఇలా వందలు, వేలు, లక్షలు చేయవచ్చు.
కానీ, ఒక సూక్ష్మదర్శిని చాలు కదా అని ఈ ఇమేజీ.
ఇందులో చూస్తున్నకొద్దీ మీకు ప్రకృతి గోచరిస్తుంది.
చిత్రం
లేదా దృశ్యాదృశ్యం.
అవును.
ప్రకృతి తన బాడీ లాంగ్వేజ్ ను, ఈస్తటిక్స్ ను స్త్రీలలో వ్యక్తం చేసి ‘జాక్కుంటుందా’ అనిపిస్తుంది.
లేదా మొత్తం ప్రకృతిని అర్థం చేసుకునేంతటి ‘ఫ్రేం’ పురుషుడికి లేదనే కాబోలు,
ఆమె లో అన్నింటినీ చూసి గ్రహించుమా! అన్న సందేశాన్ని ఇస్తుందా అనిపిస్తుంది.
చూడండి.
బాల్యం, యవ్వనం, వార్థక్యం.
గాజులు, మట్టెలు, తల్లికొంగూ…అన్నీ.
మీకిక్కడ కనపడకపోతే ప్రకృతిలోకి వెళ్లండి.
లేదంటే స్త్రీ దగ్గర ఆగండి.
దర్శించండి.
వికసించండి.
*

వొద్దు అన్న సమాధానం…

 

– కందుకూరి రమేష్ బాబు

~

Kandukuri Rameshవేమన
పైన.
ట్యాంక్ బండ్ పైన .

కింద?
మనిషి.
ఎవరో తెలియదు.

వెళుతుంటే,
లోయర్ ట్యాంక్ బండ్ మీదుగా వెళుతుంటే నిన్న చూసా.
చొక్కా తప్పా తనకు ఏమీ లేదు.
చెప్పులు ఉన్నాయ్ అనుకోండి.
‘మనిషి మాత్రం ఈ లోకం లో లేడు’  అనిపించింది.

మాల్లీ ఇవ్వాళ్ళా చూసా.
చూస్తే చూసాడు.

క్షణం ఆలోచించా ఫోటో తీసుకోవడానికి.
అతడు వొద్దు అనలేదు.

కాని, ఆ తర్వాత అడిగాను..
‘ప్యాంటు తెచ్చి ఇవ్వనా?’  అన్నాను.
తల అడ్డంగా ఊపాడు.

‘పోనీ లుంగీ?’ అని అడిగాను.
వొద్దు అన్నాడు.

వినిపించింది.
ఎం చేయాలో తెలియలేదు.
నిరుత్తరత.

తప్పలేదు.

ఒక వెళ్ళిపోయాను.
మనిషిగా.

కాని, ఛాయా చిత్రకారుడిగా ఇలా
మిగిలిపోయాను.

ఇలా ఎన్నో.

ఎవరి కి చూపుతాం ప్రతీసారి.
అందుకే, ‘నిరుత్తరత’ బాగుంటుంది.
బాధగా బాగుంటుంది.

కొంచెం పంచుతాను, ఈ పూట.
చెప్పక తప్పక.
అతడి ప్రత్యుత్తరం నచ్చక.

*

…..అందుకే చిన్నప్పుడే చూడాలి!

-కందుకూరి రమేష్ బాబు

~

Kandukuri Rameshఒకటి కాదు, రెండు కాదు, పదినిమిషాల్లో పది బొమ్మలు తీశాను.
కానీ ఒక్కసారి కూడా డిస్ట్రబ్ కాడే వాడు.

దూరం నుంచి కాదు, దగ్గరకు వెళ్లినా అతడిక్కడ లేదు.
ఒక్కసారి కూడా అతడు మనవైపు చూడలేదు.
అసలు తనిక్కడ లేడు.

తనలో తాను.
తనతో తాను.

బహుశా పెద్దయ్యాక లేనిదదే కావచ్చు.
అంత నిమగ్నమై, లీనమై కానరావడం అసంభవం కావచ్చు.

ఉన్నా ఆ పని ఒక ఆట.. ఒక పాట.
ఒక సహజమైన బాటలో కాకుండా యాంత్రికత్వంలోకి జారిపోవడమే కాబోలు.

అందుకే పెద్దవాళ్లను పనిపాటల్లో ఛాయా చిత్రలేఖనం చేయడం మహాకష్టం.
పిల్లలనూ లౌకిక ప్రపంచంలోకి తెచ్చి చూపడమూ అంతే కష్టం.

చూపిస్తే నవ్వుతారు.
వాడికి చెడ్డీ కూడా లేదు.
వేసుకోలేదు.

కానీ వాడి ధ్యాస, ఏకాగ్రత అంతా ఒకటే కాదు ఆ చిత్రం.
ఆ రంగులు.

ఆ తరాజు వాడంతట వాడు ఎంత అందంగా చేసుకున్నాడు.!
వాటిని చూడండి.

అందులో ఆ రాయిని చూడండి.
బ్యాలెన్స్.

తమంతట తాము బుడి బుడి నడకలు పోయేటప్పుడు మనం చూస్తాం., పిల్లలని.
కానీ వీధిలో ఆడుకుంటున్నప్పుడు, స్నేహితులతో గొడవ పడుతున్నప్పుడు, బడిలో పాఠం వింటున్నప్పుడు చూడం. అలాగే, నిదానంగా పెద్దయి విద్యాబుద్దులు నేర్చి వాడు మెల్లగ నశించిపోయాక మనం చిత్రాలు చాలా చేస్తాం. కానీ వాడు వెళ్లిపోతాడు. ఆ బాలడు అదృశ్యమౌతాడు. అదే విషాదం.

అందుకే చిన్నగున్నప్పుడే చూడాలి.
తర్వాత వాడిని ఎన్నో విధాలుగా చూసినా వాడు కాదు.

కానీ ఇక్కడ చూడండి.
తనంతట తాను నేర్చుకుంటున్న ఒక పాఠంలో తానే టీచర్.
తానే విద్యార్థి.

ఒక బాలుడి శిల్పం.

తనను తాను తూకం వేసుకుంటున్న బాల్యం
ఒక తరాజు.

తర్వాత తాను తూకంలోకి వస్తాడు, అదే బాధ.

*