If Given a Chance….

                                  Origin (Telugu): Vattikota Alwaru Swamy

                                 Translated from Telugu by:   Elanaaga

 

 

untitled[Vattikota Alwar Swamy is undoubtedly a great storyteller. His mastery over short story is indeed commendable. He is not only a visionary, but also a robust optimist.

His narrative depicts economy of space and characterization. Thus it stands out unique. As a vibrant writer, his creative canvas is full of social realism. The present story, “If Given a Chance”, embodies multiple shades of meaning and a wide spectrum of symbols and images. More particularly, the story has very crucial issues of human concern: 1.The inbuilt injustice in our societal values 2.There is a need for radical revision of criminology, penal code and jail administration 3. Subjugation of woman in a male-dominated society or gender bias 4. Man woman relation in the institution of family 5. War and human wastage

Alwar Swamy tries to redefine independence. It has larger ramifications. In fact, it is not only the national independence but also the individual freedom.

The story is set in a typical Indian home or household. The husband Shastri and his wife Saroja, in their casual conversation, not only unravel their inner motives, but also touch upon the whole gamut of national issues. Against the backdrop of war, how human life undergoes the twists and turns of socio-economic issues. AlwarSwamy considers war as a great global disaster. In his scheme of things, the role of woman takes the front seat. Alwar Swamy foresees a bright and brilliant future for woman. Saroja not only opens window for fresh air and also further breastfeeds her daughter, she gives a tremendous feedback of ideas. She also gives a daring discourse on emerging new woman. She says woman needs to realise her full potential. In fact, woman is also imprisoned in the family of four walls. She can equally prove her mettle on the fighting front.

In the later years, Alwar Swany’s forecast turns out to be true. How present day’s woman is dominating socio-political arena? And further how she most efficiently and effectively is managing the state administration and other transactions? Emancipation and empowerment of woman becomes a deep undercurrent of the story.

Pathan is an Afghan Muslim. The story is too deep for tears. In the yesteryears, the jail administration was so bad that jails proved to be real torture chambers. Since Alwar Swamy himself had undergone the travails of jail life for no fault of his, Pathan was put behind the bars and further condemned to undergo rigorous imprisonment. Finally, he met with a tragic death. Thus, he was alienated from his own family and native roots. Here, Alwar Swamy selected a Muslim to reveal his religious respect and tolerance.

The present story transcends beyond the four walls of house and intersects with contemporary history of larger issues. Pandit Nehru’s cryptic statement turns out to be a great piece of literary work. If given a chance, either man or woman excels and expands into cosmic heights.

Doctor Elanaga is a brilliant translator. He could bring out the body and the soul of the original. His informal style, apt and appropriate phrase, makes the work immensely readable. Doctor Elanaga himself is a poet and writer. This enabled him to translate those turbulent times and history into chaste English.

Alwar Swamy, as a great patriot and writer, envisaged a new independent India where woman should emerge as a powerful force to be more articulate and assertive. Finally, no one gives a chance – it is to be fought and created.]

 

                                                                – Professor P. Lakshminarayana.

 

 * *

 

“Have you read this, dear?”

“Yes, I must have read. But what is it?”

“Pundit Nehru’s speech”

“On what occasion?”

“In Children’s Promotion Association, in Delhi”

“Oh, that one? Yes dear. He explained very nicely. What did you think about Nehru? He is an expert in grasping the ins and outs of issues. Okay. But what is his perspective? Read”

“Listen here. In fact, 85 percent of people serving the sentences in our country’s prisons, are not criminal minded. Even the remaining 15 percent are not criminals by nature. Circumstances rendered them so. An ordinary prisoner serving a jail sentence for the past ten years, is more virtuous than many who are outside prisons”

(Laughs) “Oh, that one?”

Kaum ke gum me dinner khathe hain hukkam ke sath

               Ranj leader ko bahuth hai magar aram ke sath(1)

Saroo! You are becoming more and more invincible day by day. When I read that speech, I see the picture of one person in my mind”

“Is his life so poignant?”

“Poignant? Heart will be blasted”

“In that case, tell. I will listen”

“Shall I tell? It’s the tale of a youth who lost his life quite unjustly. It happened ten years ago”

“Please stop for a while. Before you tell the story completely, I impose a condition”

“What is it?”

“It won’t be good if you shed tears in between and keep on worrying for the next one or two days”

“Saroo! In a way, you are fortunate”

“What a good fortune indeed! Do you mean to say that even my inability to understand you, my living as an ignoramus by not knowing your agonies and staying away from everything is fortune?”

“Yes. For inept fellows who cannot solve their problems, there only lies peace in not understanding the problems. They can pass time as ignoramuses inside a room”

“A wife, who, without understanding her husband’s views and difficulties and not becoming a partner, cannot be joyful as you surmise. It becomes inevitable for us to get influenced by your difficulties and views wittingly or unwittingly. That way we compulsorily become partners in your lives that are filled with restiveness and disquiet. Okay. Let it be. You are very capable my dear. If you want to escape from discussing the actual issue by digressing, you may now proceed to tell about that youth in detail”

“Shall I tell?”

“Yes, of course. But please wait a little. I’ll breast feed our baby Sudha”

 

*         *         *

 

“Saroo! Not all people can discern the rot and ins and outs of the society. It is possible only to those who understand the society fully”

“See, you are digressing again. Put that paper down there and come straight to the actual point”

“I will tell. But you should hold a bridle in your hand and keep pulling it like this at intervals!”

“Once ordered by you, there won’t be any going back of course. I will certainly make use of the power vested in me to the extent of hundred percent”

“Like a monkey getting jaggary. Is it?”

“In fact, you males have suppressed us. Otherwise, we are more efficient than you in all aspects. If you want to disprove my point, give power to us and see. We will show our mettle”

“The Sarojamma who can pull the bridle when I deviate from path, is herself sidetracking, you see”

“Yes indeed. When I said about power to women, you felt that it is sidetracking. Males are males anyhow”

“They are selfish fellows. Aren’t they?”

“No, no. They are not selfish. They are personifications of deities who, by telling sweet words, create hurdles at every step in the name of social restrictions, traditions etc., and when it becomes difficult to withstand, nurse suspicions in their hearts”

“Oho, Sarojamma is getting accustomed to the attitude of lecture it seems”

“However much a woman I may be, am I not the wife of Sri Sri Sri Sri Sri……………..Sastry?”

“That’s alright but where has your bridle gone?”

(Laughs) “How nice is this? Both of us have left the actual issue and resorted to argument. Start at least now”

“Perhaps I have already told about it to you Saroo”

“I don’t remember. Would you wear out if you tell it again?”

(Sets right his tone) “Then listen. Would you bring some water to drink?”

“Would just some drinking water suffice?”

“It seems your eyes are going into sleep mode”

“My eyes? Or yours?”

“Okay. Leave it but give me water to drink. We will think about everything else later”

“Is there a later part also? Take and drink this water”

“Saroo! It’s very sultry dear. Please open that window and switch the light off”

“Oho. It seems Sastry sir’s eyes want to fall asleep”

“Yes. It’s chilly too. Bring that rug”

“What happened to the thing you wanted to tell?”

“I remember that I have already told it to you. It’s that same thing. Hasn’t the Pathan(2) fellow gone mad? In the jail”

“Oh, that thing? So what? Shouldn’t you tell once more?”

“If you are not feeling sleepy, it’s right then. It’s your habit to keep on pestering me till you get sleep. Listen”

“Good heavens. That means sir’s chariot has now started”

“What shall I do? The devotees pulling the chariot are like that. Saroo! If you really want to listen, then I’m starting now”

Sree Ganesaya namaha(3). Okay, start”

“He is a Pathan belonging to a border state”

“If Sastry sir excuses me, I have a plea. When you said border state, I was reminded of Frontier Gandhi(4). It’s pity that nowadays we hear nothing about him”

“Saroo! Your attitude is reminding me that of a gurivinda(5) seed. You, who argue that I often digress, are not allowing me to proceed”

“There are judges who revoked hangings when asked to pardon. There are others who exempt convicts from paying the penalty. But you are behaving like a fascist. This is not good. Please realise that this is the era of democracy. Besides, I am a woman devoid of physical strength. While I am trying to imbibe knowledge from you who is a treasure house of wisdom to get enlightened, to become prudent, to rove as a valiant lady on this great Indian land full of valour and to puff up with pride, why this disgust for you?”

“Sarojamma garu(6)! Stop. Stop your flow of poetry”

“It is the men who stop everything. Women are always progressive. They always march ahead”

“There’s no use in marching without companions. Take at least me with you”

“Okay. The Pathan fellow hailed from a border state. What next?”

“After that…after that….Unable to earn anything for his livelihood, he joined the military”

“Inability to earn means dying without food. Isn’t it? And joining military implies getting ready to die. That means being afraid of one death, he readied himself for another death”

“No Saroo! Not all people who join military die. Not all students who study, pass. And not every patient who takes medicine gets cured. It depends on their fate”

“I opine that one more thing must be added to that”

“What’s it?”

“Not all employees who do their duty necessarily get salaries”

“Oh, you almost killed me with your sentence. Do you mean that they should live just on wind and water?”

“In fact what you are giving me for my drudgery is only that much. Is it not so?”

“The family life and love bond between wife and husband are well above destiny and the life itself. There is an indescribable affection in it. It has no price. Nor can it be explained in words”

“Is it so? Sometimes you remark that this whole world is a single family and all the peoples are its members. As per your tenets of virtue, you who belong to this vast family and me who is a member of your family are carrying out actions without any desire for returns. Then why shouldn’t you work without taking that 1500 Rupee salary?”

“Oho, somehow you want to do away with my job! Saroo! I am not doing the job for the sake of salary. I’m taking salary because I am doing the job”

“But that Pathan has joined the job for salary, O.K. What happened after that?”

“Poor fellow, he was shifted to a very distant place from his native area just after joining his job”

“Like how you had gone to London…Is it?”

“Saroo! It’s not fair to apply everything only to me”

“May peace prevail. Please don’t get angry Sastry garu. Poor woman, that Pathan’s wife…how much mental agony she must have been subjected to? Did he have any children?

“His family comprised an old mother, a ten month old son and a wife. He was the only person for them to fall back upon”

“Pity”

“Some scuffle took place in the military camp. He too had participated in it I believe. Perhaps it’s a very serious scuffle. That Pathan was sentenced to twelve years imprisonment”

“Twelve years! When you spent just two years in jail, I underwent an enormous amount of mental turmoil. Would you say that serving twelve years of sentence in prison is an ordinary thing?”

“No Saroo! It’s not an ordinary thing. It’s unbearable. Just after two months of imprisonment, his heart broke. He didn’t know the state of his family. Nor his family members knew what was happening to him. He suffered a heart break here while they suffered with no money for livelihood there. Whenever there was a chance, he averred that he had not done anything wrong and   beseeched the prison officials to shift him at least to other jail in his native state. Those were the days of war. Who would listen to his plea in the situation of a great war when everyone is preoccupied with life and death? Many months have passed without any outcome. Even his sentence was confirmed in the appeal. (With choked voice) In the end, he went out of his mind”

“Have you started it again? Think that I am dead if you do that. How foolish I am? Why did I ask you to relate the tale at all? Please don’t bring tears to your eyes”

(With choked voice) “Saroo! His figure is still lingering in my mind. He holds a rosary in his hand and doesn’t talk to anybody. Nor does he eat anything or change his dress. If at all he speaks anytime, it’s only a single sentence: “I have not committed any wrong, send me to my home.” In the end, he was considered a mad fellow. There was no end to the beatings and abuses that he received. Not eating food in prison is equal to breaking the rule. The jail employees’ duty is not complete until something is pushed into convict’s mouth….I can’t tell anymore Saroo”

“What must have happened in the end?”

(With choked voice) “He died as an insane fellow. That news alone was conveyed to his family members. But one thing is sure. Had he been given a chance, he would have outshined. Only due to the circumstances, he became like that. Saroo, there is so much meaning in those words of Pandit Nehru. That’s why I felt pained so much. You have brought tears to your eyes too. Yes, every living being that has a heart does the same thing”

 

 

– – –

 

 

1.Kaum ke gum me: During the times of national disasters, officials are eating

dinners in condolence meetings. Leaders have a great sorrow,

but they are well contented. (Lines from Akbar Alahabadi’s

poem)

2.Pathan: The Pashtun man, known Afghan in Persian and Pathan in Hindi – Urdu.

3.Sri Ganeshaya Namaha: A Sanskrit sloka praying Lord Ganesa to remove any

obstacles before starting any major work by Hindus.                                

4.Frontier Gandhi: Khan Abdul Ghaffar Khan. He was a political and spiritual

leader known for his nonviolent opposition to the British rule

in Indian subcontinent.

5.Gurivinda:            A seed which is partly white and partly black. People who don’t

recognise their own deficiencies are usually referred to it.

6.Garu:                     A suffix word used to denote reverence to elderly or great

persons.

 

 

(This is one of the stories from the book ‘Inside the Prison’ which is a translation to Vattikota Alwaru Swamy’s short story book ‘Jailu Lopala’. The book was published by Telangana Bhasha Samskrithika Mandali and it will be released on 25-10-2014 at 10.00 A.M. at Telugu University auditorium, Public Gardens , Nampally, Hyderabad as a part of Vattikota Alwaru Swamy’s birth centenary celebrations)

 

***

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

అతను అంగారం, ఆమెలోని సింగారం!

untitled

నేను వణికే వర్జిన్ మొదటి స్పర్శని

నేను  సున్నితంగా గుచ్చుకునే తన దొంగ ముద్దు ని

నేను   మేలిముసుగు లోంచి తొంగి చూసే ప్రేమ చూపు ని

అంటూ ఎక్కడయినా కనిపిస్తే  ఈ లైన్స్ చదవగానే ఈ కాలపు   ఔత్సాహిక ఇంటర్నెట్ కవి ఎవరో ప్రేమోద్రేకాల వ్యక్తీకరణలో కాస్త తడబాటు ఆటలు ఆడుకున్నాడు /కున్నది అని పాటకుడు అనుకుంటే గట్టి ముద్దపప్పులో కాలు వేసినట్లే  , ఎందుకంటే అదే పోయెమ్ లో ఇంకో పాదం లో

నేను భూమి గుండెల్లో పేలే అగ్ని పర్వతం

నేను అడవులని నిలువుగా దహించే కార్చిచ్చును

నేనే నరకపు పిచ్చి క్రోదాలను చూపే  సముద్రం 

అంటూ  ఒక్కసారిగా  ఆవేశం క్రోధం , ఆక్రోశం వెలిగక్కే అంటూ ఉలిక్కిపడేలా చేసే కొత్త వాక్యాలు కనిపిస్తాయి

tagore-nazrul1

ఇంకొంచం ముందుకు వెళ్లి ఇంకో రెండు పాదాలు చదువుకుంటే

నేను ఒక శాశ్వతం అయిన తిరుగుబాటు దారుడని

ప్రపంచాన్ని ఎదిరించడానికి నా తల ఎత్తుకుంటాను

అన్న వాక్యాలు కనిపించి  ఒక ఉద్యమ విప్లవకారుడి ప్రేమ  మన హృదయాన్ని మొదటి ముద్దుగా  కాకపోయినా గుండెల్లో గుచ్చుకున్న బలమయిన  భావంగా దిగబడిపోతుంది .

ఒక అనిర్వచనీయమైన ప్రేమ ఒక ఆవేశం ఒక విప్లవం కవిత పేరు విరోధి కవి కాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం. 

najrul1

 

మెదడులో ఒక 100 వోల్టుల బల్బు ఒకటి వెలిగి మొత్తంగా భారత స్వాతంత్ర సమరోద్యమం అందులో బెంగాలీ రైటర్స్ అంతా ఒక్క సారి గా కళ్ళముందు నిలబడి మనల్నే చూస్తున్నట్టు లేదు ? ఒక పక్క శాంతి వచనాల గురుదేవుడు రవీంద్రుడు బెంగాల్లో  ఉద్యమం ని తన కవితల రచనల ద్వారా ఎంత ముందుకు తీసుకెళ్లాడో కరెక్ట్ గా అదే సమయం లో నాణంకి రెండో పక్క  తన విరోధి ,అగ్నివీణ లాంటి రచనలతో స్వాతంత్రోద్యమం లో మధ్య మధ్య చల్లారే గుండెలకి నిజంగానే కార్చిచ్చు అంటించిన కవి గాయకుడు ఖాజీ నజ్రుల్ ఇస్లాం . మనకి బంగ్లాదేశ్ కి సాంస్కృతిక వారసత్వపు దారంలా అక్కడ రవీంద్రుడు రాసిన అమర్ షోనార్ బంగ్లా ఎ సాంగ్ బంగ్లాదేశ్ జాతీయ గీతం అయితే అదే ఆ కాలం లోనే మతపరమయినా , జెండర్ బేస్డ్ మూడ విశ్వసాలకి వ్యతిరేఖంగా అన్ని రకాల సోషల్ జస్టిస్ కోసం గళం విప్పిన రచయిత నజ్రుల్ బంగ్లాదేశ్ కి జాతీయ కవి .

 

 

ఇది చూడండి

ఏ తేడా చూడండి లేదు ఒక మనిషికీ  స్త్రీ కీ మధ్య

ఏది గొప్ప లేదా ప్రియమయిన విజయం 

ఈ ప్రపంచంలో ఒక సగం  మహిళ ,ఇతర సగమే మనిషి ”

అంటూ లింగ వివక్షతల మీద  ఎన్నో కవితలు రాసుకున్నాడు

 

అలాగే  ఇంకో చోట అయితే  

Who calls you a prostitute, mother?

Who spits at you?

Perhaps you were suckled by someone

as chaste as Seeta.

……………

And if the son of an unchaste mother is ‘illegitimate’,

so is the son of an unchaste father.

(Translated by Sajed Kamal : వికీపీడియా )

అలాగే “Come brother Hindu! Come Musalman! Come Buddhist! Come Christian! Let us transcend all barriers, let us forsake forever all smallness, all lies, all selfishness and let us call brothers as brothers. We shall quarrel no more” అంటూ జాతీయ భావాన్ని మతాలకి అతీతంగా మనసులను ఉత్సాహపు భంగార్ గాన్‘ (ప్రళయ గానం) తో గడగడలాడించి . తన ప్రచురణ ధూమకేతు ద్వారా స్వదేశీ సంగ్రామాన్ని ఉత్తేజిత పరచడం తనకే సాధ్యం అయింది .ఇంత డైరెక్ట్ గా ఇంత ఉదృతంగా పదాలకు కూడా మేలి ముసుగులు వేసే కాలం లో రాయగలరు అంటే నమ్మలేం కదూ అందుకే నజ్రుల్ కి మాత్రమే అప్పట్లో   విప్లవ కవి అని తాఖిదులిచ్చి గౌరవించుకున్నాం .

 –నిశీధి

వేకువతో వెంటాడే సున్నితత్వపు పాట – గుల్జార్

photo.php

చిత్రం: అన్వర్

 

 

ఇవాళ గుల్జార్ పుట్టినరోజు.

ఎనభై వసంతాల నిత్య వసంతపు పాట కి, రోజూ ఎక్కడో ఒకచోట వినబడే గుల్జార్ కీ రోజూ పుట్టిన రోజే .. అసలు ఒక రోజేంటి ?

అది కూడా విచిత్రంగానే అనిపిస్తుంది నాకు .

ఆనేవాలా పల్ జానేవాలా హై’ అని తెలిసిన గుల్జార్ అనబడే పంజాబీ పెద్దాయన కి మనం ఏం చెప్పగలం ? అతని పాట లేకపోతే ఎన్నో రాత్రులూ , కొన్ని చోటీ బాతోన్ కీ యాదేం ఎలా చెప్పాలో మనకి రాదనీ నిజాయితీ గా , నిర్మొహమాటం గా వోప్పుకోవటం తప్ప ..!!
గుల్జార్ పాటల మీద ఎలా విపరీతమైన ప్రేమ ఏర్పడింది అని హిందీ పాటల ప్రేమికులని మాత్రం అడగమాకండి.. మనల్ని కొట్టినంత పని చేస్తారు .. అసలు అతని లిరిక్స్ లేకపోతే , హిందీ పాటకి సంపూర్ణత్వం లేదని అందరూ వొప్పుకొనే విషయం .. బడీ బెవజే జిందగీ జా రహీ హై .. అని ఆయన తన పాటలోనే చెప్పినట్టు ..!
ఒక కవి తలచుకుంటే ఇంత ప్రభావితం చేయగలడా .. అది కూడా కమర్షియల్ స్ట్రీంలో పాటలు రాసి కూడా అనేది నాకొక ఆశ్చర్యకరమైన విషయం .. “చయ్య చయ్య ” నుండీ జిందగీ న మిలేగీ దోబారా వరకూ ఆయన రాసిన పాటలే ఉదాహరణ.

Gulzar_signature
కానీ నాకొక ఉద్విగ్నభరితమైన జ్ఞాపకంగా గుల్జార్ మారిన సంఘటన కూడా జరిగింది . ఏదో పని మీద భోపాల్ వెళ్ళిన నేను అక్కడ ఉన్న ఒక మానసిక వికలాంగుల సంస్థ ” అరుషి” ని చూద్దామని అనుకోవటం , చూడటం జరిగింది . వెళ్ళేదాకా తెలియలేదు, దానివెనుక ఉన్న దిల్దార్ గుల్జార్ అని .
ఏం చెప్పను.. ప్రతీ మానసిక, శారీరక వికలాంగులైన పిల్లల నవ్వుల్లో , వాళ్ళ పాటల్లో , మాటల్లో ..గుల్జార్ ని చూడగలిగాను. పిల్లల చేత పాడించి , రికార్డ్ చేసేందుకు, అక్కడ ఒక రికార్డింగ్ స్టూడియో కూడా ఉంది. ఒక గుడిని దర్శించినట్టు నా గుండె కొట్టుకుంది. ఎంత గొప్ప బలహీనతనైనా , అవకరానైనా , జయించగలడు కవి .. అతని అక్షరాలు అని అర్ధమైన క్షణం అది.

అరుషి అంటే , సూర్యుని మొదటి కిరణం అంట .. అక్కడ రాసిన ప్రతీ పదం .. భావం గుల్జార్ వి.. ఎలా అనిపించిందో తెలుసా …” యెహ్ జిందగీ గలే లగా లే .. హం నే భీ తేరే హర్ ఎక్ గమ్ కో గలే సే లగాయా హై.. హై నా ”

gulzar4
కొన్ని భావాలకి పదాలు రాయటానికి మనం గుల్జార్ కాము.  కానీ కవి అక్షరాలు ఒక వేకువ పాటగా, జీవితాంతం తోడు గా మారిన క్షణాలవి.
గుల్జార్ సాహిత్యం రంగుల హరివిల్లుగా మారి .. ఆందోళనల వాన వెలసి, మనసు తడితో, తేలికపడ్డ క్షణాలవి .. మనఃస్పూర్తి గా కళ్ళనీళ్ళు పెట్టుకున్న అపురూపమైన ఘడియలవి .. ఎవరైనా అరుషి వెళ్లి చూడొచ్చు.
అంజానా సా .. మగర్ కుచ్ పెహచానాసా….. హ్మ్మ్ ..
గుల్జార్ సాబ్ …. తు సీ గ్రేట్ హో యార్ …!! నా జియా లాగేనా ..ఆప్ కే గానే బినా జియా లాగేనా ..!!

 

-సాయి పద్మ

saipadma

 

 

 

https://www.youtube.com/watch?v=WAOwwdsN9sU

నన్ను వెతుక్కుంటూ వొచ్చింది కవిత్వం!

premio-nobel-de-literatura-chileno-pablo-neruda-2013-03-22-57728

 

“నెరుడా గురించి రాయమన్న వెంటనే నాలోపల ఏదో గాలి సందడి చేసింది.పగలబడినవ్వాలనిపించింది. సరే అని రాయటం మొదలుపెడితే కాగితాలు కాగితాలునిండిపొయ్యాయి. నేను రాయల్సింది కొద్దిగనే కదా అని గుర్తుకుతెచ్చుకోని, రాసినదంతా పడేసి ఏదో పది వాక్యాలు రాద్దాం అని కూర్చుంటే- అలా కవితలువస్తున్నాయ్. నెరుడాని అమితంగా ఇష్టపడే వాళ్లకు  నేను ఏం చెప్తున్నానో అర్థమవుతుంది.

 

మా ఇంట్లోనే ఒక గోడౌన్  ఉండేది. అక్కడికి సామాన్యంగా ఎవ్వరూపోరు. ఒక్కతినే అక్కడికి వెళ్లి, అక్కడ వేలాడుతున్న చిన్న బల్బునువెలిగించి, అక్కడి నిశ్శబ్దానికి నెరుడా కవిత్వాన్ని వినిపించే వాడిని.  ఆనిశ్శబ్దంతో ఒక సంబంధం ఏర్పరుచుకున్నానో ఏమో, అక్కడికి వెళ్లి దొరికిన నెరుడాకవిత్వం అంతా చదవటం ఒక అలవాటు గా మారిపోయింది. ఇక్కడ నేను కవిత్వంరాయకుండా కేవలం వాస్తవాలను రాస్తూ నెరుడాని పరిచయం చేయటానికివిశ్వప్రయత్నం చేయదల్చాను.

 

నెరుడా చిలీకి చెందిన మహాకవి. నిజానికి నెరుడాని చిన్నవయస్సులో మరో గొప్ప కవయిత్రి గబ్రిఎల్ మిస్ట్రల్ చాలాప్రొత్సహించింది. నెరుడా కి తన సవతి తల్లి అంటే ఎంతో ఇష్టం. నెరుడా తన “మెమోఇర్స్” లో ఆమె పై తన ప్రేమను అత్యంత కవితాత్మకంగా చెప్తాడు. ఆమె “ఇంట్లోని చీకట్లనుండి బయటకి వొచ్చే నిశ్శబ్ద నీడ” అంటాడు.

 

నెరుడాతన తొలి పుస్తకం – “ఇరవై ప్రేమ కవితలు మరియూ ఒకవిషాద గీతం” – 1921 లో ప్రచురితమయ్యింది. అత్యంత చిన్న వయసుతోనే ఆ పుస్తకంద్వారా నెరుడా సాహిత్యలోకంలో తన స్థానాన్ని సుస్థిరం చేసుకున్నాడు. తనప్రేమ స్మృతులన్నీ – చిలీ దేశపు ప్రకృతి అందాలని కలగలిపి ఒక కవితాత్మక రూపంఇవ్వటంలో నెరుడాకు సాటి ఎవ్వరూ లేరు. గొప్పకవి అయిన లోర్కా నెరుడా కు మంచిస్నేహితుడు. లోర్కా నెరుడా గురించి యిలాచెప్తాడు “తనకు తత్వశాస్త్రం కంటేచావుతోనే ఎక్కువ సాన్నిహిత్యం, అంతర్గత ఆలోచనల కంటే బాధకి ఎక్కువ దెగ్గర-సిరా కంటే రక్తం గురించే ఎక్కువ తెలుసు. ఆ కవిలో ఎన్నో రహస్యమైన గొంతులువినిపిస్తూ ఉంటాయ్, అవేంటొ తనకే తెలియవు.”

 

రాజకీయంగా, నెరుడా కమ్యునిస్టు భావాలని నమ్మాడు. 1971 కాలం, నెరుడా రాజకీయ జీవితంలో అత్యంత గొప్ప స్థాయికి చేరుకున్న సమయం.  చిలీకమ్యునిస్టు పార్టీ నెరుడా ని ప్రసిడెంట్-అభ్యర్థిగా గా ఎన్నుకున్నప్పుడుతను ఆ భాద్యతని సాల్వడార్ అలండేకి ఇచ్చాడు. ఆ కాలంలోనే తనకు నొబెల్పురస్కారం కూడా వొచ్చింది. కాని ఆరోగ్యం క్షీణించడం వల్ల 1973లోకన్నుమూసాడు.

 

‘కవిత్వం’ అనే ఈ కవితలో నెరుడా తనకు మొట్టమొదటి సారికవిత్వం తో ఎలా పరిచయం అయ్యిందో చెప్తాడు. ఎది నాకు ఎంత ప్రియతమైన కవితఅంటే దీన్ని ఇంట్లో నా గోడ పై రాసుకుని రోజు పొద్దుననే లేచి చదివే దాన్ని .

 

ఈ నెల కవి: పాబ్లో నెరుడా

 tumblr_lgmaonlhmf1qdy8lno1_500

కవిత్వం 

 

 

 

అప్పుడు, ఆ వయసులో నన్ను వెతుక్కుంటూ

వొచ్చింది కవిత్వం.

 

నాకు తెలీదు, 

అది ఏ శీతాకాలం నుండో, ఏ నది లోంచి పుట్టిందో

దాని గురించి ఏమీ తెలీదు.

 

 

ఎలా వొచ్చిందో, ఎప్పుడు వొచ్చిందో,

అది స్వరం కాదు,పదాలూ నిశ్శబ్దం కాదు.

 

అకస్మికంగా రాత్రి శాఖల ద్వారా

ఒక వీధి నన్ను రమ్మని పిల్చింది,

క్రూరమైన మంటల నుండో, ఒంటరిగా తిరిగి వెల్తున్నప్పుడో.

అక్కడ ఒక అనామకుడిగా నిల్చుండిపోయినప్పుడు 

 

కవిత్వం నన్ను తాకింది. 

 

నాకు ఏం చెప్పాలో తెలియదు, 

మాట్లాడటానికి దార్లన్నీ మూసుకుపొయ్యాయి,

నా చూపు గుడ్డిదయింది, 

లోపల ఏదొ మొదలయ్యింది, 

జ్వరమో, మరచిన రెక్కనో ,

ఆ జ్వాల అర్థాన్ని వెంటాడుతూ,

నా దారిన నేను వెళ్లిపోయాను,

 

అప్పుడు రాసాను

ఏమీ తెలియని వాడు రాసే స్వచ్చమైన జ్ఞానంతో

పదార్థం లేని, బలహీనమైన,

శ్రేష్టమైన, అర్థరహితమైన, 

మొదటి అస్పష్ట వాక్యం, 

 

అకస్మికంగా స్వర్గాలు విడుదలయ్యాయి, 

గ్రహాలు తెరుచుకున్నాయి, తోటలు జీవం పోసుకుని ఆడాయి, 

నీడలకు చిల్లులు పడ్డాయి, 

 

 

బాణాలు, మంటలు, పూలు, 

ముడుచుకుంటున్న రాత్రి, ఈ విశ్వం

అన్నీ పొడుపుకథలు అయ్యాయి. 

 

 

 

అక్కడ అత్యంత సూక్ష్మజీవిని అయిన నేను,

రహస్యం లాంటి ప్రతిమ కలిగిన

ఆ గొప్ప నక్షత్రాల శూన్యాన్ని తాగి

నాకు మాత్రమే తెలిసిన స్వచ్చమైన అగాధం లో

నక్షత్రాల చక్రాలను నడుపుతుంటే


హృదయం గాలులతో స్వేచ్చగా విహరించింది.

 

 

 పరిచయం

సిరా– This name is a pseudonym. Please represent me as a pseudonym. Hope you see that many poets in history had written with a pseudonym. I would like to use the photo of Pessoa who is the master of pseudonyms and here is how I would like to introduce myself-

కేవలం సాహిత్యం కోసమే ఒక జన్మ ఉంటే బాగుంటుంది.

ప్రపంచం లోని అన్నిరకాల విషయాలను మర్చిపొయ్యి కేవలం సాహిత్యానికే పరిమితమవ్వాలి అనే  ఒక ఆలోచన ఎంత బాగుంటుంది?

సాహిత్యాన్ని సమాజాన్ని వేరు చేసే ప్రయత్నం కాదు, కాని సమాజం లో ప్రతిమూలని కెకేవలం సాహిత్యంతో చూస్తే ఎలా ఉంటుంది?

అసలు సమాజం అంతా మారుతున్నప్పుడు సాహిత్యం స్ఠానం ఏమిటి? ఇలాంటి  ఆలోచనలనుండి పుట్టినది సిరా.

సిరా కి స్వచ్చంగా నవ్వటం తెలుసు. అన్యాయం జరుగుతుంటే ఖండించటం తెలుసు. మౌనంగా కుర్చోని రోజులు గడపటం తెలుసు. గొప్ప సాహిత్యం చదివాక దానితో ఎప్పటికీ వీడలేని బంధం ఏర్పరుచుకోవడం తెలుసు. కుదిరితే అప్పుడప్పుడు అనువాదం చేయటమో, కవిత్వం రాయటమో తెలుసు.
There is a surreal Pessoa’s photo representing his many faces. I hope, that suits as my picture.

pessoa_________-

 

ఐనా నేను లేస్తాను!

 ang0_007

                  –  మాయా ఏంజిలో

నువ్వు నీ చేదైన అబద్దాలతోటీ

వంకర రాతలతోటీ

చరిత్రలో నన్ను అణిచెయ్యాలని

చూస్తావు –

నన్ను నీ కాలికింద దుమ్ములా తొక్కేయాలని

చూస్తావు –

అయినా నేను

లేస్తాను – ఆ దుమ్ములాగానే !

జీవం తొణికిసలాడే నా ఆత్మవిశ్వాసం చూస్తే

నీ కెందుకంత కినుక?

ఎందుకలా మొఖం మాడ్చుకున్నవ్ ?

నా నట్టింట్లో నిరంతరం ఉప్పొంగే జల వూటలున్నట్లు

నేను ఉరకలేస్తున్నందుకా ?

సూర్యులూ చంద్రుల్లానే

కెరటం ఉవ్వెత్తున ఉప్పొంగినంత ఖచ్చితంగానే

ఆకాశాన్నంటే ఆశల్లానే,

నేనింకా లేస్తూనే ఉంటాను!

నేను కుప్పకూలడం

చూడాలనుకున్నవ్ కదా

వంచిన తలతో – వాలిన కళ్లతో

కన్నీటి చుక్కల్లా రాలిపోయే

భుజాలతో

దయనీయమైన ఏడ్పులతో

సొమ్మసిల్లిపోయి –

ప్రపంచాన్ని ధిక్కరించే నా గర్వం

నిన్ను కించపరుస్తోందా

మా ఇంటి వెనుక బంగారు గనులున్నట్టు

నేను గలగలా నవ్వుతుంటే

నీకు ముళ్ళమీద ఉన్నట్టుందా

నువ్వు నీ మాటలతో నన్ను కాల్చేయవచ్చు

నువ్వు నీ చురకత్తి చూపులతో కోసేయ్యవచ్చు

నీ అంతులేని ద్వేషంతో చంపెయ్యవచ్చు

ఐనా నేను లేస్తాను – గాలిలా !

నేను సెక్సీగా ఉండడం

నీ కిబ్బందిగా ఉందా!

నా తొడలు కలిసిన చోట

వజ్రాలున్నట్టు

నేను నాట్యం చేస్తుంటే

నీకు తెగ ఆశ్చర్యంగా ఉందా!

నిరంతర అవమానాల

చరిత్ర గుడిసెల్లోంచి

లేస్తాన్నేను!

నొప్పిలో వేళ్ళూనుకున్న

గతం లోంచి

లేస్తాన్నేను!

ఉవ్వెత్తున ఉప్పొంగే కెరటాలతో

ఎగిరి దుంకుతున్న

విశాలమైన నల్ల సముద్రాన్ని

 నేను!

భయానకమైన

చీకటి రాత్రులని దాటుకుంటూ

లేస్తాన్నేను!

అద్భుతంగా తళుక్కుమనే

ఒక కొంగ్రొత్త సూర్యోదయం లోకి

లేస్తాన్నేను!

బానిస

ఆశనూ

స్వప్నాన్నీ నేను!

 నా పూర్వీకులిచ్చిన

అపురూపమైన  బహుమతులని

వెంట తెచ్చుకుంటూ

నేను లేస్తాను!

లేస్తాన్నేను!

అనువాదం: నారాయణ స్వామి వెంకట యోగి

నన్ను మాట్లాడనివ్వు!

నన్ను మాట్లాడనివ్వు
స్పష్టంగా, తీర్మానంగా-

నీకు నచ్చదుకాబట్టీ
నీ అనుమతిలేదు కాబట్టీ
నా అవసరాలను రోజూ
అగ్గికి ఆహుతివ్వాలా?

నీలాగే
నేనూ జీవితమం గురించి
వేయి కలల్ని మోసుకొచ్చాను
అనుదినమూ నా కలల్ని చంపేసేలా
వేయి మేకులు కొట్టేస్తున్నావు!

నీ అనుమానాలకల్లా
నేను బాధ్యురాల్ని కాను
విచారణలు, నేర నివేదికలు,
నా మీద నువ్వు ప్రవేశ పెట్టే
అవిశ్వాస తీర్మానం –
వీటన్నిట్నీ చర్చించేందుకు
పడకగది నీ పార్లమెంటు కాదు.

నన్ను మాట్లాడనివ్వు!

మిక్కుటమైన బాధల్ని
బొమ్మగీసి చూపించలేను
నా అయిష్టాన్ని
నీకు విశదపరచటానికి
యుద్ధం సాగించలేను!

– అనార్ , తెగించు (ఊడఱు) అన్న స్త్రీ సాహితీ సంకలనంలోనుండి

Anar02

శ్రీలంకకి చెందిన ప్రముఖ తమిళ కవయిత్రి  ఇస్సాత్ రిహాణా అజీమ్ గారు “అనార్‌” అనే కలంపేరుతో రాస్తారు. ఈమె కవితల్లో శృంగారం, స్త్రీ స్వేచ్ఛ, ప్రేమ భావాలే ఎక్కువగా కనబడతాయి. ఈమె కవితా సంపుటాలు శ్రీలంకలోనూ, భారత దేశంలోనూ పలు సాహితీ పురస్కారాలు అందుకున్నాయి.

ఊడరు –  ఈ స్త్రీ సాహితీ సంకలనంలో పదమూడు వ్యాసాలు, ఐదు కథలు, ఇరవైనాలుగు కవితలు ఉన్నాయి.  రంజి (స్విస్), దేవా(జెర్మని), నిరుపా(జెర్మని), విజి(ఫ్రాన్స్) – వీరి సమిష్ఠి కృషితో 2002 లో ప్రచురించబడినది ఈ సంకలనం.

 

~ అవినేని భాస్కర్

Avineni Bhaskar

వాళ్ల పేరు “ఈ రోజు, ఇప్పుడు” !

 

గాబ్రియేలా మిస్త్రాల్ ( http://en.wikipedia.org/wiki/Gabriela_Mistral ) అసలు పేరు లూసిలా (లూచిలా). ఆమె చిలీ దేశమునకు చెందిన కవయిత్రి. ఆమె జీవిత కాలము 1889 – 1957. ఆమెకు 1945లో నోబెల్ బహుమతి లభించినది. ఆమె చిన్నప్పుడు బడిలో చదువుచుండగా బడి పంతులు నీకు ఇక చదువు రాదు అని ఇంటికి పంపాడట. ఆమె తానే స్వయముగా చదువు నేర్చుకొన్నది. ఒక బడి పంతులమ్మగా పని చేసినది. పెండ్లి ఐన తఱువాత ఆమె భర్త ఎందుకో ఆత్మ హత్య చేసికొన్నాడు. ఆ సంఘటన ఆమె జీవితములో ఒక పెను తుఫాను రేపినది. తాను ఇకమీద నెప్పుడు తల్లి అవజాలననే కొఱత ఆమెను దహించినది. ఏ హృదయములో అగాధమైన శోకము దాగి ఉంటుందో అది కవితకు జన్మస్థానము అవుతుంది ఒక్కొక్కప్పుడు. గాబ్రియెలా అను పేరుతో పద్యములను వ్రాయుటకు ప్రారంభించినది ఆమె. మిస్త్రాల్ అనగా తేమ లేని చలి గాలి. ఆమె కవితా వస్తువు గర్భిణి స్త్రీ, పిల్లలు, పిల్లల లేమి, ఇత్యాదులు. ఆమె కవితలను కొన్ని తెలుగులో ఆంగ్లమునుండి చేసిన నా అనువాదాల రూపముగా మీతో పంచుకొంటున్నాను. ఇందులోని తప్పులన్ని నావే, కాని ఇవి మీ కవితాహృదయాలను తాకితే ఆ ఘనత మిస్త్రాల్‌కు చెందుతుంది. ఆమె విద్యారంగములో చేసిన కృషి మహత్తరమయినది. పన్నెండేళ్లకే బడి ముగించిన ఆమెను స్పానిష్ ప్రొఫెసర్‌గా నియమించారు. ఆమెకు చిన్న పిల్లలంటే ఎంతో ప్రేమ, తన యావజ్జీవితాన్ని వారి సంక్షేమముకోసము అంకితము చేసినది. పసి పిల్లలను గురించి ఆమె నాడు చెప్పిన పలుకులు నేటికి కూడ స్మరణీయమే
మనలో ఎన్నో లోపాలు ఉన్నాయి, మన మెన్నో తప్పులు చేస్తాము. కాని వాటిలో అతి ఘోరమైన నేరము పిల్లలను నిర్లక్ష్యము చేసి వదలి వేయడము, ఎందుకంటే పిల్లలు మానవజీవితానికి ఊట. ఎన్నో కార్యాలలో మనము తాత్సారము చూపవచ్చును. కాని పిల్లల విషయములో వాయిదా వేయడము తప్పు. బాల్యములో వాళ్ల శరీరము ఎదుగుతుంది, రక్తమాంసాలు నిండుకొంటాయి, వారి మేధస్సు పెరుగుతుంది. వాళ్లకు రేపుఅని మనము బదులు చెప్పరాదు. వాళ్ల పేరు ఈ రోజు, ఇప్పుడు” “.

mistral

1)  నటన మాడు టెటులో – Those Who Do Not Dance – Women in Praise of the Sacred, p 214, ed. Jane Hirshfield, Harper Perennial, New York, 1995.

 

అడిగె నామె యడిగె – ఒక

కుంటి పిల్ల అడిగె

నటన మాడు టెటులో – నే

నటన మాడు టెటులో

నటన మాడు నీదు హృది

నటన మాడు మురిసి

 

అడిగె నామె యడిగె – ఒక

చిన్న పిల్ల యడిగె

పాట పాడు టెటులో –  నే

పాట పాడు టెటులో

పాట పాడు నీదు హృది

పాట పాడు మురిసి

 

ఎండు గడ్డి యడిగె – ఒక

ఎండు గడ్డి యడిగె

నటన మాడు టెటులో – నే

నటన మాడు టెటులో

నటన మాడు నీదు హృది

గాలిలోన తేలి

 

అడిగె దైవ మడిగె – నీల

గగనమందు నుండి

ధరకు దిగుట యెటులో – నే

ధరకు దిగుట యెటులో

వెలుగులోన రమ్ము – మాతో

నటన మాడ రమ్ము

 

వనములోన జనులు – నగుచు

నటన మాడి రెల్ల

వెలుగులోన జనులు – పాడి

నటన మాడి రెల్ల

రానివారి హృదయములు

అంధకార మాయె

రానివారి హృదయములు

చేరె ధూళి తోడ

mistral2

2) ఉయ్యాల  – Rocking – Selected Poems on Gabriela Mistral, translated and edited by Doris Dana, p 43, Johns Hopkins Press, Baltimore, 1971.

 

దివ్యమైనది యా సముద్రము

అలల నూపుచునుండె డోలగ

ప్రేమసంద్రపు టలల వింటిని

ప్రేమతో నిన్నూపుచుంటిని

 

అటుల నిట్టుల వీచు గాలియు

నూపె నాకుల రేయిలో మెల

ప్రేమపవనపు రొదను వింటిని

ప్రేమతో నిన్నూపుచుంటిని

 

నీరవమ్ముగ నిఖిల మంతటి

నూపుచుండెను తండ్రిదేవుడు

అతని జేతులు నను స్పృశించగ

ప్రేమతో నిన్నూపుచుంటిని

 

3) నెమ్మది – Serenity, p 71 of the reference in (2)

 

నీకోసము పాడగా జగమందున చెడు కనబడదు

కనుమదారి, ముండ్లకంపమృదువగు నీ ఫాలమే

 

నీకోసము పాడగా క్రూరత లేదీ భూమిలోన

సింహములు నక్కలు కరుణార్ద్ర నయనములే

 

4) సౌందర్యానికి దశ ముఖాలు  – Decalogue of the Artist, p37 of the reference in (2)

 

1 – విశ్వముపైన దేవుని నీడ

ఆ అందమునే ప్రేమించు సదా

 

2 – సౌందర్యమ్మో దేవదత్తము

సౌందర్యమ్మో వాని ప్రతీక

సృష్టికర్తను ప్రేమించకున్నను

వాని సృష్టికి నీవే సాక్షి

 

3 – ఇంద్రియాలను ఉద్రేకించుట

కాదెప్పుడుగా కామనీయకము

ఆత్మను విరియగ జేయునదేగా

నిజముగ నౌను సౌందర్యమ్ము

 

4 – భోగముకోసము వలదా యందము

ఆడంబరమున కది ఆమడ దూరము

 

5 – వెదకకు దానిని బజారులోన

వెదకకు దానిని సంతలలోన

అక్కడ లేదు స్వచ్ఛపు టందము

అక్కడ లేదు అచ్చపు టందము

 

6 – అందమ్మనునది సుందరగీతి

హృదయములోన జనియించే నది

హృదయములోన పెఱుగును పూయును

నిన్ను పునీతుని జేయును తథ్యము

 

7 – హృదయములోగల వెతలను ద్రోసి

శాంతిని నింపును సౌందర్యమ్మది

 

8 – తల్లి రక్తమును పంచుకొన్న యా

బిడ్డవోలె గావించుము సృష్టిని

 

9 – అందము కాదొక నల్లమందు, అది

కల్గించదు మత్తును నిద్రను

చైతన్యమును పెంపొందించుచు

పొంగెడు మదిరయె సౌందర్యమ్మది

స్త్రీయే యైనా పురుషుండైనా

కాలేవొక్క కళామూర్తిగ

ఆత్మనిగ్రహము లోపించిన నీవు

 

10 – సృష్టిని గాంచి గర్వపడకుమా

నీవు కన్న యా కలల శిఖరమును

చేరలేదు నీ సృష్టియు యెన్నడు

దేవదేవుని పూర్ణస్వప్నమౌ

ప్రకృతి కన్నను  మిన్నయు కాదు

 

5) పాల చుక్కలు – Prayer, p212 of the reference in (1)

 

మంచు చుక్కల సేకరించెడు కలశములవలె నే

నుంచినా నీ నాదు స్తనముల వాని ముందర పూ-

రించు నాతడు వీని జీవన గంగ ధారల సే-

వించ వత్తురు పాల చుక్కల నా తనూభవులు

 

6) అమ్మ – Birth Poetry, Ed. Charlotte Otten, p 4, Virago Press, London, 1993.

 

ఈ రోజు అమ్మ నన్ను చూడడానికి వచ్చింది, నా పక్కన కూర్చుంది.  మేమిద్దరము అక్కాచెల్లెళ్లవలె మాట్లాడుతున్నాము జరగబోయే విశేషమైన విషయాన్ని గురించి.

 

అలాగే కదలాడే నా కడుపుపైన చేతులనుంచి నా రొమ్ముపైన బట్టలను తొలగించింది. ఆమె కోమలమైన హస్తస్పర్శకు నా హృదయము మెల్లగా తెరచుకొన్నది. నాకు తెలియకుండా అక్కడినుండి ఉన్నట్లుండి చిమ్ముకొంటూ పాలు పొంగింది.

 

సిగ్గు, తొట్రుబాటు నన్ను ముంచెత్తింది.  నా దేహంలోని మార్పులను, అవి రేకిత్తించే భయాన్ని గురించి ఆమెతో మాట్లాడసాగాను.  ఆమె రొమ్ముపైన నా ముఖాన్ని ఉంచాను.  ఆక్షణంలో నేను మళ్లీ నా తల్లికి చిన్న పిల్లనైపోయాను, ఆమె చేతుల్లో ముఖాన్నుంచుకొని దిగులుతో, భయముతో  జీవితము కలిగించిన ఈ కొత్త మలుపును  తలుస్తూ ఏడవడానికి మొదలుపెట్టాను.

 

– జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు

మిగిలిందిక కృష్ణుని వేణువు సడి!

murali1

సుమారు 50 సంవత్సరాలుగా రెండు పాటలు నా చెవులలో మారు మ్రోగుతూ ఉన్నాయి.  ఎన్ని మారులు విన్నా మళ్లీ వినాలని తహతహ పడుతూ ఉంటాను. రెండు పాటలకు రాగము ఒక్కటే – సింధుభైరవి.  రెండింటిని శాస్త్రీయ సంగీతములో ప్రావీణ్యము గడించిన వాళ్లే పాడారు.  రెండు చిత్రగీతాలే.  మొదటిది మీరా చిత్రములో ఎం. ఎస్. సుబ్బులక్ష్మి పాడిన పాట, రెండవది శ్రీరంగం గోపాలరత్నం సుబ్బాశాస్త్రిలో పాడిన పాట. 

 

మొదటి పాట – కాట్రినిలే వరుం గీతం, దీని రచయిత కల్కి, సంగీత దర్శకుడు ఎస్. వి. వెంకటరామన్.  ఆ పాట –

 

காற்றினிலே வரும் கீதம்

கண்கள் பனித்திட பொங்கும் கீதம்

கல்லும் கனியும் கீதம்

காற்றினிலே வரும் கீதம்

 

కాట్రినిలే వరుం గీతం

కణ్గళ్ పనిత్తిడ పొంగుం గీతం

కల్లుం కనియుం గీతం

కాట్రినిలే వరుం గీతం

 

మందమారుతములో తూలుతూ తేలుతూ ఒక పల్లవి

కళ్లల్లో తుషార బిందువులు ఒక తెరను కల్పించింది

రాల్గరగించు గంధర్వగానమంటే యిదేనేమో?

 

பட்டமரங்கள் தளிர்க்கும் கீதம்

பண்ணொலி பொங்கும் கீதம்

காட்டு விலங்கும் கேட்டே மயங்கும்

மதுரமோஹன கீதம்

நெஞ்ஜினிலே

நெஞ்ஜினில் இன்பக்கனலை எழுப்பி

நினைவழிக்கும் கீதம்

காற்றினிலே வரும் கீதம்

 

పట్ట మరంగళ్ తళిర్కుం గీతం

పణ్ణొలి పొంగుం గీతం

కాట్టు విలంగుం కేట్టే మయంగుం

మదుర మోహన గీతం

నెంజినిలే

నెంజినిల్ ఇన్బక్కనలై ఎళుప్పి

నినైవళిక్కుం గీతం

కాట్రినిలే వరుం గీతం

 

ఆ స్వరాల జల్లు అలా కురుస్తుంటే

మ్రోడువారిన చెట్లు చిగురించాయి

అడవి మృగాలు కూడ స్థంబించి నిలిచాయి

అవి నా హృదయములో తీపి మంటలను లేపి

పూర్వ స్మృతులను సమూలముగా తొలగించాయి

 

சுனை வந்துடன் சோலைக்குயிலும்

மனம் குவிந்திடவும்

வானவெளித்தனில் தாரா கணங்கள்

தயங்கி நின்றிடவும்

ஆ, என் சொல்வேன் மாயப்பிள்ளை

வேங்குழல் பொழி கீதம்

காற்றினிலே வரும் கீதம்

 

శునై వందుడన్ శోలైక్కుయిలుం

మనం కువిందిడవుం

వానవెళిత్తనిల్ తారా గణంగళ్

తయంగి నిండ్రిడవుం

ఆ, ఎన్ శొల్వేన్ మాయప్పిళ్ళై

వేంగుల్ పొళి గీతం

కాట్రినిలే వరుం గీతం

 

వానల తఱువాత సెలయేరులు నీటితో నిండగా

పక్షులు పరవశముతో పాడసాగాయి

తారాగణములు ఆకాశములో నిశ్శబ్దముగా మెరుస్తున్నాయి

ఆ పిల్లనగ్రోవి గారడి పాటను గుఱించి నేనేమని చెప్పగలను

 

நிலா மலர்ந்த இரவினில் தென்றல்

உலாவிடும் நதியில்-

நீல நிரத்து பாலகன் ஒருவன்

குழல் ஊதி நின்றான்

காலெமெல்லாம்

காலமெல்லாம் அவன் காதலை எண்ணி

உருகுமோ என் உள்ளம்–

காற்றினிலே வரும் கீதம்

 

murali2

నిలా మలర్న్ద ఇరవినిల్ తెండ్రల్

ఉలావిడుం నదియిల్

నీల నిరత్తు బాలగన్ ఒరువన్

కుల్ ఊది నిండ్రాన్

కాలమెల్లాం

కాలమెల్లాం అవన్ కాదలై ఎణ్ణి

ఉరుగుమో ఎన్ ఉళ్ళం

కాట్రినిలే వరుం గీతం

 

విరిసిన వెన్నెలలో నదిలోని అలలు

తెమ్మెరలో కదలాడుచుండగా

ఆ నల్లని చిన్నవాడు వేణువూదుతున్నాడు

ఆ మాయలో అలాగే కలకాలము

వాడి ప్రేమను తలుస్తుండగా

నా గుండె కరిగిపోతుంది

 

ఈ పాటకు అదే మెట్టులో నా అనువాదమును క్రింద ఇస్తున్నాను –

 

తెమ్మెరలో నొక పాట

కనులఁ జెమర్చెడు కమ్మని పాట

రాల్గరగించెడు పాట

 

మ్రోడగు మ్రాకుఁ జిగిర్చెడు పాట

నాదము నిండిన పాట

అడవి జంతువులు ఆనందించెడు

అందమైన ఆ పాట

హృదయములో …

హృదయములో తీపి మంటల రేపుచు

పరవశ మొనర్చు పాట

తెమ్మెరలో నొక పాట

 

నీరామనిలో వనమయూరములు

రమించి కులుకంగ

ఆకాశములో తారాగణములు

భ్రమించి వెలుగంగ

ఏమని చెప్పను మాయాకృష్ణుని

వేణు నాదముల గీతం

తెమ్మెరలో నొక పాట

 

వెన్నెల విరిసిన రాతిరి గాలికి

కదలు తరంగిణిలో

నీలదేహుడగు బాలకుఁ డొకఁడు

మురళి నూది నిలిచె

బ్రదుకంతా …

బ్రదుకంతా వాని బ్రేమ దలంచి

కరుగు నీ నా హృదయం

తెమ్మెరలో నొక పాట

 

ఇక నన్ను ఆకట్టుకొన్న రెండవ పాట సుబ్బాశాస్త్రి అనే చిత్రములో శ్రీరంగం గోపాలరత్నం పాడిన పాట. పు. తి. నరసింహాచార్యులు వ్రాసిన ఈ పాటకు స్వర కల్పన చేసినది వీణా దొరైస్వామి అయ్యంగారులు.  ఇందులో మిగిలిన పాటలను బాలమురళీకృష్ణ పాడారు.

 

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

ಆಲಿಸು

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

ತ್ವರೆ ತ್ವರೆ

 

కృష్ణన కొళలిన కరె

ఆలిసు

కృష్ణన కొళలిన కరె

త్వరె త్వరె

 

కృష్ణుడి ఆ మురళి పిలుపును త్వరగా ఆలకించండి

ఆలస్యము చేయకండి

 

ತೊಟ್ಟಲಿನ ಹಸುಗೂಸ  ಮರೆ ಮರೆ

ಪಕ್ಕದ ಗಂಡನ ತೊರೆ ತೊರೆ

ಬೃಂದಾವನಕೆ ತ್ವರೆ ತ್ವರೆ

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

 

తొట్టలిన హసుగూస  మరె మరె

పక్కద గండన తొరె తొరె

బృందావనకె త్వరె త్వరె

కృష్ణన కొళలిన కరె

 

ఉయ్యాలలోని పసి పాప ఏడుపును మఱవండి

పక్కలో మగడి ఆతురతను మఱవండి

కృష్ణుడు పిలుస్తున్నాడు

బృందావనానికి పదండి త్వరగా

 

ಮುತ್ತಿನ ಕುಪ್ಪುಸ ಹರಳೊಲೆ

ಮಲ್ಲಿಗೆ ಜಾಜಿ ಮುಡಿ ಮಾಲೆ

ಹೆಜ್ಜೆಯ ಮೇವುರ ಗೆಜ್ಜೆಯಪಿಲ್ಲಿ

ಮರೆತೇ ಬಂದೇವೆ  ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಸಖಿ

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

 

ముత్తిన కుప్పుస హరళొలె

మల్లిగె జాజి ముడి మాలె

హెజ్జెయ మేవుర గెజ్జెయపిల్లి

మరెతే బందేవె మనెయల్లే సఖి

కృష్ణన కొళలిన కరె

 

చెలీ, నా అదరాబదారాలో

మంచి బట్టలను కూడ తొడగడలేదు

పూలను తురుముకోలేదు

కాళ్లకు గజెజ్లను కట్టుకోలేదు

అన్నీ ఇంటిలోనే మఱచిపోయాను

 

ಹೊತ್ತಾರೆ ಹೊರೆ ಗೆಲಸ ಮಿಕ್ಕರೆ ಮಿಗಲಿ

ಪಕ್ಕದ ನೆರೆಹೊರೆ ನಕ್ಕರೆ ನಗಲಿ

ಬೃಂದಾವನದೊಳ್ ಆಲಿಸಿ ಗೋಮುರಳಿ

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

 

హొత్తారె హొరె గెలస మిక్కరె మిగలి

పక్కద నెరెహొరె నక్కరె నగలి

బృందావనదొళ్ ఆలిసి గోమురళి

కృష్ణన కొళలిన కరె

 

ఇంటిలో పుట్టెడు పనులు ఉండిపోనీ

నా వెనుక ఇరుగుపొరుగులు ఏమైన మాట్లాడుకోనీ

నేను వీటిని పట్టించుకోను

తిన్నగా బృందావనానికి వెళ్తున్నాను

ఆ మురళి పాటను వినడానికి

 

[పిల్లలేమైనా గాని, భర్త ఏమైనా గాని, పక్కింటివాళ్లు ఎదురింటివాళ్లు ఏమైనా అనుకోనీ నేను మాత్రము బృందావనములోని మాయలవాని మురళి పిలుపును విని వాడిని చేరుకోకుండా ఉండలేను అనే ఈ వాక్యాలు క్షేత్రయ్య వ్రాసిన క్రింది పదమును నాకు జ్ఞప్తికి తెస్తుంది –

 

నీ పొందు సేయక మాన మువ్వగోపాల నీ పాదమాన

నా పొందు నీవెడ బాయకురా చాల

నమ్మితిరా నిన్ను నా ప్రాణనాథ

 

ఎవ్వరాడిన నాడనీ మగడేమి సేసిన జేయనీ

నవ్వేవారెల్ల నవ్వనీ, యత్త

నన్ను దూరితే దూరనీ సామి

 

కన్నవారు రవ్వ సేయనీ నా కాపురమేమైన గానీ

అన్నదమ్ము లెడబాయనీ చాల

ఆరుదూరైతే కానీ నా సామి

 

నీవు నే గూడగా జూడనీ మామ నేరము లెంచిన నెంచనీ

బావ చాల రట్టు చేయనీ చుట్ట

పక్కాలు దిట్టిన దిట్టనీ సామి]

 

ನೇಸರ ಕಿರಣ ಆಗಸದಿರುಳ ತೊರೆಯಿಸುವ ರೀತಿ

ಮುರಳೀಧರನ ಮುರಳೀ ಮಾಯದಿ ಮನ ಬಿಟ್ಟಿದೆ ಭೀತಿ

ಇನ್ನಾಯಿತೆ ಪ್ರೀತಿ ಇನ್ನಾಯಿತೆ ಪ್ರೀತಿ

ಕೃಷ್ಣನ ಕೊಳಲಿನ ಕರೆ

 

నేసర కిరణ ఆగసదిరుళ తొరెయిసువ రీతి

మురళీధరన మురళీ మాయది మన బిట్టిదె భీతి

ఇన్నాయితె ప్రీతి ఇన్నాయితె ప్రీతి

కృష్ణన కొళలిన కరె

 

ఆకాశములోని చీకటిని ఎలా ఆ

మొదటి వెలుగు రేక దూరము చేస్తుందో

అలాగే నాలోని భయాన్ని ఆ

మనోహరమైన మురళి పిలుపు తొలగించింది

నా మనసులో మిగిలిందల్లా

ప్రేమ ఒక్కటే, ప్రేమ మాత్రమే

 

ఈ పాటకు అదే మెట్టులో నా అనువాదమును క్రింద ఇస్తున్నాను –

 

కృష్ణుని వేణువు సడి (కృష్ణూని)

విను వడి

కృష్ణుని వేణువు సడి

వడి వడి (వడీ వడీ)

 

ఊయెలలో పసికందు విలాపము (విలా పమూ)

పక్కన ఆ మగని విలాసము (విలా సమూ)

బృందావనికి వడి వడి

కృష్ణుని వేణువు సడి

 

చీరల రవికల కమ్మలను

జాజుల మల్లెల మాలలను

అందము జిందెడు యందెల గజ్జెల

మఱచివచ్చితిమి మన యింటనె చెలి

కృష్ణుని వేణువు సడి

 

పుట్టెడు పనులెల్ల ఉండనీ యింట (పుట్టేడూ పనులెల్లా ఉండానీ)

పక్కింటి వారంతా నవ్వనీ మనకేం (పక్కింటీ వారంతా నవ్వానీ)

బృందావనమున విను ద్వర వేణువును

కృష్ణుని వేణువు సడి

 

సూర్యకిరణము కారుచీకటిని తొలగించు రీతి

మురళీధరుని మురళీమాయయు తొలగించు భీతి

మిగిలిందిక ప్రేమే మనసందున ప్రేమే

కృష్ణుని వేణువు సడి

 

 

కాట్రినిలే వరుం గీతం –  http://www.youtube.com/watch?v=jtlafCRhTB4

కృష్ణన కొళలిన కరె –  http://www.youtube.com/watch?v=fAfGouXTAzg

నీ పొందు సేయక – http://www.telugulyrics.org/Songs.aspx?Source=Movies&ID=494&Name=Kshetrayya%20Padamulu

 

 – జెజ్జాల కృష్ణ మోహన రావు

222121_10150170989267886_3694186_n

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

అనువాదం ఒక బిందువు…అంతే!

mukunda cover final

సాలెగూడుని ఒకచోట నుండి తీసి, మరొకచోట వేలాడ దీయడం, అనువాదం. ఎంత జాగ్రత్త పడ్డా అది మొదటి సాలిగూడు కానే కాదు. దాని అందం ఆకారం ఎంత పోతుందో, చూస్తే చాలు ఏవరికైనా తెలుస్తుంది. పైపైన ఎంత నష్టం జరుగుతున్నా, కేంద్రం చెడనంతవరకూ అది జీవంతో ఉన్నట్టే.  కవిత్వానువాదమూ అంతే. సాలెపురుగు తన గూడుని అవసరంకొద్దీ మళ్లీ సరిచేసుకున్నట్టు, ఫలితం ఎప్పుడూ సమగ్రంగా ఉండకపోయినా, శతాబ్దాల తరబడి, అనువాదకుడు అనువాదాలు చేస్తూనే ఉన్నాడు. 

 

ప్రేమ, విశ్వాసం, దుఃఖం, అహంకారం లాంటి భావావేశాలు చాలా వరకూ అన్ని భాషల్లోనూ ఒకటే కావడంతో అవి అనువాదానికి సులువు. దేశభక్తి మూల్యాలు, రాజభక్తి అనుసరణలు లాంటివి ఆయా సంస్కృతుల్లోనే అర్ధం చేసులోగలం. అంత లోతుగా వాటిని అర్ధం చేసులోలేకపోయినా, అనుభూతులు స్థలాలు ఊహించుకుని అనుభవంలోకి తెచ్చుకోవచ్చు.  ఎక్కడివైనా, ఎలా ఉన్నా, ఏ భాషలోనైనా, రంగు వాసన ఆకరాలు వేరైనా,  పూలు పూలే.  కవిత్వమూ అంతే! నాకు నచ్చినవి , అనువాదం చేయగలను అనుకున్నవి , విశ్వజనీనమైనవి, నాకు తెలిసి అంతకుముందు తెలుగులో అనువాదం కానివి, ప్రాముఖ్యం పొందినవి మాత్రమే నేను అనువాదానికి తీసుకున్నాను. అనువాదం చేసిన కవితలన్నీ ఆంగ్లానువాదాలనుండి తీసుకున్నవే. ఎవరో ఒకరు ఏదో ఒక కవిత ఇచ్చి నన్ను అనువాదం చేయమంటే నేనది నా సంతృప్త్తి మేర బహుశా నేను చేయలేక పోవచ్చు. ఆ కారణంగానే నా ప్రణళికలో దొరికిన కవితల్ని మాత్రమే చేస్తున్నాను. అవి చాలావరకు నాకు సంతృప్తిని సంతోషాన్ని ఇస్తున్నాయి.

 

మూలానికి విధేయుడిగా ఉండే ప్రయత్నమే ఎక్కువ చేసాను. భావాన్ని అనుసరించి స్వేచ్ఛ తీసుకున్నవి చాలా తక్కువ. అనువాదమే అయినా దాదాపు మన కవిత్వమే అనిపించే ప్రయత్నం మాత్రం ఉద్దేశపూర్వకంగానే చేసాను. అలాగే అందరికీ అర్ధమయే రీతిలో  ఉండాలనుకున్నది మరొకటి. ఎన్ని జాగ్రత్తలు తీసుకున్నా అనువాదం అనువాదమే. అందులోనూ కవిత్వ అనువాదం, కవి తన కవిత్వాన్ని తానే చేసుకున్నా, స్వయానా ఆ కవికే అంత సంతృప్తి నివ్వక పోవచ్చు. అలా అని అనువాదాలు చేసుకోకపోతే, ఇతర భాషల్లోని గొప్పతనాలు ఆ కాసింతైనా మనకు తెలియకుండా పోతాయి.

 

అయితే ఏ అనువాదమూ సర్వ సమగ్రం కాదు. ఏ అనువాదమూ అందరినీ సంతృప్తి పరచలేవు. మూల భాషనుండి వచ్చిన అనువాదాల్లో కూడా అనేక భాషాంతరాలున్నాయి. ఒకే కవిత అనువాదం వివిధ అనువాదకులు చేసింది, ఆశ్చర్యంగా వేటికవే భిన్నంగా ఉన్నాయి. చేసిన వారందరూ ప్రసిద్ధ కవులూ, అనువాదకులే అయినా, ఎవరి అనువాదం సరైనది, ఎవరిది కాదు అన్న సందిగ్ధం నన్ను ఒక్కోమారు ఇబ్బందుల్లోకి నెట్టేది. వాటన్నింటిలో ఉన్న భావార్ధం చాలా వరకూ ఒకటే ఉండటంతో ఆ కవిత ఆత్మని అవి పట్టిచ్చేవి. అది ఆధారంగా చేసుకుని అనువాదం చేసినవీ ఉన్నాయి. చెప్పొచ్చేదేమిటంటే భావార్ధం చెడనంతవరకూ ఏ అనువాదమయినా భరించగలమన్నదే. మూల భాషనుండి ఆంగ్లంలోకి, ఆంగ్లం నుండి తెలుగులోకి వచ్చిన అనువాదాలు రెండు వంతెనల్ని దాటొచ్చినవి.మొదటి వంతెనలో లోపాలతో బాటు (ఏమన్నా ఉంటే) రెండవ వంతెనలో లోపాలు కాడా తోడయితే, ఆ అనువాదం ఎంత లోపభూయిష్టంగా ఉంటుందో ఎవరైనా ఊహించుకోవచ్చు.   మూలంలో లేనిది అనువాదంలో కనిపించినపుడు అది మూల రచయితకే కాదు, ఆ మూలం తెలిసిన ఎవరినైనా ఇబ్బందిపెడుతుంది.

 

ఎవరెంత అద్భుతంగా చేసినా, మూల భాషలోని సౌందర్యాన్ని సంగీతాన్ని అనువాదంలో తేలేకపోవడమే అనువాద ప్రక్రియలోని అతి పెద్ద విషాదం.

 

చేయాలనుకుంటే సముద్రమంత సాహిత్యం అనువాదకుడి ముందుంటుంది. ఎంత చేసినా అందులో కొన్ని బింధువుల్ని మాత్రమే స్పృశించగలుగుతాడు. వాటిల్లో నచ్చినవి కొన్నయితే, నచ్చనివి ఇంకొన్ని. నచ్చనంత మాత్రాన అవి మంచి కవితలు కావని చెప్పలేము. అలాగే అనువాదం చేయగలిగినవి కొన్నయితే, అనువాదం చెయలేనివి ఇంకొన్ని. కవుల, ఆంగ్ల కవిత్వానువాదాలు సంపాదించగలగడం ఒక కష్టమయితే, చదివిన వాటిల్లో కవితల్ని ఏరుకోవటం మరొకటి. అనువాద కష్టాలు ఎలాగూ తప్పనివి. తీరా ఇంతా చేసాక సంతృప్తి నిచ్చిన వాటినే నలుగురితో పంచుకోగలం కదా! అనువాదం చేసినా అలా ఏదో కొంత అసంతృప్తి మూలాన వదిలేసిన కవితల సంఖ్య కూడా తక్కువేమీ కాదు.

 

మంచి సాహిత్యం ఎక్కడైనా అర్ధవంతమైనదే. అలా కాని పక్షంలో రూమీ, హఫీజ్, లీపో, వాంగ్ వెయి, హూ షీ, పాబ్లో నెరూడా, యెహూదా అమీహాయి, షేక్స్ పియర్, చెస్వ మిలోజ్, ఎమిలీ డికిన్సన్, ఖలీల్ జీబ్రాన్ లాంటి వారి కవిత్వాల్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా అనువాదంలోనైనా ఎందుకు చదువుతారు. గొప్ప సాహిత్యానికున్న విశ్వజనీనత మూలంగా, అవి సమయానికి, స్థానికతకు, భాషకు, సిద్ధాంతాలకు అధిగమించి మొదట ప్రచురించబడ్డ దగరనుంచి శతాబ్దాలతరబడి నిలబడగలుగుతాయి. అస్పష్టతగా ఉన్న కవితలే అనువాదాల్లో ఎక్కువ ఇబ్బంది పెట్టేవి. నైఘంటుక నిర్మాణాత్మక విషయాల్లోను ఒక సందిగ్ధ స్థితి ఎదుర్కోవల్సి వచ్చేది. జాతీయాలు, సహసంబంధమున్న పదాల అనువాదంలోను సరైన సమజోడీలు దొరకనపుడు, తట్టనపుడు పడ్డ ఇబ్బందులు ఇన్నీ అన్నీ కావు.

 

ఏ కవితైనా మనసులో ఇంకేవరకూ అనువాదానికి లొంగేది కాదు. సాంస్కృతిక, భాషాపరమైన, రసజ్ఞాన సంబంధమైన విషయాలపట్ల ఇబ్బందులతో బాటు, భాషా పరిజ్ఞానం లాంటి పరిమితుల మూలంగా కూడా కొన్ని కవితలు నెలలతరబడి తీసుకున్నవీ ఉన్నాయి. అనువాదమైనాక ఆ కవితలోని అందం కవిత్వం మరింత ఆనంద పరిచిన సన్నివేశాలూ ఎక్కువే. అనువాదం ఒకవిధంగా లోతుగా అతి సన్నిహితంగా చదవడం లేదా ఆ మూలానికి లొంగిపోవడం లాంటిది. అందుకే బహుశా మామూలుగా చదివినప్పటికంటే అనువాదం చేసినపుడు ఆ కవిత అర్ధమైన విధానం ఆశ్చర్యపరుస్తుంది.

 

అనేకమంది కవుల్ని విస్తృతంగా చదివి ఆనందించడం నా అదృష్టంగానే నేను భావిస్తున్నాను. ఆ అదృష్టాన్ని అందరితో పంచుకోవాలన్న ప్రయత్నమే అనువాదం. నేను లాభ పడిన దానిలో ఏకొద్దిగానైనా అందరితో నేను పంచుకోగలిగితే, అదే నాకు ఆనందాన్ని కలగజేసే అంశం.

 

మనం రాస్తున్న మాటాడుతున్న  ప్రతీదీ అనువాదమే, ఔనన్నా కాదన్నా అన్ని అనువాదాలూ ఒక విధంగా సృజనే. ఎన్ని కష్టాలు పడ్డా, అందరినీ సంతృప్తి పర్చలేకపోయినా,  అనువాదకుడు తన అనువాదాలను చూసి, అందుకే స్వీయ రచన చేసినంత సంబరపడతాడు.

 

ఏది ఏమైనా అనువాదకుడు ఎరువుతెచ్చుకున్న కాంతిని అందరికీ ఆనందంగా పంచుతున్న చంద్రుడని నేను భావిస్తాను.

 

–          ముకుంద రామారావు

కాంక్రీటు అడవిలో ఒక చెట్టు

arif photo

 ఆరీఫ్ రజా 1983 డిసంబర్ 6,కర్ణాటక లోని రాయచూరు జిల్లా  దేవదుర్గ తాలూక లోని అరికేర లో జన్మించారు.ప్రస్తుతం ప్రాథమిక పాఠశాల ఉపాధ్యాయుడుగా ఉద్యోగం. ‘సైతానన ప్రవాది'( Prophet of Saitan -2006), ‘జంగమ ఫకీరన జోళీగె'( Satchel of the mendicant fakeer-2009),’బెంకిగె తొడిసిద బట్టె'( A raiment for fire- 2012)  సంకలనాలు ప్రకటించారు. ఆరీఫ్ కవితలు  జీవితపు సూక్ష్మ వివరాలతో  బాటు, మానవ సంబంధాల జటిలతను ప్రశ్నిస్తూ,ప్రేమ మరియు ధార్మిక/సామాజిక అంశాల గురించి మాట్లాడతాయి. ఆరీఫ్ 2006 లో ‘ కన్నడ పుస్తక ప్రాధికార అవార్డు’2009 లో ‘బేంద్రే పుస్తక అవార్డు’ మరియు ‘కన్నడ సాహిత్య పరిషత్ అవార్డు’ ప్రతిష్టాత్మకమైన ‘ప్రజావాణి దీపావళీ కావ్య స్పర్ధే’ అవార్డును పొందారు. ఆరీఫ్ కవితలు తెలుగు,తమిళ,తుళు,మలయాళం,పంజాబి,హింది, ఇంగ్లీష్,  స్పానిష్ భాషల్లోకి అనువాదమయ్యాయి. కన్నడ భాషలో 2013 కేంద్ర సాహిత్య యువ పురస్కార అవార్డు గ్రహిత.

*** 

 

నిద్రలో సంచరించే చెట్టు

రాత్రంతా సంచరించి

తన చోటుకొచ్చి నుంచుంది

 

రాత్రంతా కదలక

ఏ జ్ఞానోదయం కొరకు వేచి ఉంది

కొన్ని సార్లు వేర్లని వదలి

 

చెట్టు కనే కలలు 

రెండు రకాలు

పళ్లలా పుట్టి  మధురమవటం

ఆకుల్లా చిగురించి రాలటం

 

ఐనా అత్యవసర పరిస్తితులలో

లోహపు పక్షులు గుడ్లు పెట్టే

పీడకల కన్న చెట్టు

రాత్రంతా ఆకుల్లా కనవరిస్తుంది

దూరాన్నేక్కడో

రంపం శబ్దం వినిపిస్తుంది

నిలబడ్డట్టే చెట్టు వణుకుతుంది

 

మొట్ట మొదట చెట్టూ పూలు కాచినప్పుడు

నంగనాచిలా సిగ్గు పడిందేమో

ఎందుకంటే

గత జన్మలో ఆడపిల్లలా పుట్టినవారు

ఈ జన్మలో చెట్టులా పుడతారట.

 

అడవినుండి తప్పించుకొచ్చిన ఈ చెట్టు

ఈ లోకపు చివరి చెట్టు

పిలుస్తుంది

ఏ పక్షి దగ్గరికి రావట్లేదు

 

అడవి, కొండలు ,నది ,సముద్రం

వర్షం ,గాలి ,ఆకాశం , పక్షుల్ని  పోగొట్టుకుని

ఒంటరిదైన చెట్టు

దుమ్ము పట్టి ఎండిపోతుంది .

జీవితాంతం ఏండలో నిలబడి

 

అప్పుడప్పుడు చెట్టుకి గొడుగు పట్టే

కాంకీట్ అడవిలో

చెట్టు మాట్లాడుతుంది 

ఒక్క చెట్టు బాధని

చెట్టు సృష్టించలేని   మనిషి 

అర్థం చేసుకోలేడు.

 

తన అన్ని పంచేంద్రియాల్ని తెరిచి

పుడమి మీద ఎల్లప్పుడూ 

మెలుకువగా ఉంటుంది

ఒక చెట్టు 

కన్నడ మూలం: ఆరీఫ్ రజా

తెలుగు అనువాదం:  సృజన్

srujan123

కిటికీ దగ్గర…

మనలో ఉత్తములైన వారికి కూడా భద్రతాభావాన్ని కలుగజేసే

నిరాశావాదం మీద అంత ఖచ్చితమైన అభిప్రాయముండేది కాదు నాకు.

నా మిత్రులు నన్ను చూసి పరిహసించిన రోజులున్నాయి.

నే నెన్నడూ మాటలమీద అంత పట్టున్నవాడిని కాను.

 

ఎందుకో, ఓ రకమైన నిర్లక్ష్యం, ఉదాసీనత,

చెప్పదలుచుకున్నది సరిగా చెప్పిన పేరూ లేదు నాకు,

దానికి కారణం చాలా సార్లు చెప్పడానికి ఏమీలేకపోవడమూ

ఏదో చెప్పాల్సి రావడం, ఎవరూ వినకూడదనుకోవడమూ.

 

నా జీవితం ఒకే ఒక దారప్పోగుకి వేలాడుతోంది.

నాకేమీ అర్థం కావడం లేదని అనిపించిన రోజులున్నాయి.

నా సంకెళ్ళు నీటిమీద తేలియాడుతున్నాయి.

నా కోరికలన్నీ నా కలల్లోంచి పుట్టినవే.

 

నా ప్రేమని నేను మాటలతో ఋజువుచేసేను.

నన్ను నేను ఎటువంటి అద్భుతమైన జీవరాశికి సమర్పించుకున్నాను!

నా ఆలోచనలు నన్ను బలవంతంగా, ఎంత దుఃఖమయమైన ప్రపంచంలోకి బంధిస్తున్నాయి!

నాదైన ఒక వింత ప్రపంచంలో నేను ప్రేమించబడ్డానని నమ్మకంగా అనిపిస్తుంది

 

నా ప్రేమిక భాష ఈ మానవభాషకి ఎంతమాత్రం చెందదు.

ఈ మానవ శరీరం నా ప్రేమిక శరీరాన్ని తాకనైనా తాకదు.

నా ఆలోచనలలో మోహ వాంఛలు అధికమూ, అనవరతమూ…

అయినప్పటికీ, నన్ను తప్పుచేయడానికి ఏదీ ప్రేరేపించలేదు.

 

***

సూచన: ఈ అనువాదంలో “ప్రేమిక” అన్న పదం స్త్రీ, పురుషులిద్దరికీ సమంగా వర్తిస్తుంది.

220px-Paul_Éluard_circa_1930

ఈ కవిత చాలా మానసిక విశ్లేషణతో కూడిన కవిత. దీన్ని అర్థం చేసుకుందికి కొంచెం పరిశ్రమ కావాలి. ఈ కవిత Platonic Loveకి ఒక ఉదాహరణ. మొదటివాక్యంలోనే ఒక అద్భుతమైన థీసిస్ ఉంది. “నిరాశావాదం చాలామందికి ఒక భద్రతాభావం ఇస్తుంది”… ఇది ఒక రకంగా Oxymoron. అంటే, పక్కపక్కనే రెండు వైరుధ్యభావనలని చెప్పడం. నిరాశావాదంలో భద్రత ఎక్కడినుండి వస్తుంది?  అభద్రతవల్లే కదా నిరాశ వస్తుంది? కాని, ఇందులో కవి చెప్పదలుచుకున్నది, కొందరు ప్రేమించడం కంటే, ప్రేమించామనుకున్న భావనను ప్రేమిస్తారు; లేదా, అవతలి వ్యక్తి నిజంగా ఎంత గాఢంగా ప్రేమిస్తున్నా, వాళ్ళ అసంతృప్తికి కారణం తిరిగి ప్రేమింపబడకపోవడం కాదు; అంతకుమించి వాళ్ళు కోరుకుంటున్నదేదో వాళ్ళకి దొరకకపోవడం.

మొదటి పద్యాన్ని, రెండవపద్యాన్ని ఇప్పుడు పోల్చి చూడండి. కొంతమంది ప్రేమని ప్రకటించేటప్పుడు మాటలు ఆచి తూచి వాడతారు. అంటే, వాళ్ల మనసులో ఉన్న ఆలోచనలు బహిర్గతమవకుండా ప్రయత్నిస్తారు. అందుకే “వాళ్ళు పరిహసించిన రోజులున్నాయని కవి అంటాడు. నాకు మాటలమీద అంతపట్టులేదనీ, చెప్పదలుచుకున్నది సరిగా చెప్పగలిగిన పేరూ లేదనీ” అంటాడు. నిజానికి ప్రేమని ప్రకటించడానికి భాష ఆవశ్యకం కాదు, ఒక ఉపకరణం. “చాలా సార్లు చెప్పడానికి ఏమీ ఉండదు” అందుకని అతనికి భాషమీద పట్టు లేకపోయినా అది ఒక అవరోధం కాదు. అయినా, ఆ మాటాడేది కూడా ఏదో మాటాడాలి కాబట్టి. అది వినకపోయినంత మాత్రం చేత వచ్చిన నష్టం కూడ లేదు. ఎందుకంటే ప్రేమికులు ఒకరి సమక్షంలో ఒకరు, మాటాడిన విషయాలకంటే, మాటాడకుండా ఒకరితో ఒకరు సంభాషించుకునే విషయమే ఎక్కువ ఉంటుంది. Just you feel like spending eternity in the presence of your love… without speaking a word. అ సామీప్యం ఇచ్చే ఆనందం అటువంటిది.

 

తర్వాత పద్యంలో కవి తన మానసిక వ్యధను వెళ్ళగక్కుతున్నాడు. జీవితం ఒక దారప్పోగుకి వేలాడుతోంది… అంటే డెమొకిల్స్ కత్తిలాటిది కాదు. (అది జీవితాన్ని నిత్యం భయంతో ఉంచేది). ఇది గాలిపటంలాగ స్వేచ్ఛగా ఎగరడం లాటిది… ఒకే ఒక దారప్పోగుతో. నిజమైన ప్రేమ జీవితాన్ని తేలిక పరుస్తుంది. ఆ ప్రేమ అవతలి వ్యక్తినుంచి వచ్చేది కాదు… మనం అనుభవించే ప్రేమభావన. మనకు కలిగే ప్రేమభావన. అటువంటి మానసిక స్థితిలో మనం ఉన్నప్పుడు, లేదా ఉండగలిగినప్పుడు, “ప్రేమిక” భాషకూడా అలౌకికంగా కనిపిస్తుంది. ఆ స్నేహం, ఆ ప్రేమా, భౌతికపరిమితులుదాటి భద్రంగా దాచుకోవాలనిపిస్తుంది. అదికూడా చెబుతున్నాడు కవి. నిజానికి అవతలివ్యక్తి మనం అనుకున్నంతగా మనల్ని ప్రేమించకపోవచ్చు. మనకి నిజానికి ఆనందం ఇచ్చేది అవతలివ్యక్తి మనల్ని అమితంగా ప్రేమిస్తున్నారని మనం మనసులో అనుకునే భావన. More than the other person loving us, we will be elated with our conception of other person loving us.

అలాగని ఇద్దరు స్త్రీపురుషుల స్నేహంలో శరీరక వాంఛలకి చెందిన భావనలు ఉండవా? ఉంటాయి. నైతిక ప్రమాణాలతో చూస్తే ఆ భావనలు అంత స్వచ్ఛమైనవేం కావు. అంతమాత్రంచేత అవి నిష్కల్మషంగా అవతలివ్యక్తితో ప్రవర్తించడానికి అడ్డురావు… ఒక ఆలోచన ఒక ఆలోచన. అంతే. అది ఆచరణ కాదు. ఆలోచనలని నియంత్రించలేము. కానీ మన ప్రవర్తనని మనం అదుపులో ఉంచుకోగలం. కానీ ఎప్పుడు? అటువంటి వ్యక్తిత్వాన్ని తీర్చిదిద్దుకోగలిగినప్పుడు. అలా ఉంచుకోగలిగినవారికే ఈ Platonic Love అర్థం కాగలదు.

 

ఇంతకీ, ఈ కవితకి కిటికీ అని శీర్షిక ఎందుకు పెట్టినట్టు? కిటికీ మనసుకి, మన అంతర్లోచనకి ఒక ప్రతీక. కిటికీలోంచి అన్ని ఇష్టమైన వస్తువుల్నీ చూస్తుంటాం. కానీ మనకు వాటిని అందుకోవాలన్న గాఢమైన కోరిక ఉండదు. అందలేదన్న నిరాశ ఉండదు. అందులోంచి వస్తువుల్ని పదే పదే చూస్తూ ఆనందించగలుగుతాం. అది ఒక రకమైన మానసిక ప్రేమ.

 

English Translation of Original:

 

At the Window

.

I have not always had this certainty,

this pessimism which reassures the best among us.

There was a time when my friends laughed at me.

I was not the master of my words.

A certain indifference,

I have not always known well what I wanted to say,

but most often it was because I had nothing to say.

The necessity of speaking and the desire not to be heard.

My life hanging only by a thread.

There was a time when I seemed to understand nothing.

My chains floated on the water.

 

All my desires are born of my dreams.

And I have proven my love with words.

To what fantastic creatures have I entrusted myself,

in what dolorous and ravishing world has my imagination enclosed me?

I am sure of having been loved in the most mysterious of domains, my own.

The language of my love does not belong to human language,

my human body does not touch the flesh of my love.

My amorous imagination has always been constant

and high enough so that nothing could attempt to convince me of error.

.

Paul Eluard

murthy gaaru— నౌడూరి  మూర్తి

నీ భాషను నాకు నేర్పు..

images

 టాగోర్ సెప్టెంబర్ 10, 1937 లో బాగా అనారోగ్యం తో మంచం పట్టారు . అయినా అతని కలం  కవిత్వం చిందించడం మానలేదు. మంచం మీద నుండి రాసిన కవితలే 11 సంపుటాలు వెలువడ్డాయి. అందులో ” ఆరోగ్య”. శేష్ లేఖ , జన్మదినే ఇలా . ఇవన్నీ శిశిర్ కుమార్ దాస్ సాహిత్య అకాడెమీ ప్రచురించిన రబీంద్రుని సమగ్ర సాహిత్యం లో వాల్యూమ్ త్రీ లో పొందు పరిచారు. అయితే ఇప్పుడు మనం ఇక్కడ “రవిరేఖలు” అని చెప్తున్నవి ఏ సంపుటి లోనూ పొందు పరిచినవి కావు . ఇవి కొందరి మిత్రుల అభ్యర్ధన మేరకు , వారికి అర్ధం కావడం కోసం, బెంగాలీ లో కవిత రాసి వెంటనే దాన్ని ఆంగ్లీకరించేవారు. 

ఇలా ఎన్నో సందర్భాలలో రాసిన వాటిలో కొన్ని ప్రసంగాలు, వ్యాసాలు , కవితలు ఇలా వేరు వేరుగా వాల్యూమ్ 4 లో పొందు పరిచారు సాహితి ఆకాడెమీ వారు. అందులోనుండి ఈ కవితలను ఇప్పుడు తెలుగు లో మీకు అందిస్తున్నాము. ఇవి అన్నీ కొన్ని ఆంగ్లం లోనూ, కొన్ని బెంగాలీ లోనూ రాసిన కవితలు. ఎక్కువగా బెంగాలీ లో రాసి వెనువెంటనే తానే స్వయంగా క్రమశిక్షణ తో ఆంగ్లం లోకి అనువదించేవారు టాగోర్. ఈ కవితలు ఏవీ ఇతరులు అనువాదం చేసినవి కావు .అనువాదం కూడా ఒక గంభీర మైన  సాహిత్య ప్రక్రియ గా టాగోర్ సాధన చేసిన సమయం లో రాసిన కవితలు ఇవి . 1940 26 సెప్టెంబర్ లో మరలా తీవ్ర అనారోగ్యానికి గురయ్యారు టాగోర్. 1941 లో పరమపదించారు. చివరి క్షణం వరకు రాస్తూనే ఉన్నారు. ఆయన ఆలోచనామృత బిందువులే ఈ కవితలు . టాగోర్ కలం నుండి వెలువడ్డ ఆఖరి కవిత్వ రచనలుగా చెప్పబడే “రవి రేఖలు” అన్నీ అముద్రితాలు . వంగ మూలం వెనువెంటనే ఆంగ్లానువాదం టాగోరే చెయ్యడం విశేషం.


తెలుగు సేత : జగద్ధాత్రి

 

1

నీ పిల్లల మొర ఆలకించు తండ్రీ!

వారితో మాట్లాడు .

 

వారి ఆందోళిత హృదయాలలో తీరని ఆశలని పెంచుకుంటున్నారు

 

వారి ఆశా పూరిత చేతుల్లో నలిగి పోయే వాటిని పట్టుకుంటున్నారు,

 

ఓదార్పన్నది ఎరుగరు వారు . మాటలాడు వారితో.

 

ఎడారి వ్యర్ధాలలో నీడలను వెంటాడుతారు ,

 

రోజు పూర్తవ్వగనే తమ రిక్త హస్తాలను పిండుకుంటారు ;

 

వారి ముందు చూస్తారు కానీ ఏమీ చూడలేరు .

 

సంభాషించు వారితో తండ్రీ !

 

2

నా హృదయ సాగర తీరాన నిల్చుని ఉన్నావు నీవు

అలలు నీ పాదాలను తాకాలని చెలరేగి పోతున్నాయి

 

వెళ్ళి పోవద్దు, ప్రియతమా, గాలి ఎగుస్తోంది

 

సంద్రం తన సరిహద్దులను తెంచుకునేదాకా వేచి ఉండు

 

కెరటాలు నీ పాదాలను స్పృశించాలని ఆరాట పడుతున్నాయి

 

3

ఆవలకి తొలగి ఉండు , ఆమెను నీ స్పర్శతో మైల పరచకు ! నీ వాంఛ ఊపిరి విషం

ధూళి లో పడవేస్తే పువ్వు విరియదని తెలుసుకో

 

జీవన మార్గము అంధకారమని , నీకు దారి చూపేందుకే తార ఉందని తెలుసుకో

 

ఆమెను ఆవల పెట్టి తలుపు మూయకు

 

అలసిన నీ శ్వాసను వెలిగే దీపం పై సోకనీకు . కాల్చి నీ ప్రేమను బూడిద చేసుకోకు .

 

1364025537_1368212746

4

ఓ మనసా! నేను గానం చెయ్యాలంటే , నీ భాషను నాకు నేర్పు

నా శ్వాస అంతా నిట్టూర్పులలో వ్యర్ధమైపోతోంది ,

నా సంగీతం నిశ్శబ్దమైంది

సాయం సంధ్యలో సూర్యుడు నీలి గగనం నుండి నీలి నీటిలోనికి జారుతాడు ,

నా పాడని పద్యాలన్నీ స్తంభించిన గాలిలో తేలుతూ ఉంటాయి

 

నా రహస్యాలు నాకు మాత్రమే చెందినవి

అన్నీ మబ్బులలోనూ కెరటాలలో నూ జల్లివేయబడతాయి

నా హృదయ మధుర గీతాలు సాగరం  , గగనం కన్నా పురాతనమైనవి

కేవలం నా గొంతు మాత్రమే మూగది

 

5

ముద్దులు , పెదాల చెవులలో అవి పెదవుల పదాలు

అది హృదయ ద్రాక్ష సారాయిని రెండు రోజా పూరేకుల గిన్నెలలో కలపడం

 

అది పలుకుల అంతానికి అనురాగపు తీర్ధ యాత్ర

 

దేహపు పరిమితులలో ఐక్యమయ్యే దాకా దారి తప్పి తిరుగాడే రెండు హృదయ వాంఛలు

 

ప్రేమ పెదవులనుండి పువ్వులను సేకరిస్తోంది తీరుబాటు సమయాల్లో మాలలు అల్లేందుకు

 

రెండు పెదాలు , రెండు యవ్వన చిరునగవులకు ఒక శోభనపు శయ్య కాగలవు

 

 చిత్రం: టాగోర్

అనువాదం : జగద్ధాత్రి

“మాటాడలేకపోతున్న నా కన్నీళ్లను కనీసం ప్రేమించు …”

కవులు కవిత్వం రాసి, ఒక కొత్త లోకంలో ఉంటారు, కొత్త కొత్త లోకాల్ని చూపిస్తారు. గొప్ప గొప్ప కవులు ఆ పనిని మరీ గొప్పగా చేస్తారు. తాము చదివిన కవిత్వంలోని తమకు నచ్చిన వాటితో బాటు, తాము కొత్తగా చెప్పాలనుకున్నవీ వారి రాతల్లో కనిపిస్తాయి. తమకు నచ్చనివి, ఎదిరించాలనుకున్న వాటి జాడలూ ఉంటాయి. భారతీయ సంస్కృత కావ్య ప్రభావాలతో నేపాల్ లో కవిత్వం వస్తున్నప్పుడు, అందుకు భిన్నంగా తమదైన భాషతో, భావాలతో కవిత్వం చెప్పి ఒప్పించిన ఆధునికుల్లో లక్ష్మీ ప్రసాద్ దేవ్కోట ముందున్నారు. 25 ఏళ్ల సాహిత్య జీవితంలో 40కి పైగా గ్రంధాలు రచించారు. వాటిల్లో లఘు కవితలనుండి దీర్ఘ కవితల వరకూ ఉన్నాయి, కథలు, నాటకాలు, అనువాదాలు, నాటకాలు, ఒక నవల కూడా ఉంది.. అతి సహజంగా సున్నితంగా సామాన్య జనులు వాడే భాషే వారి రచనల్లో కనిపిస్తుంది.

devkota

12 నవంబరు 1909 న బ్రాహ్మణ కుటుంబంలో దేవ్కోట జన్మించారు. లక్ష్మీ పూజ రోజున జన్మించారు కాబట్టి లక్ష్మీప్రసాద్ పేరు పెట్టారు. 16 ఏళ్లకే వివాహమై సంసారం బాధ్యతలు మీద పడ్డాయి. ఫలితంగా ఆర్ధికపరమైన అనేక ఇబ్బందులు పడ్డారు.  ఉపాధ్యాయుడిగా, చిన్న చిన్న ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు చేసుకుంటూ కాలం గడిపినా, ఎంతగానో ప్రేమించిన తన పిల్లల మరణాలు, వారిని మానసికంగా కృంగదీశాయి. దానికి తోడు అప్పటి రాజ వంశం రాణాలతో పడక కొన్నాళ్లు వారణాసిలో తలదాచుకోవల్సొచ్చింది. దేవ్కోటే లేకుండా, కుటుంబం నేపాలులో గడపడం భారమై, భార్య ఒత్తిడికి తలొగ్గి రాణాలకు ఎదురు తిరగనన్న వాగ్ధానంతో తిరిగి రావల్సొచ్చింది.

Laxmi-Prasad-Devkota

1936లో ప్రచురించిన ఈ “మూనా మదన్ ” ఒక విషాదాంత ఖండ కావ్యం. . నేపాల్ సాహిత్యంలో 20వ శతాబ్దంలో వచ్చిన  అత్యుత్తమ కావ్యంగా ఇప్పటికీ కొనియాడబడుతోంది. మొదటి ముద్రణ 200 ప్రతులైతే, 1986 సరికి 18వ ముద్రణకొచ్చి, 25 వేల ప్రతులు అమ్ముడయాయి, 1983 లోనే 7 వేల ప్రతులు అమ్ముడయాయి. ఇప్పటికీ వేలకొద్దీ అముడవుతూనే ఉన్నాయి. 2012 నాటికి 24వ ముద్రణకు నోచుకుంది. ఇప్పటివరకూ పదిలక్షల ప్రతులకంటే ఎక్కువ అమ్ముడయాయని అంచనా. 1959లో మరణశయ్యమీద ఉంటూ కూడా, తన సాహిత్యాన్నంతా తగలెట్టినా, ఈ ఒక్క కావ్యాన్ని మాత్రం తగలెట్టకుండా చూడాలని వేడుకున్నాడు. ఈ కావ్యం మీద అతనికంత మమకారం. నేవార్ భాషలోని బౌద్ధ జానపద  గేయం ఈ కావ్యానికి ఆధారమని విమర్శకులంటారు. ఈ కావ్యం ఆంగ్లం, రష్యన్, కొరియన్, చైనీస్, మైథిలి, అవధి భాషల్లో అనువాదమైంది. ఈ కావ్యం ఆధారంగా అనేక నాటకాలు ప్రదర్శించబడుతూనే ఉన్నాయి. నేపాలీలో చలనచిత్రంగా కూడా రూపొందింది.

Devkota Stamp

అయిదుగురు కుమార్తెలు, నలుగురు కుమారుల సంతానంలో, ఒక కుమార్తె ఇద్దరు కుమారులు వారి జీవిత కాలంలోనే మరణించారు.  మరణించే ఏడాది ముందు ఒక మూడునెలలపాటు నేపాల్ ప్రభుత్వంలో విధ్యామంత్రిగా పనిచేసారు. 14 సెప్టెంబరు 1959 న కేన్సర్ మూలంగా లక్ష్మీప్రసాద్ దేవ్కోటే మరణించారు.  లక్ష్మీ ప్రసద్ దేవ్కోటా ని మహకవిగా నేపాల్ కీర్తిస్తుంది.   2009 లో దేవ్కోటా శతాబ్ది ఉత్సవాలు నేపాలులో ఘనంగా జరుపుకున్నారు. ఆ సందర్భంగా తపాలాబిళ్లని సైతం విడుదలచేసింది.

 

మూనా:

అగ్గి

అగ్గి రాజుకుంటోంది నా మనస్సులో

వెళ్లొద్దు, నా జీవితం నుండి వెళ్లొద్దు

నా కళ్ల కాంతి, నా రాత్రి నక్షతం

నీ వెలుగును తీసేయవద్దు

నా గుండె చీల్చి చూడు

బహుశా నా గుండెలో దృశ్యం

నీ మనస్సు మారుస్తుందేమో

బదులుగా తాగడానికి విషం నాకు ఇవ్వు

నా కన్నీళ్లలో బాధ చూడు

కానీ కన్నీళ్లు మాటాడవు

ఆలోచనలు మనసులో ఉండిపోతాయి

మాటాడలేకపోతున్న నా కన్నీళ్లను కనీసం ప్రేమించు

 

మదన్:

మూనా ప్రియా, ఇలా మాటాడొద్దు

నేను తిరిగొచ్చేస్తాను

లాసాలో ఇరవయి రోజులే ఉంటాను

ఇరవయి రోజులు ప్రయాణంలో –

నవ్వు, నువ్వు నవ్వుతే

నేను ఇంద్ర భవనంలో ఉన్నట్టుంటుంది

నా సంకల్పం, సాధించడమో చావడమో

నా దారిలో నీ కన్నీళ్ల అడ్డు వేయొద్దు

సూర్యుడితో కొంగలు తిరిగొస్తాయి

మనం కల్సుకునే రోజు మరో గొప్ప రోజవుతుంది

 

మూనా:

నా రాముడా, నా కృష్ణుడా

రాత్రి సూర్యుడా

నువు ఎగిరిపోయేందుకు తయారవుతుంటే

నా నవ్వుల్ని ఎలా కలపను?

ఇక్కడ నన్ను వదలొద్దు

నీ పక్కనొక చిన్న వెలుగుని

నువు లేకుండా నేనొక రాయిని

నీతో నన్ను తీసుకుపో

నా చేతులు కలుస్తే

మనం అడవుల్ని, కొండల్ని, శిఖరాల్ని

ఖూనీకోర్లను సైతం ఎదుర్కోగలం

 

మదన్:

మూనా, నా మూనా

అమ్మ వైపు చూడు, ఆమె వైపు

దీపాన్ని పోషిస్తున్న నూనెలా ఇంకి పోతోంది

మనిద్దరమూ కలిసి ఆమేను వదిలేయలేం

ఇక్కడే ఉండి, ఆమెను భద్రంగా చూసుకో

దాదాపు అరవయి చలికాలాల్ని ఆమె చూసింది

నీ మెరిసే  మొహంతో ఆమె మురిసిపోవాలి

 

మూనా:

అమ్మ ప్రేమ, ఆమె నెరిసే జుత్తు, బలహీన శరీరం,

ఇవేవీ నీ కాళ్లని కట్టిపడేయటం లేదు

ఆమె వాత్సల్యపు నీడలు పిలుస్తాయి

కానీ అవి నిన్ను ఆపలేవు

అమ్మ ప్రేమంత అమూల్యమైనదా

ఏమి గడిస్తావు ఆ ప్రాంతంలో

బంగారం మూటలు నీ చేతికంటుకునే మురికి

సంపదతో ఏమి చేసుకుంటాం

చారు, కూరగాయలు, మానసిక శాంతి చాలు

ఉండిపో, అలోచనల్ని శాంతపర్చు

 

మదన్:

నేనేమి చేయను?

– మా అమ్మ గొంతులోకి ఒక గుక్కెడు పాలు

– ఆమె విశ్రాంతికోసం ఇంటి కలలు

– తనవారికోసం కుళాయిలు

– నీ సున్నితమైన చేతులకు సుందరమైన గాజులు

– అప్పుల్లో అపాయంలో ఉన్న ఇంటికి గట్టి పునాదులు

ఈ కోరికలు మనస్సులో జోరీగలా పాట పాడుతున్నాయి

మూనా, వాటి సంగీత స్వరాలు నా కాళ్లను ముందుకు తోస్తున్నాయి

పైన దేవుడి దయవలన నాకు దృఢమైన హృదయమే ఉంది

కోపోద్రిక్తమైన వరదల్ని బాగానే దాటగలను

కానీ అనుకోనివి జరుగుతే, నేనీ పాటతోనే మరణిస్తాను

 

మూనా:

నా లోహృదయంలో ముడి బిగించు

తిరిగి రావద్దులే

మరచిపోలేని నీచిత్రాన్ని గుర్తుగా గీసుకుంటాను

లాసా కన్యలు నర్తిస్తారు

బంగారంతో చేసిన బొమ్మల్లా ఉంటారు

బంజరు భూములు, కొండలమీద వారు ఆడుతుంటే

వారి స్వరాలు ప్రవాహంలా నవ్వుతాయి

నా ప్రియా, సరే వెళ్లు

ఇంటిని నగరాన్ని చీకటి చేసి

కన్నీటికీ శక్తి లేదు

చీకటిలో జ్ఞాపకాలు బహుశా తళుక్కుమంటాయి లేదా మెరుపులా మెరుస్తాయి

దుఃఖం నా దుస్తులమీద చిమ్ముతుంది

మదన్ టిబెట్ ప్రయాణాన్ని వివరిస్తూ కథకుడు

నగ్న భూమి, పూర్తీ ఏటవాలుగా కొండలు

వెయ్యి సహస్రాలు నీళ్లలో దిగి నడవాల్సిన నదులు

టిబెట్ రహదారి నిర్మానుష్యం,  రాళ్లు రప్పల మయం

పొగమంచుతో విషపూరిత తుంపర

చల్లటి మంచు వర్షంతో బరువెక్కి తిరుగుతున్న గాలి

 

గుండ్రంగా గుండు గీయించుకున్న బిక్షువులు

మందిరాలు, దహనపు దుంగలు

ఆ తరువాత మంటల ముందు ప్రాణమొచ్చినా

రహదారిలో చచ్చుబడుతున్న కాళ్లు చేతులు

చలికి కొరుక్కుంటున్న పళ్లకు

తడాకు కొమ్మల చక్కని బొంత

ఉడకేసినా తినలేని

పచ్చి ముతక బియ్యం

 

చివరికి  సాయంత్రపు చూపుకి

బంగారం పైకప్పు దర్శనం

లోయల అంచున, పొటాలా పాదాల దగ్గర

లాసా తానే నవ్వుతోంది

పొటాలా కొండలా ఆకాశాన్ని అంటుతోంది

రాగి బంగారంతో అల్లినట్టున్న కొండ

 

యాత్రికులు బంగారం పైకప్పు చూసారు

గంధర్వుడి దుస్తుల్లా సకల రంగుల రాళ్లతో అలంకరించిన

జడల బర్రె జుత్తుతో కప్పి దాచిన, బంగారం బుద్దుడున్న

దలైలామా విశాల భవనం

గుంటలుపడ్డ కళ్లతో గురువులకు

వంగి నమస్కరిస్తున్న బాటసారులు

మంచుతోకప్పిన శిఖరాలు, చల్లటి నీళ్లు

ఆకుపచ్చని ఆకులతో చిగురిస్తున్న చెట్లమీద

తెల్లగా విచ్చుకుంటున్న తుమ్మ పూలు

 

ఇంటివద్ద మూనా పరిస్థితి వివరిస్తూ కథకుడు:

విచ్చుకున్న పద్మంలా, ఏకాంతంలో మూనా

వెండి మేఘాల అంచుల్ని చంద్రకాంతి తాకుతున్నట్టు

ఆమె సున్నితమైన పెదాల నవ్వు, ముత్యాల జల్లు

దగ్గరపడుతున్న చలికాలపు పూవులా ఆమె వాడిపోతోంది

ఆమె కన్నీళ్లు రాలి డుతున్నాయి

విశాల నేత్రాల్ని తుడుచుకుంటూ మదన్ తల్లిని చూసుకుంటోంది

కానీ ఆమె తన ఒంటరి గదిలో నిద్రిస్తున్నపుడు

వేలకొద్దీ వ్యాకులాలతో ఆమె దిండు తడుస్తూనే ఉంది

ఆమె పగలూ పొడవైనవే

రాత్రులూ పొడవైనవే

+

గుండెల్లో గుచ్చుకున్నా

పక్షి తన రెక్కల్లో బాణం దాస్తున్నట్టు

నిశ్శబ్దంలో మరుగుపరుస్తూ

ఆమె దుఃఖాన్ని తన హృదయంలో దాస్తుంది

దినాంతపు దీపం మినుకుమినుకు మంటున్నట్టు

ఆమె ప్రకాశిస్తుంది

 

ఆకురాలు కాలమొస్తున్నపుడు

వాడిపోతున్న పూవందమూ పెరుగుతుంది

నల్ల అంచుల మేఘాలు వెండివవుతున్నపుడు

చంద్రుడూ ప్రకాశిస్తాడు మరింత కాంతిగా

వీడ్కోలు సమయంలో మదన్ మొహం గుర్తుచేసుకుంటే

ఆమె గుండెల్లో దుఃఖం తళుక్కుమంటుంది

చలికాలపు కన్నీరు పూలమీద పడుతుంది,

నక్షత్రకాంతి, రాత్రి కన్నీరై నేలమీద పడుతుంది

 

స్త్రీలు రరకాల కధలతో వస్తారు

పురుషులు ప్రేమను ఒలకబోస్తారు

చూడు –  గులాబీ అందమైనది

కానీ సోదరా దాన్ని ముట్టుకోవద్దు!

కోరికతో దాన్ని పాడుచేయొద్దు

ప్రాణం, అద్భుతమైన దేవుని రత్నం

వికృతపర్చే ప్రయత్నం చేయొద్దు

 

మూనా:

కీటకాల నగరానికి వెళ్లు

నీ మాటలు చెప్పు

చంద్రుడిని కింద పడేయ్

కొండల్ని పైకి లేపు

 

అతని పాదాలకోసం

నా స్వర్గం కోసం ఎదురుచూస్తాను

దేవుడు నాలుగు అందమైన రోజులు సృష్టించాడు

అది జీవితం

వాటిని పాడుచేయడానికి బురద జల్లొద్దు

 

మదన్ తిరుగు ప్రయాణాన్ని వివరిస్తూ కథకుడు:

మృదువైన  స్పటికపు బంగారం, కొత్త దేశం,

కొత్త కాంతి, కస్తూరీ సుగంధం

ఆరునెలలు గడిచిపోయాయి, ఏడవది మొదలవుతుంటే

తన మూనాని, తన  అమ్మని తలుచుకుని

అమాంతం ఉలిక్కిపడ్దాడు మదన్

తన గుండెలో నీళ్లు పరుగెట్టాయి

 

ఒక పావురం నగరం మీద ఎగురుతూ

రేవు దగ్గర నదిని దాటింది

మదన్ మనస్సు ఇంటికి ఎగిరింది

కూర్చుని తిరిగిరావడం ఊహిస్తే

దుఃఖంతో విశాలమైన  నేత్రాలతో

బాదంకాయల్లా మూనా కళ్లు

 

‘ఠంగ్ ‘ మని సంఘారామం గంట మోగింది

మేఘాలన్నీ ఒకచోట కలుసుకున్నాయి

కొండనీడలు సాయంత్రానికి పొడవయాయి

వేదన ధ్యానంలో గాలికి చల్లబడ్డాడు

లేచి చూస్తే చంద్రుడు ఉన్నితో కప్పబడ్డాడు

తన తల్లి, తన మూనా అతని కళ్లల్లో నాట్యం చేస్తున్నారు

ఆ రాత్రి అతనికి స్పష్టమయింది

అతని దిండు కన్నీటితో తడిసింది

 

అతని హృదయాన్ని వేధిస్తూ ఎరుపెక్కుతున్న ఆకాశం

అతను బంగారం మూటల్ని మూట కట్టుకున్నాడు

కస్తూరి సంచుల్ని సర్దుకున్నాడు

దేవుణ్ని తలుచుకుని మరి కొందరు మిత్రులతో

లాసానుండి బయలుదేరాడు

 

మూనా:

ఏమి పీడకల!

ఒక దున్నపోతు నన్ను కిందికి లాగింది

నేను బురదలో పడిపోయానత్తా

నల్లటి దున్నపోతు నన్ను కిందికి తోసేసింది

 

మదన్ తల్లి:

రా తల్లీ!

బయంతో వణికిపోకు

నీకొచ్చే చెడునంతా

నా తలమీదికి నేను తీసుకుంటాను

అలా ఊగిపోకు

 

మూనా:

నా కనురెప్పలు అదురుతున్నాయి

నా గుండె నొప్పెడుతోంది

ఏదో చెడు నీడ ఇంటిలోకి ప్రవేశించింది

బహుశా తొందరలోనే రావాలనుకుంటున్నా

అతనికి సమయం దొరకడం లేదేమో

ఎత్తైన పర్వతాల దారేమో

అందుకే రాలేకపోతున్నాడేమో

 

కథకుడు:

తిరుగుప్రయాణంలో మదన్ కలరా వ్యాధిని పడతాడు

 

మదన్:

కాకులకి, గద్దలకి

నన్ను వదిలేయొద్దు! నన్ను వదిలేయొద్దు

మిత్రులారా! నేనింకా చావలేదు

నేను నిల్చోగలను

నా గొంతు ఎండిపోతొంది

గుండెలో మంటగా ఉంది

నా కన్నీళ్లు తుడవండి

నాకింకా శ్వాస ఉంది.

 

మదన్ సహచరులు:

మా దగ్గర మందులు లేవు

ఉండటానికి ఇక్కడ ఎవరూ లేరు

మనలో ప్రతి ఒక్కరం ఏదో రోజు చావాల్సిన వారమే

ఇక్కడే ఉండు! దేవుడు నీకు మోక్షం ప్రసాదిస్తాడు.

 

కథకుడు:

మదన్ మోచేతులానించి లేస్తాడు

అతని మిత్రులు వెళ్లిపోయారు, దినాంతం ఎరుపులో కొట్టుకుపోతోంది

గాలి నిద్రపోతోంది, పక్షులు నిశ్చలమైనాయి, చలిగా ఉంది, అతను కింద పడిపోతాడు

 

మదన్:

ఏమిటీ మంట?

అడవి కాలుతోందా?

ఈ మంట మరణించినవారిని చంపుతుందా?

ఇది బందిపోటా,  దొంగా?

ఇదేమన్నా రాక్షసా?

 

కథకుడు:

సహాయం కోసం అరుద్దామనుకున్నాడు మదన్ .

 

టిబెట్ వాసి:

ఏవరు ఏడుస్తున్నారు? ..

నిన్నిలా వదిలివెళ్లిన నీ మిత్రులు చెడ్డవాళ్లు

మా ఇల్లు కొన్ని మైళ్ల దూరంలో ఉంది

నిన్ను అక్కడకు తీసుకుపోతాను

నువు చావవు, బాగవుతావు.

 

మదన్:

టిబెట్ సోదరుడా, నువు దేవుడువి,

నీ మాటలు అపురూపంగా ఉన్నాయి

నాది గొప్ప వంశమని, గొప్ప కులానికి చెందినవాడినని చెప్పారు

గౌరవంతో నీ పాదాల్ని ముట్టుకుంటాను సోదరా

నీ పాదాల్ని పట్టుకుంటాను.

మనిషి గొప్పతనం తెలిసేది అతని హృదయాన్ని బట్టి

అతనితో తెచ్చుకున్న వంశాన్ని బట్టి.

కులాన్నిబట్టీ  కాదు

 

కథకుడు:

టిబెట్ వాసి అతన్ని తన ఇంటికి తీసుకుపోతాడు, ఉన్నిమీద పరుండబెడతాడు, నీళ్లిస్తాడు, దయ చూపిస్తాడు, మూళికలకోసం వెదుకుతాడు, వాటిని దంచి రసాన్ని తాగిస్తాడు. శక్తికోసం జడలబర్రె పాలిస్తాడు. మదన్ ఇంటిదగ్గర నారింజ పూలు పూస్తున్నాయి, ఆలోచనలు మెత్తగా అశుభంగా ఉన్నాయి.

 

మూనా:

నువు నన్ను మరచిపోయావు

నువు నన్ను ఎలా మరచిపోగలవు నాకు చెప్పు?

ఏ పాపిష్టి దేవుడు నిన్ను తీసుకువెళ్లాడు

కొండల్ని తెరలు కప్పేసాయి, నేను చూడలేను

నిన్ను నేను చూసే చిత్రం శూన్యంగా ఉంది

నా కలల్లో నీ స్వరం కుశలం కథలు చెబుతాయి

వాటితో ఎగిరిపోడానికి నాకు రెక్కలు లేవు

ప్రియా నిన్ను వెదకలేను

ఈ సంపదనొదిలి ఆ నగరంలో ఎందుకుంటున్నావు?

నువు కుశలమే కదా? నా ఆలోచనలొచ్చినపుడు

నీ కళ్లు కన్నీళ్లతో నిండవా

ధూళి అంటదా, ముళ్లులా బాధించవా?

 

కథకుడు:

టిబెట్ వాసికి ధన్యవాదాలు చెప్పి, కృతజ్ఞతగా కొంత బంగారం ఇవ్వాలనుకుంటాడు మదన్, కానీ టిబెట్ వాసి భౌతిక పారొతోషకాల్ని నిరాకరిస్తాడు.

 

టిబెట్ వాసి:

ఈ పచ్చ బంగారంతో నేనేమి చేసుకోను?

నా పిల్లలు ఈ బంగారాన్ని తిననూ లేరు,

వారికి వెచ్చదనమూ ఇవ్వదు

నా భార్య చనిపోయి స్వర్గంలో ఉంది

మేఘాలే ఆమె అలంకరణలు, ఆమె ఆభరణాలు, బంగరమూనూ.

 

కథకుడు:

మదన్ దుఃఖపడతాడు.

 

టిబెట్ వాసి:

అదృష్టం కలిసొచ్చి నేను సాయపడ్డాను

సాయాన్ని సంపదతో తూచలేను

నా పిల్లకోసం మీ తల్లిని ప్రార్ధించమనండి చాలు

 

కథకుడు:

స్పష్టమైన మొహం చూసి మదన్ తల్లి పిలుస్తుంది

గాలి ప్రత్యుత్తరంగా  మందమారుతమై తాకుతుంది

కళ్లల్లో కన్నీళ్లు లేవు, శాంతం తప్ప

సాయంత్రపు మెత్తదనం కొలనులో ప్రతిఫలిస్తుంది

ఆమే మూనాని దగ్గరకు తీసుకుంటుంది.

 

మదన్ తల్లి:

నా సమయం దగ్గరపడింది, నేను ఈ జీవనదిని దాటిపోవాలి

నా కొడుకు పెళ్లామా ఏడ్చి లాభం లేదు

పిల్లా, ఇది అందరి దారి

పేదలు సంపన్నుల రహదారి

ఈ మన్ను మన్నుగా మారి

దుఃఖ తీరంలో కోల్పోతుంది

విచారపు వరదకు ఎదురొడ్డి నిలవాలి

ఓడిపోవద్దు

నేను ప్రపంచ పుష్పాన్ని చూసాను

వాడిపోవ డమూ చూసాను

నా వేదనలో, కూతురా, దేవుడ్ని గుర్తించగలిగాను

ఇక్కడ నాటిన విత్తనాలు స్వర్గంలో పెరుగుతాయి

నీవీ ప్రాంతాన్ని వదిలినపుడు

ప్రేమతో నువు ఇచ్చినవే నీకు తిరిగొస్తాయి

నా వైపు చూడు, నాకు నేను చేసినవన్నీ తీసుకుపోతాను

నువు కలలో చూసిన బంగారం నేను తీసుకుపోతాను

నేను వెళ్లాలి, కానీ మదన్ వస్తున్నాడా?

ఈ ప్రపంచానికి నా కళ్లు మూతపడకముందే

నాకు వాడిని చూడాలని ఉంది

వాడిని చూడకముందే గనక నేను చనిపోతే

ముసలామె ఏడ్వద్దందని వాడికి చెప్పు

 

మూనా:

అమ్మా! మీ జ్ఞాపకాల్ని కన్నీళ్లతో కడిగి మెరిపిస్తాను

ఏమీ కాలేదు, ఇంకా మీరు కలత చెందొద్దు

 

కథకుడు:

మదన్ తల్లికి వణుకు మొదలవుతుంది,

స్వరం క్షీణిస్తుంది,

మూనా చేతులకోసం వెదుకుతుంది

దొరికినపుడు పట్తుకుని

దూరపు గొంతుతో “నా కొడుకేడి?” అనడగుతుంది

ప్రచండ గాలి కొమ్మల్ని ఊపుతుంది

కాకి అరుస్తుంది, ప్రయాణీకులు శిఖరాల్ని చూస్తారు.

 

మదన్ అరచేతుల్లో మొహం

భుజాలు మోకాళ్లమీద పెట్టుకుని

అరుస్తున్న కాకిని చూస్తాడు

 

మదన్:

మా నగరాన్ని చూసావా?

మా ఇల్లు ఆ లోయలో పరిశుభ్రంగా ఉంటుంది

మా అమ్మ దగ్గరకు వెళ్లు, ఆమెది తెల్ల జుత్తు

మూనా దగ్గరకూ వెళ్లు, ఆమె మెరుస్తుంటుంది

వాళ్లకు చెప్పు నేను బాగున్నానని

నాకోసం ఆందోళన చెందొద్దని

ఇంటిముంగిట చెట్ల ఫలాలు పక్వానికొచ్చుంటాయి

వెళ్లు తిను, వారికి నా కధ చెప్పు

 

కథకుడు:

రాత్రి నగరంలో వింత అరుపులు వినిపిస్తున్నాయి.

తడిసిన కళ్లు, కాంతిహీనంగా దీపాలు, తీవ్రమైన గాలులు,

కుక్కల అరుపులు, కనిపించని చంద్రుడు.

మదన్ మరణించినట్టు పుకారు ఇంటికి చేరుతుంది

ఆకులు కన్నీరు కారుస్తున్నాయి

లేత చెట్టు విరిగి నేల రాలుతుంది

ముసలామె శ్వాస పెనుగులాడుతుంది

మూనా కూలిపోతుంది.

 

మదన్:

నేనెందుకొచ్చానమ్మా?

ఏమి చూడాలనొచ్చాను?

అమ్మా, నువు నా గుండె కోస్తున్నావు

నా మొహం చూడు, అమ్మా, నన్ను చూడు

నేనొచ్చాను. నేను పాపం చేసాను. నన్ను చూడు

నేను దగ్గరగా ఉంటే నువ్వెటో చూస్తున్నావు ఎందుకు

ఏడుస్తున్న నన్ను చూడు. ఓదార్చు నన్ను

వెళ్లొద్దు, వెనక్కొచ్చేయ్

నన్ను పోల్చలేదా?

నిన్ను కనీసం చూసుకోలేకపోయాను

నీ మొహంమీద విస్తరించిన ఈ శాంతి ఏమిటి?

నాతో మాటాడు. నీ సున్నితమైన మనస్సుని

నేను బాధించగలనా

అమ్మా, నేను బంగారం మూటలు తెచ్చాను

నా పాదాల దగ్గరుంచాను

మనం విశ్రాంతి గది కట్టుకుందాం

నువు చెప్పిన దగ్గర. కుళాయిలు

తిరిగొచ్చేయ్, ఆకాశాం వైపే చూపిస్తూ అటు చూడొద్దు

 

కథకుడు

మూనా కనిపించక, సోదరి ఇంటికి వెళతాడు మదన్

 

మదన్:

చెప్పక్కా, చెప్పు, నా మూనా ఎక్కడ?

అమ్మ మరణిస్తున్నా, ఆమె అక్కడ లేదు

 

మదన్ సోదరి:

నువులేకపోవడం భరించలేక,

దుఃఖంతో ఆమె తన తల్లిదండ్రుల దక్కరకు వెళ్లింది

తిరిగి రాలేదు

మదన్:

అమ్మనొక్కర్తినీ వదిలి వెళ్లిందా?

నేను లేనపుడు ఆమెను ఎలా వదిలి వెళ్లగలిగింది?

 

మదన్ సోదరి:

ఆమెకే ఆరోగ్యం బాగులేక,  ఆమె వెళ్లిపోయింది

కోడలుగా వజ్రంలా మెరిసింది

ఆమెకు బాగులేకే వెళ్లింది

 

మదన్:

మూనా ఎలా ఉంది, ఎవరు వెళ్లారు ఆమెను చూసేందుకు?

ఆమె నీళ్లు అడిగుంటుంది

తాగేందుకు ఎవరిచ్చారు ఆమెకు నీళ్లు?

 

మదన్ సోదరి:

ఆమెకు నీళ్లవసరం లేదు, ఆమెకు బాగయింది

నీ మూలికలు ఆమెకు అవసరం లేదు

తమ్ముడా, ఆమెను నేను కలిసేదాన్నే

కానీ ఆమె ఇంటికి దారి నాకు తెలియలేదు

 

మదన్:

ఆమెకు బాగయితే తిరిగి రాలేదెందుకు?

ఎందుకు తిరిగి రాలేదు?

 

మదన్ సోదరి:

తల్లిదండ్రులనుంచి ఇంటికొచ్చేందుకు

ఆమె దారులకోసం వెదికింది, దారులేవీ లేవు

 

మదన్:

ఇదేదో వింతగా ఉంది. నువు చెప్పేదేమిటి?

 

మదన్ సోదరి:

కాంతి నిండిన నగరంలో

ఆమె మేఘాల్లో ఉంది

 

మదన్:

అక్కా, మూనా ఇక్కడే ఉందని చెప్పు

ఈ భూమిమేదనే ఉందని చెప్పు

ఆమె వెనక్కు ఎప్పుడొస్తుందో చెప్పు

 

మదన్ సోదరి:

జీవనది కావల ఆమె ఉంటోంది

కానీ ఆమె పువ్వులతోబాటు నవ్వుతోంది

నీటితోబాటు నర్తిస్తోంది

నక్షత్రాలతోబాటు మిణుక్కుమంటోంది

కోకిలతో మాటాడుతోంది

మెరిసే ఆమె కళ్లు

మంచుతో కన్నీరు కారుస్తున్నాయి

ఆమె విచారంగా ఉన్నప్పుడు

మంచు ముద్దకట్టడం చూస్తావు

తమ్ముడా, మూనా చావలేదు

పక్షులు ఆమె పాటను కట్టాయి

అవి పాడగా నువు విను

 

మదన్:

మూనా చావలేదు, ఆమె బతికే ఉందని చెప్పు

ఆమె తల్లిదండ్రుల దగ్గరే ఉందని చెప్పు

నా ఆశల వ్రేళ్లు,   నా మానసిక రెక్కలు

మూనా ఇక్కడే ఉందని చెప్పండి

ఆమె ఎప్పుడు తిరిగొస్తుందో చెప్పండి

 

మదన్ సోదరి:

ఇక్కడ ఈ బూమికీవల ఆమె లేదు,

దుఃఖం చొరబడనిచోట ఆమె ఉంటోంది

ఊహలకావల స్వర్గం తోటలో

ఆమె ఆనంద పుష్పాలను కోసుకుంటోంది

 

మదన్:

కృరమైన అక్కా, నీ మాటలే మరణం.

ఆశల మొగ్గలు నా కళ్లముందే వికసించి నేలరాలడం

చెవులు విని, గుక్కెడు విషం తాగడం

మూనా, ఓ మూనా, నువు నా ఆరాధ్యానివి

నా జీవిత బంధానివి.

నా జీవితమా ఎందుకు వదిలిపోయావు

 

అక్కా, నేను మూనాని చూడాలి

ఆమెను పిలువు అక్కా , కాస్సేపైనా ఆమెను చూడనివ్వు

ఓ మూనా, నా మూనా, కిందికి దిగిరా నా దగ్గరకు

నా రాణీ, నిన్ను కాస్సేపైనా చూసుకోనీ.

 

మదన్ సోదరి:

నా తమ్ముడా, బంగారం, మనస్సు కుదుటబెట్టుకో

ఈ పాడు జీవితం పోవాలి,

పిడికెడు బూదిదను చివరకు గాలి ఎగరేసుకుపోతుంది

ఈ మాంస పుష్పం వాడి నేలరాలాల్సిందే

 

మదన్:

తెలుసా అక్కా , నా గుండె పగిలిపోతోంది

మనం బంగారంతో ఏమి చేసుకుంటాము అంది మూనా

భగవంతుడా, ఆమెను అలా తయారుచేసి

నువ్వు చేసింది నువ్వే ఎలా ధ్వంసం చేయగలవు

ఈ పుష్పాన్ని నువ్వెలా మలిచావు

ఎలా లాక్కుపోగలిగావు

ఈ పుష్పాన్ని నువు నాకిచ్చావు

ఎలా నాశానం చేయగలిగావు ఇలా?

నేనామెను ముందు చూసినపుడు

మూనా మొహాన్నే ముందు చూసాను అక్కా

మూనా మరణిస్తుందని ఏనాడూ అనుకోలేదు

ఆమె ఎప్పటికీ చావదనుకున్నాను అక్కా

అగ్ని ఎలా ఆహుతి చేసిందామెని?

నా గుండెకు హత్తుకోడానికి

ఆమె నాకు ఎక్కడ దొరుకుతుంది

ఆమె బూడిద నాకు ఇవ్వు అక్కా

ఆ బూడిదను నా గుండెకు పులుముకుంటాను

అమ్మా, మూనా, నేనిక్కడ ఉండను

నేనిక్కడ ఉండను అక్కా

నేనుండను

 

ఈ భూమి వైపు చూడొద్దు మూనా

నేను కూడా వస్తున్నాను

నువు వదిలి వెళ్లిన

కన్నీటి గుర్తులతో

ప్రేమ రత్నాలతో

నేను కూడా వస్తున్నాను

 

–         అనువాదం: ముకుంద రామారావు

 

 

వెన్నెముక

  (మన ప్రపంచం మనకు బాగా అర్థంకావాలంటే ఇతర ప్రపంచాల ఆనవాళ్ళు తెలియాలి కనీసం! ఇప్పుడు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా  ఇతర భాషలలో అద్భుతమయిన కవిత్వం వస్తోంది. ఆ కవిత్వ పరిచయ వేదిక  ఈ – ‘అనునాదం’. మిగిలిన భారతీయ భాషలతో పాటు ఇతర ప్రపంచ భాషల నించి అనువాద కవిత్వానికి మా ఆహ్వానం. మీ అనువాద కవితలు – మూల కవి క్లుప్త పరిచయం, చిత్రంతో – ‘సారంగ’కు పంపండి. )
*
ఈ వారం అనువాద కవిత: మరాఠీ కవి కుసుమాగ్రజ్ ‘వెన్నెముక’
kusumagraj

 

కొంతమంది కవిత్వం మాత్రమే రాస్తారు, ఇంకా కొంతమంది ఆ కవిత్వమే జీవితంగా బతికేస్తారు. అలాంటి జీవితాల్లో కవిత్వమూ, వ్యక్తిత్వమూ కలిసిపోయి- రెండీటి మధ్య ఎల్లలు చెరిగిపోతాయి. రాసిన వాక్యాల నీడలో నడిచిన పథికుడు ఆయన. కడదాకా స్వేచ్చనే ఊపిరిగా,సిద్ధాంతంగా బతికిన పోరాటజీవి  1912 లో పూనాలో పుట్టిన కుసుమాగ్రజ్ 1999లో నాసిక్ లో కన్నుమూసారు. “నాసిక్ అనగానే నాకు కుసుమాగ్రజ్. ఆయన వాక్యాల్లో కలలు కంటాను నేను, ఆ కలవరింతల్లో నిద్రపోతాను నేను.  ఆయన కవిత్వంలో మేలుకుంటాను నేను” అన్నారు గుల్జార్ నాసిక్ వెళ్ళినప్పుడు!

*

 

“మాస్టారూ, గుర్తు పట్టారా నన్ను?”

వర్షంలో తడుస్తూ వచ్చారెవరో.
తడిసి ముద్దైన బట్టలు, కారుతున్న చూరులా జుట్టూ
క్షణం కూర్చున్నాడు మౌనంగా.. పైకి చూసి నవ్వాడు
“అనుకోని అతిథిలా గంగమ్మ తల్లొచ్చింది
నాలుగు రోజులుండి వెళ్ళింది
పుట్టింటికొచ్చిన ఆడపడుచులా
నాలుగ్గోడల మధ్యా బొంగరంలా తిరిగింది
వొట్టి చేతుల్తో ఎలా వెళుతుంది?
పొయ్యార్పేసి, గోడలు తలుపులతో సహా
ఉన్నవీ లేనివీ అన్నీ పట్టుకెళ్ళింది
భార్యా నేనూ మిగిలాం ఇంట్లో
పోతూ పోతూ, ప్రసాదంలాగ
రెప్పల కింద నాలుగు నీటి చుక్కలుంచిపోయింది
మా ఆవిడకీ నాకూ వాదనలు
మట్టి ఎత్తిపోసి గోడని ఎలాగో నిలబెట్టి వచ్చానిలాగ”
జేబు మీదకెళ్ళిన నా చేతిని చూసి నవ్వాడతను మళ్ళీ
“అబ్బెబ్బే… డబ్బుకోసం కాదు మాస్టారూ..
వొంటరిగా అనిపిస్తుంటే వచ్చానంతే
ఇల్లు కూలింది గానీ వెన్నెముక విరగలేదింకాను
ఒక్కసారి వెన్ను మీద చెయ్యేసి నిమురుతారని,
“పోరాడవోయ్” అని ధైర్యం చెప్తారని… అంతే!
——————————-
మరాఠీ: కుసుమాగ్రజ్
హిందీ: గుల్జార్
తెలుగు: సత్యభామ పప్పు