‘మనిషి’ కేవలం ‘మనిషి’ కాదు!

photo-1

 

 

కొన్ని కొన్ని విషయాలు చాలా ఆశ్చర్యం కలిగిస్తూ ఉంటాయి.

ఉదాహరణకు మనిషి.

ఎందుకో చెప్పలేను. మనిషి వినా మరే ప్రపంచమూ పట్టనట్టు, మనుషుల గాథలు, వాళ్ల అనుభవాలు, వాళ్ల సృజనాత్మకత, జీవితంలో స్వయంగా వాళ్లు ఆర్జించిన జ్ఞానము, వివేకము, కొన్నిప్రత్యేక సందర్భాల్లో వాళ్లు అనుసరించే విధానమూ, విధి అని అంగీకరించిన తీరుతెన్నులు, ఇవ్వన్నీ తెలిసో తెలియకో, ప్రయత్నంతోనో అప్రయత్నంగానో సాధారణంగా తెలుసుకుంటూ ఉంటాం. ముఖ్యంగా నా వరకు నేను ఈ జగత్తులో మనుషులందరి గురించి ఒక లైబ్రరీ తెరవాలన్నంత కుతూహలంతో ఇదే పని ఇష్టంగా చేస్తూ ఉంటాను. ఆ పని లో భాగంగా పరిచయ వ్యాసాలు, పరిచయ నవలికలూ రాస్తూ ఉంటాను. అచ్చు వేస్తూ ఉంటాను కూడా.

అయితే, ఎవరు కొత్తగా పరిచయమైనా ఒక చెట్టును చూస్తున్నట్టు, చెట్టును కావలించుకున్నట్టు… పిదప ఆ చెట్టుమీద వాలిన పక్షిలా నేను ఆ చెట్టు గురించి తనపై ఎంతో కొంత ఆశ్రయం పొంది తెలుసుకుంటూ ఉంటాను. క్రమంగా ఆ చెట్టు కొమ్మల్ని, ఊడల్నీ, రెమ్మరెమ్మనూ ఫీలయి వేర్లనూ తడిమి దాని జీవన దారుడ్యానికి తన్మయమై, ఇరుగు పొరుగు చెట్లనుంచి సేకరించిన అనుభవ ఫలాలతో ఈ చెట్టునూ భేరీజు వేసుకుని మెలమెల్లగా వీలైనప్పుడల్లా వాటి ఒక్కో ఆకూ గురించి, ముందే చెప్పినట్టు శాఖల గురించీ, వాటిని సజీవ గాథలుగా, పరిచయ గాథలుగా రాసుకుంటూ పోతాను. ఇదొక జీవనశైలి.

అదృష్టవశాత్తూ వృత్తీ, ప్రవృత్తీ రచనే కావడం వల్ల పాత్రికేయ రచయితగా నాదైన శైలితో పనిచేస్తూ, నాకు నచ్చిన ఉద్యోగం చేసుకుంటూ ఉన్నందున కల్పన జోలికి వెళ్లకుండా- వాస్తవ గాథలను, మనుషుల గాథలను రాయడమే ఇష్టమైన కార్యంగా పెట్టుకున్నాను. జీవితాలతో నా జీవితం అలా గడిచిపోతున్నది, మనుషుల్లో మనిషిగా మసులుకుంటూ ఉన్నాను.

మధ్యలో ఒక చిన్న ఉదయం. అది కెమెరా వల్ల జరిగిందనిపిస్తున్నది.

చాలా ఏళ్ల క్రితం వదిలేసిన కెమెరాను మళ్లీ పట్టుకున్నాను. అది కూడా ఒక మనిషి గురించి పుస్తకం రాసే ప్రయత్నంలో ఉండగా, ఆ మనిషి ఫొటోగ్రాఫరే అయినందువల్లా, ఆ కెమెరా మళ్లీ అలవోకగా నా భుజంపైకి వచ్చి చేరింది. ఇప్పుడు extended arm అయింది కూడా. ఎం.ఎస్. నాయుడు మాటల్లో ‘అది వేలాడే కన్ను’ అయింది కూడానూ.

photo-2

ఎప్పుడైతే, అంటే ఆరేళ్ళ క్రితం ఇలా మళ్లీ కెమెరా ప్రపంచంలోకి అడుగుపెట్టానో -అప్పట్నుంచీ మనిషి రహస్యం మనిషి మాత్రమే కాదన్న విషయం అవగతమవుతూ ఉన్నది. ‘మనిషి’ కేవలం ‘మనిషి’ కాదని ధ్రువపడుతున్నది.

మనిషితోసహా పరిసర ప్రపంచం …తెలియకుండానే …ఆ మనిషితో నను చేరుకొని మనిషిఫై మరింత అవగాహన  కలిగిస్తున్నాదీ అనిపిస్తున్నది. ఒక సరికొత్త మార్పును ఏర్పాటు చేస్తూ ఉన్నాను.

క్లిక్ బై క్లిక్  – తీస్తున్నది మనిషి ఛాయనే. కానీ ఆ ఛాయ అన్నది మనిషిదే కాదన్నవిషయం ఒక్కో ఎక్సపోజ్ తో  బోధపడుతూ ఉన్నది.

మనిషి ప్రధానంగా రచన చేసే మనిషి ఫోటోగ్రఫీ కి వచ్చే వరకు మనిషి ని మాత్రమే తీయడం లేదన్న బోధనా ఒక అబ్యాసంగా మారింది. చిత్రంగానే అనిపిస్తుందిగానీ నిజానికి నేను మనిషిని మాత్రమే ఫొటో తీస్తూ ఉన్నాను. కానీ మనిషితో పాటు అటూ ఇటుగా అతడి పరిసర ప్రపంచమూ ఒక ఛాయలో చాయగా అనేక శ్రేణుల్లో బంధితం అవుతూ ఉన్నది. “ఇందులో ఏం ఆశ్చర్యం’ అని మీరు అడగవచ్చు. కానీ తెలిసింది అక్షరాలా పంచుకోవడం ఆశ్చర్యం. అది పంచుకోవడం లో ఒక ఆనందం ఉందని  ఈ చిన్న తలపోత, వాపోవడమూనూ!

+++

అప్పటిదాకా మనిషి మాత్రమే నా ఇతివృత్తం. కెమెరా కన్నులతో చూడగా ‘మనిషిని చూస్తున్నాననే’ అనుకున్నాను. అతడు పెరుగుతున్నాడు. అతడి ఆవరణా పెరుగుతున్నది. మీదు మిక్కిలి, అతడున్న ఆవరణ పట్ల స్పృహా కలుగుతున్నది. కానీ రచయితగా దర్శించినప్పటిలా కాకుండా- కెమెరాతో చూసినప్పుడు ఆ మనిషి ఫొటో నేను ఇదివరకు గమనించినట్టు, నేను అనుకున్నట్టు రాలేదు. అదొక ఆశ్చర్యం!

బహుశా అందుకే ‘చిత్రం’ అంటామా? అనిపిస్తోంది.

అంటే -నేను భావించినట్లు కాకుండా-ఉన్నది ఉన్నట్టుగా- వచ్చింది. అప్పుడనిపించింది, ఆలోచన కన్నా చూపు మరింత సత్యమేమో అని. అటు తర్వాత అనిపించింది, ఇందుకు కారణం ఆ మనిషిని సరిగ్గా చూపించే మాధ్యమంతో -ఫొటోగ్రఫీ మీడియం తో పనిచేస్తున్నాను కదా అన్న గ్రహింపు వచ్చింది, క్రమక్రమంగా. ఇది నిజం. వాస్తవం అనిపించేలా ఫోటో రచనలు చేయడం మొదలింది.

అంతకు ముందరి రచన నాది. అది సృజన. కానీ ఇది నా నుంచి ప్రతిఫలనము మాత్రమే అని అర్థమైనది. నా విశ్వాసాలకు భిన్నమైన జీవన ఛాయలు రచించడం మొదలయింది.

photo-3

ఒక మనిషి మనకు బాగా పరిచితుడే అనుకుంటాం. కానీ అతడిని ఫొటో తీసినప్పుడు ఆ మనిషిలోని అనేకానేక మార్పులు, ఛాయలు కనిపిస్తయ్. అంతకు ముందు మనం చూడలేనివి, బహుశా చూడ నిరాకరించినవీ కనిపించడమూ అగుపించి, ఆశ్చర్య చకితులం అవుతాం. నేను అదే అయ్యాను. ఇదే విశేషం అనుకుంటే మరో విశేషం, ఆ మనిషితో పాటు చుట్టుముట్టున్న విషయాలన్నీ స్పష్టంగానో అస్పష్టంగానో నమోదయ్యాయి. ఇంకా ఇంకా ఫొటోలు తీసుకుంటూ పోతుంటే, ఇంకా ఇంకా… విషయాలు అనుభవ గ్రాహ్యం కావడం మొదలైంది. ఇది రచనా వ్యాసంగంలో కంటే ఈ వెలుతురు రచనలో, కెమెరా ప్రపంచం కారణంగా, ప్రస్ఫుటంగా నా వరకు నాకే అర్థమవుతూ ఉన్నది. చూడటం వేరు అని, దర్శనం వేరు అని.

ఈ తారతమ్యమూ ఒక ఆశ్చర్యం!

ఎట్లా అంటే, ఒక మనిషిని లాంగ్ షాట్లో ఫొటో తీస్తూ ఉన్నప్పుడు ఆ మనిషి తీరు వేరు. బస్టు సైజులో ఫొటో తీస్తూ ఉన్నప్పుడు ఆ మనిషి వేరు. ఆ మనిషి ఏదైనా పనిలో -అంటే యాక్షన్లో ఉన్నప్పుడు అతడు అగుపించే విధానం మరీ వేరు. ఇక అతడు నలుగురిలో ఉన్నప్పుడు మరీ భిన్నం. పదుగురిలో ఉన్నప్పుడు తన అస్తిత్వం ఒక్కటే ప్రాధాన్యం వహించని కారణంగా బృందంలో ఒకడిగా, ఒక్కోసారి ‘గుంపులో గోవిందయ్య’గా అతడి వ్యక్తిత్వం అప్రధానం కావడమూ జరిగి -అతడు వేరుగా అగుపించసాగాడు. ఒక మనిషిని జూమ్ చేయడమూ, క్లోజపులో చూపడమూ కాకుండా లాంగ్ షాట్లో, వైడాంగిల్లో తీయడమూ చేస్తూ ఉండగా ఆ మనిషి తాలూకు మనిషితత్వం విడివడుతూ అంతకు ముందు పరిచయమైన మనిషి కాకుండా సరికొత్త మనిషి ఆవిష్కారం అవడమూ మెలమెల్లగా అర్థమైనది.

మీరూ గమనించే ఉంటారు. మీ ఫొటోలు మీకే కొత్తగా ఉండటం!

photo-4

అట్లే ఒక్కరు గ వేరు, ఇద్దరు ఉన్నప్పుడు వేరు, గుంపు లో మనస్తత్వం వేరు అని.

ఏకాంతం లో మీరు మరీ వేరు. ప్రకృతి లో మీరు కావడము అప్పుడు ఉండదూ!

ఆలా వేరువేరు చెట్లు వేరు వేరు.

అంటే మరోలా చెబితే, అతడున్న స్థానం అతడిదే కావచ్చు. కానీ కెమెరాకు స్థలమూ కాలమూ విశ్వమూ ఉండి అతడ్ని భిన్న కోణాల్లో నమోదు చేయడమూ జరుగుతున్నది. కావున మనిషిని చూడటంలో కన్నుకు ఉన్న పరిధి కెమెరా కన్ను దాటింది, దాటి చూపుతున్నదనీ కూడా నా గ్రహింపు!

మరీ చిత్రం ఏమిటంటే- ఆ మనిషి పెదవులు ముడుచుకుని ఇచ్చిన ఫోజుకు, పెదవులు తెరచి ఉండగా తీసిన ఫొటొకూ జీవన వ్యాకరణంలోనే పెద్ద తేడా కనిపించింది. ఒక రకంగా- పెదవులు ముడిచినప్పుడు అతడు అతడుగా అంటే ఒక నామవాచకంగా, ఒక ప్రత్యేక అస్తిత్తంలో ఫ్రీజ్ అయిన మానవుడిగా ఉండటం గమనించాను. కాగా,  పండ్లు కనిపిస్తూ ఉండగా తీసిన ఫొటోలో అతడు సహజంగా అగుపించి, ఒక క్రియలాగా తోచడమూ మొదలైంది. అది అతడికి తెలియకుండా జరిగ చర్యలాగూ ఉన్నది.

ఇంకా, ప్రత్యేకంగా అతడిని ఒక స్థలంలో ఆరెంజ్ చేసి, తగిన వెలుగు నీడల్లో అందంగా, విశిష్టంగా ఫొటో తీసుకోవడం ఉందే – ఫోటో షూట్ – అది ఒక విశేషణంగా తోచింది. మనిషి ఒక్కడే – అక్షరమాలలోని పదం మామూలే. కానీ అతడితో కర్తకర్మక్రియలన్నీ మారిపోతూ ఉన్నవి, అక్షరం- పదం -వాక్యం కావడం -కొన్ని సార్లు కావ్యం కావడము ఉన్నదీ. అయితే ఇదంతా తనతో కాకుండా తనతోటి పరిసర ప్రపంచంలో ఆ మనిషి మార్పు నాకు అవగతం అవుతూ ఉండటం -‘మనిషి’ ‘మనిషి మాత్రమే కాదు’ అన్న అవగాహనకు బీజం అనిపిస్తోంది.

+++

photo-5

ఇదంతా ఒకెత్తయితే నేను సూటిగా చెప్పదలచుకున్న విషయం, అదే- ఈ మనిషి కేవలం నా సాహిత్య వస్తువుగా ఉన్నప్పుడు చీమూ నెత్తురూ రక్తమాంసాలు మూలుగు ఆత్మా ఉన్న వాడుగా, అనుభవాల సెలయేరుగా, ముందు చెప్పినట్టు ఒక చెట్టులా ఉన్నాడు. కనిపించాడు, నేను అలా ఆవిష్కరించాను కూడా. కానీ, ‘ఇది పరిమితమే’ అని ఇప్పుడు అనిపిస్తున్నది. ఎందుకంటే, ఛాయాచిత్రలేఖనానికి వస్తే ఆ మనిషి ఒక ఉమ్మడి అంశంగా ఉన్నాడు. ఆ చెట్టు వేరుగా ఉన్నది. అతడు అడవి లోని  మానుగా ఉన్నాడు. లేదా జనారణ్యంలోని ఇనుప రజనుగా ఉన్నాడు.

ఆ వెలుగు నీడలు, ఆ ఆకుపచ్చ గానమూ, లేదా గాఢమైన ముదురెరుపూ తనవే కావచ్చును, కానీ, అతడు పంచభూతాల్లో ఒకడిగా ప్రతిబింబించసాగాడు. అతడి ప్రపంచం అన్నది లేదు. విశ్వంలో అతడున్నాడు. అంతే.

దాన్నే ఇలా చెబితే, అతడు ఫొటోగ్రఫి కారణంగా ప్రకృతిలో భాగంగా శోభిల్లడం నాకు దర్శనమిస్తూ ఉన్నది.  అదే ఈ వ్యాసానికి ఉపోద్గాతము, ముగింపునూ…

+++

చివరగా, మనిషి పంచభూతాల్లో ఒకడిగా, నేలా నింగితో, నీరూ నిప్పు గాలితో ప్రాణిగా ఉన్నాడు. వీటన్నిటి ప్రయోజనంగా, సంక్షిప్తమై ప్రత్యేక అస్తిత్వంగా సాక్షాత్కరిస్తూ ఉన్నాడు. అందుకే అతడిని చూస్తే, తన స్థిరమైన లక్షణాన్ని గమనిస్తే మట్టిలా పరిమళంలా ఉంటాడు. ఆ సజల నేత్రాలను చూస్తే అది నీరు… ఆవేశకావేశాలతో ఎగిరిపడే అతడి హృదయం నిప్పు… ఆహ్లాదంతో తేలియాడినప్పుడు గాలి…. తన ఊహా ప్రపంచం, కల్పానమయ జగత్తును చూస్తే అది ఆకాశమో స్వర్గమో అనిపించసాగింది.

ఇలా పంచభూతాల సమాహారంగా అతడు లేదా ఆమె. వారి పరిసరాలు, ప్రతీదీ తన వ్యక్తిత్వంతో కాక ప్రాకృతిక జీవి గా వ్యక్తం కావడమూ ఉన్నది. అయితే అది స్వయంకృతం కాదని, మనిషంటే మనిషొక్కడే కాదనీ నాకు తీయగా తీయగా అనిపిస్తూ ఉన్నది. ఛాయలు చేయగా చేయగా అనిపిస్తోంది. మనిషి అంటే మనిషొక్కడే కాదని, ఇలా రాయాలనీ అనిపించింది.

ఈ రకంగా బోధపడ్డ అంశాలతో నేను మరింత నిలకడగా, లోతుగా ఛాయాచిత్ర లేఖనాన్ని అనుసరిస్తూ నాదైన సాహిత్య సృజన నుంచి మనిషిని చూసి అటు పిమ్మట కెమెరా గుండా  ‘మనిషి’ని -‘ప్రకృతి’ ని భాగం చేసుకునే, చూసుకునే ప్రయత్నం చేస్తూ మనిషి గా విస్తృతం అవుతున్నాను.

ఇలాంటి భావనలు పంచుకోవడంతో మిమ్మల్ని మీరు కూడా గమనిస్తారని, ఈ అందమైన సృష్టిలో ఒకరిగా, ఒక నిరంతర ప్రవాహంలో భాగంగా, soul of the universe గా గమనిస్తారన్న చిరు ఆశ. లేకపోతే నా ఫొటోగ్రఫి మాత్రమే కాదు, ఎవరి ఫోటోగ్రఫీ ఐనా అవిశ్రాంతం. మళ్లీ మనిషి ఉనికి ‘మనిషంతే’ అవుతుందన్న భయమూ కలుగుతుంది.

కావున, కృతజ్ఞతలు.

~

మీ మాటలు

  1. మీ ఫొటోస్, మీ వ్యాసం మనిషి పట్ల మీ ప్రేమను తెలియజేస్తున్నాయి.
    అభినందనలు

  2. బూర్ల వెంకటేశ్వర్లు says:

    మనిషి అవగాహన విస్తృతమయ్యే కొద్దీ స్థూల భావనల నుండి విముక్తమయ్యి విశ్వాన్నంతటినీ ఒక అస్తిత్వంగా చూస్తాడనుకుంటా…. అట్లా భౌతిక పరిధిని దాటి ఎదుటి చైతన్యంలో లీనమైనప్పుడు తానూ ఉండడూ ఎదుటి దృశ్యమూ ఉండదూ అది గొప్ప అనుభవం… అట్లాంటి అనుభవంలో మీరు ఓలలాడుతున్నారని నా పరిమిత అవగాహనకు అనిపిస్తున్నది… మీ సంలీనతకు జోహార్లు…

  3. rani siva sankara sarma says:

    అతడు పంచభూతాల్లో ఒకడిగా ప్రతిబింబించసాగాడు. అతడి ప్రపంచం అన్నది లేదు. విశ్వంలో అతడున్నాడు. అంతే.

  4. kandikonda says:

    సెలబ్రయిటీల వెంట అందరు పరుగు తీస్తుంటే రమేశ్ బాబన్న ….సామాన్యు లంటే మీకెందుకు ఇంతప్రేమ మీ కెమెరా కన్ను లెన్స్ సామాన్యుల జీవితాలను ఆవిష్కరి స్తూఉన్నాయి ధన్యవాదాలు

  5. Shanti Prabodha says:

    అతి సామాన్యంగా కనిపించే వ్యక్తులని అసామాన్యంగా చిత్రించి అతడిని విశ్లేషించే మీ తీరు కళ్ళను, బుర్రను అలా పరుగులు పెట్టిస్తుంది . అభినందనలు కందుకూరి రమేష్ బాబుగారు

Leave a Reply to KANDUKURI RAMESH BABU Cancel reply

*