కవిత్వంలో జేన్ దారి!

మమత కొడిదెల

~

జేన్ హర్ష్ ఫీల్డ్ 1973 లో తన ఇరవైవ ఏట మొదటి కవితను రాసింది. ప్రిన్సెటన్ యునివర్సిటీలో మొట్టమొదటిసారి మహిళలకు ప్రవేశం కలిగించిన బ్యాచిలో  ఉత్తీర్ణురాలయ్యింది.
జీవితాన్ని సరిగ్గా అర్థం చేసుకోకుండా కవిత్వం రాయకూడదని ఎనిమిదేళ్లు కవిత్వానికి విరామమిచ్చింది. ఆ సమయంలో సాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలోని జెన్ సెంటర్లో చదువుకుంది. “కవిత్వానికి కేవలం కవిత్వమే ఆధారం కాదు. పరిపూర్ణంగా జీవించిన జీవితంలోంచే మంచి కవిత్వం వస్తుంది. అందుకనే ఎట్లాగైనా సరే కవిత్వం రాయాల్సిందేనని అనుకోలేదు. ముందు జీవితానికి అర్థం తెలుసుకోవాలనుకున్నాను” అని చెబుతుంది జేన్ . తనను ఎవరైన ‘జెన్ కవయిత్రి’ అంటే ఒప్పుకోదు. “జెన్ కవయిత్రిని కానే కాదు. నేను మానవీయ కవయిత్రిని” అని స్పస్టం చేస్తుంది.
“మరీ నిగూఢంగా లేకుండా అదే సమయంలో సంక్లిష్టతను మినహాయించకుండా సాగే ఆలోచనలు, సంభాషణల్లా, ప్రపంచాన్ని ఒకేసారి – హృదయం, బుద్ధి, కంఠధ్వని, దేహము- ఇలా ఎన్నోవిధాలుగా తెలుసుకునే కవిత్వంలా, సరళత లేకుండా స్పస్టతను సాధించే కవిత్వం నాకు ఆసక్తి కలిగిస్తుంది.” అని కవిత్వం పట్ల తనకున్న ఇష్టాన్ని వ్యక్తం చేస్తుంది జేన్.
ఆమె కవిత్వం సామాజిక న్యాయాన్యాయాలు, పర్యావరణం వంటి నేపధ్యాలను అన్వేషిస్తుంది. ముఖ్యంగా ప్రకృతి, మానవ ప్రపంచం మధ్య విడగొట్టలేని లంకె ఉందన్న నమ్మిక ఆమె కవిత్వంలోని ప్రధానాంశం. ఆమె కవితలు రాజకీయాంశాలను సూటిగా వ్యాఖ్యానించవు కానీ, తన చుట్టూ సమాజంలోని యదార్థాలను ఎత్తి చూపుతాయి.
నిర్మలంగా, పారదర్శకంగా ఉండే ఆమె భాష, విశేషమైన సవాళ్ళను విసురుతుంది. ఒకేసరి భావగర్భితమూ, సాధారణమూ అయిన భాషతో, ఒక్కొక్క వాక్యంతో, ఒక్కొక్క చిత్రంతో ధ్యానానికీ, మార్పుకు అవకాశాన్నిస్తాయి ఆమె కవితలు.

~

శరణాగత  తేనె

~

ఒక చెక్కడపు బొమ్మ: ఒక కొమ్మ మీద ఖాళీ తేనెతుట్టెతో  ప్రపంచ వృక్షం

 

ఒక అతి సుందర దృశ్యం మనస్సును తిరస్కరిస్తోంది

తెగ వాగే నోరే గాని వినే చెవుల్లేని మనిషి లాంటిదది.

 

బషో నెలల తరబడి సాగిన నడకను పూర్తి చేసినప్పుడు

అరిగిపోయిన చెప్పులు విప్పి

అలా పడేశాడు.

 

ఒకటి వాడిపోయిన చామంతి పరిమళమయ్యింది

ఇంకొకటి కథలోంచి నడుచుకుంటూ వెళ్లిపోయింది

 

నొప్పిని గమనించిన తరువాతే అదెప్పుడూ వుండిందని నువ్వు తెలుసుకుంటావు

పక్క తెర నుంచి వేదిక మీద అడుగు పెట్టక ముందు కూడా నటుడు వుండినట్లు

 

మరో బషో హైకూ:

శిథిలమైన ఒక పుర్రె, దాని కళ్లలోంచి పెరుగుతుంది పొడుగ్గా గాలికి వూగే గడ్డి

 

వాళ్లిప్పుడు ఒక ఫోటోగ్రాఫులోకి చూస్తున్నారు,

ఫ్రాన్సులో ఒక చదును పొలం, సెప్టెంబరు 1916:

కొందరు మనుషులు వంగి, పొగ తాగుతూ, చిరిగిన సంచుల్లో వెతుకుతున్నారు

ఉత్తరాల కోసం

 

యుద్ధం, నడక, చామంతి, చెప్పులు, గోధుమ పొలం,

కెమరా లెన్సు మీద తేనెటీగ-పొగ, యుద్ధం

 

అవన్నీ గత కాలానికి చెందినవి, మనం ప్రయాణిస్తుంటాం వాటివైపు, వాటికి దూరంగా

మోసుకు తిరుగుతుంటాం మిగిలిపోయిన, మనం కాపాడగల్గిన

 

శరణాగత  తేనెను.

 

మీ మాటలు

  1. Sivalakshmi says:

    “పరిపూర్ణంగా జీవించిన జీవితంలోంచే మంచి కవిత్వం వస్తుంది. అందుకనే ఎట్లాగైనా సరే కవిత్వం రాయాల్సిందేనని అనుకోలేదు. ముందు జీవితానికి అర్థం తెలుసుకోవాలనుకున్నాను” అని చెబుతుంది జేన్ .
    ఎంత బాగుందో కవిత్వం గురించిన జేన్ అభిప్రాయం !
    పరిచయం చేసిన మమత గారికి కృతజ్ఞతలు !

మీ మాటలు

*