నాగరికతకి వెనకడుగు లేదు!

 

 

vinod anantojuపోయిన వ్యాసంలో మానవ సమాజం  అభివృద్ధి క్రమాన్ని పైపైన చూసాము. మీరు మళ్ళీ ఒకసారి ఆ వ్యాసంలోని Table ని చూడమని నా మనవి. వీలయితే Browser లో పక్క Tab లో open చేసి పెట్టుకోండి. ఎందుకంటే ఆ Table గుర్తుంటేనే ఈ వ్యాసం అర్థమవుతుంది. ఈ వ్యాసంలో వీలయినన్ని ఉదాహరణలతో ఆ క్రమాన్ని మానవ ప్రపంచానికి అన్వయించి చూద్దాం.

ఇక్కడ మీకు ఒక ప్రశ్న రావచ్చు. అసలు మనం సమాధానం వెతుకుతున్న “దేవుని ఆయుధాల” ప్రశ్నకీ ఈ “మానవ సమాజ అభివృద్ధి క్రమానికీ” సంబంధం ఏమిటి?
నా ప్రశ్నని ఇద్దరు ముగ్గురిని అడిగాను. వాళ్ళ సమాధానాలు ఇలా ఉన్నాయి.
నేను: “దేవుళ్ల బొమ్మల చేతుల్లో కత్తులు, బాణాలు లాంటివి మాత్రమే ఉన్నాయి ఎందుకు? గన్నులు కనపడవు ఎందుకు?”
అతను: “ఎందుకంటే దేవుళ్ళు ఆ కాలం లోనే ఉన్నారు కాబట్టి. ఈ కాలం లో లేరు కాబట్టి. ఆ కాలంలో అలాంటి weapons ఏ వాడేవారు కాబట్టి.”
నేను: “దేవుళ్ళు ఆ కాలంలోనే ఎందుకు ఉన్నారు? ఈ కాలంలో ఎందుకు లేరు?”
అతను: “ఎందుకు లేరు అంటే.. అది మనం ఎలా చెప్పగలం.. దేవుడు ఎప్పుడు అవతారం ఎత్తుతాడో మనం చెప్పలేము కదా..”
నేను: “ పోనీ… దేవుళ్ళు కత్తులు, బాణాలు వాడే కాలం లో ఉన్నారు అని అన్నావు కదా.. అంటే దేవుళ్ళు Iron age లో ఉండేవారు అన్నమాట. మరి అంతకు ముందు Stone ageలో దేవుళ్ళు ఉండేవాళ్లు కాదా? ఒక వేళ ఉంటే ఎలా ఉండేవాళ్లు? రాతి ఆయుధాలు పట్టుకునేవారా? వాళ్ళ బొమ్మలు మనకి కనిపించడం లేదు ఎందుకు?
అతను: ఏం మాట్లాడుతున్నావు??

బహుశా అతనికి Iron age, Stone age ల గురించి తెలిసి ఉండకపోవచ్చు. వాటి గురించి తెలుసుకోకుండా సరైన సమాధానం దొరకదు. మనకు కలిగిన ప్రశ్నకి ఎక్కడా రాజీ పడకుండా సమాధానం తెలుసుకోవడం కోసం కాలంలో చాలా వెనక్కి వెళ్లి Stone age దగ్గర మొదలు పెట్టి అధ్యయనం చెయ్యాలి.

మన ప్రశ్న “మతము – ఆయుధాలు – కళ” ఈ మూడు విషయాల చుట్టూ తిరుగుతుంది. ఈ మూడు విషయాలూ మానవ సమాజంతో పెనవేసుకుని ఉన్న విషయాలు. మానవ జీవన పరిస్థితులలో మార్పులు వచ్చిన ప్రతి సారీ ఈ మూడు విషయాలు కూడా మార్పులకి లోనవుతూనే ఉన్నాయి. కాలంతో పాటు ఆయుధాలలో ఈ మార్పు మనం చాలా చక్కగా గమనించవచ్చు. కళలలో కూడా మార్పులు కనిపిస్తున్నాయి. మతంలో మార్పులు అంత బాహాటంగా కనిపించవు. ఈ మార్పులని అర్థం చేసుకోవడానికి మానవ సమాజంలో వచ్చే మార్పులని మనం లోతుగా చూడాలి.

కొండ గుర్తు 1 : యుగాల మధ్య ఖచ్చితమైన విభజన రేఖ ఉండదు.

సమాజ పరిణామ క్రమంలో యుగాల మధ్య ఖచ్చితమైన విభజనరేఖ ఉండదు. మానవ మేధస్సు వికసిస్తున్నా కొద్దీ, ప్రకృతి మీద అవగాహన పెరుగుతున్నా కొద్దీ ఒక యుగంలోంచి ఇంకొక యుగం క్రమక్రమంగా పుట్టుకొస్తుంది. అంటే “ఫలానా రోజున అనాగరిక యుగం అంతమయ్యి నాగరిక యుగం మొదలయ్యింది” అన్నట్టు జరగదు. ఒక యుగం క్రమంగా బలహీనపడుతూ ఉంటే, అందులోనే పురుడు పోసుకున్న ఇంకొక ఉన్నతమైన యుగం క్రమంగా బలపడుతూ ఉంటుంది. ఈ పరివర్తనా కాలం పూర్తవ్వడానికి వందల సంవత్సరాల నుంచి వేల సంవత్సరాల దాకా పడుతుంది. ఇది అర్థం చేసుకోవడానికి కొంచం కష్టమయిన విషయమే. ఒక ఉదాహరణతో చూస్తే తేలిక అవవచ్చు.

ఉదాహరణకి భాషలకి లిపి వాడుకలోకి వచ్చిన తరవాత కాలాన్ని నాగరిక యుగం అనీ, అంతకు ముందు కాలాన్ని అనాగరిక యుగం అనీ అంటున్నాము (Table చూడండి). ఏ భాషకయినా లిపి ఒక రోజులో తయారవ్వదు. ముందు చిన్న చిన్న గుర్తులు/బొమ్మలు మాటలకి సంకేతాలుగా ఉపయోగంలోకి వస్తాయి. ప్రజలు ఈ గుర్తులకి బాగా అలవాటయ్యే క్రమంలో ఇంకొన్ని సంకేతాలు పుడతాయి. ఇవే కాల క్రమంలో అక్షరాలుగా మారి ఒక సంపూర్ణమయిన లిపి తయారవుతుంది. ఇది ఒక క్రమం. ఇలా లిపి తయారవ్వడానికి కొన్ని వందల సంవత్సరాలు సులభంగా పడుతుంది. ఈ కాలం అంతా ఆ రెండు యుగాల మధ్య పరివర్తనా కాలం అన్నమాట.

ఈ కింది బొమ్మ కాలక్రమం లో వస్తువుల గుర్తుల నుంచి చైనీస్ అక్షరాలు ఎలా పుట్టాయో చూపిస్తుంది. చైనీస్ లిపి ఇప్పుడు ఉన్న రూపానికి రావడానికి 6000 సంవత్సరాలు పట్టిందని ఒక అంచనా.

vinod1

ఇంకో విధంగా చెప్పాలంటే, లిపి అనేది నాగరిక యుగ లక్షణం. గుర్తులని, బొమ్మలని మాటలకి సంకేతాలుగా వాడటం అనేది లిపి యొక్క ప్రాధమిక రూపం (బీజ రూపం – Seed). ఇది అనాగరిక యుగం మధ్య దశలోనే మొదలయ్యింది (Table చూడండి). అంటే నాగరిక యుగపు బీజాలు అనాగరిక యుగంలోనే పుట్టాయి అన్నమాట. ఇది అన్ని యుగాలకీ, అన్ని దశలకీ వర్తిస్తుంది. ప్రతి దశ యొక్క బీజాలు అంతకు ముందు దశలోనే పుట్టి ఉంటాయి.

ఈ కింది బొమ్మ అనాగరిక యుగం మధ్య దశ – ఎగువ దశల మధ్య పరివర్తనా కాలాన్ని చూపిస్తుంది. మనుషులు ఇనుముని అదుపులోకి తెచ్చుకున్న తరవాత కాలాన్ని “అనాగరిక యుగం ఎగువ-దశ” అని అంటున్నాము. అంతకు ముందు కాలాన్ని మధ్య-దశ అంటున్నాము. అంటే రాతి పనిముట్లు (Stone Tools) మధ్య-దశ లక్షణం, లోహపు పనిముట్లు (Metallic Tools) ఎగువ-దశ లక్షణం అన్నమాట.

vinod2

నిజానికి లోహాన్ని అనాగరిక యుగం మధ్య-దశలోనే మనిషి కనుగొన్నాడు. ఇది ఎగువ-దశ యొక్క బీజం. కానీ ఇనుము వంటి లోహాన్ని తనకి కావలసినట్టు కరిగించి మలచుకునే పరిజ్ఞానం సంపాదించడానికి మనిషికి అనేక వందల సంవత్సరాలు పట్టింది. ఈ కాలం అంతా ఆ రెండు దశల మధ్య పరివర్తనా కాలం అన్నమాట. లోహపు పనిముట్లు (కొడవళ్ళు, గొడ్డళ్ళు, కత్తులు వంటివి) రంగంలోకి రాకముందు మనుషులు రాతి పనిముట్లనే వాడేవారు. లోహపు పనిముట్లు రాతి పనిముట్ల కంటే ఉన్నతమైనవి (Better Technology). లోహపు పనిముట్లు రంగంలోకి వచ్చాక సహజంగానే రాతి పనిముట్ల వాడకం తగ్గుముఖం పడుతుంది. ఇది రాను రాను బాగా తగ్గిపోయి, కొన్ని పరిమితమయిన అవసరాలకి తప్ప మిగతా అన్నిటికీ లోహాన్నే వాడటం జరుగుతుంది. ఇలా మిగిలిపోవడాన్ని “అవశేషాలు” అంటాము. ఈ బొమ్మని జాగ్రత్తగా గమనించండి. మన “దేవుని లోహపు ఆయుధాల” ప్రశ్నకి సమాధానం తెలుసుకోవడంలో ఇది బాగా ఉపయోగపడుతుంది.

కొండ గుర్తు 2: అభివృద్ధి క్రమం ఎప్పుడూ ముందుకే వెళ్తుంది తప్ప వెనక్కి వెళ్ళదు.

మానవుడికి అనుభవం పెరుగుతున్నా కొద్దీ కొత్త కొత్త ఆవిష్కరణలు, కల్పనలు చేస్తూ ఉంటాడు. పాత ఆవిష్కరణల నుంచి నేర్చుకున్న అనుభవంతో ఇంకొక ఉన్నతమైన ఆవిష్కరణ చేస్తాడు. ఈ క్రమం ఎప్పుడూ అభివృద్ధి వైపు ముందుకే వెళ్తుంది తప్ప వెనక్కి వెళ్ళదు. ఉదాహరణకి క్రీ.పూ. 3500 లో బండి చక్రం కనిపెట్టారు. అంతకు ముందు కాలం అంతా చక్రాల వాహనాలు లేకుండానే గడిచిపోయింది. ఒకసారి చక్రాన్ని కనుగొని దాని ఉపయోగాలు అర్థమయ్యిన తర్వాత తిరిగి బండి చక్రం లేని సమాజంలోకి వెళ్ళడం అనేది ఏ పరిస్థితుల్లోనూ జరగదు. అలాగే నాగరికులుగా ఎదిగిన మనుషులు తిరిగి ఆటవికులుగా అవ్వడం అనేది జరగదు.

ఈ రెండు కొండ గుర్తులు బాగా గుర్తు పెట్టుకోండి. ఇవి మనకు తర్వాత బాగా ఉపయోగపడతాయి.

ఒక్కొక్క యుగానికి ఆ యుగంలోని మానవ జీవన పద్ధతులకు అవసరమైన, అనుగుణమైన ఆలోచనలు, ఆచారాలు, కుటుంబ వ్యవస్థలు, పాలనా వ్యవస్థలు తయారవుతాయి. యుగాలు పరివర్తన చెందుతున్నా కొద్దీ, మానవ అనుభవం పెరుగుతున్నా కొద్దీ ఈ ఆచారాలు, వ్యవస్థలు కూడా అభివృద్ధి చెందుతూ వస్తాయి. పాత ఆచారాలు, వ్యవస్థలు బలహీనపడుతూ కొత్తవి బలపడుతూ వస్తాయి. అంతిమంగా మునుపటి యుగం నాటి అనేక విషయాలు సమాజంలో అవశేషాలుగా మిగిలిపోతాయి. కొంతకాలానికి పూర్తిగా అంతరించి పోతాయి. ఇదే సూత్రం ఈ మూడు యుగాలలోని అంతర్దశలకి కూడా వర్తిస్తుంది. ఒక ఉదాహరణతో చూస్తే బాగా అర్థమవుతుంది.

అనాగరిక యుగం ఎగువ-దశలో రాచరిక వ్యవస్థ (Feudal వ్యవస్థ) ఉద్భవించి, నాగరిక యుగం మధ్య-దశకి వచ్చేసరికి బాగా బలపడి ఉచ్ఛస్థితికి చేరింది (Table చూడండి). ఆ దశలలో ప్రజా పాలన అంతా రాజు కనుసన్నల్లో జరిగేది. ఆ రాచరిక వ్యవస్థకి ఉపయోగపడే చట్టాలు, ధర్మాలు అమలులో ఉండేవి. ఆ కాలంలో ఉన్న అన్ని కళలలో, కావ్యాలలో, ఆచారాలలో దాని ప్రభావం కనపడుతుంది. పురాణ ఇతిహాసాలు, జానపద కథలు అన్నీ సాధారణంగా రాజుల కథలే అయి ఉంటాయి. సరిగా గమనిస్తే, ఈ కథలు ప్రచారం చేసే ధర్మాలూ, విలువలూ అన్నీ రాచరిక వ్యవస్థని బలపరిచేవే. నాగరిక యుగం ఎగువ దశలో రాచరికాన్ని, దాని అరాచకాలని ఎదిరించి మానవ జాతి ఎన్నో పోరాటాలు, ఉద్యమాలు చేసి ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలని నిర్మించుకున్నారు. నేడు రాచరిక వ్యవస్థ చాలా బలహీన పడింది. కానీ దాని అవశేషాలు ఇంకా సమాజంలో అంతరించలేదు. ఈనాటికీ అనేక దేశాలలో ఇంకా రాజులు పాలించడం గమనించవచ్చు. ప్రజాస్వామ్యం నిర్మించుకున్న మనలాంటి దేశాలలో కుడా కళలలోను, కథలలోనూ, ఇతిహాసాలలోను రాజుల గురించి, రాజ్యాల గురించి గొప్పగా చదువుకుంటూనే ఉన్నారు. ఇవి మధ్య-దశ యొక్క అవశేషాలు. ఇంకొంత కాలానికి ఈ అవశేషాలు కూడా అంతరిస్తాయి.

మానవ సమాజంలో వచ్చిన / వస్తున్న మార్పులన్నీ ఇలా క్రమానుగతంగా నెమ్మదిగా వచ్చిన మార్పులే. అన్ని మార్పుల వెనకా బలమయిన భౌతిక పరిస్థితుల పాత్ర మనకి కనపడుతుంది. ఏ మార్పూ గాలిలోంచి ఊడిపడదు. ఈ విషయాన్ని ముందు ముందు మరికొన్ని ఉదాహరణలతో చూస్తాము.

ఈ మొత్తం క్రమం లో మతం ఎప్పుడు పుట్టింది? మనుషుల సమాజం మారుతూ ఉంటే మతం లో ఎలాంటి మార్పులు వచ్చాయి? మనకి తెలిసిన మతాల కంటే పూర్వం ఎలాంటి మతాలు ఉండేవి? వాటి స్వరూపం ఎలా ఉండేది? వాటిలో దేవుడి రూపం ఎలా ఉండేది? ఈ ప్రశ్నలకి సమాధానాలు వచ్చే వారం తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేద్దాం.

*

మీ మాటలు

  1. Raghavendra says:

    అభివృద్ధి ఎప్పుడూ ముందుకే అనగానే ఒప్పుకోలేకపోయాను కానీ, ఆలోచించగా మీరన్నది నిజమే. ఈ క్రమంలోకాలం గడిచేకొద్దీ చేతిలోమరతుపాకీతోకానీ,మందుబిళ్ళలతోకానీ దేవుడు కనిపించేఅవకాశం లేదు.ప్రపంచమంతటా దేవుడిపైనగాని, మతంలోగాని విశ్వాసం లేనివారి సంఖ్య పెరుగుతూవస్తున్నది. అనతికాలంలోనే మానవపరిణామక్రమంలో దేవుడనేభావన కనుమరుగైపోవచ్చు. మతం మనుగడపై చేస్తున్న పరిశోధనలలో కనిపిస్తున్న విషయమిది.ఆలోచింపజేసే వ్యాసం.

  2. THIRUPALU says:

    మానవుడు తన లక్షణాలు దేవుళ్ళకు ఆపాదించు కోవడానికి ఓకే కొత్త ఉదాహరణ, దేవునికి కానుకలు ఇస్తే మనకు కోరుకున్నవి జరుగుతాయనే భావన. ఇక్కడ తన లంచ కొంటి తనాన్ని దేవునికి ఆపాదించడం చూస్తాము. భాగున్నాయి వ్యాసాలు.

మీ మాటలు

*