గమనమే గమ్యం-21

-ఓల్గా

~

శారద, మూర్తిలకు జరిగింది వివాహం కాదని బంధుగణం చెవులు  కొరుక్కున్నా  సుబ్బమ్మ చలించలేదు. శారద జీవితంలో వచ్చిన కొత్త ఆనందాన్ని  కళ్ళారా చూసి ఆనందపడుతోంది. అసలు  శారద ఒంటరిగా ఉండి పోతుందేమోననే భయం తొలగి శారదకు ఇష్టమైన తోడు దొరికిందని తృప్తి కలిగిందామెకు. కానీ మనిషి తృప్తికి తృప్తిపడ ఊరుకునే గుణం లేదు. అందుకే సుబ్బమ్మ మనసులో కొత్త కోరికలు  చిగుర్లు వేస్తున్నాయి. శారదకి చిన్న పాపాయి పుడితే అన్న ఊహ బీజంగా ఆమె మనసులో పడి మహా వృక్షమై సుడిగాలికి కంపించినట్లు అలజడి సృష్టిస్తోంది. శారదను అనుక్షణం కనిపెడుతూ ఉంది. శరీరంలో గానీ, ప్రవర్తనలో గానీ, మానసికంగా గానీ శారదలో ఏ మార్పయిన వచ్చిందా అని పరిశీలిస్తోంది. శారద వయసు తక్కువ కాదు. తొందరగా బిడ్డను కంటే మంచిది. డాక్టరయిన కూతురికి ఈ సంగతి తను చెప్పక్కర్లేదన్న వివేకం ఆమెకుంది. కానీ ఒకోసారి వివేకం లేకపోవటమే మంచిదేమో. కూతురితో ఈ సంగతన్నీ నేరుగా ప్రస్తావించలేక, అది అణుచుకోలేక సుబ్బమ్మ ప్రవర్తనలో విపరీతమైన మార్పు వచ్చింది. దాని ప్రభావం ఆరోగ్యం మీద పడింది. రక్తపోటు పెరిగింది. శారద మందులైతే ఇచ్చింది గానీ తల్లి ఎందుకు అశాంతి పడుతోందో, అలజడికి లోనవుతుందో అర్థం కాలేదు.

ఒకరోజు తీరిక చేసుకుని సుబ్బమ్మ పక్కనే పడుకుని ఆమె పొట్టమీద చేయివేసి అక్కడున్న పెద్ద పులిపిరిని చేతితో మెల్లిగా నిమురుతోంది. అది శారదకు చిన్నప్పుడైన అలవాటు. ఇప్పుడు తల్లి పక్కన చేరిన చెయ్యి అలవాటుగా పొట్టమీది పులిపిరిని వెతుక్కుంటుంది.

‘‘ఎందుకమ్మా నీ రక్తపోటు పెరుగుతోంది? ఎందుకో నీ మనసు పాడుచేసుకుంటున్నావు. దేనికో బాధపడుతున్నావు. నాతో చెప్పవా ? ’’ లాలనగా శారద అడ గిన తీరుకి సుబ్బమ్మ కళ్ళు తడిఅయ్యాయి.

‘‘చెప్తాను. నువ్వు నవ్వకూడదు. తీసిపారెయ్యకూడదు.’’ చిన్నపిల్లలా అంటున్న తీరుకి శారద నవ్వి `

‘‘అలాగే ` నవ్వను. ఒట్టు. చెప్పు’’ అంది పెదిమలు  రెండూ బిగించుకుంటూ.

‘‘ నాకు మనవడో, మనవరాలో ఎవరో ఒకరు కావాలి’’

శారద పెదిమలు  విచ్చుకున్నాయి. నవ్వు చెట్టులాంటి శారద ముఖమంతటి నుండీ పువ్వు జలజలా రాలటం  మొదలయింది. సుబ్బమ్మ ముఖం చిన్నబోయింది.

శారద నవ్వు ఆపి తల్లిని కావలించుకుని `

‘‘అమ్మా !  దీనికా ఇంత కథ చేసి అనారోగ్యం తెచ్చుకున్నావు. నాకీ నెల  నెలసరి అవలేదు. ఇంకో రెండు వారాలు  చూసి నీకు చెబుదామనుకున్నాను. నీకు ఎవరు కావాలో కరెక్టుగా చెప్పు.’’ సుబ్బమ్మ ఆనందం కట్టలు  తెంచుకుంది. శారదను ఒళ్ళంతా కళ్ళు చేసుకుని చూస్తూ

‘‘నిజం చెప్పనా? నాకు నీలాంటి మనవరాలే కావాలి. నిన్ను మళ్ళీ పెంచుకుంటాను’’.

శారదకు సుబ్బమ్మను చూస్తే ఎందుకో ఒక్కసారి దిగులనిపించింది.

తండ్రి చనిపోయాక, తనే లోకం ఆమెకు. తను ఏ ప్రపంచాన్ని ఏర్పరుచుకుందో, ఆ ప్రపంచాన్నంత  ప్రేమించింది. మామూలు  మనుషుల్ని ఎదిరించింది. తను ఏం చెయ్యాలనుకున్నా ‘పద ముందుకు’ అని ప్రోత్సహించింది. మిగిలిన ఆడపిల్లలందరి కంటే భిన్నంగా పెరుగుతున్న తనను ఒక్కరోజు ‘అదేమిటమ్మా ఇలా ఎందుకమ్మా’ అనలేదు. అనంతమైన విశ్వాసం తనమీద. అమ్మకు ఎంత చేసిన తక్కువే. తనేమో ఆమె ఆరోగ్యాన్ని గురించి కూడా పట్టించుకోలేని పనుల్లో మునిగిపోతోంది.

‘‘ఏంటి తల్లీ ఆలోచిస్తున్నావ్‌’’

‘‘ఏం లేదమ్మా  నాలాంటి మనవరాలు  ఎందుకమ్మా? నా వల్ల  నీకన్నీ కష్టాలే’’.

‘‘కష్టాలా?’’ ఆశ్చర్యపోయింది సుబ్బమ్మ.

‘‘కష్టాలు  కాక ఏముంది? అందరి ఆడపిల్లల్లా  లేను గదా నేను. నా వల్ల  ఎన్నో మాటలు  పడ్డావు. మామూలు  ఆడపిల్లనై ఉంటే ఈ పాటికి నలుగురు మనవ సంతానంతో హాయిగా ఆడుకుంటూ ఉండేదానివి. ఇప్పుడేమో పిల్లల్ని  కంటాన లేదా అని దిగులు  పెట్టుకుని ఆరోగ్యం పాడు చేసుకుంటున్నావు. నేనొక మామూు ఆడపిల్లనయితే…’’ సుబ్బమ్మ శారద నోరు మూ ససింది.

‘‘నువ్వొక మామూలు  ఆడపిల్లవయితే ఏముందే – నువ్వూ, నేనూ అనామకంగా ఎక్కడో పడి ఉండేవాళ్ళం. మీ నాన్న నిన్ను డాక్టర్‌ చదివిస్తానని అన్నరోజు నుంచీ నేను నీ గురించి కలలు  కనటం మొదలుపెట్టాను. నా కలలన్నీ  నిజం చేశావు. నీ కళ్ళల్లో జ్ఞానం మలుగుతుంటుందమ్మా – మామూలు  ఆడపిల్లల్లా  అమాయకంగా, మడి కట్టుకుని, వండి వారిస్తే, అదే నీ బతుకైతే నేను ఈ పాటికి హరీ అనేదాన్ని. నిన్ను చూస్తుంటే నువ్వు ఠీవీగా నడుస్తుంటే, మగవాళ్ళతో సమానంగా, ఒక్కోసారి వాళ్ళకంటే ఎక్కువగా వ్యవహారాలు  నడుపుతుంటే, డాక్టరుగా గౌరవం, డబ్బు సంపాదించి నీ స్వతంత్రం నువ్వు నిలబెట్టుకుంటుంటే – పిచ్చితల్లీ !  నా  కంటే అదృష్టవంతులెవరమ్మా? ఎవరు కన్నారమ్మా?  న బంగారు తల్లివంటి దాన్ని. మీ నాన్న , నేను నిన్ను గురించి ఏమనుకున్నామో అలాగే జరిగింది. మీ నాన్న ఉంటే ఎంత బాగుండేదనే దిగులు  తప్ప ఇంకే లోటు లేదు. నా  జీవితంలో గర్వపడేది నిన్ను చూసే ’’ `

‘‘నా  కంటే నువ్వే గొప్పదానివమ్మా – నేనిలా ఉన్నానంటే నీ వల్లే గదా’’ తల్లిని కావలించుకుని ముద్దులు  కురిపించింది శారద.

‘‘సరేలే గాని, ఆరోగ్యం జాగ్రత్త.’’

‘‘అమ్మా ` నేను డాక్టర్ని. ప్రసూతి -శిశుపోషణ అన్న పుస్తకం రాస్తున్నాను . బాగా తింటాను. వ్యాయామం  చేస్తాను. ఆనందంగా ఉంటాను. చాలా?’’

ఇద్దరూ హాయిగా నవ్వుకున్నారు. తండ్రి  గురించి కబుర్లు అడిగి అడిగి చెప్పించుకుంది శారద. తీరిక వేళల్లో వాళ్ళకు అది ఇష్టమైన కాలక్షేపం.

‘‘అమ్మా !  నీకు చెబుదామనుకుంటూ మర్చిపోయాను. హరి బాబాయికి మన బెజవాడలో షష్టిపూర్తి ఉత్సవం చేస్తున్నారట. మనం తప్పకుండా వెళ్ళాలి. హరి బాబాయిని చూసి ఎన్ని రోజులయిందో.’’

‘‘మనింటికి పిలువమ్మా. నాలుగు  రోజులుండి వెళతాడు. మీ నాన్న, ఆయన ఒకే ప్రాణం అన్నట్లుండేవారు. హరి మామూలు వాడు కాదే –  హరిలాంటి మనుషులుండరే అని రోజుకోసారి ఆయిన అంటుండేవారు.’’

‘‘గ్రంథాలయ ఉద్యమం వాళ్ళు ఇదంతా  చేస్తున్నారు. నేనూ కొంత డబ్బు సాయం చేశాను. ముందు వాళ్ళపని పూర్తయ్యాక మనింటికి పిలుస్తాను.’’

‘‘ఇంతకూ ఎప్పుడూ షష్టిపూర్తి సభ?’’.

‘‘ఇంకో పదిహేనురోజులుందిలే. మనిద్దరం వెళదాం’’.

శారద హాస్పిటల్‌కు వెళ్ళాలంటూ లేచింది.

‘‘ఫలహారం తిని వెళ్ళు. మళ్ళీ ఎప్పుడొస్తావో’’ అంటూ సుబ్బమ్మా లేచింది.

ఇద్దరి మనసులూ  తేలిక పడ్డాయి. సుబ్బమ్మ నీరసం, రక్తపోటు ఎటుపోయాయో గాని ఎక్కడలేని ఉత్సాహంతో తిరుగుతోంది.

హరి సర్వోత్తమ రావు గారి షష్టిపూర్తి ఉత్సవం చాలా బాగా జరిగింది. పాతూరి నాగభూషణం చొరవ, శారదాంబ వంటి కొందరి సహాయంతో ఒక ఆంధ్రుడని, తెలుగు జాతి గర్వించదగిన ఒక యోధుడని, ఆలోచనాపరుడని జాతి సన్మానించుకోగలిగింది. గౌరవించుకోగలిగింది.

సన్మానం  అయిన తరువాత  శారద ఆయనను తమ ఇంటికి తీసుకొచ్చి సంబరంగా నలుగురినీ పిలిచి విందు చేసింది. హరిగారికి శారదంటే పుత్రికా వాత్సల్యం . తన స్నేహితుడ కూతురు ఇంత ఎదిగి అటు రాజకీయాలలో ఇటు వైద్య వృత్తిలో రాణిస్తున్నదంటే ఆయన పొంగిపోయాడు. వినటం వేరు. కళ్ళారా చూడటం వేరు.

‘‘మీ నాన్న ఉంటే ఎంత గర్వపడేవాడో’’

‘‘మీరు సంతోషంగా ఉన్నారుగా  బాబాయ్‌  నాన్న ఉన్నట్టే ఉంది నాకు. మళ్ళీ మీ దగ్గర వెల్లూరు జైలు  కబుర్లు చెప్పించుకోవాలని ఉంది. చిన్నప్పుడు అవి చెప్పేవరకూ మిమ్మల్ని పీడించేదాన్ని కదా ` ’’

‘‘నేను ఇష్టంగానే చె ప్పవాడిని. ఇప్పుడలా అడిగేవాళ్ళు లేక అన్నీ మర్చిపోయాను.’’

‘‘అన్నీ రాయండి  బాబాయ్‌. పుస్తకాల  కోసం గ్రంథాలయ ఉద్యమం నడుపుతున్నారు. మీ అనుభవాలు  పుస్తకంగా రాయరా ?’’

‘‘నేనంత గొప్పవాడినా ? నా జీవితం గురించి ఏముంది రాయటానికి’’ నిరాడంబరంగా, నిజాయితీగా నవ్వాడాయన.

‘‘మీ జైలు  జీవితం గురించి రాయండి.  . తరువాతి తరం కు  తెలియొద్దా? అది వింటుంటే నాకు దు:ఖం వచ్చేది. వీర రసం ఉప్పొంగేది. బ్రిటీష్‌వాళ్ళ మీద కోపంతో రగిలిపోయేదాన్ని. అదంత మా పిల్లలకు  తెలియొద్దా?’’

‘‘పిల్లలంటున్నావు ?  ’’ అర్థవంతంగా చూశాడాయన.

‘‘మీరూ, ద్వారకా ఇక్కడకొచ్చి ఉండి పొండి బాబాయ్‌’’ అన్న మాటకు నవ్వి ఊరుకున్నారు. అప్పటిదాకా వీళ్ళ మాటలను మౌనంగా వింటున్న సుబ్బమ్మ

‘‘మీరు చినతాతగారు కాబోతున్నారు’’ అని నవ్వింది. హరిగారు శారద తలమీద చేయి వేసి నిమిరి లోలోపలే ఆశీర్వదించాడు.

‘‘సంతోషం తల్లీ. బెజవాడ వచ్చినందుకు శుభవార్త విన్నాను. రామారావు  ఒకటే గుర్తొస్తున్నాడు. శారదమ్మకు పుట్టే బిడ్డను నెత్తిన పెట్టుకు మోసేవాడు. నాకు ఆప్తమిత్రుడు, నా  ప్రాణమైన నా భార్యా  ఇద్దర్నీ కోల్పోయిన దురదృష్టవంతుడని’’ అందరూ కన్నీరు పెట్టుకున్నారు.

కనీసం నాలుగు  రోజులుండి  వెళ్ళమన్నా ఆయన వెంటనే ప్రయాణం అయ్యారు.

కూతురు ద్వారకకు బట్టలు, పళ్ళు, పిండివంటలూ  అన్నీ సిద్ధం చేయించి ఉంచింది సుబ్బమ్మ.

‘‘మద్రాసు వస్తే  మా ఇంటికి వచ్చి మీ చెల్లిని చూడమ్మా’’ అంటూ ఆయన తల్లీ కూతుళ్ళ దగ్గర శలవు తీసుకుని వెళ్ళిపోయాడు.

***

తొమ్మిదో నెలలో కూడా శారద తన పనులు  ఏమాత్రం తగ్గించుకోలేదు. తల్లి విశ్రాంతి తీసుకోమంటే ‘‘తిని కూచుంటే కాన్పు కష్టమవుతుంది. హాయిగా పనులన్నీ చేసుకోండని నేనందరికీ చెబుతాను. నేను తిని కూచుంటే నా  మాటలెవరు నమ్ముతారమ్మా ` నేను వ్యాయామం  చేస్తున్నాను, పనులు  చేస్తున్నాను –  ఎంత తేలిగ్గా పురుడు పోసుకుంటానో చూడు’’ అని తల్లి మాటలు  కొట్టేసేది. ‘‘ఏమో తల్లీ –  నీ పుటక గుర్తొస్తే  నా కిప్పటికీ ముచ్చెమటులు  పడతాయి. ఆ కుగ్లర్‌ ఆసుపత్రిలో నేనూ, డాక్టర్లు ఎంత కష్టపడ్డామో చెప్పలేను’’.

‘‘నిన్ను నాన్న, నానమ్మ బాగా గారాబం  పెట్టి ఉంటారు. ఇటు పుల్ల  తీసి అటు పెట్టి ఉండవు. ఆ బద్ధకం నీ కడుపులో ఉన్న నాకూ అంటుకుని బైటికి రావటానికి బద్ధకించి సోమరిగా ఉండుంటాను. నా  బిడ్డ చూడు ఎంత చురుగ్గా నీ చేతుల్లోకి వస్తుందో’’.

శారద చెప్పినట్లే ఒక శుక్రవారం ఉదయాన్నే శారద తనొక్కతే హాస్పిటల్‌కు వెళ్ళింది. గంటలోపలే నర్సు వచ్చింది డాక్టరమ్మ గారు ఆడపిల్లను కన్నారన్న  కబురుతో. సుబ్బమ్మకు కాళ్ళూ, చేతులూ  ఆడలేదు. మేనగోడలు  పద్మ ఆమెను పట్టుకుని ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్ళి బిడ్డను చేతిలో పెడితే ఆమె కళ్ళనిండా నీళ్ళు.

‘‘నిన్నెత్తుకున్నట్టే ఉందే శారదా’’ అని ఏడ్చేసింది.

తండ్రి  కోసం అమ్మ ప్రాణం కొట్టుకుంటోందని గ్రహించింది శారద. శారదకూ దు:ఖం వచ్చింది.

ఇద్దరూ నవ్వూ ఏడుపూ కలగలిసిన అనుభూతితో ఉక్కిరి బిక్కిరయ్యారు.

మూర్తి వచ్చేసరికి సుబ్బమ్మ, మిగిలినవాళ్ళు బైటికి నడిచారు.

‘‘మొత్తానికి  నీలాంటి అమ్మాయినే ఇచ్చావు.’’ అని నుదుటి మీద ముద్దు పెట్టాడు మూర్తి.

‘‘నేనివ్వటమేమిటి? నువ్వే ఇచ్చావు. మగవాళ్ళ వీర్యకణాల వల్లే పుట్టే బిడ్డ ఆడా, మగా అనేది ఆధారపడుతుంది. సో ` థాంక్స్‌. మా అమ్మ కోరిక తీర్చావు. నాకెవరైన ఒకటే.’’

‘‘అబ్బా !  నువ్వు ఏ మిస్టరీని అలా అందంగా ఉండనివ్వవుగదా’’.

‘‘మిస్టరీ అంటేనే అది ఎప్పుడో ఒకప్పుడు విడిపోతుందని అర్థం. మిస్టరీను విడగొట్టి తెలుసుకోవటమే మానవుల పని. అదే అందం. అదే ఆనందం’’.

‘‘అలసటగా లేదూ?’’

‘‘కొంచెం –  కాసేపు నిద్రపోతా ’’

మూర్తి కూడా బైటికి వెళ్ళాక కళ్ళు మూసుకుని పడుకుంది శారద.

శారద మూడోరోజే ఇంటికొచ్చింది. ఐదవరోజుకి కబురొచ్చింది కాశీలో నరసమ్మ గారు కీర్తిశేషులయ్యారని.

సుబ్బమ్మ కన్నీరు మున్నీరయింది.

శారద పదేళ్ళ పిల్లగా  ఉన్నపుడు అందరినీ ఒదిలి కాశీ వెళ్ళినామె మళ్ళీ రానే లేదు. కొడుకు చనిపోయాడనే వార్తకూ చలించలేదు. అప్పటినుంచీ ఉత్తరాలూ  తగ్గాయి. కాశీలో వాళ్ళే అయినవాళ్ళయ్యారు. అన్ని కర్మలూ  చేయించారు. మనవరాలిని చూస్తూ ‘‘మీ నాయనమ్మ పేరు పెట్టుకుందామే’’ అంది.

శారదకు నాయనమ్మ చిన్నతనపు జ్ఞాపకం. ఆమె పంతం గురించి తప్ప మిగిలినవి అంతగా గుర్తులేవు. తన విషయంలో పేచీ పడ అందరికీ దూరమైందనేది రానురానూ  శారదకు ముల్లులా  గుచ్చుకునేది. ఆ విషయం మర్చిపోటానికి ప్రయత్నించేది. ఆమె పేరు  పెట్టాలనే ఉత్సాహం  శారదకు లేదు.

‘‘చూద్దాం లేమ్మా’’ అంది ముభావంగా.

పాప పేరు గురించి మూర్తీ, శారద చాలా రోజు నుంచే మాట్లాడుకుంటున్నారు. మగపిల్లవాడయితే  రామారావు  తప్ప మరో పేరు అని ఎవరూ అనుకోలేదు. ఆడపిల్ల  అయితే – మూర్తి ఏవేవో అందమైన పేర్లు చెబుతుంటే శారద ఒకరోజు అంది.

‘‘మూర్తీ మనిద్దరం కలిసి చదివి, కలిసి నవ్వి, కలిసి ఏడ్చి సాహిత్యానుభూతిని  పొందిన పుస్తకం నీకు గుర్తుందా?’’

‘‘ఎందుకు లేదు? టాల్‌స్టాయ్‌ ‘‘యుద్ధము – శాంతి’’ ’’

‘‘మరి మన పాపకు ఆ పేరు పెడ తే బాగుండదూ?’’

‘‘ఏమని? శాంతి అనా ?’’

‘‘కాదు –  ఆ పుస్తకంలో మనిద్దరం ఇష్టపడి   ప్రేమించి తపించిన పాత్ర  పేరు మన పాపకు పెట్టుకుందామోయ్‌’’

‘‘నటాషా నా ?’’

‘‘ఊ!` నటాషా. ఎంత బాగుంది కదా’’

‘‘బాగుంది. కానీ మన పేరు కాదుగా’’

‘‘ఇంకా మన పేరేమిటోయ్‌ ` ప్రపంచమంత ఒక్కటే కావాలనిని కాదూ మన కల. మన కలల  ప్రతిరూపం కదూ మనకు పుట్టబోయే బిడ్డ’’.

మూర్తి ఇక మాట్లాడటానికేముంది? ఆడపిల్ల  పుడితే నటాషా అని పేరు పెట్టానుకున్నారు.

తల్లి మనవరాలితో ఆడుకుంటూ ఆనందంగా ఉన్న సమయం చూసి శారద నటాషా పేరు, ఎందుకా పేరు పెట్టాలనుకుందీ వివరంగా చెప్పింది.

‘‘సరేలే – కాలం మారింది. అవతారం మారింది. నరసమ్మ నటాషా అవదా? నటాషా – బాగుంది. నా  చిట్టితల్లికి కొత్త పేరు. నటాషా. నరసమ్మా , నరసమ్మ! నటాషాగా పుట్టావా ?’’ అంటూ నవ్వుతూ ముద్దులాడింది.

పదకొండోరోజు నుంచీ శారద మళ్ళీ తన పనుల్లో తను పడింది. నటాషా అమ్మమ్మ ఒళ్ళో, గుండెల మీదా హాయిగా ఆడుకుంటుంది. రాత్రిళ్ళు అమ్మ గుండెకు హత్తుకుని నిద్రపోతోంది.

***