ఆకుపచ్చటి నెత్తుటి జాడ

Art: Srujan Raj

– కొట్టం రామకృష్ణా రెడ్డి

~

దినాం తీర్గనే ఇయ్యాలగూడ పొద్దు మూక వట్టింది. పడమటి దిక్కు నల్ల తుమ్మల్లు దాపు జేసుకుంటున్నడు సూర్యుడు. దినాం తీర్గనే.

నెల్లాళ్ళ నించి గొడ్తున్న ఆనలకు మొలిసిన గడ్డీ గాదాన్ని కడుప్పలగ  మేసి కుదార్తంగ ఊరు మొకం పట్నయి పసులు, దినాం తీర్గనే.

నడూర్లున్న ఇంట్లకెళ్ళి కాలు బయటపెట్టి, ఎన్కనే పెద్దర్వాజ సప్పుడు జేసుకుంట దగ్గరేసిండు శంకర్రెడ్డి. దినాం తీర్గనే.

అప్పటిదాంక ఆకిట్ల యాపసెట్టు నీడల పండుకుని కూర్పట్లు పడుతున్న మచ్చల కుక్క, శంకర్రెడ్డి బయటికొచ్చుడు సూశి, తోకూపుకుంట ఆయనెన్కనే నడిసింది. దినాం తీర్గనే.

దూరంకెల్లి శంకర్రెడ్డి, ఎన్కనే మచ్చల కుక్కా నడిసొచ్చుడు సూశిన కోమటెంకటేశం, ఒక బిస్కేటు పుడ దీసి దుక్నం బయటికొచ్చి నిలవడి, శంకర్రెడ్డి దగ్గర్కి రాంగనే గా పుడ గాయన చేతిల బెట్టిండు. దినాం తీర్గనే.

ఎడ్మ చెయ్యి బాజుకు, కుడి చెయ్యి బాజుకు మూడ్నాలుగు మల్కలు తిరుగుకుంట, అడ్డమొచ్చిన మోరీల మీదికెల్లి పెద్ద అంగలేసుకుంట ఊరు బయటకొచ్చిండు.

నిలువెత్తు మడిసి అంచు పంచ గట్టి, మీద కమీజు తొడుగుకుని, ఎడ్మ భుజం మీద సెల్లేసుకుని నడుస్తుంటే, ఎదురుపడ్డ పిల్లా, జెల్లా, ఆడా, మగా బెదురువడ్డట్టు పక్కలకు జరుగుతున్నరు.

ఊరంచు  దాటి జరంత అవతల్కి పోంగనే శంకర్రెడ్డి తోట మొదలైతది. గాడ్నే, గా తోట మొదలు కాడనే, గేటసొంటి తడ్క పక్క పోంటి శంకర్రెడ్డి నాయన పెంటరెడ్డి బింగాణo (సమాధి).

గాడికి కూతేటు దూరoలనె బిచ్చగౌడు కొట్టమూ, పొలమూ.

కడుపున పడ్డ పొరలు, ఎవని తోవ ఆడు సూస్కున్నంక, ముసలి పెళ్ళాం తోటి ఊరివతల కాపురం బెట్టిండు బిచ్చగౌడు.

ఆడికెల్లి శంకర్రెడ్డి నడిసొచ్చుడు సూశిన బిచ్చగౌడు, పంచె సవరించుకుంట ఒచ్చిండు.

అట్లకెల్లి శంకర్రెడ్డి, ఇట్లకెల్లి బిచ్చగాడు ఒక్కపాలే గా బింగాణం కాడికి ఒచ్చిండ్రు .

‘ఏoది పటేలా! గియ్యాల జరంత పోద్దుబోయినట్టుంది’  అన్నడు గౌడు, బింగాణం కుడి పక్కకున్న బండరాయి మీద కూసునుకుంట .

‘ఔ మామా! షాద్నగర్ పొయ్యింటి……….ఎమ్మెల్యే సాబ్ తోటి తోడెం పని బడె. గాడ్నే పొద్దు బోయింది’, అనుకుంట బింగాణం ఎడ్మ పక్క పొంటి ఉన్న రాయి మీద వడ్డ దుమ్ము ఊది గూసున్నడు శంకర్రెడ్డి.

‘మీ నాయన బింగాణం కాడికి రాకపోతే నీకు తెల్లారదు గదే’.

‘ఏమో మామా! గట్ల అల్వాటయ్యింది’.

కమీజు జేవిలకెల్లి బర్కలి సిగిరేటు డబ్బి, అగ్గిపెట్టె తీసి, ఒక సిగిరేటు ముట్టిచ్చి, గుండెల్నిండ దమ్ము దీసుకున్నడు శంకర్రెడ్డి.

పంచె మడతలకెల్లి ముప్పై నంబరు బీడీ కట్ట దీసి, ఒకటి నోట్ల వెట్టుకుని, శంకర్రెడ్డి తానున్న అగ్గిపెట్టె తీసుకుని ఒక పుల్ల తోటి బీడి ముట్టిచ్చుకున్నడు బిచ్చగౌడు, దినాం తీర్గనే.

తోకూపుకుంట బిచ్చ గౌడు సుట్టు, బింగాణం సుట్టూ, తన సుట్టూ తిరుగుతున్న కుక్కను సూసి, బిస్కేటు పుడ ఇప్పి దాని ముందలేసిండు శంకర్రెడ్డి. అయ్యిట్ని సప్పరిచ్చుకుంట గూసున్నది మచ్చల కుక్క. దినాం తీర్గనే.

గదీ గిదీ ముచ్చట పెట్టుకుంట రెండు సిగిరేట్లూ, రెండు బీడీలు నుగ్గు జేశ్నంక బింగాణం పక్కపోంటున్నతడ్క దీస్కొని, లోపటికడుగు వెట్టి మల్ల గేటును ఎప్పటోలెనే దగ్గరేశి, తుమ్మకంప అడ్డమేసి లోపటికి నడిసిండు శంకర్రెడ్డి. ఎన్కనే మచ్చల కుక్క. గౌడు సిన్నగ లేసి ఇంటి మొకం బట్టిండు. దినాం తీర్గనే.

శంకర్రెడ్డికున్న ఇరవై ఎకరాల జాగల పన్నెండెకరాలు మామిడి తోట, రెండెకరాలు అచ్చుగట్టిండు. ఆనకాలం బీపీటి నాటుతడు, మల్ల ఎన్కసార్కి హంసలు అలుకుతడు. మిగిలిందంత శెల్క. ఒక్క కారు పంట. ఆనకాలం సినుకులు షురూ కాంగనే, దుక్కి  దున్నిపిచ్చి ఇత్తనాలేస్తడు. ఒక త్యాప మక్కలేస్తే, మల్ల త్యాపకు పత్తి వెడ్తడు. గీ నడ్మ గిసోంటి పంటలేస్తున్నడు గని, ఎన్కట్కి అయితే జొన్నలు, తైదలు, ఉల్వలు, బెబ్బెర్లు అన్నీ పండిస్తుండె. గిప్పుడందరు సుకాశికయ్యిండ్రు. ఎండ పొల్పు తగులొద్దుగని, కీసలైతే నిండాలె.

గీ మిలిగిన శెల్కకు పక్కపోంటున్న కుమ్మరి మల్లయ్య అద్దెకరం శెల్కతున్క శంకర్రెడ్డి శెల్కలకు, లోపటికి… పొడుసుకొచ్చినట్టుంటది. గాడ్నే గా మూలల్నే కుమ్మరి మల్లయ్య తన తల్లి మల్లమ్మ కాలం జేశినంక బింగాణం కట్టి, అమ్మ యాదిల ఒక మామిడి మొల్క నాటిండు. గా మొల్క పెద్దగై మానయ్యింది. సచ్చిపొయ్యిన మల్లమ్మకింత నీడనియ్యవట్టింది.

ఇంగ తోట నట్ట నడిమిట్ల రెండర్రల అంగ్రేజి కవేలి ఇల్లు కట్టించిండు శంకర్రెడ్డి.

పదేండ్ల కిందటి సంగతి, యాడ్నో, యాదో ఊల్లె దొరికిందంట గీ దొరసాని, తీసుకొచ్చి గీడ వెట్టిండు. గప్పటి సంది దినాం గిదే తీరు. పండుగైనా, పబ్బమైనా, ఊరు గొట్కపొయ్యినా శంకర్రెడ్డి పొద్దుమూకినంక అయ్యబింగాణం కాడ జరంత సేపు గూసోవాలె, రెండు సిగిరేట్లునుగ్గి జెయ్యాలె, మచ్చల కుక్కకి బిస్కేట్లు తినిపియ్యాలె, తోటల కాలు వెట్టాలె.

తెల్లారినంక ఎప్పటోలెనే, కూలినాలికి ఒచ్చినోల్లకి పనప్పజెప్పి ఊర్లకి నడవాలె.

గిచ్చితే రక్తమొచ్చేటట్టుంటది దొరసాని, గింత వయసొచ్చినా వన్నె తక్వగాలేదంటరు కూలినాలికొయ్యి దొరసానిని సూశినోల్లు. గట్లని ఇంటికాడ పెండ్లాం, ఆవు పాల మీగాడోలె పచ్చగుంటది. సూడంగనే ఒంగి దండం బెట్టాలనిపిస్తది.

శంకర్రెడ్డి అదృష్టవంతుడంటరు ఊరోల్లు. రెండు డ్యూటీలు జేస్తడు అంటరు సదూకున్న పోరగాల్లు.

******                                                                        ******

శంకర్రెడ్డీ, మచ్చల కుక్కా, బిచ్చగౌడూ బింగాణం కాడికి ఒచ్చేట్యాల్లకు కుమ్మరి మల్లయ్య గాడ్నే నిలవడున్నడు. శంకర్రెడ్డిని సూశి దండం బెట్టిండు.

ఎవ్వలి జాగల ఆళ్లు కూకున్నంక, ‘పటేలా! యాజ్జేసినవంట?’ అడిగిండు మల్లయ్య.

‘ఔ, గడ్డ బలిసిందిరా మీకు, నేనే యాజ్జెయ్యాలే,’ సిగిరేటు ముట్టిచ్చికుంట కోపమైండు శంకర్రెడ్డి.

‘గట్లనకు పటేలా! మీరనేటోల్లు, మేం పడేటోల్లం.’ శెల్ల రెండు చేతుల నడ్మ పిసుక్కుంట అన్నడు, కుమ్మరి మల్లయ్య.

ఎప్పుడుండే కతనే గిది అన్నట్టు బీడి దీసి ముట్టిచ్చిండు బిచ్చగౌడు.

‘గా మామిడి శెట్టు సంగతేం జేశ్నవ్?’ బిస్కేటు పుడ ఇప్పి మచ్చల కుక్క ముందలేస్కుంట అన్నడు శంకర్రెడ్డి.

‘ఏం జెయ్యాలె పటేలా?’.

‘అగో కత మల్ల మొదటికొచ్చే, మల్ల మొదాల్సంది జెప్పాల్నా నీకు?’ గుస్స జేశిండు.

‘నాకున్నది చిన్న తున్క పటేలా అద్దెకరానికి రెండు గుంటలు తక్వనే ఉన్నది, దాన్ని సూస్కనన్న బతుకుత, నీ మోచేతి కింద నీళ్ళు దాగేటోల్లం జరంత దయ సూడు,’ రెండు చేతులెత్తి మొక్కిండు.

‘ఔరా నీది నాకియ్యమన్ననా, గా మూలకున్న మామిడి చెట్టు నీడ, నా మడెల్పు పత్తి శేను మొల్వకుంట జేస్తున్నది, దాన్ని కొట్టెయ్యి’.

‘గట్లనకు పటేలా మా యమ్మ సచ్చినంక బొందవెట్టి, గ్యాపకంగ గాడ్నే పెట్టుకున్న మామిడి శెట్టు పటేలా!’, బతిలాడిండు మల్లయ్య.

‘గదంత నాకు తెల్వది, రెండు దినాలల్ల దాన్ని కొట్టి పారెయ్యి.’

‘పచ్చని చెట్టు పటేలా మల్లమ్మ మామిడి మా యమ్మ పేరు మీద సాదుకున్న చెట్టు, ఊరందర్కీ రుచులు పంచుతున్నది. సగం పండ్లు మీకే పంపుతున్న గదా పటేలా, జరంత పెద్ద మనసు జేస్కో.’ శంకర్రెడ్డి కాళ్ళు పట్టుకున్నడు కుమ్మరి మల్లయ్య.

కాళ్ళు ఇదిలిచ్చుకొని, నోట్లున్న సిగిరేటు కింద పడేసి చెప్పుతోటి రాసి నలిపి, ‘రెండ్రోజులల్ల దాని నరికెయ్యి, లేకుంటె నేనే నరికిపిస్త,’ అనుకుంట తోట లోపటికి బోయిండు, ఆయింత ఏదో యాదొచ్చినట్టాగి, ‘ గట్లనే గా సాకలి బాలిగాడ్ని ఓ పాలి ఒచ్చి కన్లవడి పొమ్మను, ఎల్లుండి అమాస తెల్లారి నాయన తద్దినం, గీ బింగాణానికి సున్నమేపియ్యాలె, మర్వకు.’ అనుకుంట లోపట్కిపొయ్యిండు శంకర్రెడ్డి. ఎన్కనే మచ్చల కుక్క.

ఇగ నేనేం జేతురా బగవంతా అనుకుంట బిచ్చగౌడు దిక్కు సూశిండు మల్లయ్య.

గౌడేం మాట్లాడ్తడు, జేవిలకెల్లి మల్లొక బీడిదీసి ముట్టిచ్చుకొని నిదానంగ తన పొలం దిక్కు అడుగేసిండు.

తన గోడు ఎవల్కి జెప్పుకోవాల్నో అర్తం కాక నెత్తిగోక్కుంట  ఊల్లెకు నడిసిండు మల్లయ్య.

******                                                                  ********

మాట మీద నిలబడే అసొంటోడు శంకర్రెడ్డి. ఒకపాలి నోట్లెంబడి ఓ మాటోచ్చిందంటే, దానికి తిరుగుండదు. రెండంటే సరీగ రెండ్రోజులు జూశిండు శంకర్రెడ్డి. తెల్లారి అమాస.

పొద్దుగాల కోడి కుయ్యకముందే లేసి  ఇద్దరు కూలోల్లను బిలిసి మామిడి చెట్టును నరకమన్నడు. గొడ్డన్లు సానెబెట్టి, తాళ్ళు మానుకు గట్టి, జరంత సేపట్ల పచ్చని చెట్టును మల్లయ్య తావులనే బడేటట్టు గుంజి నరికిండ్రు.

ఆయింత మాను గూలి మల్లమ్మ బింగాణం మీద వడ్డది. అది జరకంత కూలింది. కొమ్మలు తెగి బింగాణం మీద పడి తెల్లటి బింగాణం మీద ఆకు పచ్చటి మరకలయ్యినయ్యి. తెల్లగ తెల్లారేట్యాల్లకు నేల మొదాటికి నరికి గాడ మల్లమ్మ మామిడి ఆనవాళ్ళు లేకుండా చేసిండ్రు. ఇంతకు ముందు ఆడ మామిడి చెట్టు ఉండెనని గుర్తువట్టకుండ చేసిండ్రు.

ఇసయం దెల్సి దమ్ముదీస్కుంట ఉరుకొచ్చిండు మల్లయ్య, మల్లమ్మ మామిడి చెట్టు కోసరం లెంకిండు. చెట్టు కనిపియ్యక పిచ్చొని లెక్క దిక్కులు చూడవట్టిండు. కూలిన తల్లి బింగాణాన్ని  జూశి గుడ్లల్ల నీళ్ళు దీస్కున్నడు. కోపం తోటి మడిసి నిలువెల్ల ఒనుక్కుంట, ‘ త్పూ… నీ యవ్వ ఏం మనిసివిరా శంకర్రెడ్డీ, అమాస నాడు పచ్చటి సెట్టును మాయం జేశ్నవు. నీ ఇంట్ల పీనిగెల్ల, మా యమ్మ మల్లమ్మ బింగాణం కూలగొట్టిపిస్తావు. రేపు మీ నాయన తద్దినానికి, మీ బింగాణానికి సున్నమేపియ్యమంజెప్పి, మా యమ్మ బింగాణం కూలగొట్టిచ్చినవు, నాశనం అయితవురా నీ నోట్ల మన్నువడ, మడెల్పు శేను పొయ్యిందంటివి, యాడ వోయ్యింది, చాటెల్పు శేను ఖరాబు గాలె. మంది పచ్చగుంటె ఓర్వలేనోనివి, నువ్వేం పటేలువు, పండ్లనిచ్చే చెట్టుగొట్టిపిచ్చినవు, గందుకే గా దేవుడు నీకు పిల్లలుగాకుండ చేశిండు,’  అనుకుంట నిజంగనే దోసిట్ల ఇంత మన్ను దీస్కొని దుమ్మెత్తి పోసిండు మల్లయ్య.

శంకర్రెడ్డికి కోపమాగలె. పెద్దపులి మేకపిల్ల మీద వడ్డట్టు మల్లయ్య మీద పడి గవదవెట్టి గుంజి ఒక్కటి కొడితే, మల్లయ్య పొయ్యి తల్లి బింగాణం మీద పడ్డడు. ఎన్కనే ఉన్న మచ్చల కుక్క పండ్లు బయటవెట్టి మల్లయ్యను సూసుకుంట గుర్రుమన్నది.

దౌడ పండ్లు కదిలినయి. నోట్లకెల్లి నెత్తురు, మల్లమ్మ బింగాణం మీదున్న ఆకుపచ్చని మరకలమీదకి చిల్లింది. కుయ్యిమనలే కుమ్మరి మల్లయ్య.

********                                                                    **********

దూరం కెల్లి శంకర్రెడ్డీ, ఎన్కనే మచ్చల కుక్కా నడిసొచ్చుడు సూశిన కోమటెంకటేశం, బిస్కేటు పుడ దీస్కొని దుక్నం బయటికొచ్చి నిలవడ్డడు.

దగ్గరికొచ్చిన శంకర్రెడ్డి బిస్కెట్ల పుడ తీస్కోకుంటనే సర్రున ముందటికి నడిశిండు. ఏం సమజ్గానట్టుశంకర్రెడ్డి దిక్కూ, మచ్చల కుక్క దిక్కుకొత్తగ సూస్కుంట బొమ్మోలె నిలవడ్డడు కోమటెంకటేశం.

గియ్యాల జరంత ముందుగాలనే ఒచ్చిన బిచ్చగౌడు, బింగాణం పక్కలున్న బండరాయి మీద గూసోని ఊరు దిక్కు సూస్కుంట, పంచ మడతలున్నబీడి దీసి ముట్టిచ్చిండు.

ఊరంచుకెల్లి శంకర్రెడ్డీ, మచ్చల కుక్కా దబ్బ దబ్బ నడిసొచ్చుడు కనవడ్డది. ఇంక జరంత దగ్గర్కి రాంగనే అడగనే అడిగిండు బిచ్చగౌడు, ‘ రేపు మీ నాయన తద్దినమంటివి, సాకలి బాలయ్య సున్నం రుద్దకనే పాయె బింగాణానికి,’ పల్కరించిండు.

శంకర్రెడ్డి ఒక్క మాట మాట్లాడకుంట సక్కగా తోట కాడి  తడ్క దీస్కొని, మల్ల మల్లి సూడకుంట లోపట్కిబొయ్యిండు. లోపట్కి పొయ్యిన శంకర్రెడ్డి దిక్కు సూస్కుంట గాడ్నే ఒక నిమిషం గూసోని, ఎన్కకు మల్లి  మల్ల ఊర్ల దిక్కు ఉరికింది మచ్చల కుక్క. కొత్తగ.

దినాం తీర్గ అయ్య బింగాణం కాడ కూసోకుంట, సిగిరేట్లు నుగ్గి సేయ్యకుండ గట్ల పాయె శంకర్రెడ్డీ కొత్తగ, అని పరేశానయ్యిండు, గౌడు.

తడ్క తీస్కొని లోపటికి పోయిన శంకర్రెడ్డి, తోట నడుమ ఉన్న ఇంట్ల కడుగు వెట్టి దొరసానిని పిల్సిండు. సప్పుడు లేదు. ఇల్లంత లెoకిండు. ఇంటెనక లెoకిండు. తోటంత లెoకిండు. దొరసాని సడీ సప్పుడు లేదు.

శంకర్రెడ్డికి పిచ్చివట్టినట్టయ్యింది, మల్లోకపాలి తోటంత తిరిగి తిరిగి దొరసానిని లెoకుతనే ఉన్నడు.

సుట్టుపక్కల పొలాలు లెoకిండు, ఊర్లు లెoకిండు గని దొరసాని పత్తా లేదు.

గామె కనపడక అయిదేoడ్లయ్యిoది. రెండేoడ్ల కిందనే మచ్చల కుక్కా సచ్చిపోయింది. ఒంటి మీద సోయి లేకుండ, పిచ్చివట్టినట్టు, దేశాలు వట్టుకుని  శంకర్రెడ్డి ఇంకా దొరసానిని లెoకుతనే ఉన్నడు.

జర మీకేడనయిన గా దొరసాని కనవడితే చెప్పుండ్రి మీకు పుణ్యముంటది గని.

*