నిదుర లేని వనాల్లో…అలుపు లేని నడకలు!

సత్యం మందపాటి

 

satyam mandapati     ఇండియానించీ మనవాళ్ళు చుట్టం చూపుగానో, స్నేహం చూపుగానో అమెరికా వచ్చాక మామూలుగా చూసేవి, న్యూయార్క్, హ్యూస్టన్, చికాగోలాంటి పెద్ద పెద్ద నగరాలూ, వాషింగ్టన్ కాపిటల్ భవనాలూ, నయాగరా జలపాతం, అటు లాస్ ఏంజలీస్, ఇటు ఫ్లారిడాలలో డిస్నీలాండూ, లాస్ వెగాస్ కసీనోల్లో ధర్మరాజుల్లా జాదాలూ, ముడుపులూ, పిట్స్బర్గ్ వెంకటేశ్వర్లుగారి గుడిలో మొక్కుబడులూ, మళ్ళీ ముడుపులూ, అమెరికాలోని ఎన్నెన్నో ఇతర గుడులూ, గోపురాలూ చూపించటం, వాటి తర్వాత మళ్ళీ భారతదేశానికి వెళ్లబోయే ముందు షాపింగ్ చేయటం… పనిలో పని అనుకుని దగ్గరలో వున్న మిగిలిన గుడులు కూడా చూసేసి విమానం ఎక్కేయటం మామూలయిపోయింది.

డిస్నీ, సీ వరల్డ్, ఎప్కాట్ సెంటర్, యూనివర్సల్ స్టూడియో, నయాగరా లాటివి ఎంతో బాగుంటాయి. అలాగే అమెరికాలో ఒక సిటీ చూస్తే, దాదాపు అన్ని సిటీలు చూసినట్టే. ఇండియానించీ వచ్చేవారికి, ఇక్కడ గుడులు చూడటం పెద్ద అవసరం అని, వాళ్ళు నన్ను కోప్పడినా కూడా, నేను అనుకోను. కానీ నా ఉద్దేశ్యంలో అమెరికాలో చూడవలసినవి, ప్రపంచంలో ఇంకెక్కడా లేనివీ చాల వున్నాయి. వాటిలో ముఖ్యంగా చెప్పుకోదగ్గవి ఇక్కడి నేషనల్ పార్కులు, వనాలు. ఎన్నో ప్రకృతి వనరులతో కూడిన వనాలు. అందమైన ఉద్యానవనాలు. ఒక దానిని మించినదింకొకటి. వాటి గురించే చెప్పుకుందాం ఈసారి.

౦                           ౦                           ౦

అమెరికాలో సహజ ప్రకృతి సంపదని పరిరక్షించటం అనేది 1832లో జార్జ్ కాట్లిన్ అనే ఒక కళాకారుడి కృషి ఫలితం అని నాపుస్తకాల పరిశోధన చెబుతున్నది. ఆయన డకోటా రాష్ట్రాలకి వెళ్ళినప్పుడు అక్కడి వన, వృక్ష, పర్వత సంపదా, వాటి అందాలూ చూసి, వాటిని పరిరక్షించకపోతే కార్చిచ్చులా వ్యాపిస్తున్న నాగరికతకి అవి ఎలా నాశనమయిపోతాయో అని భయపడ్డాడు. బాధపడ్డాడు. ఆ స్పూర్తితో నేషనల్ పార్కుల పేరుతో, ప్రభుత్వం వాటి పరిరక్షణని తమ చేతుల్లోకి తీసుకొవాలనీ, ప్రకృతి అందాలని ప్రభుత్వ సహాయంతో కాపాడాలనీ గొడవ చేశాడు. అలా మొదలైన ఆ నేషనల్ పార్కులు ఈనాడు అమెరికాలో అన్ని రాష్ట్రాలలోనూ కొన్ని వందలు వున్నాయి. ఒక్కొక్కటి కొత్త రకం ప్రత్యేకతతో కనులకి ఇంపుగానే కాక, ప్రకృతి అద్భుతాలని చూసి ఆశ్చర్యపడేలా చేస్తాయి.

1864లో కాలిఫోర్నియాలోని యోసిమిటీ పార్కు ప్రారంభమయింది. 1872లో వయోమింగ్, మోంటేనా రాష్ట్రాలలోని ఎల్లో స్టోన్ నేషనల్ పార్కు – ప్రజల ఉపకారానికీ, ఉల్లాసానికీ అంకితం చేయబడింది. అప్పుడు అక్కడ రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు లేనందున, అమెరికా ప్రభుత్వమే ఆ పార్కు బాధ్యతని తీసుకుంది. ఇలా మొదలయింది ఈ నేషనల్ పార్కుల పరిరక్షణ. దాని తర్వాత వరుసగా సెకోయా నేషనల్ పార్క్, మౌంట్ రైనర్, క్రేటర్ లేక్, గ్లాసియర్ నేషనల్ పార్కులు వచ్చాయి. ఆ అందాలను చూడటానికి వచ్చే జనానికి కావాలసిన రవాణా, వసతి, ఆహారం, ఇతర సరదాలూ మొదలైన సౌకర్యాలని కూడా సిద్ధం చేయాల్సివచ్చింది. ప్రకృతి సహజ సౌందర్యాలని పాడు చేయకుండా, అ సదుపాయాలు ఇచ్చారు. ఈనాడు ప్రతిచోటా, అన్ని రకాల ఆర్ధిక స్థోమతలకీ అనుగుణంగా ఇక్కడ హోటళ్ళూ, మిగతా సౌకర్యాలూ వున్నాయి.

ప్రకృతి అందాలనే కాక, చారిత్రాత్మకమైన శిలలూ, శిధిలాలూ, జంతువుల అవశేషాలూ, కాలగతిలో శిలలయిపోయిన వృక్షాలూ.. ఇలా చరిత్రకి ఆధారమైనవేమైనా ఈ పరిధిలోకి తీసుకువచ్చారు. అలాటి వాటిలో ఆరిజోనాలోని కేసా గ్రాండే, కోలరాడోలోని మేసా వర్డే ఈ కోవలోకి వస్తాయి. థియోడర్ రూస్వేల్ట్ ప్రెసిడెంటుగా వున్నప్పుడు 18 నేషనల్ మాన్యుమెంట్లని ఈ పరిధిలోకి తీసుకువచ్చాడుట. వీటిల్లో చెప్పుకోదగ్గవి, న్యూమెక్సికో లోని ఎల్మోరో, ఆరిజోనాలోని పెట్రిఫైడ్ అడవి, గ్రాండ్ కాన్యన్ మొదలైనవి.

1916కి 14 నేషనల్ పార్కులూ, 21 నేషనల్ మాన్యుమెంట్లూ ప్రభుత్వపు పరిధిలోకి వచ్చినా, వాటి నిర్వహణ కోసం వేరే డిపార్ట్మెంట్ లేదు. అవసరాన్ని బట్టి ఆర్మీని పంపించేవాళ్ళు. ఆరోజుల్లో వాళ్ళే కావలసిన రోడ్లనీ బిల్దింగులనీ సమాయత్తం చేసేవారుట. ఈ పార్కుల్లో జంతువులని వేటాడటం, చెట్లని నరకటం మొదలైనవి నిషిద్ధం చేశారు. కొంతమంది స్వార్ధపరులు, అంటే రీసెర్చి కోసం తమకు కావలసిన సమాచారంతో పాటు, శిధిలాలని కూడా చెప్పాపెట్టకుండా తీసుకువెళ్లటం మొదలుపెట్టారు. మాథర్, ఆల్బ్రైట్ అనే పెద్దలు, ప్రభుత్వంతో భేటీ పడి, సాటర్డే ఈవెనింగ్ పోస్ట్ లాంటి పేపర్లో ప్రచారం చేసి, మొత్తానికి ప్రెసిడెంట్ ఉడ్రో విల్సన్ని ఒప్పించి ఆగస్టు 25, 1926 తేదీన నేషనల్ పార్క్ సర్వీస్ అనే సంస్థని కేంద్ర ప్రభుత్వం క్రింద వుండేటట్లు చేశారు. నేషనల్ పార్కుల్నీ, మాన్యుమెంట్లనీ, అన్నిటినీ నేషనల్ పార్కుల క్రిందకే తీసుకువచ్చారు. అంతేకాక ఈ విషయంలో ఎంతో పాటుపడిన మాథర్ని పార్క్ సర్వీసుకి మొదటి డైరెక్టరుగానూ, ఆల్బ్రైట్ని అసిస్టెంట్ డైరెక్టరుగానూ నియమించారు. వారిద్దరి ఆధ్వర్యంలో ఈ సంస్థ చాల అభివృద్ది సాధించింది. ఈ పార్కుల్లో చక్కటి రోడ్లు, బస్సు సౌకర్యాలు, హోటళ్ళు, మ్యూజియంలు, సమాచారా కేంద్రాలూ, వాటికి సంబంధమైన పుస్తకాలూ అన్నీ సమకూర్చారు.

అప్పటిదాకా అమెరికాలో పడమటి రాష్ట్రాలలోనే నేషనల్ పార్కులు అభివృద్ది చెందాయి. అందుకని 1926 నించీ తూర్పున కూడా షెనండో, గ్రేట్ స్మోకీ మౌంటెన్, మేమత్ కేవ్ మొదలైన నేషనల్ పార్కులు వచ్చాయి.

అమెరికా ఒక దేశంగా పుట్టిన మొదటి రోజుల్లో ఎన్నో యుద్ధాలు జరిగాయి. వాటి చరిత్రని నిలపటానికి కొన్ని వార్ మెమోరియల్స్ని కూడా ఈ పార్కుల క్రిందకే తీసుకురావాలని, 1933లో ఫ్రాంక్లిన్ రూస్వెల్ట్ ప్రెసిడెంటుగా పదవీ స్వీకారం చేశాక, ఆల్బ్రైట్ ఆయనని ఒప్పించాడు. దాని ఫలితమే ఈనాటి వాషింగ్టన్ మెమోరియల్, లింకన్ మెమోరియల్, వైట్ హౌస్ లాటివి. రూస్వెల్ట్ చేసిన గొప్ప పనులలో ఒకటి సివిలియన్ కన్సర్వేషన్ కార్పొరేషన్ అనే సంస్థని ప్రారంభించటం. ఎంతోమంది యువకులు దీంట్లో చేరి, పార్కుల పరిరక్షణ, వాటి అభివృద్ధితో పాటూ ప్రకృతి భీభత్సాలనించీ పార్కులనీ, ప్రజలనీ కాపాడే కార్యక్రమాల్లో కృషి చేశారు.

ఈ పార్కులలో ఒక రోజునించీ పది రోజుల దాకా గడపటానికి ఎన్నో విశేషాలు వున్నాయి. కొన్ని చోట్ల కాంపింగ్ చేయవచ్చు. పార్కుల్లోనూ, కొండల్లోనూ నడవటానికీ, సైకిల్ తొక్కటానికీ, ఈత కొట్టటానికీ, కొండలు ఎక్కటానికీ.. ఇలా ఎన్నో రకాల వ్యాపకాలకి ఆస్కారం వుంది. ఇంత వైవిధ్యం వున్న నేషనల్ పార్కులు అన్నీ చూడటానికి ఎన్నో సంవత్సరాలు పడుతుంది. వాటి గురించి వివరంగా చెప్పటానికి, ఎన్నో పేజీలు పడుతుంది. అందుకని కొన్ని ముఖ్యమైన వాటి గురించి కొంచెం రుచి చూపిస్తాను. ఇహ మీ ఇష్టం…

వీటన్నిటిలోకి ఎంతో గొప్పది, ప్రపంచంలో ఇంకెక్కడా లేనిదీ గ్రాండ్ కాన్యన్. దాని గురించి ఒంకొక వ్యాసంలో చెప్పుకుందాం. దాని పక్కనే వుంది బ్రైస్ కాన్యన్. గ్రాండ్ కాన్యన్లో కనపడే ఎర్రటి కొండలూ, ఆకుపచ్చటి కోనలూ, నీలి ఆకాశపు సౌందర్యం, రంగు రంగుల రాళ్ళతో మనకి ప్రకృతి ఇచ్చిన వరాలైతే, బ్రైస్ కాన్యన్లో అదే ప్రకృతి మనకి అందించినది, గడ్డ కట్టిన ఎర్రటి మట్టి కట్టడాలు, కొన్ని మైళ్ళ తరబడి మనల్ని ఈ లోకంలో నించీ బయటకు తీసుకువెడతాయి. నారాయణరెడ్డిగారు చెప్పినట్టు ‘కారడవుల మునులవోలె’ నుంచొని కనపడతాయి.

satyam1

 

అలాగే ఆర్చస్ నేషనల్ పార్కు. ఎక్కడా చూసినా పెద్ద పెద్ద ద్వారాలు. ఎర్రటి మట్టి   రాయిగా మారి, యుగయుగాలుగా గాలి ఒరవడికి రాతి ముఖద్వారాలుగా మారి మనల్ని ఆహ్వానిస్తుంటాయి.

పెట్రిఫైడ్ అడవికి వెడితే, కొన్ని యుగాలనాటి చెట్లు, ఈనాడు ఎన్నో రంగురంగుల శిలలుగా మారి, కళ్ళు మిరుమిట్లు గొలిపేలా మెరుస్తుంటాయి.

ఎల్లో స్టోన్ పార్కు ప్రకృతి సౌందర్యానికి ఒక అమోఘమైన నిర్వచనం. అక్కడినించీ బయటికి వెళ్ళబుద్ది కాదు. అక్కడికి వెళ్ళేదాకా, అన్ని సహజమైన రంగులు వుంటాయని నేను కలలో కూడా ఊహించలేదు. బహుశా ఏ చిత్రకారుడి కుంచెకూ అవి అందవేమో!

భూమిలోనించీ రకరకాల రసాయనాలూ, వేడివేడిగా వాయువు, ఆవిరి, నీళ్ళ రూపంలో బయటికి వస్తూ, వాడిగా పాతిక రంగుల్లో మనవేపు చూస్తుంటాయి. కొన్ని మృదువుగా గీజర్ల రూపంలో బయటికి వస్తుంటే, కొన్ని భూమిని చీల్చుకుని ఫౌంటెన్లలాగా ఎంతో ఎత్తుకి వేడుతుంటాయి. వాటిల్లో ‘ఓల్డ్ ఫైత్ఫుల్’ (Old Faithful) అని ఒక గీజర్ వుంది. అది ఒక్కటే అక్కడ ఒక క్రమమైన సమయాలలో వస్తుంది. అందుకే దానికా పేరు పెట్టారు. అది రోజుకి ఎన్నోసార్లు, దాదాపు పదిహేను నిమిషాలకి ఒకసారి, భూమిలో నించీ దాదాపు 180 అడుగుల ఎత్తుకి ఒక ఫౌంటెన్ లాగా పైకి వెళ్లి నృత్యం చేస్తూ, వేడివేడి నీళ్ళను వెదజల్లుతుంది. ఆ నృత్యం నాలుగైదు నిమిషాలే అయినా, చూడటానికి అద్భుతంగా వుంటుంది. దాంట్లో నించీ 8400 గాలన్ల నీళ్ళు ప్రతిసారీ బయటికి వస్తాయిట. ఆ నీటి ఉష్ణోగ్రత 204 డిగ్రీలు ఫారన్హీట్ లేదా 95.6 డిగ్రీలు సెంటిగ్రేడ్.

satyam3

ఇక్కడ రకరకాల సైజుల గీజర్లు 10000 పైన వున్నాయి. పెద్ద పెద్ద గీజర్లే 300 పైన వున్నాయిట. కొన్నిటిలో నించీ వచ్చే ఆ నీళ్ళు – గంధకం, భాస్వరం లాటి రకరకాల రసాయనాల మిశ్రమంతో, లేత నీలం, సిరా రంగు, ఆకాశ నీలం లాటి ఎన్నో రకాల నీలం రంగులూ, లేతాకు పచ్చ, ముదురాకు పచ్చ, నీలం ఆకుపచ్చ కల్నేత, పసుపు పచ్చ, కనకాంబరం, కాషాయం, ఎరుపు, గులాబి.. ఇలా ఎన్నెన్నో రంగులలో కనిపిస్తుంటాయి. ఎవరో ఎన్నో డబ్బాల రంగుల పైంట్ పారబోసుకున్నారేమో అనిపిస్తుంది కొన్ని చోట్ల. సముద్రానికి 8860 అడుగుల ఎత్తుగా వున్న ఈ ఎల్లో స్టోన్ పార్కు గురించి తెలుసుకోవాలంటే చాల వుంది. మీకు ఇంకా తెలుసుకోవాలనే ఉత్సాహం, కుతూహలం వుంటే, ఎన్నో విడియోలు వున్నాయి. ఇంటర్నెట్లో ఎంతో సమాచారం వుంది. ఓపిగ్గా వెతకాలి. అంతే!

అమెరికాలో అన్నిటిలోకి ముఖ్యంగా చూడదగ్గ ప్రత్యేక ప్రదేశాలు, నా ఉద్దేశ్యంలో, ఒకటి: గ్రాండ్ కాన్యన్, రెండవది: ఎల్లో స్టోన్ పార్క్.

అలాగే సెకోయా పార్కులో ప్రపంచంలో ఎక్కడాలేని 275 అడుగుల ఎత్తైన చెట్టు వుంది. ఇది ఇరవై ఐదు అడుగుల వ్యాసంతో, 2700 సంవత్సరాల వయసుతో, ఇంకా నిటారుగా నిబడే వుంది.

 

satyam4

 

అలాగే గ్రాండ్ టీటన్ పార్కులోని రెండు మంచు పర్వతాలు. సూర్యరశ్మిలో మెరిసిపోతూ, పక్కపక్కనే వుండి,  ఎంతో దూరం నించీ కనిపిస్తూ కనులకు విందు చేస్తాయి.

 

satyam5

మేమీ దేశానికి వచ్చినప్పటినించీ, అంటే మూడున్నర దశాబ్దాలుగా, చూసిన నేషనల్ పార్కులు ఎన్నో వున్నాయి, చూడవలసినవి ఇంకా ఎన్నో వున్నాయి. నేను ముందే చెప్పినట్టు, ఒక్కొక్క దానికి ఒక్కొక్క ప్రత్యేకత. ఒక చోట చూసినవి ఇంకొక చోట కనపడవు. అలాగే షియాన్ నేషనల్ పార్క్, నయాగరా, డెనోసోర్ నేషనల్ పార్క్… ఇలా ఎన్నో వున్నాయి.

చూసే వాళ్లకి చూసినంత! తర్వాత మీ ఇష్టం!

౦                 ౦                 ౦

 

 

 

 

మీ మాటలు

*