ఒక్క మాటకి నాలుగు అర్థాలా? అమ్మో!!

సుధా శ్రీనాథ్ 

 

sudha“April rains bring May flowers!  అనుకొంటూ ఖుషీ పడాలంతే. లేక పోతే ఈ నెల పూర్తి వర్షాలు, బురదలతో రాజీలు తప్పవు కదూ?” 

 “ఔను, మళ్ళీ సాయంత్రం ఉగాది కార్యక్రమం రిహర్సల్‍కని పిల్లల్ని తీసుకెళ్ళాలి ఈ వర్షంలో.  ఇంట్లో కూర్చొని బయటి వర్షం చూస్తూ సంతోషించగలనే కానీ వర్షంలో డ్రైవ్చేయాలంటే నాకస్సలు ఇష్టం కాదు. చాలా కష్టమనిపిస్తుంది కూడా. అదీ ఈ టెక్సస్‌లో వర్షాలంటే కుండపోతలే. అందుకే కాబోలు వాటిని ఇక్కడి వాళ్ళు వానలనరు; thunder storms అని అంటారు. ఈ సారి తెలుగు సంఘం ఉగాది కార్యక్రమం కోసం పిల్లలు ‘వాన వాన వల్లప్ప’ అంటూ వాన గురించి డాన్స్ నేర్చుకొంటున్నారు.”  మాట్లాడుతూ తేనెతెలుగు క్లాస్‌లోనికొచ్చారు కొందరు పోషకులు పిల్లలతో. చుట్టూ ఉన్న రంగు రంగుల పూల చెట్లు ఈదురు గాలితో కూడిన వర్షం వల్ల సగానికి సగం పూలు రాలిపోయి బాధలోఉన్నట్టు కనపడుతున్నాయి. ఇవే చెట్లు వాన వెలసి ఎండ పడుతున్నట్టే కళ కళలాడుతాయి. ఎండ, వాన రెండూ ఉంటేనే నిండు జీవితం.

శాంతి మంత్ర పఠనం, ఒక నిమిషం పాటు ధ్యానం తర్వాత పిల్లలు తెలుగు పదాలు రాయడం, చదవడం మొదలయ్యింది. హోంవర్క్ విషయాలు కూడా మధ్యలో మాట్లాడుతూ,హోంవర్క్ చేసుకొచ్చిన పిల్లల్ని అభినందించారు టీచర్. అది కబుర్లు మొదలు పెట్టే సమయం. అంతలోనే ‘టిక్ టిక్’ తలుపు తట్టి లోపలికడుగు పెట్టారు పట్టు చీరతో, ముడిలోమల్లెపూల ఘమ ఘమలతో కొత్త పెళ్ళి కూతురిలా అగు పడుతున్న కల్పనగారు.  “ఈ రోజు మా పెళ్ళి రోజండి. ఈ రోజుకి మా పెళ్ళయి సరిగ్గా కాలు శతమానం అయింది.అందుకే యజ్ఞశాలలో విశేషంగా శ్రీనివాస కల్యాణం కార్యక్రమం ఉంచుకొన్నాం. మీరందరూ పాఠాలు ముగించుకొని పిల్లలందరితో నేరుగా అక్కడికొచ్చేయండి.  ప్రసాదంతో పాటుపెళ్ళి విందు కూడా ఉంటుంది. అందరూ తప్పకుండా రావాలి.” అచ్చతెలుగులో అందరినీ ఆత్మీయంగా ఆహ్వానించారు.

“ఓహో! అదీ విశేషం! No wonder, you are looking like a beautiful bride today. Many happy returns of this special day! మీ కుటుంబ జీవితం ఎల్లప్పుడూఆనందంగా కొనసాగాలి” టీచర్‌తో పాటు పోషకులు కూడా కల్పనగారికి శుభాశయాలను తెలిపారు. అందరి మొహాల్లోనూ సంతోషం పొంగి పొర్లింది. క్లాస్ ముగించుకొని అందరూతప్పకుండా వచ్చి విందారగించాలని మళ్ళీ చెబుతూ సెలవు తీసుకొన్నారావిడ.

“ఆంటీ, కాలు శతమానం అంటే ఏంటి?” కల్పన గారు వెళ్తున్నట్టే ఓ చిన్ని బాబు నుంచి టీచర్ వైపుకు దూసుకొచ్చిందీ ప్రశ్న. పిల్లలందరూ మా క్లాసులో టీచర్ని ఆంటీ అనిపిలవడమే అలవాటు.

“శతమానం అంటే నూరు సంవత్సరాలు. శతాబ్ధమన్నా కూడా అదే అర్థం. కాలు శతమానమంటే ఇరవై అయిదేళ్ళు. Today is the 25th anniversary of their marriage. So, they are celebrating the silver jubilee of their wedding with special prayers.” టీచర్ ఇచ్చిన వివరణ వల్ల తనకి సమాధానమైనట్టు కనపడ లేదు.

“కాలు means leg కదూ?” తనకర్థం కానిది అడిగి తెలుసుకోవాలనే పట్టుదల కనిపించిందతని కళ్ళలో. పిల్లల ఇట్లాంటి ప్రశ్నలే మా కబుర్లకు జీవనాడి.

“అవును. అలాగే కాలు అంటే నాలుగింట ఒక భాగం, one fourth అనే అర్థం కూడా ఉంది.” ఓహో! ఇక్కడ కాలు పదాన్ని ఆ అర్థంతో వాడారన్న మాట. అర్థమయ్యిందన్నట్టుబాబు చిరునవ్వే చెప్పింది. పిల్లల మొహంలో చిరునవ్వుల సిరిమల్లెల ముగ్ధ సంతోషం చూడ బలు సొగసు.

‘కాలు’ పదం గుట్టు చప్పుడు లేకుండా మా కబుర్లలోనికి కాలు పెట్టినట్టయింది. ఈ రోజు కాలు గురించే కబుర్లన్నారు టీచర్. మా తేనె తెలుగు క్లాస్ పిల్లలతో పాటు తల్లిదండ్రులూఈ కబుర్లలో పాల్గొనేవారే. అందరూ తమ తమ అనుభవాలను, ఆలోచనలను పరస్పరం పంచుకొనేందుకు ఇదొక చక్కటి వేదిక. పిల్లలకు తెలుగు భాష నేర్పేందుకు తాము కూడాతోడ్పడాలనేదే అందరి ఆశయం. పెద్దలు వీలయినంత తెలుగులోనే చెప్పినా మధ్యలో ఎంతైనా ఇంగ్లిష్ చేర్చేందుకు అవకాశం ఉండేది. అందువల్ల పిల్లలు కూడా తెంగ్లిష్‌లో తమకితోచింది చెప్పేందుకు ముందుకొచ్చేవారు. కాలు పదం గురించి మా కబుర్లు ముందుకు నడవసాగాయి.

“For socks మా తాతయ్య కాల్సంచిలంటారు. ఫస్ట్ టైం విన్నప్పుడు చాలా నవ్వాను. ఇప్పుడు విని అలవాటయ్యింది.” ముసి ముసి నవ్వులాపుకొంటూ చెప్పిందో చిన్నారి. తనకళ్ళలో కూడా ఇంకా నవ్వుండింది.

“అవును, ‘కాలు’ అంటే పాదమనే అర్థం కూడా ఉంది. Depending on the context, one has to choose its meaning.”

“అంటే కాలు అనే పదానికి leg, foot, one fourth and to burn అని నాలుగర్థాలా?” అన్నింటినీ రాసుకొంటూ అడిగాడొకబ్బాయి. అతను నిశితంగా ఆలోచించి అడిగినట్టుచెప్పిన ఆ విషయం టీచర్‌కు ఆనందాన్నిచ్చింది. లిస్ట్‌కి తాను చెప్పని ఇంకో అర్థాన్ని కూడా చేర్చింది కాలోచితమని అభినందించారతన్ని. పిల్లలు తమ తోటి పిల్లలు చెప్పినదాన్నిచాలా బాగా గుర్తుంచుకొంటారు. కాబట్టి పిల్లలేదైనా కొత్త విషయం తామై చెప్పినప్పుడు టీచర్‌కు ఎనలేని ఆనందం. పిల్లల విషయ పరిజ్ఞానం పెరిగేందుకిది అతి సులభమైన దారి.

“వర్షంలో తడుస్తానంటూ షూస్ విప్పి వెళ్ళాడు. కాలు జారి పడ్డాడు కూడా. బురదని కడుక్కొని వచ్చేందుకు ఆలస్యమయింది.” క్షమించండంటూ కొడుకు విజయ్‌తో వచ్చారువాళ్ళమ్మ.

“బురదలో కాలు పెడితే కాలికి బురదే కదా అంటుకొంటుంది. అందుకే ‘బురదలో కాలు పెట్టినట్టు’ అనే ఉక్తి వాడుకలో ఉంది.” అన్నారొకాయన. చెడ్డ సహవాసం వల్ల చెడ్డఅభ్యాసలవుతాయని చెప్పాల్సినప్పుడు దాన్ని వాడుతారని కూడా తెలిపారు.

“ఆ వయస్సులో మనం కూడా వానలో, నీళ్ళలో మన్ను, బురద అని చూడకుండా బాగా ఆటాడేవాళ్ళం కదూ? నేనైతే పేపర్ పడవల్ని చేసి వాన నీళ్ళలో వదిలి వాటి వెనకాలేపరుగెత్తేదాన్ని. ఇప్పుడు వర్షాకాలంలో నీళ్ళు, బురద అని ఒకటే ఆక్షేపిస్తాం. సిమెంటు కాలుదారిలో మాత్రమే నడుస్తాం. By the way,  కాలుదారి లేక కాలిదారి అంటే footpath or side walk అని అర్థం. దాన్ని కాలిబాట అని కూడా అంటారు.”

‘అడుసు తొక్కనేల, కాలు కడగనేల’ అని కూడా ఒక సామెతుందని గుర్తు చేశారింకొకరు. కాలు పదమున్న ఉక్తులు, సామెతలూ ఏవైనా గుర్తు చేసుకోవాలంటూ ఆలోచించి ‘అందితేజుట్టు అందక పోతే కాలు’, ‘పప్పులో కాలేయడం’ మరియు ‘కాలు గాలిన పిల్లిలా’ అనే వాటిని గురించి కూడ పిల్లలకు వివరించి చెప్పారొక పెద్దాయన.

ఉగాది తర్వాత ఇదే మొదటి క్లాస్ కాబట్టి టీచర్ అందరికీ మరో సారి కొత్త సంవత్సరపు శుభాకాంక్షలు తెలిపారు. “ఈ కొత్త సంవత్సరంలో మీ కార్యాలన్నింటిలోనూ విజయందొరకాలి. May you all put your best foot forward in this New year.”

“కొత్త ఇంటికెళ్ళినప్పుడు శుభమస్తు అని మొదలు కుడి కాలుంచి లోనికెళ్తారు కదూ. అదే best foot అనాలా? కుడి కాలుకెందుకంత ప్రాముఖ్యత?”

“కొత్త కోడలొచ్చినప్పుడు కూడా అలాగే. ఆరతులెత్తి ముందు కుడికాలే లోపలుంచి రమ్మంటారెందుకూ?”

పిల్లలకీ సందర్భాలను వివరించాలనుకొన్నారు టీచర్. “Right is right.” చిన్నారియొక్కతె తక్షణమే చేసిన సందర్భోచిత  pun అడ్డొచ్చినా అది అందరికీ నచ్చింది.

“అయితే ఒక విషయం నాకు నచ్చదు. కోడలు కుడి కాలు ముందు మోపి ఇంట్లోకడుగు పెట్టిన తర్వాత, అంటే ఇంటికి కోడలొచ్చిన తర్వాత ఇంట్లో ఎవరికైనా, ఏదైనా చెడు జరిగితేకోడలింటికొచ్చిన సమయం, తన కాల్గుణమని తనపై నింద మోపుతారు. అది సరి కాదు. కోడలొచ్చిన తర్వాత తనకి సంబంధించని సమస్యలకు కూడా తనని బాధ్యురాలు చేసిదూషించడం తప్పు.” అందరూ అవునవునన్నారు.

“మంచి జరిగితే కాల్గుణమంటూ పొగిడేది కూడా ఉంది. But why associate the two? As it is she is adjusting to her new life in a new place.” అందరూ ఒప్పాల్సినమాటే అది.

“I told my mom that I have got some seeds for seedless grapes. She asked me to plant them in our backyard.” నందన్ అల్లరి నవ్వులతో చెప్పసాగాడు.“I pretended to plant them and shouted ‘అమ్మా! నాగు పాము! నా కాలిపైకొచ్చింది’ అని.  అమ్మ కంగారు పడి పరుగెత్తుకొచ్చిన తర్వాతే తెలిసింది ఏప్రిల్ ఫూల్అయ్యానని.  While ‘seeds for seedless’ was my way of fooling her, the other part was dad’s plan because there are no cobras in the USA.” తను,నాన్న కలిసి అమ్మను ఫూల్ చేశామని చిన్ని నందన్‌కు ఒకటే సంతోషం. నందన్ మాటల వల్ల గంభీరంగా నడుస్తున్న కొత్త కోడళ్ళ విషయం నుంచి హాస్యం వైపుకు తిరిగాయి మాకబుర్లు. వాతావరణాన్ని కొద్దిగా తేలిక చేశాయి నందన్ నవ్వులు.

“ఈ రోజు ప్రొద్దున మా అబ్బాయి నా చెప్పులు తొడుక్కొన్నాడు. వాడి కాళ్ళకు నా చెప్పులు చాలా పెద్దవి లెండి. అయితే చిన్న పిల్లలకి అదో సరదా కదూ. మా వైపు ఒక పద్ధతివాడుకలో ఉంది. ఎప్పుడయితే తండ్రి చెప్పులు కొడుకు కాళ్ళకు సరి పోతాయో, అప్పటి నుంచి తండ్రి కొడుకుని స్నేహితుడిలా చూడాలని. అంటే కొడుకు అభిప్రాయాలను కూడాసమానంగా గౌరవించాలని.” నందన్ నాన్నగారు చెప్పిన ఈ విషయం అందరికీ కొత్తగా అనిపించింది. అయితే సారాంశం భలే నచ్చింది. మన చుట్టుపక్కల ప్రాంతాల్లో ఉన్నసంప్రదాయాలు కూడా మనకు అంతగా తెలిసుండవు కదూ!

“కొత్త సంవత్సరంలోనికి కాలు పెట్టాం. Happy New Year to you all!” టీచర్ క్లాస్ ముగిస్తూ ఇంకోసారి అందరికీ శుభాకాంక్షలు తెలిపారు.

“మనం కొత్త సంవత్సరంలోనికి కాలు పెట్టామా లేక కొత్త సంవత్సరం మన జీవితంలోనికి కాలు పెట్టిందా?” టీచర్‌ని ఎద్దేవా చేశారొకరు. “మీ కాలు లాగే ప్రయత్నమంతేనండి”తక్షణమే నవ్వేశారు.“కాలు లాగడం is the same thing as pulling someone’s leg.” వివరణ విని అందరికీ నవ్వులు.

“కీళ్ళ నొప్పి వల్ల నేను కాళ్ళు లాగి నడిచేదాన్ని. అమేరికాకొచ్చిన తర్వాత నడవడమే తక్కువైపోయింది. ఎక్కడికెళ్ళాలన్నా కారెక్కాలి. అందుకే కాళ్ళ నొప్పి, కీళ్ళ నొప్పి మాలాంటివాళ్ళకి.” అంటూ వాపోయారొక పెద్దావిడ. రోజూ సాయంత్రం ఇంటి దగ్గరున్న పార్క్‌లో నడవడం వల్ల నొప్పులు తక్కువవుతున్నాయని కూడా చెప్పారు. వ్యాయామమే అన్నిఆరోగ్య సూత్రాలలోనూ ప్రముఖమైన అంశం కదూ.

 ఈదురు గాలితో కూడిన జోరు వర్షం తగ్గినా కూడా ఇంకా సన్న చినుకులతో వాన పడుతూనే ఉండింది. అందరూ వివాహ భోజనానికని యజ్ఞశాల వైపుకు బయలుదేరాం. అక్కడస్నేహితులందరూ కల్సి పాడుతున్న ‘వివాహ భోజనంబు’ పాట మాయాబజారులోని ఘటోద్గజుడు విందారగించడం గుర్తుకు తెచ్చి మా విందుకు చక్కటి సంభ్రమాన్ని చేకూర్చింది.

*

 

మీ మాటలు

  1. సింపుల్ గా అందంగా భలే వుందండీ ! Great flow !

  2. Dr. Rajendra prasad Chimata says:

    చదువుతుంటే హాయిగా ఉంది. అభినందనలు.

  3. భలే నచ్చిందండి.

  4. చాలా బాగుందండి.

  5. Sudha Srinath says:

    మీ ప్రశంసకు చాలా థ్యాంక్సండి రేఖా జ్యోతి గారు!

  6. ఆర్.దమయంతి. says:

    ‘రిపోర్టింగ్ ఎప్పుడూ, అందమైన కథలా వుంటం వల్ల, పాఠకులకు సమాచారం చక్కగా అవగతమౌతుంది’ అని నేనెప్పుడూ అంటుంటాను. అది అక్షరాలా ఇప్పుడు మీ రచనలో స్పష్టమైంది.
    బావుంది. మీ రైటింగ్ స్టైల్ చాలా బావుంది.
    మీ ఇతర రచనలు కూడా వుంటే – ప్లీజ్,ఇద్దురూ! చదువుతాం.
    అభినందనలతో..

    • Sudha Srinath says:

      మీ అభిమానపూర్వక అభినందనలకు ధన్యవాదాలండి దమయంతిగారు. తెలుగులో రాయడం 2014 ఉగాదికి మొదలుపెట్టాను. ఆంధ్రప్రభకి కొన్ని రాశాను. ఇటీవల ఆంధ్రజ్యోతి ఆదివారం అనుబంధంలో వచ్చినవి (Nov09, 2014 and Mar08, 2015) గుర్తున్నాయి. ఈ ఉగాది Mar18, 2015 నుంచి సారంగలో రాస్తున్నాను. Thanks again for your encouraging words.

Leave a Reply to Sudha Srinath Cancel reply

*