కాళిదాసు ను భారతీయ షేక్స్పియర్ అని మురిసిపోయిన పాశ్చాత్య సాహిత్య సమాజానికి మనం కూడా షేక్స్పియర్ను ఇంగ్లిష్ సూరన అని పిలిచి ప్రచారం లోకి తీసుకు రావచ్చును. కాళిదాసు కు, షేక్స్పియర్ కు దాదాపు పదిహేను వందల ఏళ్ల అంతరం వున్నదేమో కానీ పింగళి సూరన కు, షేక్స్పియర్ కు దాదాపు సమకాలీనత వున్నది. 1564 లో పుట్టిన షేక్స్పియర్ కు ఈ ఏడాది నాలుగున్నర శతాబ్దాల ముచ్చట ఈ ఏప్రిల్ 23న మరియు 26/27 వారాంతంలోనూ ఘనం గా జరుగుతున్నది. బ్రిటన్ దేశమంతటా, ముఖ్యం స్ట్రాట్ ఫర్డ్ ఏవన్ లో విశేషించి ఈ ఉత్సవాలు జరుగుతున్నాయి.
ఆంగ్ల దేశపు విఖ్యాత నాటక కర్త , కవి అయిన షేక్స్పియర్ జ్ఞాపకాలలో ఈ ఎలిజబెతియన్ పట్నంలో ప్రజలు ఈ ఉత్సవ దినాలలో రెండువైపులా బారులు తీరి తమ దేశానికి ఈ సందర్భం గా వొచ్చిన అనేక మంది నటులు, సాహితీ సాంస్కృతిక ప్రముఖులు దాదాపు వెయ్యి మంది ఈ పాదయాత్రలో 26 ఏప్రిల్, శనివారం నాడు పాల్గొంటున్నారు. వారి వెనుకే పలు రకాల వేషాలలో మేళాలు, తాళాలు, వాద్యాలూ సంరంభం గా కళాకారులు పాల్గొంటున్నారు. వీరంతా హోలీ ట్రినిటీ చర్చ్ ప్రాంగణంలో షేక్స్పియర్ సమాధి వద్దకు వెళ్ళి పుష్పాంజలి ఘటిస్తారు.
వీటికి మించి అక్కడ ఆరోజంతా షేక్స్పియర్ జన్మస్థల కమిటీ , మరియు రాయల్ షేక్స్పియర్ కంపెనీ వచ్చిన వారిలోని అన్నివయసుల సందర్శకులకూ, తగు వినోద కార్యక్రమాలు, షేక్స్పియర్ రచనల నుంచి ప్రదర్శనలూ ఏర్పాటు చేస్తున్నారు. వీటిలో భాగం గా, సంగీత కార్యక్రమాలు, వీధి ప్రదర్శనలూ, కథలు చెప్పే ప్రక్రియలూ, రంగస్థల పోరాటాలూ, రకరకాల మేకప్ లలో ఊరంతా కలయ దిరగడాలూ వంటివి చోటు చేసుకోబోతున్నాయి. ఇంకా షేక్స్పియర్ స్మారక భవనాలకు యాత్రలూ, చేయవచ్చు. అవకాశం కలిసొస్తే, ఏ ప్రముఖ నటుడిని అయినా ఒక షేక్స్పియర్ పాత్రలో మనకు సమీపంలోనే కూడా చూడవచ్చు.
2014 లో షేక్స్పియర్ 450వ జన్మదినం కాగా 2016 లో ఆయన నాలుగువందలవ వర్ధంతి వరకూ ఈ ఉత్సవాలను సాంకేతికత సహకారం తో లైవ్ స్ట్రీమింగ్ సినిమా గా ప్రదర్శించనున్నారు, ఇది నాటక ప్రదర్శనలు, ఒక స్థలానికి, ఒక కాలానికి, మాత్రమే పరిమితమై ఉంటాయి అనే పడికట్టు ఆలోచనను విప్లవాత్మకం గా మార్చివేయననున్నది. దీని వల్ల, ఒక వూరిలో ఒక వేదిక పై ప్రదర్శితమవుతున్న నాటకం అదే సమయంలో, ఎన్నో నగరాలలో, థియేటర్లలో ప్రదర్శన సాధ్యమవుతుంది. ఇలా ఇంగ్లాండ్ లో ఒక చోట ప్రదర్శితమవుతున్న నాటకం, అమెరికా లోని 42 పలు ప్రాంతాలలోని థియేటర్లలో చూడవచ్చు. ఇంకా అదే సమయానికి, , తమ సమయాన్ని సమన్వయం చేసుకుంటున్న ఆస్ట్రేలియా, కెనడా, మాల్టా, స్వీడన్, రష్యా , జర్మని, ఐర్లెండ్ వంటి దేశ దేశాల థియేటర్లలో పలు దేశాల ప్రేక్షకులు చూడ సాధ్యమవున్నది. బహుశా సినిమా రంగానికి ఇటువంటి లైవ్ డ్రామా ( థియేటర్ లో మంచి తెర, మంచి సౌండ్ తో) చూడగలిగే సాంకేతిక సౌలభ్యం, సాంస్కృతిక రంగానికి అందుబాటులోనికి రావడం కొత్త మార్పులకు దారి తీయవచ్చు. దీనివల్ల మన తెలుగు నాటక రంగానికి, మంచి రోజులు రావచ్చు అనే ఆశ కలుగుతున్నది. సినిమాలు లేక మూలన పడిపోతున్న ఎన్నో థియేటర్లు ఈ ప్రత్యామ్నాయాన్ని ఎంచుకునే అవకాశం, వాస్తవం గా పరిణమించే రోజులను మనం చూడబోతున్నాము అనిపిస్తున్నది. ఇందుకు, షేక్స్పియర్ నాలుగున్నర శతాబ్దాల ముచ్చట్లు ఒక ఆరంభ బిందువు కావడం ఒక సబబైన సందర్భం.
గెలిలియో పుట్టిన ఏడాదిలోనే పుట్టి , ఈ శాస్త్రవేత్త అంతరిక్ష లోకాలలోకి చూస్తే, మనిషి మనోలోకాలలోకి చూసిన అక్షర దార్శనికుడు షేక్స్పియర్. తన 52 ఏళ్ల జీవితంలో ఎన్నో నాటకాలూ , కవితలూ రాసిన షేక్స్పియర్, ఆంగ్ల భాషా వికాసంలో ప్రముఖ పాత్ర పోషించాడు. ఈ కవి రాసిన ఎన్నో మాటలు, పద బంధాలు, ప్రజా జీవనం లో , పత్రికా రచనలలో, ఆంగ్ల సంస్కృతిలో ఆంగ్లేయులు రోజూ వాడే ఈ ఇంగ్లిష్ మాటలు ఇలా కాయిన్ చేసి రాసినది ఈ రచయితే. (dead as a doornail, a laughing stock, fair play, neither here nor there, in stitches వంటివి) ఆల్ ద వర్ల్ద్ ఈజ్ ఎ స్టేజ్, యు టూ బ్రూటస్, ద మోస్ట్ ఆన్ కైన్డెస్ట్ కట్ ఇంకా ఎన్నో షేక్స్పియర్ ఆంగ్ల పలుబదులు, ఆ భాషా సంస్కృతీ సాహిత్యాలలో, చెరగని ముద్రలు గా నిలిచిపోయాయి. తన రచనలలో మౌలికమైన ఇతివృత్తాలు తక్కువే అయినా, అనేక నాటకాలు గ్రీక్, రోమన్ రాజుల కుటుంబాల కథలు అయినా వాటిని ఆంగ్లంలో అందుకున్న ఘనత షేక్స్పియర్ దే. పన్నెండు విషాదాంత నాటకలూ, పది చారిత్రక నాటకాలూ, పదహారు సుఖాంత నాటకాలు రాసినా, విషాద, చారిత్రక నాటకాలు వాటి ఇతివృత్త పరిమితులలో గొప్ప ఎత్తులకు ఎదగగా, సుఖాంత నాటకాలైన వాటిలో సాంఘిక జీవనం ప్రతిబింబించగా, కల్పన, కొత్త యెత్తులకు ఎదిగిన దాఖలాలు, పింగళి సూరన కళాపూర్ణోదయం తో ( ఇదొక పద్య కావ్యమైనా) సాటి గా షేక్స్పియర్ రచనలో కనిపించవు.
పింగళి సూరన కూడా 1550 ప్రాంతాలకు తన ఉత్తమ కావ్య రచన చేస్తున్నాడు, ఆయన కళాపూర్ణోదయం వంటి కల్పన ఆనాటి ప్రపంచ సాహిత్యంలో మరొకటి కనిపించదు. కథా కథన వైచిత్రి, నవీన కల్పనా గల ఈ రచన, షేక్స్పియర్ కి కొంచెం ముందే జరిగినా, మనం ప్రపంచ సాహిత్యానికి, పింగళి సూరన స్వకపోల కల్పనా ధురీణత గురించి తెలియ చేసే ప్రయత్నాలు తగినంతగా చెయ్య లేదు. ఇటీవల వచ్చిన అనువాదాలు ఈ దిశలో కొంత ప్రయత్నం చేశాయి. ఇవి ఇంగ్లిష్ తోనే ఆగక స్పానిష్, ఫ్రెంచ్, జర్మన్ వంటి యూరోపియన్ భాషలలోకి కూడా వెళ్లాల్సిన అవసరం వుంది.
కల్పనా వైచిత్రి విషయంలో పింగళి సూరన తో పోలిక, షేక్స్పియర్ సృజన వైశాల్యత ను తగ్గించడానికి కాదు, కానీ ఒక పెద్ద గీత కింద మరొక గమనించ దగ్గ వాస్తవ రేఖ ను పొందు పరచడానికే. పదిహేనో శతాబ్దపు తెలుగు సాహిత్యం, షేక్స్పియర్ పుట్టుకకు ముందే, ప్రబంధ యాత్ర మొదలు పెట్టింది, అనేది, ప్రపంచ సాహిత్యం లో మన స్థానం ఏమిటో, మనం గ్రహించి, ప్రపంచానికి తెలియ పరుస్తూ, ఇందుకు బాధ్యులైన ప్రతిభా మూర్తులైన రచయితలను వారు ప్రాచ్యులైనా, పాశ్చాత్యులైనా సమున్నతం గా గౌరవించి అనుసరించటానికే. ఎటొచ్చీ షేక్స్పియర్ అక్షరాలకు కు నివాళి గా జరుగుతున్న ఈ జాతీయ సందడి, మన భారతీయ, తెలుగు కవులకు కూడా జరిగేలా, ఆధునిక చేతన, సాంకేతిక సన్నాహాలూ, చేసుకుంటూ మనం కూడ అడుగులు వేయాలని ఆశించడం సహజమూ, ఆచరణ సాధ్యమూ అన్న నా విశ్వాసాన్ని జాతి జనులందరూ పంచుకుంటారని విశ్వసిస్తున్నాను.
-రామతీర్థ
